When You Are Old
By William Butler Yeats (1869-1939)
WHEN you are old and grey and full of sleep,
And nodding by the fire, take down this book,
And slowly read, and dream of the soft look
Your eyes had once, and of their shadows deep;
How many loved your moments of glad grace,
And loved your beauty with love false or true,
But one man loved the pilgrim Soul in you,
And loved the sorrows of your changing face;
And bending down beside the glowing bars,
Murmur, a little sadly, how Love fled
And paced upon the mountains overhead
And hid his face amid a crowd of stars.
威廉·巴特勒·叶芝(William Butler Yeats, 1869-1939)是二十世纪英国最伟大的诗人,“由于他那富于灵感的诗歌以精美的艺术形式展现了整个民族的精神”(获奖评语)而获得1923年诺贝尔文学奖。
叶芝出生在都柏林的一个艺术世家,早年曾学绘画,后转向诗歌和戏剧创作,取得了巨大的成就,受到许多诗人的称颂,TS艾略特认为,他是“当代最伟大的诗人”。
他创作了许多反映爱尔兰民族精神的诗歌,也创作了不少爱情诗。叶芝在1889年(23岁时)遇见女演员、爱尔兰独立运动战士莫德冈Maud Gonne,并爱上她(当时22岁)。叶芝曾多次向她求婚,但均遭拒绝,但他终生爱慕着她,为她写了许多诗。《当你老了》就是其中一首,表达了他对爱尔兰革命者莫德冈持久而真挚的感情。诗里没有华丽的辞藻,没有甜蜜的柔情,甚至听不到一句爱的誓言。诗人用略带悲哀的语调,诉说着不可挽回的爱情。
他悲哀,因为心中的爱人辩不出真伪,而当她能分辨出来的时候,他们都已老去,天各一方,鸳梦难圆。
此主题相关图片如下:
在诗的第一节,诗人设想莫德冈已经头发斑白,老态龙钟,坐在炉火旁打盹,诗人请她打开诗集,感受诗人对她炽热的情感,勾起对美妙往昔的回忆。
在这里,诗成了超越时间的永恒的美的象征。人的美貌可以被岁月夺去,但是诗却可以使时光倒流,把美妙的过去重新带回到记忆之中,使人重温豆蔻年华和纯真爱情。
在第二节,诗人希望莫德冈能体会到诗人对她的一往情深。在这里诗人把自己对她的爱情同其他人的爱情作了对比,以表达自己始终如一的爱慕。其他人对她的爱出自于她的美貌的倾慕,而他的爱则不仅如此。他倾慕的是她“朝圣者的灵魂”为爱尔兰民族解放而奋斗的崇高的灵魂。这种爱是永恒的爱,不会受岁月的侵蚀,哪怕是她衰老的脸上出现“痛苦的皱纹”,他深挚的爱也不会有任何改变。这是真诚的爱,崇高的爱,因为它同爱尔兰的民族独立运动紧密相连。
在第三节,诗人又重新回到自己在第一节的设想。他想象莫德冈回忆之后会流露一丝惆怅,哀叹爱情再次渐渐远离意识领域,而遁入潜意识和无意识之中。 这一节意境深远,很值得品味。如果说在第一节诗人设想自己的诗把深藏在莫德冈潜意识中的往昔的爱情带入意识,那么,在这一节诗人则设想往昔的爱情再一次离开意识,进入广阔而神秘的无意识领域。
这首诗境深远,语言朴实生动,表达的感情深沉真挚,不愧为名家名作。
国柱之所以注意到这一首诗歌,是因为在网上发现它有许多个形式不同的汉译。有译为自由体的,有译为齐言诗的,有译为诗经体的,还有用《沁园春》词牌来翻译的。比较着来读,饶有兴味。
William Butler Yeats (1869-1939)
Kiam Vi Oldos
—laŭ ĉinesko Qinyuanchun
I.
kiam oldos
vi grizeta
kun dormem-plen’
kapklinemante
ĉe la fajro
ĉi libreton
per la manpren’
legu lante
kaj prisonĝu
la intan rigardon sen
malĝojo
kaj densajn ombrojn
produndajn en
via okuleden’
kiom da
homoj sen ajn ĝen’
ŝatis momentojn
de gracila
via ĝojad’
kaj la bonven’
ŝatis vian
belon aŭ el
vera koro kun kompren’
aŭ el sent’
hipokrita kun
malvera ben’
II.
sed nur unu
en la mondo
vera viro
amis animon
pilgrimantan
vian kun pi’
kaj kun admir’
amis ĝenon
kaj ĉagrenon
sur viaj vangoj de bril’
ŝanĝemaj
ĉiam plenplenaj
je viv-aspir’
Kaj kapklinu sen dir’
murmure
kun eta suspir’
ĉe flamanta fajr’
kiel Amo
fuĝis foren
sen manakir’
en la montojn
superkapajn
kaj kaŝis sin kiel glir’
inter grup’
da steloj brilaj
sen ajna spir’
elangligis Vejdo
2008年6月10日读到Vejda老师用cxineskoj(沁园春)的形式世译的叶芝名诗《当你老了》,大为惊喜!
正如同第一次读到有人用“诗经”体、用沁园春词牌为这首诗歌所作的汉译一样。
屈原和李白并不知道西方有“商籁体 Soneto”的诗歌,而屈原的《云中君》和李白的《月下独酌》被世译成标准的Sonetoj,恰好与原作形式完全符合。
既然西方的“商籁体 Soneto”可以用来翻译中国古诗,那么用cxineskoj来世译西方的诗歌,道理是一样的:洋为中用,中为洋用。
国柱仿琴南先生(不懂原文而斗胆翻译)为叶芝所作的世译,纯属意外。而得到Vejda老师的这两首cxineskoj,则是再次抛砖引玉的收获。
这既显示了Vejda老师的实力,也显示了 Cxinesko有广泛用途。可喜、可贺!
下面是国柱为了学习而作的格律分析:
William Butler Yeats (1869-1939)
Kiam Vi Oldos
—laux cxinesko Qinyuanchun
I.
444 kiam oldos/vi grizeta/kun dormem-plen’
5444 kapklinemante/cxe la fajro/cxi libreton/per la manpren’
447 legu lante/ kaj prisongxu/la intan rigardon sen
354 malgxojo/ kaj densajn ombrojn/profundajn en//
6 via okuleden’
35 kiom da/ homoj sen ajn gxen’
5444 sxatis momentojn/ de gracila/ via gxojad’/ kaj la bonven’
447 sxatis vian/ belon aux el/ vera koro kun kompren’
354 aux el sent’/ hipokrita kun/ malvera ben’
II.
444 sed nur unu/ en la mondo/ fortika vir'
5444 amis animon/ pilgrimantan/ vian kun pi’/ kaj kun admir’
447 amis gxenon/ kaj cxagrenon/ sur viaj vangoj de bril’
354 sxangxemaj/ cxiam plenplenaj/ je viv-aspir’//
6 Kaj kapklinu sen dir’
35 murmure/ kun eta suspir’
5444 cxe flamanta fajr’/ kiel Amo/ fugxis foren/ sen manakir’
447 en la montojn/ superkapajn/ kaj kasxis sin kiel glir’
354 inter grup’/ da steloj brilaj/ sen ajna spir’
--- elangligis Vejdo
《当你老了》这首诗歌的中文译文,还有不少篇,当陆续发出。
William Butler Yeats (1869-1939)
Kiam Vi Oldos
— laŭ ĉinesko sopir-al-sudo
kiam vi
oldos en futur’
plenplena je grizo kaj
dormemo sen ajn plezur’
kapklinate nur
ĉe fajro
legu bonvole
ĉi libron de poemar’
lante kaj senparole
legu senfole
prisonĝu
ekrigardojn de
via pasinteco kaj
profundan ombraron ĉe
la okulmuze’
prisonĝu
kiom da homoj
ŝatis gracilajn movojn
viajn kaj kun sindonoj
kaj kun korbonoj
kaj ŝatis
vian belon jam
ĉu el hipokrita mav’
aŭ el la korfunda am’
kun softa aklam’
sed estis
unu sola vir’
li amis pilgriman en
vi animon kun sopir’
kaj ama aspir’
li arde
amis elkore
la ĉagrenojn de via
vangoj ŝanĝemaj hore
kvazaŭ aktore
klinu sin
ĉe fajro pie
murmuru kun pentdolor’
ke fuĝis amo strie
kaj senkonscie
en montojn
kaj kaŝis ŝtele
sian ĉarman vizaĝon
inter steloj malhele
flagraj ŝancele
elangligis Vejdo