Kaj denove Peterburgo

1

Ŝi kvazaŭ prepariĝis por kortego. La vizaĝo estis ĝoja, antaŭĝuanta; frizaĵo, kosmetiko, orelringoj, koliero; severa, malfermita malhela ĝisplanka robo, ideale emfazanta molan virinecon de la staturo — mia koro stumblis: ĉu nepre hodiaŭ ŝi devas ien iri? Ne parolante eĉ vorton, mi brakumis ŝin, kaj tuj palpe komprenis, ke ŝi nenien intencis iri — sub la robo estis nenio. Ŝi tiel renkontis min.

— Finfine, Saĉjo, kara, — alpremante la vizaĝon al mia ŝultro, diris ŝi. — Kiel longe... Sed kial vi ne deziris, ke mi alveturu?

— Sekreteco, — serioze respondis mi. Ŝi iomete deŝoviĝis, maltrankviligite rigardante mian vizaĝon.

— Vi ŝercas.

— Neniom. Oni eĉ oficiale min ne liberigis el la malsanulejo, sed laŭ ĉiuj dokumentoj translokigis por finkuraco en sanatorion en Arĥizo. Tio estas Norda Kaŭkazio, izolita loko. Kaj, laŭ dokumentoj de Simbirskaj avikasoj, mi tien forflugis. Ili tie serĉu, se deziras.

— Kiuj?

— Barmaleoj.

— Do, ĉu vi hejme sidos, ne elirante? — ŝi ne sukcesis kaŝi ĝojon. Mi pli dense alpremis ŝin al mi. Kompatinda... Pli bone diri tuj.

— Morgaŭ vespere mi eliros unufoje — kaj en Stokholmon.

Tiuj vortoj estingis ŝin, kiel kandelon.

— Ĉu por longe? — demandis ŝi, silentinte.

— Por longe.

Dum kelkaj sekundoj ni plu staris, brakumante, sed ŝi jam estis, kiel morta.

— La vespermanĝo estas sur la tablo, Saĉjo, — diris ŝi poste kaj mole liberiĝis.

— Bonege. Mi nur duŝos min rapide.

Ĉie duŝo estis malpli bona, ol hejme. Jen krano reagas nedelikate, jen premo de akvo estas malforta, jen lumo estas malhela, jen estas maloportune kuŝigi sapon... Kiel mi sopiris pri la hejmo, se iu scius! Preskaŭ tutan someron mi pasigis en fremda urbo, en malsanulejo... rigardis foliojn trans fenestro, jen tremantajn sub vento, jen langvore senmovajn en varma senventeco — kaj pensis: ili baldaŭ defalos, sed mi ĉi tie kuŝas... Rigardis, kiel malrapide rampas laŭ kahela malviva planko ora rektangulo de suna lumo kaj pensis: baldaŭ la suno apenaŭ eliros el malantaŭ la horizonto, sed mi ĉi tie kuŝas...

Rigardis al mia griza vizaĝo dum razado kaj pensis: baldaŭ mi estos kvardekjara, sed mi ĉi tie kuŝas...

Tre varmega duŝo, poste — tre malvarmega duŝo. Kiel ĉiam, mi kun plezuro ekkriis, kiam la varmegigitan haŭton subite superverŝis preskaŭ glaciiĝinta akvostrio. Mi nur relative antaŭ nelonge malkovris por mi tiun plezuron; kaj antaŭe, krome, kiam mi elrampis el la kuvo, estis maloportune kombi min, la spegulo ĉiam estis vaporkovrita, necesis unue viŝi ĝin, sed tutegale la vitro restis kovrita per malpuraj humidaj spuroj. Nun, krom plezuro kaj utilo por la organismo, mi ricevis ankaŭ uzeblan spegulon, kiu sukcesis klariĝi, dum mi turniĝis en malvarma bolado.

Etaj hejmaj ĝojoj. Sen ili nenio estas agrabla kaj nenio estas necesa.

Mi fermis akvon, etendis la manon al mia viŝtuko; malmola, longe atendita, odoranta je lavendo, ĝis nun saturita, ŝajne, de brilo de Krimea suno — Liza ĉiam substernis ĝin, sunbruniĝante; kaj subite malantaŭe mole alruliĝis malvarma aero, kvazaŭ malfermiĝis la pordo. Mi turniĝis; ĝi vere malfermiĝis. Liza, aspektanta en sia ceremonia vestaĵo meze de intima ceramika brilo tre absurde kaj tial iel speciale sindoneme, staris, apogiĝante per la ŝultro je porda fosto, alpreminte la pugneton al la lipoj, kaj kun timo kaj kompato rigardis al mia disŝirita flanko.

— Ĉu doloras? — kaptinte mian rigardon, mallaŭte demandis ŝi.

— Ne, kara mia. Jam delonge ne doloras. Nur jukas.

La kuvo per longa ĝema gluto ensuĉis restaĵojn de akvo.

— Ĉu ĥalaton al vi? — demandis Liza.

— Ne.

— Se vi volas — entute ne vestiĝu. Mi vin admiros finfine. Vi estas tia... antikve greka.

Mi ekridis tra gorĝa spasmo. Ŝi eĉ ne ridetis responde. Ŝi nun rigardis pli malsupren, kaj al mi ŝajnis, ke mi scias, pri kio ŝi pensas. Pri tio, ke mi, kiel iĝis malkovrite, estis interne jen de ŝi, jen de ne ŝi.

— Ne. Mi volas konformi vian aspekton.

— Nur kravaton ne surmetu, bonvolu, — petis ŝi kaj rigardis en miajn okulojn. Kaj iomete ridetis, unuafoje post tio, kiam mi diris pri Stokholmo. — Ni estu simple, sen rangoj.

— Sed vi mem? — indignis mi.

Ŝi silentis iom kaj subite ruĝiĝis. Denove ridetis:

— Tion eblas demeti per unu movo.

En la sama neĝoblanka kostumo de milionulo sur propra jaĥto mi eniris en la manĝoĉambron. La tablo estis rompiĝanta sub pladoj; ŝajnis, ke ĉi tien pro ia miraklo transmigris ĉio, kion mi akiris por Stanjo antaŭ Simbirsko. Plus granda bukedo da rozoj meze. Plus du boteloj da Golicin-a ĉampano, malvarmiĝantaj en siteletoj sur randoj de la tablo.

— Ho, ĉu ni hodiaŭ havas feston? — demandis mi.

— Certe, havas. La mastro alkuris hejmen por unu horeto.

— Sed kie estas Paŭlinjo?

— En la vilaĝo, ĉe viaj gepatroj.

Mia koro denove stumblis; mi pensis, ke ŝi intence, antaŭvidante hejmajn skandalojn, forigis la filinon. Poste mi komprenis, ke Paŭlinjo en aŭgusto ĉiam gastas en la bieno, kaj pretere enviis al ŝi. Vastaj apud-Moskvaj ebenaĵoj kun mistere ondiĝantaj laŭ horizontoj arbaroj; ĝardeno, kliniĝantaj pro ruĝaj fruktoj branĉoj de pomarboj; odoroj de fojno kaj herbejo. Kvieto. En infaneco mi mem tutajn somerajn monatojn pasigis tie.

— Nu, Lizeta, — diris mi, — ĉu ni delogiĝu al peko de tromanĝado?

— La popolo peki pretas! — raportis ŝi kaj neintence, eĉ mem, verŝajne, ne rimarkinte, kion ŝi faris, militsalutis per du fingroj, laŭ pola maniero.

2

Mi kuŝiĝis, sed ŝi ne venis longe. Mi pensis, ke ŝi banas sin, sed kiam ŝi finfine eniris, iĝis klare, ke ŝi simple vagis laŭ la domo aŭ simple sidis ie, en infanĉambro, ekzemple, kaj pensis pri io sia. La juvelaĵojn ŝi, tamen, jam demetis kaj alivestiĝis.

Do, mi ne sukcesis ekscii, ĉu vere tiu ŝia streĉa brila nigra kokono demeteblas per unu movo.

Ŝi ĵetis kulpan rigardon al mi kaj estingis lumon.

— Por kio? — mallaŭte demandis mi.

— Mi ĝeniĝas, — same mallaŭte respondis ŝi el mallumo. — Mi kuŝiĝos, kaj vi, se deziros, ŝaltos, ĉu bone?

— Bone, etulino mia.

Mallonge kaj mole susuris, falinte sur la tapiŝon, la ĥalato. Mi aŭdis, kiel ŝi defleksis sian kovrilon, sentis, kiel ŝi kuŝiĝis — malproksime de mi, sur randon, streĉita kaj timigita, kvazaŭ vere denove iĝis knabino, dum mi forestis. Ŝajne, ŝi eĉ tremis.

— Kio okazas al vi? — atendinte, demandis mi. Ŝi respondis mallaŭte:

— Mi ne scias...

— Laŭ mi vi tute malvarmiĝis, Lizanjo. Mi vin iomete varmigu, ĉu vi deziras?

— Deziras, — balbutis ŝi. Kaj kiam mi leviĝetis sur la kubuto, ŝi aldonis: — tre deziras. Varmigu min, mi petas.

Pretere mi tiris ŝnureton de la kloŝlampo. Varma rozkolora lumo saturis la dormoĉambron; mi vidis, ke Liza, kovrinte sin ĝis la mentono, rigardas al mi per grandegaj timigitaj okuloj. Mi plonĝis al ŝi sub la kovrilon, kaj ŝi mallevis la palpebrojn; kaj mi komencis varmigi ŝin.

Apenaŭ senteble, peteme mi ĉirkaŭkaresis kaj ĉirkaŭkisis la ŝultrojn, la kolon, la bruston, la femurojn, la kortuŝan trianguleton de hela hararo, delikate kaj apenaŭ kapteble odoranta je knabino — ŝi al nenio malhelpis kaj al nenio respondis. Sed jen la spasme kunpremita pugneto degeliĝis, jen ŝi ekspiris pli ofte, jen varmiĝis kaj ekfloris la cicoj; viviĝis dense kunpremitaj kruroj, ŝi fleksis unu kruron en la genuo kaj demovis flanken, malfermiĝante — tiam mi brakumis ŝiajn femurojn, mole alŝovante ilin al mi, alportante kaj klinante adore, kvazaŭ plenigitan per eliksiro de senmorteco kalikon, kaj ŝi faciligite suspiris, kiam mi englitis en ŝian cedeman internan varmon.

Kaj denove mi karesis ŝin gardeme, supraĵe, apenaŭ, daŭrante beki la kolon, la ŝultrojn kaj la lipojn per infanaj kisoj — sed ŝi jam komencis respondi: kun iomete indiferenta, fratina karesemo ŝi metis sur mian dorson la manplaton, poste kaptis miajn lipojn per la siaj, poste iomete ŝoviĝis, por al mi estu pli oportune — kaj kiam ŝi unuafoje ekĝemis kaj unuafoje batis per la femuroj renkonte al mi, mi rompis ĉiujn ĉenojn.

Mi ĉifis ŝian mamon per la mano — ŝi ekkriis, mi surruliĝis sur ŝin — ŝi denove ekkriis, ĝoje plene malfermiĝante; mi freneze fleksis kaj rulis ŝin, tute obeeman kaj feliĉan pro tio, ke al ŝi same kiel antaŭe estas dolĉe esti obeema, kaj ŝajne, mi eĉ graŭlis: «Prenu min! Jen! Jen prenu!»; kaj kiam mi finfine eksplodis, ŝi kun neimagebla forto brakumis min, kvazaŭ dezirante enpremi min en sin por ĉiam, platigi sian delikatan karnon per la mia — kaj kun sufero, peto kaj espero ekkriis, kvazaŭ mevo, postfluganta ŝipon:

— Mia! Mia! Mia!!

Verŝajne, dum du minutoj mi estis meduzo, elĵetita sur bordon. Poste mi malfermis la okulojn. Laŭ ŝiaj vangoj ruliĝis larmoj.

— Liza...

— Silentu. Simple kuŝu sur mi kaj silentu, — ŝi plorĝemis. — Ho Dio, Saĉjo, kiel estas bone kun vi...

Dum kelka tempo mi ne moviĝis, nur la manon lasinte sur ŝi.

Sed ŝi jam, ŝajne, estis trankviliĝanta. La okuloj sekiĝis. Ŝi, jam ne ĝeniĝante, eksidis; ĉirkaŭvolvinte la genuojn per la manoj, ŝi metis sur ilin la mentonon — al mi videblis nur la frunto kaj la brilantaj okuloj. Ŝi rigardis al mi ne deŝiriĝante. Verŝajne, tiel oni rigardas al ikonoj.

— Mi amas vin, — diris ŝi. — Mi amegas vin, mi vivi ne povas sen vi. Mi tiel ŝatas vin manĝigi, vin ridigi, kun vi paroli... Tiel ŝatas kune kun vi iri ien, tutegale kien. Tiel ŝatas... — ŝi stumblis, serĉante vorton, kaj elektis, verŝajne, la plej krudan kaj bestecan el tiuj, kiujn ŝi povis prononci; verŝajne ŝi volis substreki, ke ŝi iĝas besteto kaj ne hontas tion, eĉ male, adoras, — doni min al vi, — kaj tiam ŝiaj okuloj denove malsekiĝis. — Mi simple ne scias, kion fari.

Mi silentis.

— Ŝi estas graveda, Saĉjo.

Mi ekpalpebrumis. Vazomotora reago, diablo ĝin prenu, ĝi estas malfeliĉo de ĉiuj Cin-oj en la mondo. Afekciite mi leviĝis sur la mano, kaj poste demandis, kiel stultulo:

— Ĉu de mi?

Dum sekundo ŝi plu rigardis, ne ŝanĝante vizaĝesprimon, kaj poste ekridegis. Ŝi kaj ploris, kaj ridegis, kaj ne tuj sukcesis prononci:

— Saĉjo... kara mia... ja pri tio vi demandu ne min!

Mi same eksidis. Nun jam mi komencis ĝeniĝi; barikadis min per la litkovrilo. La mondo turniĝis kiel ŝanceliĝema karuselo.

— Ĉu estis ŝi, kiu tion al vi diris?

— Jes.

— Kiam?

— Tuj. Kiam mi kuratingis ŝin je la unua tago.

Mi penis kolekti pensojn. Longe. Sed sensukcese.

— Kiel do vi tie toleris...

— Ĉar mi amas vin.

— Ho dio, vi elportadis la noktovazon...

Ŝi obstine skuis la kapon.

— Ĉar mi amas vin.

— Kial do vi tuj ne diris al mi?

— Ĉar — mi amas vin!

Mi frotis la vizaĝon per la manplato. Kvazaŭ volis forviŝi araneaĵon, blindigintan la okulojn. Sed ne sukcesis.

— Ĉu vi nin ne forlasos?

— Se vi min ne forpelos — neniam.

— Kaj ĉu ilin?

Mi paŭzis.

— Se ili ne forpelos...

— Neniam, — findiris ŝi anstataŭ mi. — Diru, ĉu vi havis ankoraŭ virinojn samtempe kun mi?

— Liza, ĉu vi estas certa, ke vi volas ĉion ĉi scii?

— Jes, kara. Eble, mi poste bedaŭros — sed se ni jam tion komencis — necesas... disfosi. Ĉu vi havis multajn virinojn post kiam ni geedziĝis?

— Multe — kiom estas tio?

— Dek! — kuraĝe diris ŝi.

— Nu, vi flatas al mi...

— Kvin.

— Du. Tio estas, sen Stanislava du. Kun unu mi estis tre nelonge, antaŭ ok jaroj. Ŝi rapide komprenis, ke mi pro ŝi ne disiĝos kun vi, kaj foriris. Kvankam, laŭ mi, ŝi ne deziris, kaj al ŝi estis tre dolore. Kaj mi estis freneziĝanta... ĉu vi scias, pro kio precipe? Pro tio, ke mi faras al ŝi doloron, kaj ne povas ne fari. Ĉu vi memoras, mi kaŝiĝis en la vilao sola kaj drinkis tie dum tri tagoj?

— Memoras. Kiam mi telefonis, vi respondis... apenaŭ movante la langon... mi terure ektimis, volis ĉion lasi kaj veturi tien, sed vi malpermesis... kaj sekvan vesperon vi revenis. Tia verdeta... Do, tio estis pro ŝi?

— Jes.

— Kaj post du semajnoj ni unuafoje veturis al Otuzo. Kaj vi estis gaja, hejma, zorgema, fiera!

— Certe. Tie estis tiel bone. Kaj mi vidis, ke al vi kaj Paŭlinjo estas bone — kaj pro tio mi floris duoble.

— Kaj la dua? Kiu kiun forlasis?

— Ŝi forveturis por trijara laboro en Brazilon. Ŝi estas biologo, okupiĝas pri ekosistemoj de humidaj tropikaj arbaroj. Ni interŝanĝas leterojn foje, sed kiel ŝi nun rilatas al mi — mi ne scias.

— Ĉu vi ŝin sopiras?

— Vidu, jes. Kutime mankas tempo, sed foje subite mi kvazaŭ vekiĝas, kaj io mankas.

— Kaj Stanjo estis jam dum ŝi?

— Ne. Distanco estis pli ol jaro.

— Ĉu en mi vere io mankas?

— Liza, mi vin tre amas.

— Mi scias, kara mia. Ĉu vi pensas, ke, se mi tion ne sentus, mi komencus tiun konversacion? Mi scias. Sed estas alia afero. Verŝajne, tiel okazas, tiel povas esti — vi amas, sed samtempe konstante sentas ian nekontentecon, mankon. Ĉu ne sufiĉas pasieco, ĉu komforto, ĉu fidelo emfazata antaŭ aliuloj...

— Ne. Laŭ mi, ne.

— Do, ĉu vi simple tute ne povas havi nur unu virinon?

— Nu kial do ne povas!

— Ne, vi ne respondu tuj. Ne tian konversacion ni havas. Vi mem demandu vin.

Mi demandis.

— Nun mi jam ne scias, — diris mi.

— Kaj kiam tiu... la tropika, revenos?

— Printempe devas.

— Kaj se ŝi, ekzemple, denove deziros al vi?

Mi ne respondis. Ne sciis, kion diri. Neniu povas veni al iu ajn dufoje.

Ŝi rigardis al mi jam ne kiel al ikono. Kaj ne kiel al homo. Kaj eĉ ne kiel al fiulo. Tamen, kiel al fiulo ŝi neniam rigardis al mi... mi ne scias. Tiel rigardi ŝi povus al alveninto el alia galaksio; sed ne al plenrajta reprezentanto de frata potenca civilizo, malleviĝanta laŭ vasta ŝtuparo el interno de fotona raketo, sed al absurda, ne adaptita al teraj kondiĉoj ĵeleeca estaĵo, kiu, pace kaj plende gruntante kaj furzante, subite elrampus el, ekzemple, necesejo — evidente neagresema, sed absolute nekonvena kaj fremda.

— Do, ĉu vi volas diri, ke printempe ni povos kolektiĝi al vi jam triope?

Mi silentis.

— Saĉjo. Vi estas bela, bonkora, zorgema, pasia, kuraĝa, saĝa... Nu, ĉiujn bonajn vortojn, kiuj ekzistas, mi povas diri pri vi, vere. Estas nenio mirinda, ke de tempo al tempo vi enamiĝas en iun virinon, aŭ iu virino enamiĝas en vin. Sed ja... Saĉjo... Vi ja ne povas esti por ili ĉiuj edzo!

— Verŝajne, mi ne povas, — diris mi. — Sed mi penos.

Ŝi abrupte forturniĝis. Metis la kapon per la vango sur la genuon, per la nuko al mi; kurteninte la femuron, ekpendis longa, lanuga vosto de malligitaj helaj haroj.

— Dio al vi helpu, — diris ŝi.

Dum ioma tempo ni silentis.

— Liza, — mallaŭte vokis mi.

— Jes, amata, — respondis ŝi, ne turniĝante al mi.

Pro tiuj vortoj la koro saltis pike kaj dolĉe; por momento mi forgesis, kion mi volis diri.

— Ripetu ankoraŭ foje, se al vi ne estas malagrable, — petis mi.

Ŝi levis la kapon kaj ridetis al mi.

— Jes, amata.

— Liza. Komprenu... mi ne havas fortojn detrui vivaĵon. Mi delonge sentis: se foriras unu amiko, ankaŭ aliaj iĝas iomete pli foraj. Tio, kio vere mortas, defalas mem, kaj dio estu kun ĝi, kvankam eĉ pro tio estas dolore, ĉiam estas dolore pro morto — sed... mi scias, ankaŭ tio estas maldigna, sed... ne eblas haki laŭ viva ligo! Pro tio homoj krueliĝas, sekiĝas... kaj la forhakanto, kaj la forhakato. Imagu: vi estis kun homo dum du jaroj, kaj subite li diras: foriru. Kaj du jaroj da feliĉo en via memoro iĝas du jaroj da malvero. Kaj la vivo mallongiĝas je kvar jaroj!

— Ho Dio, nu kion do mi faru, Saĉjo? Ĉu mi mem al vi diru: foriru?

Mi sufokiĝis. Sed ŝi jam denove rigardis al mi kun kareso.

— Eĉ ne esperu. Vian elekton anstataŭ vi mi ne faros.

— Sed ĉu vi komprenas, mi ja povas elekti...

— Ja scias mi, kion vi elektos! Ĉion! Aĥ, se eblus ellerni ĉiujn lingvojn! Kiomfoje vi tion diris? Nu, kaj se ne eblas, do oni rajtas scii neniun. Frazeton el unu, frazeton el alia... Vi tuta estas en tio! Rusa princo...

— Mi diris pri lingvoj de la imperio, — eĉ ofendiĝis mi. — Eksterlandajn mi tri lingvojn scias nemalbone...

Ŝi ne detenis sin — ekridis; etendiĝis al mi, malordigis miajn harojn.

— Vi estas knabaĉo, — diris ŝi. — Kiel ni al Paŭlinjo diros pri ĉio ĉi?

— Dume neniel, certe, — respondis mi. — Kaj, ekzemple, por plenaĝiĝo ni faros surprizon: ke ŝi havas frateton aŭ fratineton...

— Surprizo, — kun dubo diris Liza. Silentis iom. Poste diris sen deziro: — Interalie, ŝi kaj Stanislava plaĉis unu al la alia.

— Ĉu ŝi estis ĉi tie?

— Trifoje. Mi invitis — trinki teon, rememori pri vi...

Mi balancis la kapon.

— Vi estas vera amikino de batalisto. Nu, kaj?...

— Ja ĝuste pri tio temas! — kun ĉagreno diris Liza. — Kaj estas ŝi simpatia al mi, kaj kompatas mi ŝin, kaj amas ŝi vin freneze, kaj kun tiu sento, kiel vi komprenas, mi estas plene solidara... Oĥ, ne scias mi, kion fari. Sed lasi vin libere paŝtiĝi sur herbejo kun du — eĉ kun tri, ho sanktuloj! — kun tri kaprinoj... Tio ja estas ridinda!