.gif)
漫议一首用“忆江南”词牌转译英语短诗的世界语译文
——漫议叶芝短诗《When you are old 当你老了》的世译和汉译(之六)
——Vadant——
英诗原文：
When You Are Old
By William Butler Yeats (1869-1939)
WHEN you are old and grey and full of sleep,
And nodding by the fire, take down this book,
And slowly read, and dream of the soft look
Your eyes had once, and of their shadows deep;
How many loved your moments of glad grace,
And loved your beauty with love false or true,
But one man loved the pilgrim Soul in you,
And loved the sorrows of your changing face;
And bending down beside the glowing bars,
Murmur, a little sadly, how Love fled
And paced upon the mountains overhead
And hid his face amid a crowd of stars.
原诗的世界语大意：
Kiam vi estas maljuna kaj griza kaj plena de dormemo
Kaj kapjesante apud la fajro, prenu ĉi tiun libron
Kaj malrapide legi, kaj sonĝon de la mola rigardo
Viaj okuloj havis fojon, kaj el iliaj ombroj profunda;
Kiom da homoj amis viajn momentojn de ĝoja graco,
Kaj amis vian belecon kun amo malvera aŭ vera,
Sed unu viro amis la pilgrimanto Animo en vi,
Kaj amis la malĝojoj de via ŝanĝanta vizaĝo;
Kaj klinante malsupren apud la brilanta trinkejoj,
Murmuras, iom triste, kiel Love fuĝis
Kaj paŝadis sur la montoj super kapo
Kaj kaŝis sian vizaĝon inter amaso da steloj.
作者简介：
（略。 详见“漫议叶芝短诗《When you are old 当你老了》的世译和汉译之二”）
世界语（忆江南）译诗：
Kiam Vi Oldos
— laŭ ĉinesko sopir-al-sudo
kiam vi
oldos en futur’
plenplena je grizo kaj
dormemo sen ajn plezur’
kapklinate nur
ĉe fajro
legu bonvole
ĉi libron de poemar’
lante kaj senparole
legu senfole
prisonĝu
ekrigardojn de
via pasinteco kaj
profundan ombraron ĉe
la okulmuze’
prisonĝu
kiom da homoj
ŝatis gracilajn movojn
viajn kaj kun sindonoj
kaj kun korbonoj
kaj ŝatis
vian belon jam
ĉu el hipokrita mav’
aŭ el la korfunda am’
kun softa aklam’
sed estis
unu sola vir’
li amis pilgriman en
vi animon kun sopir’
kaj ama aspir’
li arde
amis elkore
la ĉagrenojn de via
vangoj ŝanĝemaj hore
kvazaŭ aktore
klinu sin
ĉe fajro pie
murmuru kun pentdolor’
ke fuĝis amo strie
kaj senkonscie
en montojn
kaj kaŝis ŝtele
sian ĉarman vizaĝon
inter steloj malhele
flagraj ŝancele
——elangligis Vejdo
Vadant漫议：
1）关于诗题
译者的诗题是：Kiam Vi Oldos。 原来在这之上是还有个三种译文的总标题Kiam Vi Estos Olda。
但英语原诗标题是：When you are old 直译成世界语就是 kiam vi estas olda，或者 kiam vi oldas。汉语大意就是：当你老了，或，当你老时
而译者的Kiam Vi Oldos 和 Kiam Vi Estos Olda，其大意却是:当你将老（即是 还未老）。
晕啊。只有努力想象译者是在酣醉中才会出此昏着。
2）关于译文第一诗段：
kiam vi
oldos en futur’
plenplena je grizo kaj
dormemo sen ajn plezur’
kapklinate nur
如果说在标题转译上译者是不小心下出了个昏着，在么，在这里起首的第一段，译者就酣醉得更深.
本来，增添个“ futur’” 作为韵词，这本是译者的权利。但是 “ vi oldos en futur’ ” （到将来你还是将老，即，到将来你虽然将老但还是未老），此君真是长生不老万寿无疆了。而原文仅仅是When you are olda （Kiam vi estas olda）——当你老了。
第四行sen ajn plezur’ ——这是原文字面未有而意中也未有的情感，不加为好。
第五行kapklinate ——这个被动分词给人的感觉像似被人按着脖子低头。而原文是 nodding （kapjesante）是个主动分词。
3）关于译文第二诗段：
ĉe fajro
legu bonvole
ĉi libron de poemar’
lante kaj senparole
legu senfole
第一行的 “ĉe fajro”，也是败在个“ĉe”上，apud fajro是可以享受的，但“ĉe fajro（靠在火上）”似乎是只有烤肉串才敢于献身的。
第四行的Senfole ——这也是原文字面未有而意中也未有的情感，不加为好。并且此词的感情色彩似乎与下文中梦忆到曾有无数粉丝的场景色彩也相悖。
4）关于译文第三诗段：
prisonĝu
ekrigardojn de
via pasinteco kaj
profundan ombraron ĉe
la okulmuze’
第一二行的prisonĝu ekrigardojn ——对应的原文dream of the soft look 似乎原就有双解，一是从柔和的目光中引出的梦忆，二是梦忆到柔和的目光。我倾向前者。
第一、四五行 Prisonĝu...... profundan ombraron ĉe la okulmuze’ —— 对应的原文Your eyes had once, and of their shadows deep （ Viaj okuloj havis fojon, kaj el iliaj ombroj profundaj）。 笔者感觉原意应是：从那些深邃的眼中闪现出梦忆。 而不是：梦忆那些眼中的深影。
5）关于译文第四诗段：
prisonĝu
kiom da homoj
ŝatis gracilajn movojn
viajn kaj kun sindonoj
kaj kun korbonoj
第四、五行kun sindonoj kaj kun korbonoj ——从译文揣测，这应是用于修饰第二行的homoj的，但放在这里，距离远了，变成是修饰gracilajn movojn viajn。
6）关于第译文五诗段：
kaj ŝatis
vian belon jam
ĉu el hipokrita mav’
aŭ el la korfunda am’
kun softa aklam’
后三行也是本应用来修饰上段的homoj的，但放在这里，距离远了，变成是修饰vian belon。
7）关于译文第六诗段：
sed estis
unu sola vir’
li amis pilgriman en
vi animon kun sopir’
kaj ama aspir’
第三行，li amis ——建议此处的三个音节用amanta 因为他不仅是amis也是amas的。
8）关于第七诗段译文：
li arde
amis elkore
la ĉagrenojn de via
vangoj ŝanĝemaj hore
kvazaŭ aktore
第三行用ĉagrenojn 来对译orrows，恰如其份，甚好。
第四行用Ŝanĝemaj 来对译changing（ ŝanĝanta）不准确，“总想变换的”和“正在变换的并不等同。
9）关于译文第八诗段：
klinu sin
ĉe fajro pie
murmuru kun pentdolor’
ke fuĝis amo strie
kaj senkonscie
第一行用klinu 欠妥，原文bending，在此并无祈使之意，应是klinante或kliniĝante为好。另外，即使译者要用klinu，其后跟用的“sin”也是个反身代词的错误使用，应选用“vin”。
第二行，ĉe fajro，又是个“ĉe”的不当使用，ĉe不等同于apud。不要烤肉串啊。
第三行，murmuru， 英语原文是Murmur等同于世界语 murmuras，不是祈使句。时态不同，差之毫厘谬以千里。但此行的pentdolor用得传神，甚好。
第四行的amo 可按原文用大写。
10）关于译文第九诗段：
en montojn
kaj kaŝis ŝtele
sian ĉarman vizaĝon
inter steloj malhele
flagraj ŝancele
第一行，en montojn ——此处漏掉了 over head (super kapo)之意，在用几乎一个诗段来转译一个诗行的情况下，译文应该是纤发毕现，而不应有此疏漏的。 Montoj super kapo 那可是暗喻神仙福地天国之山的。
随感：
译者用忆江南词牌转译近似严谨格律诗的英语短诗，证实了ĉinesko在翻译中大有用武之地。译者困顿竭厥的孜孜努力值得赞扬。
但是用世界语的近乎一个诗段（27音节）去转译英语的一个诗行（10音节），似乎却并无可感自豪之处。
附录：四首汉语译诗
当你老了
（袁可嘉 译）
当你老了，头白了，睡意昏沉，
炉火旁打盹，请取下这部诗歌，
慢慢读，回想你过去眼神的柔和，
回想它们昔日浓重的阴影；
多少人爱你青春欢畅的时辰，
爱慕你的美丽，假意或真心，
只有一个人爱你那朝圣者的灵魂，
爱你衰老了的脸上痛苦的皱纹；
垂下头来，在红光闪耀的炉子旁，
凄然地轻轻诉说那爱情的消逝，
在头顶的山上它缓缓踱着步子，
在一群星星中间隐藏着脸庞。
当你老了
（冰心译 ）
当你老了，头发花白，睡意沉沉，
倦坐在炉边，取下这本书来，
慢慢读着，追梦当年的眼神
那柔美的神采与深幽的晕影。
多少人爱过你青春的片影，
爱过你的美貌，以虚伪或是真情，
惟独一人爱你那朝圣者的心，
爱你哀戚的脸上岁月的留痕。
在炉栅边，你弯下了腰，
低语着，带着浅浅的伤感，
爱情是怎样逝去，又怎样步上群山，
怎样在繁星之间藏住了脸。
当你老了
（飞白译 ）
当你老了，白发苍苍，睡意朦胧，
在炉前打盹，请取下这本诗篇，
慢慢吟诵，梦见你当年的双眼
那柔美的光芒与青幽的晕影；
多少人曾爱过你的美丽，
爱过你欢乐而迷人的青春，
假意或者真情，
唯独一人爱你朝圣者的灵魂，
爱你衰老的脸上痛苦的皱纹；
当你佝偻着，在灼热的炉栅边，
你将轻轻诉说，带着一丝伤感：
逝去的爱，如今已步上高山，
在密密星群里埋藏着它的赧颜。
当你年老时
（傅浩译）
当你年老，鬓斑，睡意昏沉，
在炉旁打盹时，取下这本书，
慢慢诵读，梦忆从前你双眸
神色柔和，眼波中倒影深深；
多少人爱你风韵妩媚的时光，
爱你的美丽出自假意或真情，
但唯有一人爱你灵魂的至诚，
爱你渐衰的脸上愁苦的风霜；
弯下身子，在炽红的壁炉边，
忧伤地低诉，爱神如何逃走，
在头顶上的群山巅漫步闲游，
把他的面孔隐没在繁星中间。
———————————————————
——漫议叶芝短诗《When you are old 当你老了》的世译和汉译(之六)
——Vadant——
英诗原文：
When You Are Old
By William Butler Yeats (1869-1939)
WHEN you are old and grey and full of sleep,
And nodding by the fire, take down this book,
And slowly read, and dream of the soft look
Your eyes had once, and of their shadows deep;
How many loved your moments of glad grace,
And loved your beauty with love false or true,
But one man loved the pilgrim Soul in you,
And loved the sorrows of your changing face;
And bending down beside the glowing bars,
Murmur, a little sadly, how Love fled
And paced upon the mountains overhead
And hid his face amid a crowd of stars.
原诗的世界语大意：
Kiam vi estas maljuna kaj griza kaj plena de dormemo
Kaj kapjesante apud la fajro, prenu ĉi tiun libron
Kaj malrapide legi, kaj sonĝon de la mola rigardo
Viaj okuloj havis fojon, kaj el iliaj ombroj profunda;
Kiom da homoj amis viajn momentojn de ĝoja graco,
Kaj amis vian belecon kun amo malvera aŭ vera,
Sed unu viro amis la pilgrimanto Animo en vi,
Kaj amis la malĝojoj de via ŝanĝanta vizaĝo;
Kaj klinante malsupren apud la brilanta trinkejoj,
Murmuras, iom triste, kiel Love fuĝis
Kaj paŝadis sur la montoj super kapo
Kaj kaŝis sian vizaĝon inter amaso da steloj.
作者简介：
（略。 详见“漫议叶芝短诗《When you are old 当你老了》的世译和汉译之二”）
世界语（忆江南）译诗：
Kiam Vi Oldos
— laŭ ĉinesko sopir-al-sudo
kiam vi
oldos en futur’
plenplena je grizo kaj
dormemo sen ajn plezur’
kapklinate nur
ĉe fajro
legu bonvole
ĉi libron de poemar’
lante kaj senparole
legu senfole
prisonĝu
ekrigardojn de
via pasinteco kaj
profundan ombraron ĉe
la okulmuze’
prisonĝu
kiom da homoj
ŝatis gracilajn movojn
viajn kaj kun sindonoj
kaj kun korbonoj
kaj ŝatis
vian belon jam
ĉu el hipokrita mav’
aŭ el la korfunda am’
kun softa aklam’
sed estis
unu sola vir’
li amis pilgriman en
vi animon kun sopir’
kaj ama aspir’
li arde
amis elkore
la ĉagrenojn de via
vangoj ŝanĝemaj hore
kvazaŭ aktore
klinu sin
ĉe fajro pie
murmuru kun pentdolor’
ke fuĝis amo strie
kaj senkonscie
en montojn
kaj kaŝis ŝtele
sian ĉarman vizaĝon
inter steloj malhele
flagraj ŝancele
——elangligis Vejdo
Vadant漫议：
1）关于诗题
译者的诗题是：Kiam Vi Oldos。 原来在这之上是还有个三种译文的总标题Kiam Vi Estos Olda。
但英语原诗标题是：When you are old 直译成世界语就是 kiam vi estas olda，或者 kiam vi oldas。汉语大意就是：当你老了，或，当你老时
而译者的Kiam Vi Oldos 和 Kiam Vi Estos Olda，其大意却是:当你将老（即是 还未老）。
晕啊。只有努力想象译者是在酣醉中才会出此昏着。
2）关于译文第一诗段：
kiam vi
oldos en futur’
plenplena je grizo kaj
dormemo sen ajn plezur’
kapklinate nur
如果说在标题转译上译者是不小心下出了个昏着，在么，在这里起首的第一段，译者就酣醉得更深.
本来，增添个“ futur’” 作为韵词，这本是译者的权利。但是 “ vi oldos en futur’ ” （到将来你还是将老，即，到将来你虽然将老但还是未老），此君真是长生不老万寿无疆了。而原文仅仅是When you are olda （Kiam vi estas olda）——当你老了。
第四行sen ajn plezur’ ——这是原文字面未有而意中也未有的情感，不加为好。
第五行kapklinate ——这个被动分词给人的感觉像似被人按着脖子低头。而原文是 nodding （kapjesante）是个主动分词。
3）关于译文第二诗段：
ĉe fajro
legu bonvole
ĉi libron de poemar’
lante kaj senparole
legu senfole
第一行的 “ĉe fajro”，也是败在个“ĉe”上，apud fajro是可以享受的，但“ĉe fajro（靠在火上）”似乎是只有烤肉串才敢于献身的。
第四行的Senfole ——这也是原文字面未有而意中也未有的情感，不加为好。并且此词的感情色彩似乎与下文中梦忆到曾有无数粉丝的场景色彩也相悖。
4）关于译文第三诗段：
prisonĝu
ekrigardojn de
via pasinteco kaj
profundan ombraron ĉe
la okulmuze’
第一二行的prisonĝu ekrigardojn ——对应的原文dream of the soft look 似乎原就有双解，一是从柔和的目光中引出的梦忆，二是梦忆到柔和的目光。我倾向前者。
第一、四五行 Prisonĝu...... profundan ombraron ĉe la okulmuze’ —— 对应的原文Your eyes had once, and of their shadows deep （ Viaj okuloj havis fojon, kaj el iliaj ombroj profundaj）。 笔者感觉原意应是：从那些深邃的眼中闪现出梦忆。 而不是：梦忆那些眼中的深影。
5）关于译文第四诗段：
prisonĝu
kiom da homoj
ŝatis gracilajn movojn
viajn kaj kun sindonoj
kaj kun korbonoj
第四、五行kun sindonoj kaj kun korbonoj ——从译文揣测，这应是用于修饰第二行的homoj的，但放在这里，距离远了，变成是修饰gracilajn movojn viajn。
6）关于第译文五诗段：
kaj ŝatis
vian belon jam
ĉu el hipokrita mav’
aŭ el la korfunda am’
kun softa aklam’
后三行也是本应用来修饰上段的homoj的，但放在这里，距离远了，变成是修饰vian belon。
7）关于译文第六诗段：
sed estis
unu sola vir’
li amis pilgriman en
vi animon kun sopir’
kaj ama aspir’
第三行，li amis ——建议此处的三个音节用amanta 因为他不仅是amis也是amas的。
8）关于第七诗段译文：
li arde
amis elkore
la ĉagrenojn de via
vangoj ŝanĝemaj hore
kvazaŭ aktore
第三行用ĉagrenojn 来对译orrows，恰如其份，甚好。
第四行用Ŝanĝemaj 来对译changing（ ŝanĝanta）不准确，“总想变换的”和“正在变换的并不等同。
9）关于译文第八诗段：
klinu sin
ĉe fajro pie
murmuru kun pentdolor’
ke fuĝis amo strie
kaj senkonscie
第一行用klinu 欠妥，原文bending，在此并无祈使之意，应是klinante或kliniĝante为好。另外，即使译者要用klinu，其后跟用的“sin”也是个反身代词的错误使用，应选用“vin”。
第二行，ĉe fajro，又是个“ĉe”的不当使用，ĉe不等同于apud。不要烤肉串啊。
第三行，murmuru， 英语原文是Murmur等同于世界语 murmuras，不是祈使句。时态不同，差之毫厘谬以千里。但此行的pentdolor用得传神，甚好。
第四行的amo 可按原文用大写。
10）关于译文第九诗段：
en montojn
kaj kaŝis ŝtele
sian ĉarman vizaĝon
inter steloj malhele
flagraj ŝancele
第一行，en montojn ——此处漏掉了 over head (super kapo)之意，在用几乎一个诗段来转译一个诗行的情况下，译文应该是纤发毕现，而不应有此疏漏的。 Montoj super kapo 那可是暗喻神仙福地天国之山的。
随感：
译者用忆江南词牌转译近似严谨格律诗的英语短诗，证实了ĉinesko在翻译中大有用武之地。译者困顿竭厥的孜孜努力值得赞扬。
但是用世界语的近乎一个诗段（27音节）去转译英语的一个诗行（10音节），似乎却并无可感自豪之处。
附录：四首汉语译诗
当你老了
（袁可嘉 译）
当你老了，头白了，睡意昏沉，
炉火旁打盹，请取下这部诗歌，
慢慢读，回想你过去眼神的柔和，
回想它们昔日浓重的阴影；
多少人爱你青春欢畅的时辰，
爱慕你的美丽，假意或真心，
只有一个人爱你那朝圣者的灵魂，
爱你衰老了的脸上痛苦的皱纹；
垂下头来，在红光闪耀的炉子旁，
凄然地轻轻诉说那爱情的消逝，
在头顶的山上它缓缓踱着步子，
在一群星星中间隐藏着脸庞。
当你老了
（冰心译 ）
当你老了，头发花白，睡意沉沉，
倦坐在炉边，取下这本书来，
慢慢读着，追梦当年的眼神
那柔美的神采与深幽的晕影。
多少人爱过你青春的片影，
爱过你的美貌，以虚伪或是真情，
惟独一人爱你那朝圣者的心，
爱你哀戚的脸上岁月的留痕。
在炉栅边，你弯下了腰，
低语着，带着浅浅的伤感，
爱情是怎样逝去，又怎样步上群山，
怎样在繁星之间藏住了脸。
当你老了
（飞白译 ）
当你老了，白发苍苍，睡意朦胧，
在炉前打盹，请取下这本诗篇，
慢慢吟诵，梦见你当年的双眼
那柔美的光芒与青幽的晕影；
多少人曾爱过你的美丽，
爱过你欢乐而迷人的青春，
假意或者真情，
唯独一人爱你朝圣者的灵魂，
爱你衰老的脸上痛苦的皱纹；
当你佝偻着，在灼热的炉栅边，
你将轻轻诉说，带着一丝伤感：
逝去的爱，如今已步上高山，
在密密星群里埋藏着它的赧颜。
当你年老时
（傅浩译）
当你年老，鬓斑，睡意昏沉，
在炉旁打盹时，取下这本书，
慢慢诵读，梦忆从前你双眸
神色柔和，眼波中倒影深深；
多少人爱你风韵妩媚的时光，
爱你的美丽出自假意或真情，
但唯有一人爱你灵魂的至诚，
爱你渐衰的脸上愁苦的风霜；
弯下身子，在炽红的壁炉边，
忧伤地低诉，爱神如何逃走，
在头顶上的群山巅漫步闲游，
把他的面孔隐没在繁星中间。
———————————————————
