Mi kasxis min en la hotelo dum unu tagnokto. La sekvan matenon, mi rapidis al la fervoja stacidomo de Jiuquan kaj kasxis min en tera kavo kontraux la stacidomo.
    在旅馆藏匿了一天一夜，转天清晨，我赶到了酒泉火车站，躲在站台对面的一个土坑里。
    Cxirkaux je la 9-a horo aux iom malpli frue, pasagxera trajno veturanta el Hami alvenas la stacion. Mi ne kuragxis iri al gxiceto acxeti bileton. Mi transiris fervojon malsupre de la vagonaro kaj tuj enmiksigxis en la homamason de pasagxeroj kiuj svarmas por entrajnigxi, mi facilmove pusxigxis en vagonon. Cxar estas tuj antaux la Printempa Festo, pasagxeroj tiel svarmas ke cxiuj vagonoj estas homplenaj, kie oni malfacile movigxas. Mi sidas en la interna koridoro meze de vagono, kun klinigxanta kapo en dormeto. Okazis nenia kontrolo de pasagxera bileto. Post pli ol 20 horoj mi alvenis urbon Lanzhou.
    大约九点多钟，一列从哈密开来的客车进了站。我没敢去买车票，从车下钻过去之后我立即融进了拥挤着上车的人群里钻进车厢。年关在即，旅客熙熙攘攘，挤得车厢里水泄不通。我坐在车厢中间的过道里垂着头打盹，一次车票都没有查，二十几个小时之后我就到了兰州。

    Mi ne kuragxas eliri de la stacio, cxar mi timas cxu iuj atendas min ekstere cxe la elirejo de la stacidomo --- Ho ve! Vere suspektema mi farigxis --- Mi iris al oriento iom da distanco. Trovis iun vakan vagonon forlasitan sur la brancxa fervojo kaj enrampis. Tie mi restis gxis posttagmezo kaj ascendis en ekspresan trajnon n-ro 36 veturantan de Xining al Pekino. Ho, fortuno favoras min. En la pasagxera trajno de Lanzhou al Pekino estas ankoraux pli homplena ol en tiu el Hami, ankaux okazis nenia bileto-kontrolo. Dum pli ol 40 horoj mi volvigxas sub vico da segxo kaj dormis gxis Shijiazhuang.
    不敢出站，怕有人在出站口等着我，——真是疑神疑鬼呀——我往东走了一截，找到支线上闲置着的一截车厢爬了进去。等到下午，我又上了36次从西宁开往北京的快车。我的运气真好，从兰州去北京的客车比从哈密开来的更拥挤，也没人查票，四十多个小时，我蜷缩在一排座椅下边睡到了石家庄。

    Pri la urbo Shijiazhuang mi jam bone konas. Cxi tie mi praktikis instrue. En 1956 kaj 1957, kiam mi veturis viziti hejmurbon, dufoje mi venis cxi tie. En 1957 mi ecx vivis en la hejmo de Shumin por duona monato. Tre rapide mi prenis auxtobuson, mi elauxtobusigxis je strato proksima for de la hejmo de Shumin, kaj eklogxis tie en iu hotelo.
    La sekvan tagon, unue mi vizitis banejon kaj barbirejon, poste acxetis du kokojn en foiro kaj revenis al la hotelo. Cxar mi aspektis vere malbone, mi atendis gxis vespero kiam la krepusko jam vualas cxie malhela kaj nur tiam mi iris kun du kokoj enmane al la hejmo de Shumin.
    对于石家庄我已经很熟悉了，我在这儿实习过，1956年和1957年两次回家探亲我都来过这儿，五七年还在淑敏家住过半个月。我很快地就上了一辆公共汽车，在离着淑敏家不远的一条街道上下车，找了一家旅馆住下来。翌日，我先去洗了澡理了发，然后去市场买了两只鸡提到旅馆。我的气色难看，一直等到天黑，我才提着鸡往淑敏家走去。

    Ho, tro hazarde! Antaux ol mi venis al la pordo de la hejmo de Shumin, mi jam renkontis sxin kaj sxian fratinon. Ili ambaux pusxante biciklon iris renkonte al mi.
Tiam mi portas busxsxirmilon, sen cxapo, sed je la unua ekrigardo sxi jam rekonas min, kaj surprizite kriis: Ho! Cxu tiu ne estas Xiangnian?
    真是太巧了。还没走到淑敏家门口，我就遇到了她和她姐，她俩推着一辆自行车和我走了个迎面。我当时戴着口罩，没戴帽子，她一眼就认了出来，惊讶地叫了一声：呀!这不是祥年吗?

    De sxia mieno mi legis ke sxi tre miris vidi min, sed sxia vocxo plenas de surprizgxojo.
    Siatempe mi ja sentas iom da honto kaj embaraso. Depost jarfino de 1957 kiam mi estis etiketigita per dekstrulo, mi neniam skribis al sxi novan leteron. Malgraux ke sxi sendis al mi plurajn leterojn, mi ecx donis nenian respondon. Tre eble jam delonge sxi opiniis ke mi perfidis nian amon, ne plu amas sxin, tial je cxifoja renkontigxo sxi montris tiel grandan miron.
    我从她的表情看出来，她看见我很惊讶，但声音里又充满了惊喜。这时我倒有点难为情和尴尬了。自从1957年年底我被划*成右*派之后，就再也没给她写过信，她几次寄信给我我也没复信。她可能早就以为我变心了，不爱她了，所以这次见她才表现出如此的惊诧。

    Mi ne scias kion mi devas diri. Mi nur sentas ke mia koro doloras, mia korpo frostas, sed miaj vangoj brulas. Mi nur ambigue vocxis ion kvazaux salute. Sekve, por eviti sxian demandon, mi iniciate alparolis: Ho, kien vi nun iras?
    我不知道该说些什么话，我只觉得我的心揪紧了，身上发冷，脸却发烧。我支吾了一声，算是和她打招呼。接着，为了避免她再问我什么，我采取主动说，你们这是上哪儿去?

    Sxia pliagxa fratino respondis al mi: Ni volas viziti al hejmo de iu instruisto.
    她姐回答，我们想到一个老师家去看看。
    Mi diris: Do vi iru. Mi iras al via hejmo.
    我说去吧，你们去吧。我去你们家。
    Shumin diris: "ni ne vizitos al la instruisto. Ne. Lasu nin kune revenu al mia hejmo!"
    淑敏说不去了，不去了，走，咱们一起回家。
    Shumin kaj sxia pliagxa fratino kondukis min al ilia hejmo.
    淑敏和她姐把我让进她家。

    Depost la printempo de 1957 kiam mi logxis en sxia hejmo por duona monato, forpasis jam preskaux tri jaroj. Dum tiel longa jartrio mi neniam vizitis sxian hejmon, ankaux skribis nenian leteron al sxi. Mi havis tian maltrankvilon, se mi cxifoje venas al sxia hejmo, cxu sxi akceptos min per malvarma konduto. Mi antaux havis timon, cxu sxiaj familianoj cxiuj donas al mi malvarman akcepton? Tial mi eniras sxian hejmon kun klinita kapo, mallevantaj okuloj kaj granda humiligxo.
    自从1957年的春天在她家住过半个月之后已经近三年了，我没有来过她家，也没有写过信。我担心这次来她家她会冷落我，也害怕她的全家人冷落我，我低眉垂眼畏畏缩缩进了她家。

    Ne. Sxi kaj sxiaj familianoj varme akceptis same kompleze kiel antauxe.
    没有，她和她的家人仍然热情地接待了我。
    Sxia familio logxas en kortdomo kun propra enireja pordo. Kiam mi eniris, cxiuj homoj de sxia familio kolektigxas en la logxejo de sxiaj gepatroj. Jen apartamento el du cxambroj. La interna estas litcxambro de sxiaj gepatroj, dum la ekstera servas kiel salono, kie ili akceptis cxiujn alvenantajn gastojn.
    她家住的是一座独门小院，我一进去，她家的所有人都集中到她父母住的房子来了。这是里外两间的套房，里间是她父母的卧室，外间是客厅，所有来她家的客人都在这间房接待。

    Sxia patro estas kuracisto. Krom tiu patro kiu ankoraux tenis sin per detenigxemo kaj digno, liaj vortoj estas laux deca mezuro, lia mieno ankoraux konservas trankvilon kiel en malnovaj tagoj, la ceteraj familianoj cxiuj sentas surprizangxojon pro mia alveno kaj varme min gastigas.
    她的父亲是医生，除了她的父亲还保持着家长的矜持和尊严，说话有尺度，面部表情一如往日平静之外，其他人都对我的到来显得惊喜和热情。

    Ekvidante min, sxia patrino demandis cxu mi vespermangxis? kaj tuj sendis sxian plej agxan filinon pretigi mangxon.
    她的母亲一见面就问我吃过饭没有，并立即催大女儿去做饭。
    Mi respondis ke mi jam mangxis. La maljunulino tuj riprocxis min: Kial vi mangxis ekstere? Cxu ni ne regalus vin per mangxo? Kaj sxi demandis je kioma horo mi atingis Shijiazhuang?......
    我说吃过饭了，老人立即责怪我：为什么在外边吃饭!怕我们不给饭吗!接着又问几点钟到石家庄的……

    Babilante, la maljunulino subite demandis: "Xiangnian, kial vi aspektas tiel malbonfarta? Kaj malhela kaj maldika, cxu vi en Lanzhou ne havas saton?"
    说着话，老人突然问了一句：祥年，你的脸色怎么这么难看，又黑又瘦?兰州吃不饱吗?
    Mi vere estas malpli dika ol antaux du jaroj. Mi mem ankaux scias ke mia hauxto farigxis malpli hela. La suno de Hexi-a Koridoro estas brula. Tie la aero estas seka. Dum jaroj mi laboras sub cxielo, cxu mia hauxto povus ne sxangxigxi malhela?
    我是比前两年瘦了一些，我也知道自己变黑了。河西走廊的太阳是很毒的，空气干燥，我又长年在露天劳动和工作，能不黑吗?

    Enirinte domon, Shumin tuj preparis por mi akvon por lavi vizagxon, kaj donis al mi ankaux teon.
    Sxiaj fratino kaj juna frato ankaux staras apude, kaj intermetis parolon de tempo al tempo.
    淑敏进了房子立即给我倒洗脸水，倒茶水。她的姐姐弟弟也都站在旁边看我，时不时地插句话。

    Sed, tia komplezo tre rapide reduktigxas. Kvazaux laux interkonsento, cxiuj membroj de sxia familio subite cxesis paroli. En la cxambro aperis gxena silento. Krom lada forno kiu ankoraux dissendas varman agrablan aeron kiel antauxe, mi subite sentas ion anormalan kaj embarasan.
    Mi komprenas, ke kiam forpasis la unua momento de surpriza gxojo, cxiuj membroj de sxia familio nun pensas en koro: Tiu Li Xiangnian malaperis seninforma jam du aux tri jarojn, sed kial nun li subite reaperas?
    但是，这种热情很快就冷落下来，他们全家人像是约好的一样突然都不说话了，房间里出现了令人难堪的静默。除了铁皮炉子散发出的温暖宜人的空气依旧之外，我突然感到了异常和尴尬。我明白，最初的惊喜过去之后，她的一家人都在心里想：这个李祥年两三年没音讯了，怎么突然又冒出来了?

    Tiumomente mi eksentis pikon al mia koro: por tiu familio mi jam ne plu estas mio antaux tri jaroj.
    Antauxe, je renkontigxo la juna frato de Shumin cxiam vokas min bofrato kaj intime krocxis al mi tutan tagon, sed nun li nur silente staras antaux la pordo de litcxambro, tutsenvorte, kviete rigardas al mi, kvazaux ekzamenante min.
这时候我的心突然就刺痛了：对于这个家庭来说，我不再是三年前的我了。淑敏的弟弟以前见了我叫姐夫，成天围着我转，可现在他静静地站在卧室的门口，一句话不说，静静地看着我，似乎在审察我。

    Antauxe, ecx antaux siaj gepatroj, Shumin kondutas al mi tre familiare: Cxu vi volas trinki akvon? Mem prenu; aux tute libere parolas ion aux alion laux kaprica penso.
Sed en tiu cxi vespero, post doni al mi tason da akvo, sxi retirigxis sidante sur benko de cxambroangulo, kaj diris nenion. Mi trovis, ke sxi kelkatempe rigardis min per fiksa rigardo, sed en alia momento sxi per nenatura movo singxene knedas la vestangulon faldante.
    以往就是在父母面前，淑敏也是待我很随意的：喝水吗?自己倒；或者是这事呀那事呀，想起什么说什么。这天晚上她给我倒了一杯茶水之后，就退到角落里在一只板凳上坐着，不说一句话。我看见她有时候直着眼睛看我，有时候又很不自然地拘谨地捏着她罩衣的衣角卷呀卷呀。

    Precipe tiam, kiam mi ekvidis la insignon de la Pekina Normala Universitato sur sxia brusto pli matura kaj pli bela ol antauxe, mi sentas jen kaj jen ke frosto trakuris mian koron.
    Nun sxi estas studentino de fama universitato, dume mi jam farigxas krimulo, ekzilita al Jiabian-ravino......Mi jam estas malinda por sxi!
    Nu, suficxe! Suficxas cxi revido. Foriru, mi jam ne plu apartenas al tiu cxi familio!
    Krome, mi tute ne scias kian vojon mi surpasxos en necerta estonteco......
     尤其是看见了她的比从前更成熟更好看的胸脯上别着的北师大的校徽，我的心禁不住一阵阵发冷：她是名牌大学的学生了，而我已经变成阶下囚了，流放夹边沟……我已经不配她了!行了，见这一面就行了，走吧，我不属于这个家庭的一员了。再说，将来的日子我还不知要走什么样的路……
   
    Post momento da sidado, en prema silentado mi starigxis, kaj diris adiauxante: Onklino, mi foriras; Onklo, adiaux!......
    坐了一会儿，在一阵静默中我站了起来，说，伯母，我走了。伯父，再见……

    Mi forlasis la hejmon de Shumin je la 9-a horo vespere.
    Shumin ne retenis min. Nur sxia patrino gxentile demandis al mi: "Kien vi iros en tiel malfrua horo?"
    我是九点钟离开淑敏家的。淑敏没拦我，只是她母亲客气地问了我一句：这么晚你上哪儿去?

    Mi respondis ke mi logxas en hotelo. Kaj sxia patrino plu diris nenion.
    Shumin akompanis min gxis la korta pordo. Nur tiam sxi donis la unuan parolon al mi en tiu cxi vespero: "Revenu al mi morgaux matene, je la oka......"
    我说我住在旅社里。她母亲就没再说什么。淑敏送我到院门口才说了这天晚上的第一句话：你明天来，早晨八点钟来……

    Mi ne respondis al sxi. En mia koro mi tiel pensas: Reveni? Cxu ankoraux necesas?
    Mi nur diris al sxi: "Eniru, revenu al via cxambro!" Kaj mi turnis min, disigxis de sxi.
    Tiumomente sxia juna frato elkuris, vokante min "Bofrato!" kaj diris: "Ne foriru! Vi logxu en mia cxambro! Mi mem povas logxi en la interna cxambro!"
    我没回答她。还有必要来吗?我心里这样想。我只是说了句你进去吧，回房去吧，就转身离开了她。
    但这时她弟弟跑了出来，喊了声姐夫，然后说，你不要走，你就住在我的房子里，我住里屋去。

    En malnova tempo, kiam mi vizitis al hejmo de Shumin, mi ja logxis en lia cxambro.
    从前我来淑敏家，就是住他的房子。
    Mi komprenas la koron de tiu juna liceano. Dum la psintaj du jaroj li jam intime konis min kaj prenis min membro de lia familio. Kiam ni kune cxeestis, li sxatas doni diversajn demandojn al mi. Cxar li sxatas piedpilkon, mi parolis al li pri piedpilko, kaj instruis al li per gestoj pri la teknikaj movoj de piedpilka ludo. Mi estas adorato en lia koro. Li ne volas vidi ke mi alvenas en urgxeco kaj foriras en sama urgxeco.
    我理解这个中学生的心情，已往的两年中他已经熟悉我了，把我当成他家的一个成员了。在一起的时候，他总是问我这问我那。他喜欢踢足球，我就给他讲足球，并比划着教他踢球的技术动作。我是他心目中崇拜的人。他不愿意我这样匆匆而来，匆匆而去；
    Kiel juna lernanto en malsupera mezlernejo, eble li ankoraux ne aux netute komprenas kio okazis inter mi kaj lia fratino, kial mi devas foriri tiel urgxe?
    En lia hejmo mi ja tiel diris ke mia vojagxo celas viziti miajn gepatrojn en Pekino, ke mi forlasis mian trajnon je Shijiazhuang nur estas pretervoja ago.
    Nun mi vole nevole devas fari novan mensogon por respondi al li: "Ne. Mi devas reveni al la hotelo, cxar alia amiko tie atendas min. Mi devas sendi lin cxinokte en trajnon. Mi revenos al vi morgaux matene."
     可能作为一个初中少年他还不理解或者不完全理解我和他姐姐之间发生了什么事，我为什么这样匆匆离去。我在他家时说，我是回北京探亲的，顺便在石家庄下车来看看的，此时我不得不又一次撒谎：不行，有一个朋友在旅社里等着我，我一定要回去。我送他上火车，明天早上再来。

    Post foriro de la hejmo de Shumin, mi diris al mi en koro: "Ne revenu, mi neniam revenos. Unu revido jam suficxas. Finigxas nia destinita amrilato."
    Reveninte al la hotelo, dum tuta nokto mi neniel sukcesis endormigxi, sencxese turnigxante en mia lito. Matene, post ellitigxo mi refoje iris al sxia hejmo, kvazaux laux gvido de dioj.
    离开淑敏家，我在心里想着：不来了，我再也不来了，我与她见一面就行了，我们的缘分尽了。但是回到旅社在床上辗转一夜未眠，早晨起床后鬼使神差地我又往她家去了。

    Venante al la pordo de la hejmo de Shumin, mi subite sentas perplekson, mi hezitas, pensante: Mi estas dekstrulo, malliberulo kondamnita al reeduko per punlaboroj, mi fugxis ekstere, mankas al mi nenia espero dum tuta vivo. Cxu mi ankoraux havas vizagxon aux indecon por vidi Shumin?  Shumin jam estas studentino en alta lernejo. Estontece sxi farigxos instruistino en mezlernejo aux universitato.
    Nun mi vizitas al sxi. Se sxi ankoraux vere amas min, se sxi donus promeson atendi min, cxu mi ne damagxos sxin?
    Ho, mi ruinigos sxian brilan perspektivon! MI detruos sxian tutan vivon......
     我走到淑敏家门口了，却又突然踌躇起来，犹豫了：我是个右*派，劳*动教*养的囚*犯，逃亡在外，这辈子都没希望了，还有什么脸面、资格去见淑敏?淑敏是大学生了，将来的中学教师或者大学教师，我去找她，她如果真的还爱我，许诺等着我，我不是害了她吗?我会毁掉她的前程的，会毁掉她的一生的……
  
    Starante cxe la pordo kelkajn minutojn, mi senvorte benas kun sinceraj bondeziroj al sxi: felicxon kaj bonan edzon! Poste mi turnis min kaj decideme foriris.
    我在门口站了几分钟，在心里默默地祝愿她幸福，祝愿她找一个好丈夫，然后就转身走开了。
    En la posttagmezo de la sama tago mi venis al Pekino.
    当天下午到了北京。

Tradukis Guozhu 2009-09-20