Antaux la milito mi korespondadis cxefe kun esperantistoj el Soveta Unio, mi do post la milito provis renovigi mian korespondadon kun ili, sed vane. Kial? Mi miregis. Nur post multaj jaroj evidentgxis, ke en la jaroj 1937 kaj 1938 Stalin arestigis cxiujn funkciulojn kaj aktivulojn de la Esperanto-movado en sia lando, tiel ke gxi likvidigxis（壊滅した）malgraux ke gxi estis la plej vigla en la mondo. Kial? Sendube cxar Stalin li timis, ke la nedezirindaj informoj pri Soveta Unio, kies diktatoro li estis, elfluos（流出する） eksterlanden, kaj inverse nedezirindaj informoj enfluos（流入する） en Sovetan Union pere de internacia korespondado per Esperanto. Sed kial gxuste per Esperanto? cxar gxi ja estas lingvo facile ellernebla ecx de laboristoj, kiuj finis nur elementan lernejon.
战前我主要是和苏联的世界语者通信。于是，在战后我试图重新与他们通信，可是不成。这是为什么呢？使我大为吃惊。只是许多年以后我们才得知，在1937年至1938年间，斯大林逮捕了苏联世界语运动中所有的干部和积极分子。这样一来，苏联世运就消失殆尽了，尽管以前一度是世界上最为活跃的地区。这又是为何呢？毫无疑问的是，斯大林害怕有关对苏联不利的消息传到国外，而他则是其独裁者。他同样也不愿意，由于世界语的国际通信，他所不希望听到的消息得以从国外传入苏联国内来。但为什么特别要防世界语通信呢？因为，即使是对于只有小学文化程度的工人来说，世界语是最容易学习的语言。

　Ne povante korespondadi kun sovetaj esperantistoj, mi devis vole nevole korespondadi kun esperantistoj el aliaj landoj. Inter miaj alilandaj korespondantoj trovigxis hungar-devena usona esperantisto nomata Bonesper, kiu estis lia pseuxdonimo konsistanta el du esperantaj vortoj: bona kaj espero．Versxajne li alprenis tiun esperantan pseuxdonimon kun espero，ke li povos iam reveni en sian patrujon Hungario el Usono, kien li siatempe sekrete eniris kiel politika rifugxinto（亡命者）, cxar estas konate, ke en Hungario okazis en 1919 komunista revolucio, kiu tamen malsukcesis, malsimile al tiu en Rusio en 1917.
不能同苏联的世界语者通信之后，无奈之下，我只好和其他国家的世界语者通信。在我的外国信友中，有一位匈牙利裔的美国世界语者，名叫“好望（Bonesper）”，这显然是由两个世界语词根“好bona”和“希望espero”合成而来的笔名。而他之所以使用这样一个怀有希望的世界语名字，看来还是希望有朝一日能够从美国返回到祖国匈牙利去。当年他也是作为一个政治流亡者的身份秘密来到美国的。众所周知，1919年在匈牙利曾经发生过komunista革命，但失败了，与1917年俄国革命的结果不同。

 　Plue mi legis lian nomon inter tiuj, kiuj per sia financa helpo ebligis eldonon de la libro “133 tagoj de Soveta Hungario”, aperinta cxe EKRELO(Eldon-Kooperativo por Revolucia Esperanto-Literaturo,革命的エスペラント図書出版協同組合),esperanta eldonejo en Moskvo, kaj se mi ne eraras trovigxis en “Internaciisto”, la organo de IPE　(Internacio de Proletkaj Esperantistaro), internacia organizo de komunistaj esperantistoj, kies centro trovigxis en Berlino, foto de la laborista Esperanto-grupo en Novjorko, kies gvidanto li estis. Mi do nature kredis, ke ankaux li estis kaj ankoraux restas komunista esperantisto. Mi do en unu el miaj leteroj kuragxis konsili al li, ke li prefere reveturu en Hungarion por rekte partopreni en la socialisma rekonstruado, kiu okazas tie sub gvidado de la Hungara Komunista Partio, kiel mi naive（おめでたくも）sincere kaj serioze kredis laux la japana komunista gazetaro.
我还在《苏维埃匈牙利的133天》一书的出版赞助人名单中读到了他的名字。《133天》是由在莫斯科的“革命世界语文学出版合作社”EKRELO(Eldon-Kooperativo por Revolucia Esperanto-Literaturo）出版的。还有，如果我没有搞错的话，我还曾经在总部设在柏林的“普罗世界语者国际”IPE(Internacio de Proletkaj Esperantistaro)的机关刊物《国际主义者》上, 见到过一张纽约工人世界语小组的照片，他就是这个小组的领导人。我也就很自然地相信他也是、而且现在还是位komunista世界语者。于是我在自己的一封信里大胆地建议他最好还是回匈牙利去，直接参加由匈牙利KP领导的社会主义重建。我的这个天真、诚恳、认真的想法，是由日K的刊物中得到的。