Kvankam mi, Guozhu, ne povas cxeesti en la kongresejo, tamen, dum la irado de la 92-a UK, cxiutage mi sekvas gxin per interreto. Informigxinte pri la estimata veterano Kurisu Kei sur podio, forte tajdas emocio en mia koro. Ne povante teni min trankvila, do guglumis sercxante materialojn pri li kaj tiel mi akiris longan prelegon, kiun Kurisu Kei faris en raportkunveno, okazigita de Esperanta Asocio en Saitama en 2004-05-09, por la Japana Jarcenta Jubileo (JJJ).
En la sekvantaj tri semajnoj mi dronis en legado de tiu cxi longa prelego kaj ecx faris kompletan cxinigon. Dum la trisemajna tradukado, kiel kutime galopis miaj liberaj pensoj kaj elspiris multe da veoj, suspiroj, krome ankaux nemalmulte da miroj kaj admiroj.

国柱虽然不能在UK现场出席，却一直用互联网跟踪大会进程。读到有关栗栖继老的这一段报导，心潮澎湃。意犹未尽之际，又去搜索有关他的资料，找到一个长篇演讲。是栗栖继老2004年5月9日在埼玉（SAITAMA）世界语协会为纪念世界语传入日本百周年的报告会上所作。在此后三个星期的时间里，国柱即沉浸于栗栖继老的这篇演讲之中，并将其作了全文汉译，在翻译的过程中，浮想联翩，感想、感慨、感叹，都不为少。

Prelego de Kurisu Kei kortusxis min multloke:
Antaux cxio, lia honesta justamo, kuragxa strebado pri progresa idealo, dumviva lukto por kaj per Esperanto.
Dank' al lia diligenta lernemo, ekde starto de sia malalta klereco li sukcesis tra memlernado posedi fremdajn lingvojn kaj farigxi profesia tradukisto precipe el la cxehxa literaturo, ecx la unua en Japanio.
Lia granda amikeco al cxina popolo. Lia korespondado kun pluraj generacioj da cxinaj esp-istoj. Iniciati kaj fondi Societon por Japana-Cxina Amikeco per Korespondado（esperanta mallongigo SJCxAK).
Lia senegoisma  helpemo. Ansataux eldoni sian propran esearon, li prefere akcelis la eldonon de la libro <7000 tagoj en Siberio> en cxinigo far Shi Chengtai.
Por ke la libro <7000 tagoj> aperu antaux la templimo de la 89-a UK en Pekino, li iniciatis kaj fondis la Fonduson Shi Chengtai. Sekve okazis serioj da anekdotoj kortusxi kaj esti kortusxataj,de esp-istoj kaj ne-esperantistoj.
Lia vidpunkto pri mono kaj gxojo vekis cxe mi plej samopinian ehxon, ke:
"Kvankam esperantaj gazetoj kaj revuoj gxenerale ne pagas honorarion, sed tio ne gravas por mi, cxar la konscio, ke miaj eseoj estas legataj tutmonde, alportas al mi nemezureble grandan plezuron, ecx gxuon."
La granda gxojo pro realigxo de la celatingo rilate al la libro <7000 tagoj> kaj de la revo farigxi esperantista verkisto......ktp,ktp.

栗栖继老的演讲打动我的地方很多；
首先是，他的为人正直，热爱正义，无私无畏，追求真理，为世界语奋斗终生，始终不渝。
他的勤奋，学而不厌，以不高的学历为起点，通过自学而成为双语翻译家和捷克文学日译第一人。
他对中国人民的友好情谊，与中国几代世界语者通信，创立日中友好通信协会。
他的无私奉献、先人后己、助人为乐。放下自己的文集不出，把钱全部用来资助在中国出版《七千天》。
他创立“石成泰基金会”的过程，感动人又被人感动，世界语者和非世界语者的故事。
他的金钱观、快乐观，关于“投稿没有稿费、毫不在意，从自己的作品在世界范围内被人阅读而得到巨大的精神快乐”，引发我强烈的共鸣。
还有因《七千天》成功出版的那种如愿以偿，还有因自己作家梦圆的快乐……等等

此主题相关图片如下：

Legante la prelegon de estimata Kurisu Kei, mi pretervole pensis pri tri homoj, tri cxinoj, tri cxinaj maljunuloj, tri bonkoraj kaj honestaj cxinaj maljunuloj.

读栗栖继老的这篇演说，国柱不由自主地还联想到了三个人，三个中国人，三个中国老年人，三个善良、正直的中国老人。

La unua agxulo, kiun mi pretervole pensis, estas estimata Zhang Qicheng (Cx. Cen, 1913-2005), veterano de cxina Esp-movado. Tial mi pensis pri li, cxar li ja havis preskaux tute saman kozon kiel Kurisu Kei, iom diference nur en malsama tempo, en malsama loko; sed en sama sceno, same en solena inauxguro de UK; same, post la tradicia programo gratuloj far diverslandaj reprezentantoj; same, speciale nomite de prezidanto, aperis sur podio de UK kiel pli-ol-90-jara veterano de Esp-movado; kaj same en Esperanto doni saluton, kiu konsekvence vekis sensacion, vekis tondrajn aklamojn en la kongresejo Zamenhof-halo, kiuj venis de koraj respekto, dankemo, beno! [noto 1] Ili, kiel la dojeno, ja estas la vera stelulo en la UK, kies brilo, kies auxreolo multe superis tiun de la plej alta protektanto de la UK.

首先想到的，是中国世运的元老张企程（Cx. Cen, 1913-2005）。之所以要想到张企程，是因为他也有一个几乎完全相同的场景。只不过是换了时间和地点，但都是在UK的开幕式盛典之上，都是在各国代表致贺词之后，画龙点睛似的，由主持人邀请九十多岁的元老登台，在主席台上用世界语致贺词，其结果，当然是全场轰动，爆发出雷鸣般的掌声。那是发自内心的崇敬、感激、谢意！[注1]他们才是大会真正的明星，其光彩盖过了大会最高监护人。

此主题相关图片如下：

La dua agxulo, kiun mi pretervole pensis, estas estimata Bakin（1904-2005）.Kial mi pensis pri li, ne nur pro tio, ke li estis veterano en la cxina Esp-movado, pro lia dumviva amo al Esperanto. Fakte, la pli grava kialo estas tio, ke li energie alvokis en la cxina socio ke ni "diru la veron (malmensogon) ", kaj li mem tiel agis modele. Tia konduto de Bakin estas tre fama en cxina socio, kun granda influo. Tio aludas ke homoj havas la saman deziron, ke cxiuj volas, deziras, sopiras, sed malfacile akiras tion, malfacile realigxas la simpla revo. Tamen estimata Kurisu Kei en sia prelego multfoje diris veron. Honesto mirinda, admirinda kaj laux mi ecx timinda. Timinda pro la malkasxemaj vortoj tute sen tabuoj pri la simpla pura vero! Kvankam mi faris la kompletan cxinigon, tamen kiam mi publikigis mian cxingon en la cxina ret-pagxo, vole-nevole, laux kutimo de cxina interreto, mi faris eviton de (politike) tabuaj vortoj.

我想起的第二位长者，是巴金（1904-2005）。想起他的原因，不仅因为他也是中国世运中的前辈，终生热爱世界语，更主要的是因为他在中国社会提倡、呼吁讲真话，自己也身体力行。巴金这方面的言行，在中国社会中，非常有名，影响很大。可见人同此心，大家都需要、愿意、企盼，却很难得到，很难实现。而栗栖继老却把这些都讲出来了。读栗栖继老的这些真话，我觉得可钦、可敬，也可怕。因其直言不讳的程度而可怕，所以我虽然全文汉译，在发表的时候还是按中国互联网上的习惯略去了敏感词汇。

此主题相关图片如下：

En tia animstato, tre nature mi ekpensis pri la tria agxulo-sagxulo Zhang Zhong-xing(1909-2006).Li estas ne-esperantisto, sed majstra eseisto en nuna Cxinio. Pro tri kauxzoj mi pensis pri li. Unue, li estis enkarcerigita de japanoj; due, vere malfrua famigxo en grandagxo; trie, lerta kapablo por diri la veron.
在这样的心态下，我不由自主地又想起了第三位老人：张中行（1909-2006）。这位张老并非世界语者，而是中国当代散文大师。想起他的原因有三：一是他坐过日本人的牢，二是大器晚成，三是如何说真话。

Enkarcerigo de s-ro Zhang Zhong-xing okazis en 1944-05-13, kiam li estis arestita de japana gxendarmaro, kaj reliberigita post ses semajnoj [noto2]. Restado de Kurisu Kei en malliberejo estas ecx pli longa, preskaux du jarojn, ekde 1937-05-19, pro aresto far japana Tokko (sekreta polico) [noto3]. Do ili ambaux havis saman travivajxon de malliberulo.
张中行坐牢，是在1944年5月13日，被日本宪兵队捉去，六个星期后被放出来[注2]。栗栖继老坐牢的时间更长，从1937年5月19日起，将近两年，是遭到日本秘密警察特高课的逮捕和关押[注3]。他二人这一段经历相同。

Antaux sia 70-jaragxo, s-ro Zhang Zhong-xing restis tute senfama en Cxinio. Sed li tuj furoris en cxia informa komunikilo de Cxinio post sia montrigxo kiel "elterigita historia objekto", tiel ke poste ecx estigxis speciala vorto "fenomeno Zhang Zhong-xing". Kompare al la memetikedo per "vivanta fosilio" far estimata Kurisu Kei en sia prelego, ili ja atingis saman efikon el malsamaj melodioj.
说张中行老大器晚成，是因为他在70岁之前，一直默默无闻，后来“出土文物”似的露面，顿时红遍中国媒体。甚至于有了“张中行现象”一说。这一点与栗栖继老演讲中的“活化石”自喻，有异曲同工之妙。

Al mi tre placxas la eseoj de s-ro Zhang Zhong-xing. Mi sxatas lian honeston, sed despli lian lerton por rezonado. Ankaux s-ro Zhang Zhong-xing aprobas diri veron. Sed li profunde konis la malfacilegon por diri veron. Li travivis multe da suferoj, tiel havis abunde da vivspertoj. En la jaroj de la tiel nomata Granda Kultura Revolucio (GKR, 1966-1976),kelkfoje li farigxis celtabulo de kritikoj ecx pro sia "lego de Tang-poemoj" kaj "observo al steloj" [noto 4]. Tiaj ne-ordinaraj travivajxoj poste farigxis ricxajxo, kiu transformigxis sagxo de homa vivo. Ordinare la sagxa homo kondutas kiel ulo ruzeta kaj nesincera, do nehonesta. Tamen, s-ro Zhang Zhong-xing povas agi kiel homo kaj honesta kaj sagxa, vere admirinda kapablo, cxu ne? Li montris grandan lerton klare diri veron tamen sen tabuaj vortoj. Mi ecx imagis, ke la prelego de Kurisu Kei, se el plumo de s-ro Zhang Zhong-xing, legigxas certe en malsama teksto sed kun neniom da perdigo de enhavo. Ho, vera Majstro de verkado!

我非常喜欢读张中行的随笔，喜欢他的正直，更欣赏他会说理。张中行也主张讲真话，但他洞悉讲真话之不易。他经过的磨难多，阅历丰富，文革中就曾因“读唐诗”和“看星星”遭受批斗。[注4]这样的生活经历转换成财富、就是人生的智慧。智者往往世故圆滑，不诚恳，也就不正直。张中行老先生能做到当智者而保持正直，这就令人佩服。他善于把道理说清楚而不用忌语。栗栖继老人的文章如果让张中行来写，字面会不一样，而内容可以丝毫不少。真是作文的高手。

Tiel, legante la prelegon de estimata Kurisu Kei, mi vag-pensas pri tute senrilataj personoj kaj aferoj. Do mi retenu la tro malproksiman galopon de miaj liberaj pensoj. Kaj, kun kora amo kaj respekto, mi versis rondelon, omagxe je lia honoro [noto 5]:

因读栗栖继老的演说，而浮想联翩、而想到与他毫不相干的人和事之后，又把思绪拉回来，为之写了一首诗歌，献给栗栖继的回旋曲[注5]。

Kurisu Kei sur UK-podio
 (2007-08-05)

Kurisu Kei, cxiam justama,
dumviva strebad' por racio,
por Esperanto, por socio.
Legendas lia vivo drama.

Dulingva tradukisto fama,
dojen' vivanta fosilio.
Kurisu Kei, cxiam justama,
dumviva strebad' por racio.

Kiam li per parolo flama
salutas sur UK-podio,
okazis vera sensacio,
tondras al li hura' aklama!

Kurisu Kei, cxiam justama.

栗栖继老，热爱正义，
终生追求，为世界语。

杰出人瑞，双语著译。
栗栖继老，热爱正义，

轰动效应，崇高荣誉。
U K 明星，无人堪比。

栗栖继老，热爱正义。

这首回旋曲后来由井崎伦子女士译成日语在日本《Hitori Kara》刊物第35号（2007年9月号）p.39发表。
http://www.elerno.cn/bbs/UploadFile/2009-5/2009587414982793.jpg
http://www.elerno.cn/bbs/UploadFile/2009-5/2009587411146549.jpg

注：
[noto 1] estis sinkrona raporto en interreto.
2004-07-25. Solena inauxguro de 89-a UK en Pekino
·[Prezidanto]:
Multajn dankojn al vi cxiuj. Antaux la ripozpauxzo, ankoraux venas gratulanto (2004-07-25 13:08:49)
·[Zhang Qicheng]:
Kara geamikoj! Pardonu ke mi parolas al vi nur sidante. Mi gratulas al vi unue en la nomo de cxinaj veteranaj esp-istoj! Due mi gratulas kiel la honora prezidanto de Cxina Esperanto-Ligo! Trie mi bondeziras al vi kiel honora membro de UEA! Multajn dankojn al vi cxiuj!
  (2004-07-25 13:12:07)
[注1]
当然有及时的网上同步报道：
2004年7月25日，在89届UK开幕式上
·[主持人]:
非常感谢各位，在休息之前，还有一位来祝贺大会。 (2004-07-25 13:08:49)
·[张企程]:
朋友们，首先请你们原谅我坐着跟你们讲话。首先我代表中国的老年世界语者，向大家祝贺！第二，我代表中华全国世界语协会的名誉主席向你们表示祝愿！第三，我代表国际世界语协会的荣誉委员会的成员向你们表示祝愿！ 非常感谢诸位！
现在我们一起唱《希望歌》。 谢谢，现在宣布第89届国际世界语大会开幕式结束。  (2004-07-25 13:12:07)

[noto 2]
Zhang Zhong-xing：《Memorsplitoj el Forfluintaj Jaroj》p.270~271. Enkarcerigo far japana gxendarmaro por ses semajnoj. Samlibre p.367, Cxapitro 52. Kulpigo pro Paseo.
[注2]
张中行：《流年碎影》p.270~271。 住过日本宪兵队六周。《流年碎影》 p.367, 第五十二章 既往咎之。

[noto 3]
Kurisu Kei: Krom tio mi mem estis arestita de Tokko la 19-an de majo 1937 kaj enprizonigita gxis la 9-a de februaro 1939. Plue la milito cxion malebligis.
[注3]
Krom tio mi mem estis arestita de Tokko la 19-an de majo 1937 kaj enprizonigita gxis la 9-a de februaro 1939. Plue la milito cxion malebligis.我本人也于1937年5月19日遭到日本秘密警察特高课的逮捕并且一直关押到1939年2月9日。

[noto 4]
《Memorsplitoj el Forfluintaj Jaroj》p.555, Cxapitro 85. Trifoja Kritikado.
[noto 5] Dank' al helpo de japana s-anino MURATA Kazuyo, tiu cxi rondelo jam estas transdonita al estimata Kurisu Kei kaj li danke respondis al Guozhu per retmesagxo je 2007-08-24, dirante ke "Tio estis por mi vere agrabla surprizo".
[注4]
《流年碎影》p.555 第八十五章节：批斗再而三
[注5]这首诗歌经人之助送达栗栖继老。并于2007年8月24日复电国柱表示欣慰。