Shen Jiji(ĉ.750-800)

VULPA FEINO REN

Ren, ja estis eksterordinara virino.

Prefekto s-ro Wei havis propran nomon Yin, kiu viciĝis la naŭa inter gefratoj en sia familio. Laŭ patrinflanka genealogio li estis nepo de Li hui, princo de Xin'an. Junaĝe li estis senbride diboĉa kaj drinkema.

Zheng,la edzo de lia kuzino, viciĝis la sesa inter siaj gefratoj, kies nomon oni forgesis. Zheng lernis luktarton junaĝe kaj ankaŭ ŝatis drinkadon kaj voluptĝuon. Sed li estis malriĉa, kaj vivtenata de edzina parenco. Zheng kaj Wei fariĝis intimaj amikoj nedisigeblaj ĉu en ekskurso ĉu en la ĉiutaga vivo.

Somere en la sesa monato de la 9-a jaro(750 p.K.) de Tianbao-erao,Wei Yin, en akompano de Zheng, promenis en la ĉefurbo Chang'an kaj volis iri al la kvartalo Xinchang por drinki. Kiam ili venis suden de la kvartalo Xuanping, Zheng petis portempan forpermeson, pretekstante privatan aferon, kaj ili interkonsentis renkontiĝi poste en la drinkejo. Wei Yin rapidis sur blanka ĉevalo orienten. Zheng rajdis sur azeno suden al la norda pordo de la kvartalo Shengping.

Zheng ekvidis survoje tri knabinojn piedirantajn, inter kiuj estis ĉarm knabino en blankaj vestoj. Zheng miris pri ŝia beleco, vipis sian azenon jen antaŭen jen malantaŭen. Li volis diri flirtemajn vortojn, sed ankoraŭ ne kuraĝis. La blanke vestita knabino okulumis al Zheng de tempo al tempo, kvazaŭ volante akcepti lian amon. Zheng ekparolis al ŝi ŝerce:

"Kial vi, tiel bela knabino, iras piede?"

"Kion fari se ne piediri?" ridetis la knabino, "ĉar vi havante azenon ne servigas ĝin al mi."

"Ho, mia rajdobesto estas tro malbona, tute sentaŭga por servi al belulino." diris Zheng. "Nun mi donas ĝin al vi kaj volonte mem piediros sekvante vin kun granda kontento!"

Li kaj ŝi rigardis unu la alian kaj ambaŭ ridegis. Ankaŭ la du aliaj knabinoj ĵetis al li tentajn okulumojn. Baldaŭ ili fariĝis tre familiaraj. Zheng sekvis la knabinojn orienten. Kiam ili atingis la ĝardenon Leyou, jam vesperiĝis. Tie staris domo, kun tera muro kaj granda pordo por trapaso de ĉaroj, la konstruaĵoj viciĝis bonorde kaj impone.

Antaŭ ol eniri la domon, la blanke vestita knabino sin turnis dirante al Zheng: "Atendu ĉi tie momenton!" kaj mem eniris. Unu el ŝiaj servistinoj restis gardanta ĉe la pordo kaj demandis pri lia nomo kaj vico inter gefratoj. Zheng respondis kaj ankaŭ demandis al ŝi same pri la blankevestita knabino.

La servistino respondis: "Ŝi nomiĝas Ren Shi(Ren Ina) kaj estas la dudeka infano de ŝia familio."

Post momento, oni invitis lin en la domon. Zheng ligis sian azenon ĉe la pordo kaj metis sian ĉapon sur la ŝelon. Eliris por bonvenigo pli-ol-30-jara virino, pliaĝa fratino de Ren Shi.

Oni bruligis kandelojn kaj surtabligis pladojn. La mastrino proponis al li foje refoje drinkojn. Post nelonge Ren Shi eliris alivestite. La knabino kaj Zheng drinkis gaje ĝis profunda nokto. Ambaŭ kundormis en sama lito. Zheng trovis ke ŝiaj beleco, kantado, rideto kaj konduto estas nekompareblaj en la homa mondo.

Antaŭ la tagiĝo Ren diris: "Vi devas foriri. Miaj gefratoj estas membroj de la reĝa konservatorio sub la reĝa gvardio. ni eliros ĉe la tagiĝo. Vi ne devas resti ĉi tie pli longe." Post interkonsento pri rendevuo Zheng foriris. Kiam Zheng venis al la strata fino, la kvartala pordo ankoraŭ estis fermita. Apud la pordo troviĝis vendejo de bakitaj farunaĵoj de fremdulo, kun lanterno lumanta kaj forno brulanta. Zheng sidiĝis ĉe kurteno por atendi malfermiĝon de la pordo je matena tamburado kaj komencis babili kun la mastro.

Montrante sian tranoktejon, Zheng demandis:"Se vi iras orienten de ĉi tie, vi venos al granda pordo---kies domo ĝi estas?"

"Tie estas nur ruino, nenia loĝdomo." respondis la mastro.

"Sed mi ĵus preterpasis ĝin," insistis Zheng. "Kial vi diras ke nenia loĝdomo troviĝas tie?"

La mastro ekkomprenis. "Ha! Mi scias!" li eksplikis. "Tie vivas vulpa feino. Ŝi ofte logis virojn tranokti. Tion mi vidis trifoje. Ĉu ankaŭ vi renkontis ŝin?"

Hontante konfesi la veron, Zheng ruĝiĝis kaj mensoge respondis:"Ne." Je la tagiĝo li refoje iris al la tranoktejo kaj vidis ke la tera muro kaj la pompa pordo restas kiel antaŭe, sed rigardante internen, Zheng vidis nur forlasitan ĝardenon kun veproj.

Reveninte, Zheng renkontiĝis kun Wei, kiu riproĉis lin, ke li ne iris al la rendevuo. Zheng tenis la sekreton, preteksante ion alian. Tamen, rememorante pri ŝia ĉarmo, Zheng arde deziris ŝin revidi kaj tenis tion ĉiam en sia koro.

Post dekkelkaj tagoj, Zheng promenis al la Okcidenta Foiro kaj iris en vestovendejon. Li subite vidis Ren Shi, akompanatan de la antaŭaj servistinoj. Li tuj vokis ŝin. Ŝi haste sin kaŝis en homamaso por lin eviti. Sed Zheng vokis plu kaj postkuris ŝin. Ŝi turnis la dorson al li kaj, ŝirmante sian vizaĝon per ventumilo, diris: "Vi jam konas kiu mi estas, kial ankoraŭ sekvas min?"

"Kio gravas eĉ se mi scias ?" demandis Zheng.

"Sed mi hontas montri mian vizaĝon antaŭ vi." ŝi respondis.

"Mi amas vin tiel forte, ĉu vi toleras forlasi min?" Zheng protestis.

"Mi ne kuraĝas forlasi vin, sed nur timas ke vi abomenos min."

Zheng ĵuris al ŝi per sincera tono. Ŝi returnis sin kaj mallevis la ventumilon. Antaŭ li staris rava belulino kiel antaŭe.

"Estas multaj vulpaj feinoj kiel mi," ŝi diris, "vi ja ne konas ilin. Tial ne miru pri tio."

Zheng petis ŝin kune ripeti la malnovan ĝuon. Ŝi diris:"Vulpaj feinoj havas malbonan famon, ĉar ili ofte damaĝas virojn, sed mi ne tiel kondutas. Se vi ne abomenas min, mi volonte servos vin dum mia tuta vivo."

Kiam Zheng konsentis serĉi loĝejon, ŝi sugestis: "Oriente vi trovos domon kun granda arbo. Ĝi sidas en kvieta loko de la urbo. Prefere lui ĝin por nia loĝo! En tiu tago, kiam mi renkontis vin, alia s-ro rajdis sur blanka ĉevalo oriente al la suda parto de la kvartalo Xuanping. Ĉu li ne estas kuzo de via edzino? En lia hejmo estas diversaj mebloj, kiujn vi povas pruntpreni."

Okazis tiel: Onkloj de Wei Yin oficis en diversaj lokoj. Iliaj mebloj estis konservitaj en tri kortoj ĉe li. Laŭ konsilo de Ren, Zheng vizitis al la domo de Wei Yin por pruntpreni meblojn.

Demandite pri la uzo, Zheng diris:"Mi ĵus akiris belan fraŭlinon, jam luprenis loĝdomon kaj volas pruntpreni meblojn por ĉiutaga uzo."

"Belulino, ĉu vere?" Wei ridetis. "Laŭ via aspekto, vi akiras certe monstran virinon!"

Wei pruntdonis al li kurtenojn, liton, litaĵojn, maton kaj aliajn objektojn kaj samtempe sendis saĝan kaj ruzan serviston por subrigardi. Post nelonge la servisto kuris returnen, ŝvitante kaj anhelante.

"Ĉu vi vidis?" renkonte al li Wei demandis. "Kia ŝi aspektis?"

"Mirinde!" respondis la servisto. "Mi neniam vidis tiel belan fraŭlinon!"

Ĉar Wei havis multajn boparencojn, ŝatis ekskurson kaj aktivadon en grupo, li konis multajn belulinojn.

Wei citis nomon de unu el tiuj belulinoj kaj demandis al la servisto:"Ĉu ŝi estas tiel bela ?"

"Nekompareble!" diris la servisto.

Wei do citis ankoraŭ aliajn kvar aŭ kvin nomojn por kompari ilin kun la belulino de Zheng, sed ĉiam ricevis negativan respondon.

Siatempe la bofratino de Wei, la sesa filino de la princo de Wu, estis senkompare ĉarma kiel feino, kies beleco superis ĉiujn siajn gekuzojn. Wei do demandis:"Ĉu estas komparebla kun ŝi la sesa filino de la princo de Wu?"

Sed la servisto ankoraŭ respondis:"Nekompareble!"

Ege surprizite Wei manklakis dirante:"Ho, ĉu ekzistas tia belulino en la mondo?"

Wei ordonis pretigi akvon, lavis la vizaĝon kaj kolon, portis kaptukon, ŝmiris la lipojn kaj iris al la domo de Zheng.

Kiam Wei venis la lokon, okaze Zheng foriris. Wei eniris la domon kaj vidis servoknabon balaanta, servistinon ĉe la pordo kaj neniun alian.

Wei demandis al la servoknabo pri la belulino, sed tiu nur neis ridetante.

Wei ĉirkaŭrigardis la domon kaj vidis parton de ruĝaj vestoj sub la pordoklapo. Li aliris kaj esploris. Li trovis knabinon kaŝita post la pordoklapo, do elkondukis ŝin al hela loko kaj vidis ŝin multe pli bela ol li aŭdis. Wei ekamis ŝin pasie, prenis ŝin en siajn brakojn kaj intencis perforti. Sed ŝi rezistis. Wei forte premis ŝin. En kriza momento, ŝi petis:"Mi obeos vin, sed lasu min retrovi mian spiron."

Kiam Wei ne uzis la forton, ŝi rezistis denove. Tio ripetiĝis plurajn fojojn. Wei kaptis ŝin per tuta fortp kaj alpremis ŝin al si krude. Ŝi senfortiĝis, ŝvitis pluve. Pensante ke ŝi ne povos eskapi la perforton, ŝi forlasis la reziston, sed draste paliĝis.

"Kial vi tiel malĝojas?" Wei demandis.

Kun longa veo ŝi respondis:"Ho ve, vere kompatinda estas Zheng la sesa!"

"Kion signifas via diro?" Wei demandis.

"Kun forta korpo de pli ol ses futoj Zheng tamen ne povas protekti sian virinon---ĉu li ankoraŭ rajtas nomi sin viro? Vi estas juna kaj riĉa, posedas plurajn belulinojn kaj vidis multajn knabinojn kiel mi. Sed Zheng, malriĉa kaj humila, havas nur min kiel solan amatinon. Kun abundo ĉu vi volas prirabi aliulon en mizero? Zheng estas malriĉa,ne povas vivi memstare. Li akiris vestojn kaj manĝaĵojn de vi, sekve ĉiam estas sub vi. Se li povus vivteni sin ne tiel mizere, li ne falus en la nunan staton." Wei estis kvalira kaj justama. Aŭdinte la vortojn, li tuj lasis ŝin. Li reordigis sian baskon kaj respektoplene petis ŝian pardonon:"Mi ne kuraĝos."

Post nelonge, Zheng revenis. La du viroj babilis gaje. De tiam Wei liveris al Ren ĉiujn vivbezonaĵojn.

Ren ofte vizitis al Wei, kaj eliris kun li jen per kaleŝo, jen per ĉevalo, jen per palankeno aŭ simple piedire. Wei pasigis preskaŭ ĉiun tagon kun ŝi, sentante grandan ĝojon. Ili fariĝis tre intimaj geamikoj kaj ŝi donis al li ĉion escepte de amoro. Pro tio Wei pli amis kaj respektis ŝin, avaris al ŝi nenion kaj ne forgesis ŝin ĉu en drinkado ĉu en manĝado.

Konante lian amon, foje Ren diris al Wei:"Mi hontas akcepti vian tro multan favoron, sed mi, sentaŭga, neniel povas rekompenci vian grandan komplezon, kaj, mi ankaŭ ne devas perfidi Zheng, tial mi ne povas kontentigi ĉiujn viajn dezirojn. Mi naskiĝis en Shaanxi kaj kreskis en la ĉefurbo. Miaj familianoj estas aktoroj. Multaj el miaj kuzinoj estas kromedzinoj de altranguloj kaj riĉuloj. Pro tio mi bone konas la bordelojn kaj similajn domojn en la ĉefurbo Chang'an. Se vi ŝtas, sed ne sukcesis akiri belulinon, mi povas helpi vin kaj per tio iom rekompencos vian favoron."

"Bonege!" kun ĝojo Wei akceptis ŝian proponon.

Vestovendistino nomata Zhang la Dekkvina en la foiro havis kreme glatan haŭton kaj tre plaĉis al Wei. Li demandis al Ren, ĉu ŝi konas la vendistinon.

"Ŝi estas mia kuzino." respondis Ren. "Mi povos facile kontentigi vin."

Post ĉirkaŭ dek tagoj ŝi kondukis la knabinon al Wei.

Post kelkaj monatoj, Wei enuis. Ren diris: "Knabinoj en foiro estas facile akireblaj. Mi ne povas elvolvi mian kapablon de servo. Prove menciu aliajn ĉarmajn knabinojn malfacile akireblajn, mi volonte faros por vi plej grandan klopodon."

"En la Tago de Malvarma Manĝado antaŭ tagoj," diris Wei. "mi ekskursis kun kelkaj amikoj al la Templo de Mil Feliĉoj kaj vidis orkestron aranĝitan de generalo Diao Mian en la halo. Tie troviĝis lerta ludanto de ŝeng-o(blovinstrumento), knabino en la aĝo de ĉ. 16 jaroj kun du bukloj ĉe la oreloj. Ŝi havas ravan aspekton---vere amindan! Ĉu vi konas ŝin?"

"Ŝi estas favoratino de la generalo." Ren respondis."Ŝia patrino estas mia kuzino. Mi provu."

Wei danke riverencis al ŝi. Ŝi promesis doni helpon.

Ren do frekventis al la domo de la generalo Diao. Pasis pli ol unu monato. Wei urĝe demandis ŝin pri la afero. Ŝi postulis de li du rulojn da silkaĵoj por subaĉeto. Wei donis tiom. Post du tagoj, dum Ren kaj Wei estis en kunmanĝado, la generalo sendis sian intendanton kun nigra ĉevalo inviti Ren al lia domo. Informiĝinte pri la alvoko, Ren diris al Wei ridetante:"Sukcesis mia plano!"

Okazis tiel: Ren unue malsanigis la knabinon, al kiu nenia kuracilo helpis. En granda ĉagreno la patrino de la knabino kaj la generalo intencis peti konsilon de sorĉistino. Sed Ren anticipe subaĉetis la sorĉistinon kaj postulis ke ĉi tiu sugestu ke la loĝloko de Ren estas taŭga por forigi la malfeliĉon.

Kiam la sorĉistino estis alvokita por kuraci la malsanan knabinon, ŝi diris laŭ plano de Ren al la generalo:"La knabino ne devas plu resti en sia hejmo, sed transloĝiĝi al domo sudoriente por ricevi vivigan medion."

La generalo kaj la patrino de la knabino esploris la sugestitan lokon kaj trovis, ke tie estis la loĝejo de Ren. La generalo do petis ŝian konsenton akcepti la knabinon en la hejmo. Ren afekte rifuzis, preteksante malvastecon de sia loĝejo. La generalo insiste petegis, nur tiam Ren konsentis. la generalo do veturigis la knabinon per kaleŝo al la domo de Ren, akompanatan de ŝia patrino kun vivbezonaĵoj. Atinginte la loĝejon de Ren, la knabino tuj resaniĝis. Post kelkaj tagoj, Ren sekrete kondukis Wei enveni al ŝi. Post unu monato, la knabino gravediĝis. Tiam ŝia patrino ektimis kaj rapide revinigis la knabinon al la generalo Diao. Tiel finiĝis la afero.

Iun tagon, Ren demandis al Zheng:"Ĉu vi povos pruntepreni kvin aŭ ses mil monerojn? Mi profitigos vin."

"Jes."Zheng respondis kaj eliris pruntepreni ses mil monerojn.

Ren diris al li:"Iru al la foiro. Se vi vidos ke oni vendas ĉevalon kun cikatro sur la postaĵo, aĉetu ĝin!"

Laŭ ŝia instruo Zheng iris al la foiro kaj vere vidis iun kondukanta ĉevalon por vendi. Sur ĝia maldekstra postvango vidiĝis cikatro. Zheng aĉetis la ĉevalon kaj kondukis ĝin hejmen. Liaj bofratoj ĉiuj mokis lin:"Ĝi estas forĵetita bruto. Por kio vi aĉetis ĝin?"

Poste, Ren diris al Zheng:"Estas tempo por vendi la ĉevalon. Pri ĝia prezo vi postulu 30 mil monerojn!"

Zheng do kondukis la ĉevalon al la foiro por vendi. Iu proponis 20 mil monerojn. Zheng ne konsentis vendi.

Ĉiuj homoj en la foiro miris:"Kial unu volontas pagi tiel altan prezon sed la alia ankoraŭ rifuzas?"

Zheng rajdis sur la ĉevalo hejmen reveni. Ankaŭ la kliento sekvis lin ĝis lia pordo kaj iom post iom levis la prezon al 25 mil moneroj. Zheng ne konsentis, dirante:"Mi insistas je la prezo de 30 mil moneroj."

Liaj bofratoj kolektiĝis kaj insultis lin. Vole-nevole Zheng devigite vendis la ĉevalon kontraŭ apenaŭ 30 mil moneroj. Poste, Zheng kaŝe sekvis la aĉetanton por informiĝi, kial li aĉetis tiel altpreze. Zheng trovis, ke la viro estis ĉevalisto de Zhaoying-gubernio, kie unu imperiestra ĉevalo sub lia bredo kun nigra makulo sur la postaĵo mortis jam tri jarojn. Li devis baldaŭ eksiĝi antaŭ plenumo de sia mandato kaj pagi 60 mil monerojn por la mortinta ĉevalo. Se li aĉetis la ĉevalon kontraŭ 30 mil moneroj, li jam povis ŝpari multe. Krome, se li havas la ĉevalon kiel anstataŭanton de la mortinta, li gajnos la pagon pro la trijara furaĝo, tiel li kompensos nur tre malmulte, tial li insistis en la aĉeto.

Foje Ren petis de Wei vestojn pro eluziĝo de siaj malnovaj vestoj. Wei intencis aĉeti por ŝi rulon da silkaĵo, sed Ren rifuzis, dirante:"Mi volas konfekciajn vestojn." Wei alvokis komerciston Zhang Da, donis al li la taskon kaj ordonis, ke li intervidiĝu kun Ren kaj demandu ŝin, kiajn vestojn ŝi ŝatas.

Vidinte Ren, Zhang Da miregis kaj poste diris al Wei:"Ŝi estas feine bela, tre eble el nobela familio, sed nun ŝtelakirita de via moŝto. En la homa mondo ne devas esti tia belulino. Tuj revenigu ŝin, ke ŝi ne okazigu plagon al vi!" Ŝia beleco eĉ atingis tian gradon.

Tamen, oni ne povas kompreni, kial ŝi insiste petis konfekciajn vestojn, sed ne volas mem kudri ilin. Unu jaron poste, Zheng estis nomumita kapitano de Huaili-prefektujo en Jincheng. Tiam Zheng havis edzinon. Tage li ekskursis kun sia amatino, sed nokte li devis reveni hejmen, tial li ofte bedaŭris, ke li ne povis ĉiam kun Ren tranokti. Antaŭ ol iri al la ofico, Zheng petis Ren akompani, sed ŝi rifuzis.

"Kunvojaĝo dum tagdeko aŭ monato ne taŭgas por nia sufiĉa ĝuo." Ren diris. "Estas pli bone, ke vi donu al mi vivbezonaĵojn laŭ tagoj de via foriro, kaj lasu min trankvile atendi hejme ĝis via reveno."

Zheng refoje petegis, sed Ren estis pli firmvola. Tiam Zheng devis peti monhelpon de Wei. Ankaŭ Wei alvenis persvadi ŝin kaj demandis ŝin pri la kaŭzo. Post longa hezito Ren respondis: "Sorĉisto avertis al mi, ke ĉijare mi renkontos malfeliĉon en vojaĝo al la okcidento, tial mi ne volas iri tien."

Sed Zheng estis en arda deziro pri ŝia kunvojaĝo kaj tute ne pensis pri io alia. Ambaŭ viroj ridegis, dirante: "Tiel saĝa knabino eĉ kredas la superstiĉan vorton de sorĉisto, strange!" Ili insiste petis ŝin kune vojaĝi. "Se la sorĉista diro fariĝos vera," diris Ren, "kaj mi mortos pro la kunvojaĝo, ĉu vi bedaŭros?" "Sensencaĵo!" la du viroj ankoraŭ persistis en sia peto, fine Ren vole-nevole konsentis.

Wei pruntedonis al ŝi ĉevalon,aranĝis al ili adiaŭan festenon ĉe Lingao, kaj disiĝis mansvinge salutante. Post du tagoj ili atingis Mawei. Ren rajdis surĉevale antaŭe, Zheng rajdis surazene malantaŭe kaj ili sekvis rajdantaj servistinoj.

Tiam ĉevalbredistoj ekster la Okcidenta Pordego trejnis ĉashundoj en Luochuan jam dek tagoj. Kiam Ren preterpasis la lokon, hundoj elsaltis el veprejo. Zheng vidis ŝin ekfali surteren. Ŝi aperis tuj en sia propra formo de vulpo kaj rapidegis suden. Ŝin persekutis la hundoj. Zheng plenforte postkuris, kriante al la hundoj sed ne sukcesis haltigi ilin. Kurinte ĉ. unu lion, ŝi estis mortigita de la hundoj.

Kun larmoj en la okuloj Zheng elpoŝigis monon, aĉetis ŝian kadavron, enterigis ŝin kaj starigis lignan stangon ĉe ŝia tombo por signi la lokon.

Retrorigardante, Zheng vidis ŝian ĉevalon maĉanta herbojn apud la vojo. Ŝiaj vestoj kuŝis sur la selo. Ŝiaj ŝuoj kaj ŝtrumpoj ankoraŭ pendis en la piedingoj, kvazaŭ ili estus ŝelo de cikado. Nur la ornamaj juveloj disfalis teren, malaperis ŝiaj aliaj posedaĵoj. Malaperis ankaŭ ŝiaj servistinoj.

Post dekkelkaj tagoj, Zheng revenis al la ĉefurbo. Vidinte lin, Wei ĝoje demandis:"Ĉu Ren fartas bone?"

Kun larmoj Zheng respondis:"Ŝi mortis."

Aŭdinte tion, ankaŭ Wei falis en grandan malĝojon. Ili ploregis, brakumante unu la alian en ĉambro. Poste Wei demandis, kia subita malsano forrabis ŝian vivon.

"Ŝi estis mortigita de hundoj!" respondis Zheng.

"Kvankam hundoj estas ferocaj, tamen kiel ili povus mortigi homon?"

"Ŝi ne estis homo." respondis Zheng.

Ege surprizite, Wei demandis:"Se ne, kio do ŝi estis?"

Zheng rakontis al li la tutan historion. Wei tre miris kaj senĉese suspiris.

En la sekvanta tago, ili kune veturis per kaleŝo al Mawei, malfermis la tombon, rigardis la kadavron kaj revenis post longa funebro. Ili rememoris pri la pasintaĵoj kaj rimarkis ke ĉiuj ŝiaj kondutoj estis samaj kiel tiuj de homo; escepte nur de tio, ke ŝi ne faris vestojn per si mem.

Poste Zheng fariĝis inspektoro de ŝtataj salbasenoj, imperiestraj palacoj kaj paŝtado de brutoj. Li vivis tre riĉe, kun dekkelkaj ĉevaloj en stalo de sia hejmo. Li mortis en la aĝo de 65 jaroj.

En Dali-erao(766-779p.K.), mi loĝis en Zhongling kaj ofte ekskursis kun Wei Yin. Ni plurfoje interparolis pri la afero, tial mi bone konis tion.

Poste Wei fariĝis ĉefurba inspektoro de la kortego kaj samtempe prefekto de Longzhou. Fine li mortis sur sia posteno en la nordokcidento senrevene.

Ho! Ankaŭ en la konduto de la besto sentiĝis homa naturo! Rigardu al tiu de la vulpa feino Ren, kiel ŝi batalis kontraŭ perforto por gardi sian ĉastecon kaj eĉ oferis sian vivon por la amato. Eĉ inter la nunaj virinoj troviĝas tiuj kiuj kondute malpli indas ol ŝi! Bedaŭrinde Zheng ne estis inteligenta homo. Li ŝatis nur ŝian belecon, sed ne esploris ŝian naturon. Se li estus pli prudenta, li certe konus la leĝon de ŝanĝiĝo, sondus la forton de la supernatura estaĵo kaj per lerta plumo prezentus la esencon de la mistero, anstataŭ nur amuziĝi kun ŝi je amorĝuo! Tio estas ja vere granda bedaŭro!

En la dua jaro(781 p.K.) de Jianzhong-erao, oni ekzilis al sudorientaj provincoj min, kiu oficis kiel Maldekstra Admonisto, Gvardian Generalon Pei Ji, Ĉefurban Vicestron Sun Cheng, buroestron de la Ministerio de Financaj kaj Civilaj Aferoj Cui Xu kaj Dekstran Admoniston Lu Chun. De Shaanxi al Suzhou ni veturis kune per ter- kaj akv-vojoj. Al nia grupo aliĝis ankaŭ la eksa admonisto Zhu Fang, kiu vojaĝis por turismo. Ni veturis per du ŝipoj laŭ la riveroj Yingshui kaj Huaishui, tage bankedis kaj nokte babilis pri diversaj strangaĵoj. Tiuj sinjoroj estis profunde kortuŝitaj kaj forte mirigitaj de mia rakonto pri Ren. Ili petis min registri la strangaĵon. Tial mi, Shen Jiji, verkis la rakonton.

Trad. Guozhu

http://baike.baidu.com/view/494411.htm

沈既济

任氏传

　　任氏，女妖也。有韦使君者，名崟，第九，信安王祎之外孙。少落拓，好饮酒。其从父妹婿曰郑六，不记其名。早习武艺，亦好酒色，贫无家，托身于妻族；与崟相得，游处不间。天宝九年夏六月，崟与郑子偕行于长安陌中，将会饮于新昌里。至宣平之南，郑子辞有故，请间去，继至饮所。崟乘白马而东。郑子乘驴而南，入升平之北门。偶值三妇人行于道中，中有白衣者，容色姝丽。郑子见之惊悦，策其驴，忽先之，忽后之，将挑而未敢。

　　白衣时时盼睐，意有所受。郑子戏之曰：“美艳若此，而徒行，何也？”白衣笑曰：“有乘不解相假，不徒行何为？”郑子曰：“劣乘不足以代佳人之步，今辄以相奉。某得步从，足矣。”相视大笑。同行者更相眩诱，稍已狎暱。郑子随之东，至乐游园，已昏黑矣。见一宅，土垣车门，室宇甚严。白衣将入，顾曰：“愿少踟蹰。”而入。

　　女奴从者一人，留于门屏间，问其姓第，郑子既告，亦问之。对曰：“姓任氏，第二十。”少顷，延入。郑絷驴于门，置帽于鞍。始见妇人年三十余，与之承迎，即任氏姊也。列烛置膳，举酒数觞。任氏更妆而出，酣饮极欢。夜久而寝，其娇姿美质，歌笑态度，举措皆艳，殆非人世所有。

　　将晓，任氏曰：“可去矣。某兄弟名系教坊，职属南衙，晨兴将出，不可淹留。”乃约后期而去。既行，乃里门，门扃未发。门旁有胡人鬻饼之舍，方张灯炽炉。郑子憩其帘下，坐以候鼓，因与主人言。

　　郑子指宿所以问之曰：“自此东转，有门者，谁氏之宅？”主人曰：“此隤墉弃地，无第宅也。”郑子曰：“适过之，曷以云无？”与之固争。主人适悟，乃曰：“吁！我知之矣。此中有一狐，多诱男子偶宿，尝三见矣，今子亦遇乎？”郑子赧而隐曰：“无。”质明，复视其所，见土垣车门如故。窥其中，皆蓁荒及废圃耳。既归，见崟。崟责以失期。郑子不泄，以他事对。

　　然想其艳冶，愿复一见之心，尝存之不忘。经十许日，郑子游，入西市衣肆，瞥然见之，曩女奴从。郑子遽呼之。任氏侧身周旋于稠人中以避焉。郑子连呼前迫，方背立，以扇障其后，曰：“公知之，何相近焉？”郑子曰：“虽知之，何患？”对曰：“事可愧耻。难施面目。”郑子曰：“勤想如是，忍相弃乎？”

　　对曰：“安敢弃也，惧公之见恶耳。”郑子发誓，词旨益切。任氏乃回眸去扇，光彩艳丽如初，谓郑子曰：“人间如某之比者非一，公自不识耳，无独怪也。”郑子请之与叙欢。对曰：“凡某之流，为人恶忌者，非他，为其伤人耳。某则不然。若公未见恶，愿终己以奉巾栉。”

　　郑子许与谋栖止。任氏曰：“从此而东，大树出于栋间者，门巷幽静，可税以居。前时自宣平之南，乘白马而东者，非君妻之昆弟乎？其家多什器，可以假用。”是时崟伯叔从役于四方，三院什器，皆贮藏之。郑子如言访其舍，而诣崟假什器。问其所用。郑子曰：“新获一丽人，已税得其舍，假具以备用。”

　　崟笑曰：“观子之貌，必获诡陋。何丽之绝也。”崟乃悉假帷帐榻席之具，使家僮之惠黠者，随以觇之。俄而奔走返命，气吁汗洽。崟迎问之：“有乎？”又问：“容若何？”曰：“奇怪也！天下未尝见之矣。”崟姻族广茂，且夙从逸游，多识美丽。乃问曰：“孰若某美？”僮曰：“非其伦也！”

　　崟遍比其佳者四五人，皆曰：“非其伦。”是时吴王之女有第六者，则崟之内妹，秾艳如神仙，中表素推第一。崟问曰：“孰与吴王家第六女美？”又曰：“非其伦也。”崟抚手大骇曰：“天下岂有斯人乎？”遽命汲水澡颈，巾首膏唇而往。既至，郑子适出。崟入门，见小僮拥篲方扫，有一女奴在其门，他无所见。征于小僮。小僮笑曰：“无之。”

　　崟周视室内，见红裳出于户下。迫而察焉，见任氏戢身匿于扇间。崟引出就明而观之，殆过于所传矣。崟爱之发狂，乃拥而凌之，不服。崟以力制之，方急，则曰：“服矣。请少回旋。”既从，则捍御如初，如是者数四。崟乃悉力急持之。任氏力竭，汗若濡雨。

　　自度不免，乃纵体不复拒抗，而神色惨变。崟问曰：“何色之不悦？”任氏长叹息曰：“郑六之可哀也！”崟曰：“何谓？”对曰：“郑生有六尺之躯，而不能庇一妇人，岂丈夫哉！且公少豪侈，多获佳丽，遇某之比者众矣。而郑生，穷贱耳。所称惬者，唯某而已。忍以有馀之心，而夺人之不足乎？哀其穷馁，不能自立，衣公之衣，食公之食，故为公所系耳。若糠糗可给，不当至是。”

　　崟豪俊有义烈，闻其言，遽置之，敛衽而谢曰：“不敢。”俄而郑子至，与崟相视咍乐。自是，凡任氏之薪粒牲饩，皆崟给焉。任氏时有经过，出入或车马舆步，不常所止。崟日与之游，甚欢。每相狎暱，无所不至，唯不及乱而已。是以崟爱之重之，无所恡惜，一食一饮，未尝忘焉。任氏知其爱己，言以谢曰：“愧公之见爱甚矣。顾以陋质，不足以答厚意。且不能负郑生，故不得遂公欢。某，秦人也，生长秦城；家本伶伦，中表姻族，多为人宠媵，以是长安狭斜，悉与之通。或有姝丽，悦而不得者，为公致之可矣。愿持此以报德。”崟曰：“幸甚！”廛中有鬻衣之妇曰张十五娘者，肌体凝结，崟常悦之。因问任氏识之乎。对曰：“是某表娣妹，致之易耳。”旬馀，果致之，数月厌罢。

　　任氏曰：“市人易致，不足以展效。或有幽绝之难谋者，试言之，愿得尽智力焉。”崟曰：“昨者寒食，与二三子游于千福寺。见刁将军缅张乐于殿堂。有善吹笙者，年二八，双鬟垂耳，娇姿艳绝。

　　当识之乎？”任氏曰：“此宠奴也。其母，即妾之内姊也。”求之可也。“崟拜于席下。任氏许之，乃出入刁家。月馀，崟促问其计。任氏愿得双缣以为赂。崟依给焉。后二日，任氏与崟方食，而缅使苍头控青骊以迓任氏。任氏闻召，笑谓悺曰：“谐矣。”初，任氏加宠奴以病，针饵莫减。其母与缅忧之方甚，将征诸巫。任氏密赂巫者，指其所居，使言从就为吉。及视疾，巫曰：“不利在家，宜出居东南某所，以取生气。”

　　缅与其母详其地，则任氏之第在焉。缅遂请居。任氏谬辞以逼狭，勤请而后许。乃辇服玩，并其母偕送于任氏。至，则疾愈，未数日，任氏密引崟以通之，经月乃孕。其母惧，遽归以就缅，由是遂绝。他日，任氏谓郑子曰：“公能致钱五六千乎？将为谋利。”郑子曰：“可。”遂假求于人，获钱六千。任氏曰：“鬻马于市者，马之股有疵，可买入居之。”郑子如市，果见一人牵马求售者，眚在左股。

　　郑子买归。其妻昆弟皆嗤之，曰：“是弃物也。买将何为？”无何，任氏曰：“马可鬻矣，当获三万。”郑子乃卖之。有酬二万，郑子不与。一市尽曰：“彼何苦而贵卖，此何爱而不鬻？”郑子乘之以归；买者随至其门，累增其估，至二万五千也。不与，曰：“非三万不鬻。”

　　其妻昆弟聚而诟之。郑子不获已，遂卖，卒不登三万。既而密伺买者，征其由，乃昭应县之御马疵股者，死三岁矣，斯吏不时除籍。官征其估，计钱六万。设其以半买之，所获尚多矣。若有马以备数，则三年刍粟之估，皆吏得之。且所偿盖寡，是以买耳。任氏又以衣服故弊，乞衣于崟。崟将买全彩与之。

　　任氏不欲，曰：“愿得成制者。”崟召市人张大为买之，使见任氏，问所欲。张大见之，惊谓崟曰：“此必天人贵戚，为郎所窃。且非人间所宜有者，愿速归之，无及于祸。”

　　其容色之动人也如此。竟买衣之成者而不自纫缝也，不晓其意。后岁余，郑子武调，授槐里府果毅尉，在金城县。时郑子方有妻室，虽昼游于外，而夜寝于内，多恨不得专其夕。将之官，邀与任氏俱去。

　　任氏不欲往，曰：“旬月同行，不足以为欢。请计给粮饩，端居以迟归。”郑子恳请，任氏愈不可。郑子乃求崟资助。崟与更劝勉，且诘其故。任氏良久，曰：“有巫者言某是岁不利西行，故不欲耳。”郑子甚惑也，不思其他，与崟大笑曰：“明智若此，而为妖惑，何哉！”固请之。任氏曰：“倘巫者言可征，徒为公死，何益？”

　　二子曰：“岂有斯理乎？”恳请如初。任氏不得已，遂行。崟以马借之，出祖于临皋，挥袂别去。信宿，至马嵬。任氏乘马居其前，郑子乘驴居其后；女奴别乘，又在其后。是时西门圉人教猎狗于洛川，已旬日矣。适值于道，苍犬腾出于草间。郑子见任氏歘然坠于地，复本形而南驰。苍犬逐之。郑子随走叫呼，不能止。里余，为犬所获。

　　郑子衔涕出囊中钱，赎以瘗之，削木为记。回睹其马，啮草于路隅，衣服悉委于鞍上，履袜犹悬于镫间，若蝉蜕然。唯首饰坠地，馀无所见。女奴亦逝矣。旬馀，郑子还城。崟见之喜，迎问曰：“任子无恙乎？”

　　郑子泫然对曰：“殁矣。”崟闻之亦恸，相持于室，尽哀。徐问疾故。答曰：“为犬所害。”崟曰：“犬虽猛，安能害人？”答曰：“非人。”崟骇曰：“非人，何者？”郑子方述本末。崟惊讶叹息不能已。

　　明日，命驾与郑子俱适马嵬，发瘗视之，长恸而归。追思前事，唯衣不自制，与人颇异焉。其后郑子为总监使，家甚富，有枥马十余匹。年六十五，卒。大历中，沈既济居钟陵，尝与崟游，屡言其事，故最详悉。

　　后崟为殿中侍御史，兼陇州刺史，送殁而不返。嗟乎，异物之情也有人道!遇暴不失节，徇人以至死，虽今妇人，有不如者矣。惜郑生非精人，徒悦其色而不征其情性。向使渊识之士，必能揉变化之理，察神人之际，著文章之美，传要妙之情，不止于赏玩风态而已。惜哉！建中二年，既济自左拾遗于金吴。

　　将军裴冀，京兆少尹孙成，户部郎中崔需，右拾遗陆淳皆适居东南，自秦徂吴，水陆同道。时前拾遗朱放因旅游而随焉。浮颖涉淮，方舟沿流，昼宴夜话，各征其异说。众君子闻任氏之事，共深叹骇，因请既济传之，以志异云。沈既济撰。

[译文]

　　任氏是个女妖。有个姓韦的刺史，名叫崟，排行第九，是信安郡王李袆的外孙。年轻时放荡不羁，喜好饮酒。他伯父家的妹婿姓郑，排行第六，记不得名字叫什么了。早年习武艺，也喜好酒色，贫穷而无家，只得依附于妻子的家族。和韦崟很要好，起居游逛常在一起。

　　天宝九年夏季大月，韦崟和郑某在长安大街上行走，打算到新昌里喝酒。到了宣平里的南面，郑某有事告辞，请求离开一会儿，然后到酒馆碰头。韦崟骑白马往东去了。郑某乘驴子往南，进入升平里北门。恰巧遇到三个女人在路上走，当中有个穿白衣服的，容貌艳丽。郑某见了她惊喜爱慕，赶着他的驴子，一会儿跑在前面，一会儿跟在后面，想挑逗她又不敢。穿白衣服的女人经常用眼瞟他，对郑某的挑逗有接受的意思。

　　郑某和她开玩笑说：「这样美丽漂亮，却徒步行走，为什么呢！」穿白衣服的女人笑着说：「有坐骑不晓得借给我，不徒步又怎么辫呢？」郑某说：「劣等的坐骑不配替美人代步，现在马上就奉送给你。我能步行相随，就很满足了。」于是相视而大笑。同行的那两个女人更是轮番地调笑诱惑他，渐渐也就亲呢了。郑某跟着她往东走，到了乐游园，天色已经昏黑了。只见一所住宅，外绕土墙，前有可通车子的大门，房子高大整齐。穿白衣服的女人将进屋子时，回头说：「请略等片刻。」便进去了。有个随从的婢女，留在门和屏风之间，问他的姓氏排行。郑某便告诉了她，也问白衣女子的姓氏排行。她回答道：「姓任，排行二十。」不一会儿，就请他进去。郑某把驴子系在门口，把帽子安在鞍上，这才看见一个三十多岁的妇人来接待他，此人就是任氏的姐姐。

　　排好蜡烛摆好筵席，再举杯劝酒。任氏换过衣服出来，畅饮，极为欢快，夜深了方才入寝。她姿质妍丽，歌唱说笑的神态，一颦一笑都很美艳，不是人间所能有的。天快亮时，任氏说：「你可以走了。我们姐妹都列名在教坊，职务隶属南衙管辖，早晨起来就将出门，不能久留。」于是约定以后见面的日期就离开了。郑某告别后，到了里门，门还关着没有开。门边有胡人卖饼的屋子，刚刚点起灯生火，郑某就在帘下休息，等待解除宵禁的街鼓敲响，就和主人攀谈起来，郑某指着夜宿的地方问他说：「从这里往东转，有个大门，是哪家的住宅？」主人说：「这里是一片残墙断壁的荒地，没有住宅呀。」郑某说：「刚刚经过那里，怎说没有呢？」和他苦苦争执起来。主人突然醒悟，说道：「喔！我知道了。这个地方有一只狐狸，多次引诱男人同宿，我曾经多次看见过啦。如今你也遇到了吗？」郑某感到难为情，隐暪道：「没有。」

　　等到天亮，他又去那地方，只见土墙车门照旧，偷看里面，只是一片荒草废园罢了。回去之后，见到韦崟，韦崟责怪他失约。郑某没有泄露这个秘密，而用其它事情搪塞过去了。然而每想到任氏的妖貌，就希望再见见她，这个念头在心里一直忘不掉。

　　经过十多天，郑某出游，走进西市的衣服铺，突然瞥见了任氏，以前的婢女也同她在一起。郑某立即喊她。任氏在人群里躲来躲去想避开他。郑某连声叫她并向前追去，她才背向郑某站住，用扇子挡在身后，说：「您已经知道了，为什度还要接近我呢？」郑某说：「虽然知道，又有什么可担心的呢！」她答道：「事情很让人感到羞耻，没有脸再见您。」郑某说：「我朝思暮想到这个地步，您忍心抛弃我吗？」任氏答道：「怎么敢抛弃呢，只是怕您讨厌我啊。」郑某发誓，词意更加恳切。任氏这才拿开扇子看他，露出脸来，其光彩艳丽如初。她对郑某说：「人世间像我这样的不止一个，您自己不能识别罢了，不要只是对我感到好奇。」郑某请她和自己同叙旧欢。她答道：「大凡我们这一类人，被人厌恶忌讳的原因，不是别的，为的是会伤人呀。我却不是这样的。如果您不赚弃，我愿终身侍奉您。」郑某答应找一座住处和她同居。任氏说：「从这里往东，有大树从屋梁中间伸出去的地方，门庭小巷幽静，可以租来居住。前些时候从宣平里的南面，骑着白马往东去的人，不是你妻子的兄弟吗？他家里有多出的日常用具，可以借用。」

　　这时韦崟的伯叔都在外地做官，几座庭院的日常用具全部收藏着。郑某按她的话找到了房子，又往韦崟处去借用具。

　　韦崟问他干什么用，郑某说：「新得到一个美人，已经租好了房子，借点用具以备需用。」韦崟笑道：「看你的相貌，得到的一定是个丑八怪，说什么绝代佳人。」韦崟便把帐幔床榻席子等用具都借给了他，让家僮中聪明机灵的人，跟在后面偷看。家僮一会儿就急奔回来报告，气喘吁吁满身大汗。韦崟迎上去问道：（有吗！）又问：「容貌怎么样！」答道：「奇怪啊！世上从没有见到过的美人。」韦崟的亲戚族众人多，而且一向同他们游荡，见过许多美丽的女人。他就问道：「与某人比谁美？」家僮说：「不能和她相比啊！」韦崟遍举出美人四五个，家僮都说：「不能和她相比啊！」这时吴王有个排行第六的女儿，就是韦崟的妻妹，美丽像神仙，中表姐妹中她的美貌向来被推为第一。韦崟问道：「同吴王第六个女儿相比谁美？」家僮还是说：「不能和她并列。」

　　韦崟拍手大惊道：「世上难道有这样的人吗？」赶忙让人打水洗脖子，戴好头巾便前去。他到达时，郑某刚好外出。韦崟进了门，看见小家僮拿着扫帚正在扫地，有一个婢女在门边，其它什度也没看见。他向小僮打听，小僮笑道：「没有此人。」韦崟环现室内，看见有红裙从门下露出，走近细看，只见任氏藏身在门后。韦崟引她来到亮处看，怕已超过了那小僮的话了。韦崟对她爱得发狂，便搂着要凌辱她，任氏不从。韦崟凭着力大强迫她，正当危急时，她就说：「我服从了，请稍等一下。」等韦崟一松手，她就像先前一样顽强反抗，像这样有好几次了，韦崟便使尽全力紧紧抱住她。任氏精疲力竭，汗如雨下。自己估计逃脱不了，便撒手不再抗拒，然而神倩渗淡剧变。韦崟问道：「为什度脸色这样不愉快！」任氏长叹一口气说：「郑六这人算可怜啊！」

　　韦崟说：「这话怎讲？」答道：「郑六有六尺之躯，却不能庇护一个女人，说得上是大丈夫吗！而您从小豪侠奢华，得到那么多美女，遇到的和我相同的人多得很。但那郑六，却是贫贱之人。所称心的，只有我罢了。能忍心以您的有余，去夺他的不足吗？可怜他穷困乏食，不能自立，穿您的衣服，吃您的饭，所以被您支配。如能自行解决粗茶淡饭，也不至于到这地步。」韦崟豪爽有义气，听了这番话，立即放开了她，整理衣襟而道歉道：「不敢无礼。」一会儿郑某回来了，和韦崟相视而笑。

　从此以后，凡是任氏的柴米肉食，都由韦崟供给。任氏经常外出交往，有时坐车，有时骑马，有时乘轿，有时步行，所到之处没有一定。韦崟每天和她游玩，非常快活。每次相互调笑，无所不至，只是不涉及淫乱罢了。因此韦崟爱她尊重她，没有什么吝惜的，吃什么喝什么，从未忘记她。任氏知道他爱自己。为此道谢说：「惭愧蒙您厚爱。只是以我丑陋的姿容，不足以报答厚恩。而且不能做对不起郑六的事，所以不能满足您的欢爱。我是秦地的人，生长在秦城。家中本以倡优为业，中表亲戚，很多人做了人家宠爱的姬妾，因此对长安的妓院都很熟悉。如有突出的美女，您喜欢而不能得到的，我能替您弄来。愿意以此报答恩德。」韦崟说：「好极了！」集市上有个卖衣服的妇人叫张十五娘的，肤肌像凝脂般洁白，韦崟一直喜欢她，于是问任氏是否认识她。任氏答道：「她是我表妹，得到她很容易。」

　　十多天后，果然得到了她，但几个月后韦崟就厌弃了。任氏说：「做生意的人容易得到，这不足以显示我报效的诚意。如有深远阻隔难于访求的人，请说说看，愿意为您尽心尽力。」韦崟说：「昨天是寒食节，我和两三个朋友在千福寺游玩，看见刁缅将军在殿堂上陈列的乐队。其中有个着于吹笙的，年纪约十六岁，双鬟垂耳，娇俏的姿容貌美绝伦。或许你也认得她吧？」任氏说：「这是得宠的婢女。她的母亲就是我的表姐，求她就行了。」韦崟拜倒在席下，任氏答应了他。自此便出入于刁家。一个月后，韦崟催问她有什么办法。任氏想要两匹绢来送礼。韦崟照数给了她。过了两天，任氏和韦崟正在吃饭，刁缅派仆人牵着青黑色的马来迎接任氏。任氏听到召唤，笑着对韦崟说：「事成了。」开始，任氏用计使那个得宠的婢女得了病，针灸吃药都不能减轻。

　　她母亲和刁缅很担忧，打算找巫师来治，任氏暗中贿赂巫师，指明自己的住处，叫他说明让婢女到这边来就吉利。等到看病时，巫师说：「在家不吉利，应当出外住在东南某处，以便取得生命元气。」刁缅和她母亲寻找那个地方，正是任氏的家宅所在。刁缅便请求居住。任氏假意推说地方狭小，经他们再三请求方才答应。于是刁缅装运衣物珍宝，把宠奴和她母亲一起送到任氏那里。刚到，病就好了。没过几天，任氏偷偷带来韦崟和她私通，一个月后便怀了孕。她母亲害怕，立即回到了刁缅身边，从此与女儿断绝了联系。有一天，任氏对郑某说：「您能弄到五、六千文钱吗？打算替你谋取利益。」郑某说：「可以。」于是向人求借，得钱六千文。任氏说：「有在市场上卖马的，马的大腿上有小毛病，可以买下来养着。」郑某到集市上，果然看见一个人牵着马出卖、马的左边大腿上有小毛病，郑某买了回来。他妻子的兄弟都讥笑他，说：「这是废物，买来干什么！」没有多久，任氏说：「马可以卖掉了，应当要价"一万文。」郑某便去卖它。有出价两万的，郑某不卖。市上的人都说：「那人何苦要出高价，这人为什么又舍不得卖呢！」郑某骑着马回来，要买的人跟着到了他的门口，一再提高价钱，到了二万五千文钱。郑某仍然不卖，对他说：「非三万文钱不卖。」他妻子的兄弟都聚集在一起骂他。郑某不得已，便卖了，终于没有卖到三万。随后暗暗打听买马的人，了解其中原因。

　　原来是昭应县饲养着皇家一匹大腿上有小毛病的马，已死去三年了，养这匹马的吏卒没有及时在记录薄上注锁。官府查它的价钱，结算为六万文。假如以半价买马，得到的钱还很多。如果有匹马去充数，那么一年喂养的粮草费用，全由吏卒得到，况且支付的钱很少，因此买下了。任氏又因为衣服破旧，向韦崟要衣服。韦崟打算买整匹彩缎给她。任氏不想要，说：「希望得到现成的。」韦釜叫来买卖人张大替她买，让他去见任氏，问她想要什么样的。张大见到她，惊异地对韦釜说：「这一定是仙人贵戚，被您盗窃来了，况且这样的女人不是人世间所应有的，希望，尽快把她送回去，不要陷于灾祸。」她容貌的动人到了这般地步。最后还是买了现成的衣服而不自己缝制，不懂得她是什么意思。过后一年多，郑某通过武职的调选，授槐里府的果毅都尉，在金城县。当时郑某恰好又结了婚，虽然白天在外游荡，但晚上睡在家里，常恨不能和任氏过夜。他将去上任，邀请任氏一同去。任氏不想去，说：「十天一个月地一同赶路，不能算是什么欢乐。请你算好供给我的口粮，我安心定居等你回来。」郑某恳求再三，任氏越发不同意，郑某于是请求韦釜帮助。韦釜和他再三劝说，并质问她是何原因。任氏好久才说：「有位巫师说我今年往西去不吉利，所以我不愿去。」郑某十分疑惑，不再考虑其它，和韦釜大笑道：「这样的明智的人，却被妖言迷惑住了，是什度原故啊！」坚决恳求她一起去，任氏说：「假如巫师的话可以应验，白白为您死去，有什度好处？」二人说：「哪里有这种道理呢？」仍像开头一样恳求同往。任氏不得已，便一同去了。韦崟把马借给她，在临皋驿饯行，挥袖告别而去。过了两夜，到了马搜坡。任氏骑马走在前面，郑某骑驴在后面，婢女另有坐骑，又在他后面。这时西门的官府养马人在洛川训辣猎狗，已有十天了。刚好在路上遇到，青灰色的猎狗从草丛里窜出。郑某看到任氏忽然掉下地来，显出原形往南飞奔而去，猎狗追赶它。郑某跟着奔跑呼喊，不能制止。跑出一里多，任氏被猎狗咬死了。

　　郑某含泪拿出包裹中的钱，赎回来埋葬了，并削块木头插在坟上做标记。郑某回头看她的马在路边吃草，衣服全都委散在鞍上，鞋袜仍悬在马镫间，像蝉脱的壳一样。只是首饰掉在地上，其它就看不到什么了。婢女也失踪了。十多天后，郑某回城。韦崟见到他很高兴，迎上去问道：「任氏平安吗？」郑某流泪答道：「已死了。」韦崟听了也很伤心，两人在屋里拉着手，尽情痛哭。慢慢问起她这度快就死了的原因。答道：「被猎狗伤害。」韦釜说：「猎狗虽凶猛，怎能害死人！」答道：「不是人。」韦釜惊讶地说：「不是人，是什么！」郑某这才说明事情本末。韦釜惊讶叹息不已。第二天，让人驾车和郑某一同前往马搜坡，打开墓穴看她，悲痛好久才回来。追想起以前的事，只有衣服不自己做，这点和人很不相同。在这之后郑某做了总监使，家中很富有，马厩里有马十多匹。六十五岁才去世。

　　大历年间，沈既济住在钟陵，曾与韦崟有所交往，屡次说起这件事，所以知道得最详细。后来韦崟当了殿中侍御史，兼任陇州刺史，就死在任上没有回来。唉，动物的感情，也有合乎人道的。遇到强暴不失去贞节，献身于人一直到死，即使现在的妇女也有比不上的。可惜的是郑生不是个精明细心的人，只是喜欢她的美貌却不能考察她的性情，假使他是个有渊博学识的人，一定能运用万物发展变化的道理，考察神与人之间的异同，写成美妙的文章，传播重要而微妙的人情道理，不能仅仅停止在欣赏她的风情姿态上，可惜呀。建中年间的第二年，沈既济从左拾遗任上，同金吾将军裴冀，京兆少尹孙成，户部郎中崔需，右拾遗陆淳，全被贬官到东南地区去。从秦地到吴地去，水上陆上走一条路，当时从前的拾遗朱放，因外出旅游也随在一起，飘在颍水上，接着又渡过淮河，船挨着船顺流而下。白天喝酒晚上说话，各人说些奇异的故事，各位君子听了任氏的事，都深深地替她叹息惊奇，因而让沈既济给任氏写个传，来记载这件特异的事。沈既济就撰写了这个故事。

[评价]

　　《任氏传》是最早的借狐仙写人、写现实生活的作品。一反以往狐妖鬼魅害人的传统观念，塑造了一个聪明美丽、坚贞多情的狐精形象，具有反封建意义。

http://www.zbnc.edu.cn/Article/Print.asp?ArticleID=939

作者：玩月楼主

枕边品书录六

——读沈既济《任氏传》

手头没有《太平广记》。据汪辟疆《唐人小说》，《任氏传》出自《太平广记》四百五十二。劈首一句“任氏，女妖也”，来得过于突兀鲁莽，殊不合唐代传奇文笔法。鲁迅《中国小说史略》云：“而尤显者乃在是时则始有意为小说。”《且介亭杂文二集·六朝小说和唐代传奇文有怎样的区别？》又云：“而且作者往往故意显示着这事迹的虚构，以见他想象的才能了。”可以看出，“有意为小说”就是“事迹的虚构”。但联系唐代小说史，我们发现，就是虚构的小说，作者也都是当真事来写，并在启人疑窦之处想方设法进行弥缝，以尽量将假事说真，将谎话扯圆。像《任氏传》这样开门见山，直托出人物妖魅身份，虽能证明作者“有意为小说”，整篇故事皆是“虚构”的空花泡影，为小说史家找到理论依据，但我却很怀疑这不速之客的真实面目，认定其有非法窜入之嫌。

虽然，在正式捉得栽脏者之前，我还是抱“宁信其有，不信其无”的谨慎态度，来展开解说。

从“有韦使君者”到“游处不间”一段文字，才是唐代传奇的正宗开篇。信安王李袆，史有其人。至于韦崟和郑六，不管实有其人，还是“子虚乌有”，皆无关宏旨。李袆与此故事了无瓜葛，之所以将韦崟、郑六之名系其名下，是因为李袆为当世名人，以增强韦、郑身份之可信度，从而证明故事之真实性。故事末尾一段，作者云“大历中，既济居钟陵，尝与崟游，屡言其事，故最详悉”，并拉出“水陆同道”中的几位朋友前来作证。与此同一用心。这都是小说家惯用之狡狯伎俩。蒲松龄“用传奇法而以志怪”，即触处学此等笔墨。如《聊斋志异·莲香》篇，开首即道桑生之名字籍里，结尾复道“余庚戌南游至沂，阻雨，休于旅舍。有刘生子敬，其中表亲，出同社王子章所撰《桑生传》，约万余言，得卒读。此其崖略耳”，言之凿凿，煞有介事。有人据此考证《莲香》故事素材或灵感得之南游途中则可；有人确信《莲香》真为《桑生传》之崖略，则非；即推测《莲香》作于南游途中，也嫌草率，因“余庚戌南游至沂”句，明显是追述口吻，而非现在进行时也。其他如《狐梦》篇，首言毕怡庵因读《清凤》而入梦，尾言“康熙二十一年腊月十九日，毕子与余抵足绰然堂，细述其异。余曰：‘有狐若此，则聊斋之笔墨有光荣矣。’遂志之”云云，不但毕怡庵、绰然堂实有其人其地，而且以《聊斋》名篇《清凤》入故事，殆如时下香港之电影电视，往往让周润发、张曼玉等大名，出诸篇中人物之口，直欲增其现实感与真实性耳。

人与鬼狐相交，即使是灵狐妙鬼，现实生活中也会被众人视为误交异类，身有妖气。何以到了传奇家手里，不但自己“笔墨有光荣”，而被牵扯者如李袆、毕怡庵及其后人皆视为美谈而不稍加避讳呢？

细揣《任氏传》及《狐梦》全文，即可察知，这两只狐狸实乃妓也，而非真狐。

《任氏传》中，“郑子乘驴而南，入升平之北门。偶值三妇人行于道中，中有白衣者，容色姝丽。郑子见之惊悦，策其驴，忽先之，忽后之，将挑而未敢”。联系郑六的“亦好酒色”，其行迹与《聊斋志异·瞳人语》中之方栋如出一辙：“长安士方栋（也是长安），颇有才名，而佻脱不持仪节（“好酒色”的另一种说法）。每陌上见游女（也是“陌上道中”，也是“游女”），辄轻薄尾缀之。……稍稍近觇之，见车幔洞开，内坐二八女郎，红妆艳丽（“红妆”与“白衣”各擅胜场，“艳丽”与“姝丽”各臻其妙），尤平生所未睹。目炫神夺（“见之惊悦”也），瞻恋弗舍，或先或后（“忽先之，忽后之”也），从驰数里（“将挑而未敢”也）。）两相对照，我真不明白是郑六与方栋相同的性格，使沈既济与蒲松龄写出了相同的文章，还是沈既济与蒲松龄相同的文章，刻画了郑六与方栋相同的嘴脸，抑或蒲松龄烂熟唐人小说，于不知不觉中将沈文化入了自己笔下。

郑六与方栋“因”相同（“好酒色”、“佻脱不持仪节”），“果”却异（郑六得艳狐同居，畅其心志；方栋遭辙土飏目，枯修得道）。这是蒲松龄的翻空出奇之处。从两位女角对挑逗者的态度，也可见出其人生理想或曰价值取向，亦各异。

单说任氏。当郑六“将挑而未敢”之时，任氏是“时时盼睐，意有所受”。仅看这四只眼睛里的眉毛官司，二人颇似《西厢记》里的张君瑞初遇崔莺莺，是一箭穿心，一见钟情。再看下文的一段“唱”与“做”，就透露了秋波里暗送的到底是什么情意。任氏既“意有所受”，郑六岂能不心领神会，当即“戏之曰：‘美艳若此，而徒行，何也？’白衣笑曰：‘有乘不解相假，不徒行何为？’郑六曰：‘劣乘不足以代佳人之步，今辄以相奉。某得步徒，足矣。’相视大笑”。如果真在长安大道上偶遇这一男三女，远看或以为他们言笑晏晏亲密无间，不是家人就是友朋，近看细听之下，才咂摸出其谑浪之声里，隐藏着非正常的男女关系。郑六是“戏”，任氏不是怒或惧，而是“笑”，并且挑者和被挑者还在挑逗的语言游戏里得到刺激与快感，“相视大笑”。不要说见多识广的长安人，就是现今普通城镇的寻常巷陌之人，睹闻此语此景，也能猜出个八九不离十。《聊斋志异·画皮》篇：“太原王生，早行，遇一女郎，抱襆独奔，甚艰于步。急走趁之，乃二八姝丽。心相爱乐，问：‘何夙夜踽踽独行？’女曰：‘行道之人，不能解愁忧，何劳相问。’生曰：‘卿何愁忧？或可效力，不辞也。’”与《任氏传》中的郑六一样，王生之问，只不过是些“有一搭没一搭的鬼话”，挑逗而已。若遇端凝之女子，必避之惟恐不及；若遇木讷之女子，必沿郑六、王生之思路顺流而下，回答因何“徒行”与因何“夙夜踽踽独行”。若果真如此，郑六与王生就会因对方不解风情而兴味索然而去了。而事实却是，在郑六与王生的挑逗下，二女非但不回避不顺答，还以问作答来个反挑逗，莽撞无礼的语气里夹藏着亲昵与体己，这岂能不使郑六、王生爱之若狂而入其彀中。这样高明的反挑逗艺术，如果不是在夫妻之间，将会在什么关系的男女之间表演呢？婚外情人及准备发展为婚外情人的男女之间也。

《金瓶梅》第二回，潘金莲的叉竿打着了西门庆的头。由于双方不明底细，再加潘金莲毕竟是有夫之妇，故而“奴家一时被风失手，误中官人，休怪”，“不妨，娘子请方便”；“官人不要见责”，“小人不敢”。一派斯文相。但到得第四回，在王婆房里，潘金莲与西门庆潜入了安全地带，“只见这西门情推害热，脱了上面绿纱褶子，道：‘央烦娘子，替我搭在干娘护炕上。’这妇人只顾咬着袖儿别转着，不接他的，低声笑道：‘自手又不折，怎的支使人！’”西门庆是找茬挑逗，金莲的不情愿里露着极大的喜悦，也是用逆流而上而达到更佳效果的顺水行舟。可谓棋逢对手将遇良才，出墙杏偏碰着攀墙柳。

像西门庆与潘金莲这般躲在王婆的茶房里偷情，是不能尽情畅性的，所以西门庆必须杀死武大，才能长期而安全地独占金莲。但即使是在封建社会，害人性命，夺人妻妾，也是法律既不允许而常人又不愿做或做不来的。既不能谋人害命，婚姻之外的性心理又不能不有所安置，于是就寻求搜觅更理想的发展空间——娼家。

《任氏传》中，任氏一则对郑六曰：“某兄弟名系教坊，职属南衙”，再则对韦崟曰：“某，秦人也，生长秦城。家本伶伦，中表姻族，多为人宠媵，以是长安狭斜，悉与之通”。把任氏这两次自报家门及上文与郑六调笑谑浪一段相参照，不难看出其真实的娼妓身份。

白居易《琵琶行》云：“自言本是京城女，家在蝦蟆陵下住。十三学得琵琶成，名数教坊第一部。”此琵琶女乃长安故娼也。对于白居易与琵琶女这段诗酒弦歌之缱绻际遇，出于维护白居易高尚人格的考虑，宋朝的洪迈曾在《容斋随笔》中为之斡旋遮缝。陈寅恪在《元白诗笺证稿》中评论云：“此茶商之娶此长安故倡，特不过一寻常之外妇。其关系本在可离可合之间，以今日通行语言之，直‘同居’而已。元微之于《莺莺传》极夸其自身始乱终弃之事，而不以为惭疚。其友朋亦视其为当然，而不非议。此即唐代当时士大夫风习，极轻贱社会阶级低下之女子。视其去留离合，所关至小之证。是知乐天之于此故倡，茶商之于此外妇，皆当日社会舆论所视为无足轻重，不必顾忌者也。”说是“不必顾忌”，其实元稹还是心虚情愧的，否则，就不必写出《莺莺传》自我表白，并拉一帮友朋来帮腔助阵以增加舆论声势了。《莺莺传》云：“时人多评张为善补过者”，“补过”，即其有“过”之明证。据陈寅恪《读莺莺传》考证，莺莺似亦为娼妓者流。然则，同为狎妓，何以元稹必须“补过”而白居易却无“过”可“补”呢？盖因元稹狎崔莺莺在其早年未婚之时，而在唐代，士子的“婚”与“仕”关系至为密切，一旦婚配失伦误娶寒门之女，不仅人品不为时人所取，即其政治前途亦将宣告谢幕。故而元稹对崔莺莺的始乱终弃，于情虽或有不舍，于理却并不亏缺。而白居易写《琵琶行》时，年已四十五岁，虽与琵琶女诗酒留连，抑或真如洪迈《容斋随笔》所言，有春风一度之苟且事，那也只是人生旅途中之一片飞絮，一段插曲，一场春梦，一个优雅的手势，——“花非花，雾非雾。夜半来，天明去。来如春梦几多时，去似朝云无觅处”（施蛰存《唐诗百话》即认为白居易此小诗是为妓女而作），——并非谈婚论嫁，不影响仕途得失，所以白居易不必顾忌茶商，茶商不必顾忌白居易，白居易与茶商皆不必顾忌社会舆论，于情于理，都可讲得通，说得圆，自亦无“过”可“补”矣。

社会风习既已如此，且郑六又“方有妻室”，而“昼游于外，而夜寝于内”，故虽“多恨不得专其夕”，却不妨碍其官运亨通，“之官”上任。这种寻求婚姻之外的理想性伴侣的心理，源远流长。源，上溯《搜神记·弦超》篇，天上玉女对弦超云“我神人也，不为君生子，亦无妒忌之性，不害君婚姻之义”，与弦超“作夫妇经七八年，父母为超娶妇之后，分日而燕，分夕而寝”。流，下启《聊斋志异》，如《狐梦》篇。

《狐梦》篇，蒲松龄写其友毕怡庵梦交狐女事。称其为狎妓小说，有数点可证。其一，毕怡庵梦中见一妇人，年逾不惑而风雅犹存，毕喜而投以嘲谑。妇笑曰：“妾齿加长矣，纵人不见恶，先自惭沮。又小女及笄，可侍巾栉。”至夜，妇果携女至，并嘱曰：“明日早归，勿贪睡也。”妇人自荐其女之作为，有异于鸨子乎？其送女来以夜与嘱女去以晨，有异于“夜半来，天明去”之夜度娘乎？毕与女握手入帏，款曲备至。事已，女笑曰：“肥郎痴重，使人不堪。”闻其笑语，行藏已彰。有正经之处子以此等语戏谑者乎？用《围城》的语气来说，仿佛天下的男人都被她称量过了。其次，毕怡庵与狐女，只是“一夜情”，并无婚娶之实，狐女却曰：“姊妹辈将为我贺新郎。”此非妓院中之梳笼仪式乎？年可十八九之二姐向狐女曰：“妹子已破瓜矣。新郎颇如意否？”寻常百姓人家，大庭广众之中，有如此性戏谑乎？《聊斋俚曲集·琴瑟乐》中，嫂嫂是姑娘的性启蒙老师，姑娘新婚回娘家，嫂嫂检查蜜月作业，也不好意思咋天呼地，只能“未曾说话先睐口，低低叫声您姑娘，如今你可得了手。既是他姑夫见你亲，想是不肯空一宵。那桩滋味精不精，不说实话是个狗。”再下文，大姐二姐轮番调笑，四妹年可十一二，雏发未燥而已艳媚入骨，抱猫而至并坐于姊夫之肥膝，及模仿“击鼓传花”的“捉猫传箸”游戏。对此段文字，以前我曾批曰：“一幅绝妙行乐图”，现在看来，当修正为“一幅绝妙狂蜂浪蝶图”矣。复次，至若狐女盗二姐之一钩绣鞋为毕怡庵把盏，则更是妓院中嫖客与妓女所玩的惯常把戏。将酒杯置入妇人弓鞋之中以行酒，俗称“鞋杯”，雅称“金莲杯”。据陶宗仪《南村辍耕录》卷二十三“金莲杯”条云：“杨铁崖（维桢）耽好声色，每于筵间见歌儿舞女有缠足纤小者，则脱其鞋载盛以行酒，谓之‘金莲杯’。”沈德符《万历野获编》卷二十三“妓鞋行酒”条亦云，江南名士何元朗甚至在家宴时，也公然以妓鞋行酒，当时的文坛泰斗王世贞还“作长歌以纪之”。《金瓶梅》第六回写道：“少顷，西门庆又脱下她一只绣花鞋儿，擎在手内，放一小杯酒在内，吃鞋杯耍子。”西门庆对金莲，是直以妓女视之的。《狐梦》中有此昭昭荦荦之三端，我断其为狎妓小说，恐不算凭空污人清白。

循此思路，再返观《莲香》篇，顿有豁然开朗之快。邻生与友人梯妓于垣而过，弹指叩扉，诈称为鬼，桑生大惧，齿震震有声，妓逡巡自去。而当狐女莲香夜来叩门，自称为妓时，桑生却信之，并熄烛登床，绸缪甚至。这已经冥宣暗示了狐女莲香，包括鬼女李氏，皆埠上青楼中之妓女。至于“罗襦衿解，俨然处子”，“葳蕤之质，一朝失守”云云，特为李氏“鬼”形象留身份耳，如与“狐”女莲香，则直接登床，无须费如许周章。而后来的李氏借尸还魂，莲香死而投胎，并嫁桑生，皆作者逞其传奇笔法而已。时至明末清初的松龄时代，社会风习已不同于唐代，不说桑生一普通举人不避纳妓之嫌，即若钱牧斋、龚鼎孳这样的朝廷重臣，也已不避矣。钱纳柳蘼芜，龚纳顾横波，俱成为风流佳话。宣城梅耦长《题顾眉生画兰》诗中曾有句云：“蘼芜诗句横波画，都是尚书传里人。”由此，亦可证毕怡庵等如真有宿妓行为，不但本人、时人不以为异，就是其后人，也不会控告蒲松龄等侵犯名誉权，而进行巨额金钱索赔的。