LA DONACO DE LA MAGOJ
de O. HENRY
elangligis Donald J. Harlow
Unu dolaro kaj okdek-sep cendoj. Jen ĉio. Kaj sesdek cendoj da unucenderoj. Unucenderoj konservataj po unu-du per trudado al la manĝovendisto kaj la legomisto kaj la buĉisto ĝis la vangoj brulruĝis pro la silenta supozo de avareco, kiun implicis tiel singarda negocado. Tri fojojn Della nombris ĝin. Unu dolaro kaj okdek-sep cendoj. Kaj la postan tagon venos Kristnasko.
Evidente nenio estis farebla krom fali sur la kanapaĉeton kaj hurli. Tion faris Della. Kio instigas la moralan pripensadon, ke la vivon konsistigas ĝemoj, snufetoj kaj ridetoj, kaj ĉefas la snufetoj.
Dum la hejmmastrino laŭgrade transiras de la unua stadio al la dua, rigardu la hejmon. Kunmebla apartamento je $8 por semajno. Ĝi ne precize defiis priskribon, sed ĝi certe instigis al tiu vorto gardi sin kontraŭ la mensogo-eskadro.
En la suba giĉeto troviĝis leterkesto tro malgranda por leteroj, kaj elektra butono per kiu nenia homa fingro povis sonorigi. Al la apartamento apartenis karteto kun la nomo "S-ro James Dillingham Young".
La "Dillingham" estis konfidita al la vento dum antaŭa periodo de prospereco kiam oni pagis al ĝia posendanto 30 $usonajn semajne. Tamen nun, kiam la enspezoj ŝrumpis ĝis 20 $usonaj, ili serioze pripensis mallongigi ĝis modesta kaj nepretendema D. Sed kiam ajn s-ro James Dillingham Young venis hejmen kaj atingis sian superan apartamenton, lin nomis "Jim" kaj forte brakumis s-ino James Dillingham Young, kiun vi jam konas kiel Dellan. Kio ja estas entute tre bona.
Della finis plori kaj prizorgis siajn vangojn per la pulvoro-ĉifono. Ŝi staris apud la fenestro kaj malgaje trarigardis al griza kato, kiu laŭpromenadis grizan barilon apud griza ĝardeno. Morgaŭ estos la Kristnaska tago, kaj ŝi posedis nur $1,87 por aĉeti donacon por Jim. Dum monatoj ŝi ŝparis ĉiun eblan cendon, ĝis tia rezulto. Dudek dolaroj ĉiusemajne ne pretersufiĉas. Elspezoj estis pli grandaj ol ŝi antaŭkalkulis. Tiel okazas ĉiam. Nur $1,87 por aĉeti donacon por Jim. Ŝia Jim. Multajn feliĉajn horojn ŝia pasigis projektante ion belan por li. Ion fajnan kaj raran kaj arĝentan -- ion kio preskaŭ valoros la honoron esti posedata de Jim.
Staris piliero-vitro inter la fenestroj de la ĉambro. Eble vi jam vidis piliero-vitron en $8-apartamento. Tre maldika, tre lerta homo povas, observante sian respegulon laŭ rapide sinsekvo de longaj strioj, havigi al si pli-malpli preciza ideo pri la propra aspekto. Della, kiu sveltis, jam mastris tiun arton.
Ŝi subite ekturnis sin de la fenestro kaj staris antaŭ la vitro. Ŝiaj okuloj brilis, sed ŝia vizaĝo paliĝis dum nuraj dudek sekundoj. Ŝi rapide detiris sian hararon kaj lasis ĝin fali ĝis la plena longeco.
Komprenu, ke ekzistis du posedaĵoj de la gesinjoroj James Dillingham Young pri kiuj ambaŭ ege fieris. Unu estis la ora poŝhorloĝo de Jim, kiu herediĝis kaj de la patro kaj de la avo. La alia estis la hararo de Della. Se la reĝino de Ŝeba loĝus en la apartamento aliflanke de la aerŝakto, Della iun tagon lasus sian hararon pendi de la fenestro por malsekiĝi, nur por malplivalorigi la juvelojn kaj donacojn de Ŝia Moŝto. Se la Reĝo Salamono estus la purigisto, kun ĉiuj siaj trezoroj amasigitaj en la kelo, Jim elprenus sian poŝhorloĝon je ĉiu preterpaso de tiu, nur por vidi lin elpluki la barbon pro envio.
Do nun la bela hararo de Della pendis ĉirkaŭ ŝi, ondetante kaj brilante kiel bruna falakvo. Ĝi atingis ĝis sub la genuoj kaj fariĝis por ŝi preskaŭ vestaĵo. Kaj tiam ŝi rapide kaj maltrankvile religis ĝin. Unu fojon ŝi momente hezitis dum minuto kaj staris senmove dum unu aŭ du larmoj falis sur la kaduka ruĝa tapiŝo.
Ŝi surprenis la antikvan brunan jakon; ŝi surprenis la antikvan brunan ĉapelon. Kun jupo kirliĝanta kaj kun la brilo ankoraŭ en la okuloj, ŝi flirte trapordiĝis kaj deiris laŭ la ŝtuparo al la strato.
Kie ŝi haltis, la signo tekstis: "Mme. Sofronie. Harvaroj Ĉiaj." Della kuris supren al la unua etaĝo kaj ordigis sin, anhelante. Madame, granda, tro pala, frida, tute ne aspektis Sofronie.
"Ĉu vi aĉetos mian hararon?" demandis Della.
"Mi aĉetas hararojn," diris Madame. "Demetu vies ĉapelon, ni rigardu ĝies rigardojn."
La bruna falakvo falondis.
"Dudek dolarojn," diris Madame, levante la amason per lerta mano.
"Tuj donu ilin al mi," diris Della.
Ha, preterflirtis la du postaj horoj sur rozkoloraj flugiloj. Nu, forgesu la konfuzan parolfiguron. Ŝi traserĉadis la butikojn por la donaco por Jim.
Finfine ŝi trovis ĝin. Certe ĝi estis fabrikita por Jim kaj por neniu alia. Simila ne troveblis en iu ajn butiko, ŝi ja sciis tion, ĝisfundinte en ĉiu el ili. Temis pri platena poŝetĉeno, forme simpla kaj ĉasta, prave klamante sian valoron nur per substanco kaj ne per meretricaj adornaĵoj -- tion devas fari ĉiuj bonaĵoj. Ĝi eĉ taŭgis por La Horloĝo. Vidante ĝin, ŝi tuj eksciis, ke ĝi devos aparteni al Jim. Ĝi similis lin. Kvieteco kaj valoro -- la priskribo konvenas por ambaŭ. Dudek-unu dolarojn ili forprenis de ŝi kontraŭ ĝi, kaj ŝi rapidis hejmen kun la 87 cendoj. Kun tia ĉeno sur la horloĝo, Jim rajtis interesiĝi pri la horo inter kiaj ajn homoj. Kiom ajn bela estis la horloĝo, li foje ŝtelrigardis ĝin pro la malnova leda rimeno, kiun li uzis anstataŭ ĉenon.