V.

Dum sinsekvaj dekkelkaj tagoj, la junulino kaj Eta Ŝtonhakisto ŝajne forgesis la knabon kaj ili ne plu kune iris al la pontkaverno por vidi lin. Je tagmezo kaj vespero, kiam la knabo aŭdis melodian pepadon de alaŭdo en jutkampo, sur lia vizaĝo alnaĝis malvarma rideto, kvazaŭ li scius, kion la birdo krie aludas. La juna forĝisto rimarkis la alaŭdan pepadon kelkajn tagojn malpli frue ol la knabo. Sin kaŝante en la pontkaverno, li zorgeme observes kaj fine trovis la sekreton: se nur alaŭdo pepas, oni povas trovi Etan Ŝtonhakiston nenie, kaj kun maltrankvileco, la junulino Lekanteto, ĉirkaŭrigardinte, forĵetas martelon kaj ŝteliris; nelonge post ŝia foriro, la alaŭdo ĉesis pepi. Tiam la mieno de la juna forĝisto fariĝis pli malĝoja kaj lia humoro pli flamiĝema. Li komencis drinki. La knabo ĉiutage transpasis la ŝtonponton kaj aĉetis botelon da alkoholaĵo el batatoj ĉe la butiko de la vilaĝo.

Tiun nokton lunlumo klare brilis kaj alaŭdo ree pepis. Varma vento el jutkampoj, kiel milda amo, blove atakis la konstruejon. Firme tenante vinbotelon, la juna forĝisto englutis duonbotelon da alkoholaĵo per unu tiro, tiel ke liaj okuloj pleniĝis de larmoj pro alkohola forto. Pro tio, ke vicdirektoro Suno Liu hejmeniris aranĝi la aferon por edziĝo de sia filo, la laborantoj sur la konstruejo ne emis labori. Ŝtonhakistoj, kiuj laboris je kromaj horoj dum nokto, plejparte duonkuŝis fumante en pontkaverno. Pro tio ne boriloj necesis esti riparitaj kaj la fajro ĉe forĝista fornego malforte saltetis.

“Nigra Knaĉjo… iru, eltiru kelkajn rafanojn por mi…” Kun alkoholaĵo brulanta en sia stomako, la juna forĝisto sentis fajron ŝprucontan en la buŝo.

La knabo staris rigide kiel stango ĉe la blovilo, rigardante lin.

“Ĉu vi atendas miajn pugnobatojn? Iru…”

Sub lunlumo, la knabo ĉirkaŭiris la jutkampon senlime misteran banitan en lunlumo, trairis la multekoloran batatkampon kaj atingis la rafankampon kun lulanta dezerta miraĝo. Kiam li, tenante rafanon en la mano, reiris al la pontkaverno, la juna forĝisto jam ronkis en dormo, oblikve kuŝante sur lito. Metinte la rafanon sur la amboson, la knabo volis ardigi la fajron de la fornego per siaj tremantaj manoj, sed li neniel povis produkti bluan kaj flavan flamojn spiralantajn en aero. Li pririgardis de diversaj flankoj la rafanon sur la amboso. Ĝi tamen, ŝajne kovrita per ruĝa ĉifono, tre malplaĉis al okuloj. Li mallevis sian kapon deprimite.

Tiun nokton la knabo nebone dormis. Kuŝante en pontkaverno, li turniĝadis de flanko al flanko. Ĉar vicdirektoro Liu forestis, ĉiuj laborantoj hejmeniris por dormo. En la pontkaverno nur restis maldika tavolo da pajloj por dormantoj. Lunlumo oblikve penetris en la pontkavernon kaj disŝutis siajn klarajn radiojn en ĝi. Riverbruo, susuradoen la jutkampo, ronkado de la juna forĝisto dormanta en la okcidenta pontkaverno kaj aliaj nenomeblaj voĉoj ĉiuj svarmis en liajn orelojn. La pajloj sur ŝtonoj jen kaj jen pikis liajn okulojn. Li kolektis ĉiujn pajlojn kaj faris dunecan amason. Li enŝoviĝis en ĝin, sed vento ankoraŭ povis penetri tra inter pajloj. Li firme kuntiriĝis kaj ne kuraĝis moviĝi. Li volis dormigi sin, sed li ne sukcesis endormiĝi. Li ĉiam pensis pri la rafano. Kia rafano ĝi estas! Orkolora kaj travidebla. Jen li staris en la riverakvo jen en rafankampo, kaj li serĉis, serĉis…

五

    一连十几天，姑娘和小石匠好象把黑孩忘记了，再也不结伴到桥洞里来看望他。每当中午和晚上，黑孩就听到黄麻地里响起百灵鸟婉转的歌唱声，他的脸上浮起冰冷的微笑，好象他知道这只鸟在叫着什么。小铁匠是比黑孩晚好几天才注意到百灵鸟的叫声的。他躲在桥洞里仔细观察着，终于发现了奥秘：只要百灵鸟叫起来，工地上就看不见小石匠的影子，菊子姑娘就坐立不安，眼睛四下打量，很快就会扔下锤子溜走。姑娘溜走后一会儿，百灵鸟就歇了歌喉。这时，小铁匠的脸色就变得更加难看，脾气变得更加暴躁。他开始喝起酒来。黑孩每天都要走过石桥到村里小卖部给他装一瓶地瓜烧酒。

    这天晚上，月光皎皎如水，百灵鸟又叫起来了。黄麻地里的熏风象温柔的爱情扑向工地。小铁匠攥着酒瓶子，把半瓶烧酒一气灌下去，那只眼睛被烧得泪汪汪的。刘太阳副主任这些天回家娶儿媳妇去了，工地上人心涣散，加夜班的石匠们多半躺在桥洞里吸烟，没有钻子要修理，炉火半死不活地跳动着。

    “黑孩……去，给老子拔几个萝卜来……”酒精烧着小铁匠的胃，他感到口中要喷火。

    黑孩象木棍一样立在风箱边上，看着小铁匠。

    “你，等着老子揍你吗？去……”

黑孩走进月光地，绕着月光下无限神秘的黄麻地，穿过花花绿绿的地瓜地，到了晃动着沙漠蜃影的萝卜地。等他提着一个萝卜走回桥洞时，小铁匠已经歪在草铺上呼呼地睡了。黑孩把萝卜放在铁砧子上，手颤抖着拨亮炉火，可再也弄不出那一蓝一黄升腾到空中的火苗，他变换着角度，瞅那个放在铁砧子上的萝卜，萝卜象蒙着一层暗红色的破布，难看极了，孩子沮丧地垂下头。

    这天夜里，黑孩没有睡好。他躺在一个桥洞里，翻来覆去地打着滚。刘副主任不在，民工们全都跑回家去睡觉。桥洞里只剩下一层薄薄的麦秸草。月光斜斜地照进桥洞，桥洞里一片清冷光辉，河水声，黄麻声，小铁匠在最西边桥洞里发出的鼾声。以及其他一些莫名其妙的声音，一齐钻进了他的耳朵。石头上的麦草闪闪烁烁，直扎着他的眼睛。他把所有的麦秸草都收拢起来，堆成一个小草岭，然后钻进去，风还是能从草缝里钻进来，他使劲蜷缩着，不敢动了。他想让自己睡觉，可总是睡不着。他总是想着那个萝卜，那是个什么样的萝卜呀。金色的，透明。他一会儿好象站在河水中，一会儿又站在萝卜地里，他到处找呀，到处找