En krepita fajro la kamionoj sur la ponto vomis densan fumon, kaj la rizgrajnoj flirtis kiel hajleroj super la rivero. Tenante Patron je la mano, Avo trakuris la ŝoseon per flugaj paŝoj. Kugloj postkuris ilin kaj sible trafis la grundon sur la ŝoseo. Kiam du trupanoj kun bruligita vizaĝo kaj krevinta haŭto vidis Avon kaj Patron, ili grimace ekploris: “Ni estas finitaj, komandanto!”
Sidante deprimite en sorgokampo, Avo ne levis sian kapon dum longa tempo. La japanaj diabloj sur la transa bordo ankaŭ komencis pafi. Aŭdiĝis krepitado de brulantaj kamionoj sur la ponto kaj sonoj de trumpetado de Liu oriente de la ŝoseo.
Jam ne plu sentante timon, Patro ŝtele iris iom da vojo okcidenten laŭ la digo kaj li kaŝe elŝovis la kapon el tufo da velkintaj herboj. Li vidis, ke japana soldato desaltis el la dua ankoraŭ ne brulanta kamiono kaj eltiris el la ŝoforejo maljunan japanan diablon, kiu surportis neĝblankajn gantojn sur siaj ostecaj manoj kaj nigrajn ledajn rajdobotojn ĝis la genuoj, kun longa sabro ĉe la flanko. Ili iris laŭ la flanko de la kamiono, ĉirkaŭprenis la pilieron kaj glitis malsupren. Kvankam Patro levis sian Browning-pistolon, lia mano tamen senĉese tremetis kaj la postaĵo de tiu maljuna japana diablo moviĝis tien kaj reen antaŭ lia pafilbuŝo. Kun kunpremitaj dentoj kaj fermitaj okuloj li faris pafon. Paf! La kuglo sible enŝoviĝis en akvon kaj trafis blankan angilon, kiu leviĝis al la akvosurfaco kun ventro kontraŭ la ĉielo. La japana oficiro falis en akvon.
“Japana oficiro, paĉjo!” Patro kriis.
Pafo sonis malantaŭ la kapo de Patro. La kapo de la maljuna japano krevis pro kugloeksplodo kaj maso da sango disiĝis en akvo. La alia japana diablo rampis sur la manoj kaj piedoj kaj kaŝis sin malantaŭ la piliero.
Denove la kugla reto de la japanaj diabloj alflugis kaj Avo subpremis Patron. La kugloj siblis kaj susuris en sorgokampoj.
“Brave, vi estas mia filo sendube!”
Avo kaj Patro ne sciis, ke la japana oficiro, kiun ili pafmortigis, estas generalmajoro Nakaoka Jiko. Trumpetisto Liu ne ĉesis trumpeti. La suno sur la ĉielo estis bakita ruĝ-verda kaj malvigla de la flamoj de la brulantaj kamionoj.
“Paĉjo,” diris Patro, “mia panjo volas vidi vin. Ŝi petis vin iri.”
“Ĉu ŝi ankoraŭ vivas?” Avo demandis.
“Jes,” Patro respondis.
Prenante Patron je la mano, Avo iris en profundon de sorgoplantoj.
Avino kuŝis sur la tero, ombrite de sorgoplantoj, kun nobla rideto, kiun ŝi pretigis por Avo. Ŝia vizaĝo aspektis pli pale ol iam antaŭe kaj ŝiaj okuloj ankoraŭ ne strikte fermiĝis.
Por la unua fojo Patro trovis, ke du larmofluoj falas laŭ la hardita vizaĝo de Avo.
Genuante ĉe ŝia korpo, Avo fermigis ŝiajn okulojn per sia nevundita mano.
En1976, kiam Avo mortis, Patro fermigis liajn rondigitajn okulojn per sia maldekstra mano, al kiu mankis du fingroj. De 1958, kiam Avo revenis el sovaĝa monto de Hokkaido de Japanio, li jam ne tre scipovis paroli. Li eĉ eligis ĉiun vorton kiel pezan ŝtonpecon. Tiam la solena ceremonio por bonvenigi lin okazis en la vilaĝo kaj eĉ guberniestro ĝin ĉeestis. Tiutempe mi estis du-jara. Mi ankoraŭ memoras, ke sub la ginkoarbo ĉe la vilaĝa enirejo linie metiĝis ok kvadrataj tabloj kun po vazo da alkoholaĵo kaj po dekkelkaj grandaj bovloj. Elverŝinte el vazo alkoholaĵon en unu bovlon, la guberniestro ambaŭmane alportis ĝin al Avo. Li diris: “Maljuna heroo, mi proponu bovlon da alkoholaĵo al vi, pro tio, ke vi glorigis nin popolanojn de la tuta gubernio!”
Mallerte stariĝinte, li rulis siajn grizblankajn okulglobojn kaj diris: “Ho... Ho... pafilo... pafilo.”
Avo almetis la bovlon da alkoholaĵo al la lipoj, kun la faltoplena kolo rigidigita kaj gorĝa pomo glitanta supren kaj malsupren. Malmulte da alkoholaĵo eniris en lian buŝon kaj plej multe fluis glugle laŭ lia mentono sur lian bruston.

 

桥上的汽车浓烟滚滚，在哔哔叭叭的火焰里，大米像冰霰一样满河飞动。爷爷牵着父亲，飞步跨过公路，子弹追着他们，把路面打得噗噗作响。两个满面焦糊、皮肤开裂的队员见到爷爷和父亲，嘴咧了咧，哭着说：“司令，咱们完了！”
    爷爷颓丧地坐在高粱地里，好久都没抬起头来，河对岸的鬼子也不开枪了。桥上响着汽车燃烧的爆裂声，路东响着刘大号的喇叭声。
    父亲已经不感到害怕，他沿着河堤，往西出溜了一段，从一蓬枯黄的衰草后，他悄悄伸出头。父亲看到从第二辆尚未燃烧的汽车棚里，跳出一个日本兵，日本兵又从车厢里拖出了一个老鬼子。老鬼子异常干瘦，手上套着雪白的手套，腚上挂着一柄长刀，黑色皮马靴装到膝盖。他们沿着汽车边，把着桥墩，哧溜哧溜往下爬。父亲举起勃郎宁手枪，他的手抖个不停，那个老鬼子干瘪的屁股在父亲枪口前跳来跳去。父亲咬牙闭眼开了一枪，勃郎宁嗡地一声响，子弹打着呼哨钻到水里，把一条白鳝鱼打翻了肚皮。鬼子官跌倒水中。父亲高叫着：“爹，一个大官！”
    父亲的脑后一声枪响，老鬼子的脑袋炸裂了，一团血在水里噗啦啦散开了。另一个鬼子手脚并用，钻到了桥墩背后。
    鬼子的枪弹又压过来，父亲被爷爷按住。子弹在高粱地里唧唧咕咕乱叫。爷爷说：“好样的，是我的种！”
    父亲和爷爷不知道，他们打死的老鬼子，就是有名的中岗尼高少将。
    刘大号的喇叭声不断，天上的太阳，被汽车的火焰烤得红绿间杂，萎萎缩缩。
    父亲说：“爹，俺娘想你啦，叫你去。”
    爷爷问：“你娘还活着？”
    父亲说：“活着。”
    父亲牵着爷爷的手，向着高粱深处走。
    奶奶躺在高粱下，脸上印着高粱的暗影，脸上留着为我爷爷准备的高贵的笑容。奶奶的脸空前白净，双眼尚未合拢。
    父亲第一次发现，两行泪水，从爷爷坚硬的脸上流下来。
    爷爷跪在奶奶身旁，用那只没受伤的手，把奶奶的眼皮合上了。
一九七六年，我爷爷死的时候，父亲用他缺了两个指头的左手，把爷爷圆睁的双眼合上。爷爷一九五八年从日本北海道的荒山野岭中回来时，已经不太会说话，每个字都像沉重的石块一样从他口里往外吐。爷爷从日本回来时，村里举行了盛大的典礼，连县长都来参加了。那时候我两岁，我记得在村头的百果树下，一字儿排开八张八仙桌，每张桌子上摆着一坛酒，十几个大白碗。县长搬起坛子，倒出一碗酒，双手捧给爷爷。县长说：“老英雄，敬您一碗酒，您给全县人民带来了光荣！”爷爷笨拙地站起来，灰白的眼珠转动着，说：“喔——喔——枪——枪”我看到爷爷把那杯酒放到唇边，他的多皱的脖子梗着，喉结上一上一下地滑动，酒很少进口，多半顺着下巴，哗哗啦啦地流到了他的胸膛上。