词海拾贝（51）

常常有朋友提出关于sola和sole的问题，如Li ofte venas sola 和Li ofte venas sole 是不是一样的意思？两者有什么区别？我们来看看能不能在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中找到答案。在词典的sola条下例句很多，简单综合一下有如下用法：

esti sola en la mondo 孤单一人在世

Lasu min sola. 请让我独自呆一会。（这两句均含有“单独的，无人陪伴”之意）

Li tiris sin sola el tiu kriza situacio. 他孤身一人从危急状态脱身。

Li petis la permeson naĝi sola kelkan distancon. 他请求单独游一段距离。（这两句含“无人帮助，独自一人”之意）

Li solas estas kulpa. 只有他一个人有过错。

La sola penso min tremigas. 只要想一下，我就感到战栗。（这两句含“只一个的”意思）

Tio estas la sola vojo libera. 那是唯一的一条畅通无阻的路。

la plej efika, eble la sola efika rimedo 最有效的，或许是唯一有效的办法（这两例含“唯一的，独一无二的”意思）

相比sola的用法，sole的用法就比较少，在“单独地，无人陪同地，无人帮助地”含义下有这样的例句：

Malfeliĉo malofte venas sole. 祸不单行

这个例句与开头我们提到的 Li ofte venas sole. 的用法一样，但是紧接在例句之后词典编者建议“【注2】此义最好用形容词形式来表达”。所以这个建议提示我们 Li ofte venas sola. 和 Li ofte venas sole. 两句的意思没有差别，用第一种形式则更为可取。

Sole用于“只，仅仅，只有”这个含义时更多见，如：

Li venos sole dimanĉe. 他只在星期天来。

Sole dum la lasta jarcento la loĝantaro de la tero duobliĝis. 仅仅在上个世纪地球的人口就增加了一倍。

词海拾贝（52）

在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中dubi 既可以作为及物动词用，也可以在其后加pri，所以使用起来很少会有错误，如：

dubi pri ies honesteco 对某人的诚实有怀疑

Ne dubu pri mia amo al vi! 请不要怀疑我对你的爱！

dubi la utilecon de io 怀疑某物的用处

Mi forte dubas, ĉu troviĝos iu, kiu konsilus solvi la aferon alie. 我非常怀疑是否会有人建议用别的方式解决这个问题。

作名词使用时，dubo 使用的场合也比较多，如：

esti en dubo pri io 对某事感到困惑，对某事犹豫不决

esti atakita [kaptita] de duboj 怀疑起来，产生疑惑

eksenti dubon antaŭ aserto 在下断言前突然感到怀疑

forigi ĉiujn dubojn 消除了所有疑虑

Dubo ronĝas la kredon kaj nutras la sciencon. 怀疑动摇信仰，却增长学识。

词海拾贝（53）

Okupi是很常用的词，在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）有众多的例句说明okupi的用法。 词典罗列了okupi三种含义的用法：

一、占（空间、时间）；占用，占有

La libroj okupas la tutan skribotablon. 这些书占了整个桌面。

La raporto okupis tri horojn. 报告会用了三个小时。

Tio ne okupos multe da tempo. 这不会占很多时间。

二、占领，占据

Malamikaj trupoj okupis la urbon kaj la havenon. 敌军占领了该市和该港口。

Ĉiuj lokoj en la teatro estis okupitaj. 剧场客满

一、吸引住（某人的注意力或兴趣），使全神贯注；使从事，商忙碌，使不空闲

La foiro okupas 300 oficistojn. 交易会用了三百个工作人员。

Libro tre interesa okupis liajn pensojn. 他全神贯注地阅读一本很有趣的书。

Ili estis tre okupita je glatigado de la plumoj. 它们在忙着整平羽毛。

除上述用法外，可能用得较多的还有 sin okupi 和 okupiĝi, 意思是“专心于，忙于，从事于；把时间花在（某事）上；负责（做某事）；探讨，涉及”，如：

Ne estas peninde okupi sin pri ili. 不值得为他们忙碌。

sin okupi pri arto (politiko) 从事艺术（政治）

artikolo, kiu sin okupas je komparado de Esperanto kun Volapuko 一篇论述世界语和沃拉皮克语比较的文章

词海拾贝（54）

Klopodi 是一个不及物动词，后面常接pri。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中，klopodi用于两类含义：

一、忙碌地张罗，忙碌地办（某事），忙碌

Rigardu, kiel klopodas la abeloj ĉirkaŭ la floroj. 看哪，蜜蜂在花的四周多么忙碌。

Ondo elĵetis korpon de virino sur la bordon kaj kelkaj el la virinoj komencis klopodi ĉirkaŭ ŝi. 一个浪头把一个女人的身体推到了岸上，几个女人便开始在她的四周忙碌起来。

Ĉiu klopodu nur en sia metio, tiem en la urbo mankos nenio. 如果每个工匠都各守其业，城里任何东西都不会短缺。

二、（为达到某一目的而）进行活动，张罗，奔走，奔忙；设法求得；谋求

klopodi ĉe la registaro por enkonduko de Esperanto en la lernejojn 设法说服政府把世界语引进学校中

klopodi pri la eldonado de vortaro 张罗出版一部词典

klopodi por fondi societon 为成立社团而奔走

此外，作名词的klopodo也很常用：

Ne faru al vi klopodon pro tio. 别为这事操心。

Mi faros klopodojn ĉe la direktoro. 我去找主任活动一下。

fari klopodojn ĉie por trovi okupon 四出活动求职

词海拾贝（55）

Atendi 除了大家熟悉的“等待，等候”含义外，还有其他含义的用法，如：

一、“等到（另一件事或另一行为发生），待到，拖延到”：

Mi atendis, ĝis ili ĉesos paroli. 我等到他把话讲完。

Oni devas atendi, ĝis la registaro decidos. 人们应该等到政府作出决定。

Li senpacience atendas, ke la bonfara morto lin liberigu de liaj suferoj. 他急切地等待慈善的死神解除他的痛苦。

Kun malpacienco mi atendis, ke li foriru por ke mi... 我焦急地期待他走开，以便我……

以上四例中，有两例用 atendi..., ĝis..., 两例用 atendi, ke... 这两种用法其实是有区别的。atendi 后的“ĝis...-os”只表达一般意义上的等待，“ke...-u”则强调等待者的愿望。

二、“预计到（很可能会发生的事），预料，预想”：

Eble miaj amikoj estos pli feliĉa, ol mi atendas. 或许我的朋友将会比我所预想的更幸福。

Ili tute ne atendis, ke mi rifuzos. 他们完全没有想到我会拒绝。

三、“希望（从某人处）得到，期待，期盼，盼望，指望”：

atendi rekompencon por sia bona konduto 期望自己的良好表现会得到回报

Ne tion mi atendis de vi. 这不是我期待于你的。

四、“（某事）预定将为某人发生；等，等待”：

La sama sorto lin atendas. 同样的命运在等着他。

La tagmanĝo nin atendas. 午饭（准备好了，）正等我们去吃。

此外，名词形式的atendo也有几个值得我们记住的用法：

kontraŭ ĉia atendo 完全出乎意料

Lia atendo estas trompita. 他的期望落空了。

词海拾贝（56）

Ataki的基本含义是“（在武力、文字、语言方面的）进攻，攻击”，是一个及物动词，在用法上不存在很大的问题，如：

ataki urbon 进攻一座城市

ataki iun de poste 从后面攻击某人

ataki la registaron 抨击政府

ataki ies reputacion 毁损某人的名誉

另外还有“（风雨、疾病等）侵袭，袭击，侵害；（苦恼等）烦扰”等含义，如：

esti atakata samtempe de pluvo kaj vento 同时遭受风雨袭击

Lin atakis tusado. 他一阵咳嗽。

Sveno subite atakis ŝin. 她突然不省人事。

还有“腐蚀，侵蚀，损坏，破坏”的意思，如：

Rusto atakas feron. 铁锈腐蚀铁。

Hidrogenfluorido atakas multajn substancojn. 氟化氢能腐蚀许多物质。

Ataki 的转义比较容易忽视，其意思是“着手，开始”，如：

ataki demandon 着手答复或解决一个问题

ataki novan taskon 开始处理一项新的工作

词海拾贝（57）

如果我们只记住permesi 最常用的意思“（指人）允许，准许，许可”，那还不算完整地掌握了这个词的用法。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中的permesi条下有很多非常有用的表达法，值得我们模仿使用。我们来举几个例子说明这个最常用的意思的用法：

La kuracisto ne permesas al li ellitiĝi. 医生不允许他下床。

La koro ne permesas al mi rifuzi lian postulon. 我不忍拒绝他的要求。

permesi al si (=preni mem la rajton) 的用法很有用，其意思是“允许自己，擅自，冒昧，胆敢”，如：

Ĉu mi povus permesi al mi meti demandon? 我可以冒昧地提个问题吗？

Mi ne permesas al mi dividi vian opinion. 你的意见，我未敢苟同。

Permesi 还有“（指事物）不妨碍，使有可能，使可以，容许”的意思，例子如下：

Lia multeokupiteco permesas al li ĝui nenian amuziĝon. 他工作繁忙，不可能消闲娱乐。

La regulo ne permesas parkadon en tiu ĉi loko. 根据规定，此处不可停车。

Miaj monrimedoj ne permesas al mi aĉeti tiun ĉi aŭtomobilon. 这汽车我可买不起。

作名词用时，也有一些比较好的表达，如：

peti [doni, atingi, eldevigi, ricevi] permeson fari ion 请求 [给予，获得，用强迫手段获得，得到] 同意做某事

uzi [profiti] la permeson fari ion 使用 [利用]（所得到的）许可做某事

agi sen la permeso de siaj superuloj 未经上级同意（擅自）行事

peti forpermeson por tri semajnoj 请假三周

词海拾贝（58）

表示人体部位的单词一般都有比较丰富的表达组合，这里要说的kruro也不例外。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中，kruro条下就有许多既有趣又实用的表达法。如：

havi facilajn krurojn 路走得快，跑得快；能走远路

veturi sur sia paro da kruroj 徒步行走；安步当车

streĉi siajn krurojn （久坐后）伸腿

treni la krurojn （因受伤或疲乏）拖着脚走路，拖着步子走路；步履艰难

Pro kapo malsaĝa suferas la kruroj. 脑袋糊涂，双腿受苦。

sidi krurkruce 两腿交叉地坐着

由kruro派生出来的动词 interkrurigi 也很有用：

interkrurigi dikan branĉon 跨骑在一根粗壮的树枝上

interkrurigi seĝon 两腿叉开地坐在椅子上

词海拾贝（60）

Kiom 在表示数量的含义时用法比较简单，但它的另一些用法我们却不甚熟悉。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中有大量的例子什说明kiom的各种用法：

1.       （表示疑问）多少：

Kiom mi ŝuldas al vi? 我欠你多少钱？

Kiom da lingvoj vi parolas? 你会说几种语言？

Kiom和名词之间最好用da来连接，如这里的kiom da lingvoj, kiom da libroj 等等。

2.       （表示感叹）：

Kiom multe vi donis al ŝi! 你给了她多少东西啊！

Kiom ofte li tion ripetis! 那句话他不知重复了多少遍！

3.       （用来引导表示数量的疑问从句）：

Diru al mi, kiom mi devas pagi. 请告诉我，我应该付给你多少钱。

Mi volus scii, kiom de la ŝtofo ili jam pretigis. 我想要知道他们织好了多少布。

下面的用法我们可能不太熟悉，试着看几例：

4.       （引导数量比较从句）：

Mi prenas kiel atestantojn vin ĉiujn tiom, kiom vi estas. 你们有多少人，我把你们都当成证人。

Ĉiuj donas al mi prunte, kiom mi volas. 我要多少钱，大家就借给我多少钱。

Kiom la ĉielo estas pli alte ol la tero, tiom miaj pensoj estas pli alte ol viaj pensoj. 天比地有多高，我的思想比你的思想就有多高。

在这种场合kiom与tiom常常搭配使用。有时，在不影响理解的情况下也可以省略tiom。如上面的例子：Ĉiuj donas al mi prunte (tiom), kiom mi volas. 其中的tiom被省略掉了。

5.       （用来引导限制性的让步关系）就……，按……，据……，尽……：

Kiom mi konas miajn infanojn, ili sukcese plenumos la ekzerciĝojn. 就我对我孩子们的了解，他们是会顺利完成训练任务的。

Kiom mi vidas, vi havas nur unu filon. 据我看，你只有一个儿子。

La lingvo Esperanto penis, kiom nur eble, konservi la neŝanĝitan formon de la vortoj. 只要有可能，世界语都尽量保持词形不变。

另外，ne tiom... kiom... 也非常有用，它的含义是“与其说……，不如说……；不但……而且……”：

Ĝi estas ne tiom religio, kiom filozofio. 它与其说是一种宗教，不如说是一种哲学。

Ramzes ordonis, ke ili tuj veturu Memfison kaj donis al ili eskorton, ne tiom por gardi ilin, kiom por la sendanĝereco de la multekostaj donacoj. 拉美西斯命令他们立即赶往孟菲斯，并给他们派去了卫队，不但为了保卫他们，而且也为了那些贵重礼物的安全。