词海拾贝（81）

Diri的含义和用法都十分简单，但在使用的细节上我们或许会忽略。翻开《世界语汉语大词典》（王崇芳编），如果我们将diri条从头读到尾，我们会发现一些细节很有意思。如有这样两个句子：“我有一只猫，”约翰说。“我有一只猫，”他说。在翻译时，如果把“约翰说”和“他说”都放到句子后面，这个“diri”的位置就有讲究了，很多学习者不一定知道。diri的正确位置是：

“Mi havas katon,” diris Johano.

“Mi havas katon,” li diris.

在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中有如下的解释：

【注】当“diri”用在对话中作插入语时，如果它的主语是名词，“diri”一般应放在主语前；如果主语是代词，“diri”则应放在主语后（因为代词的词形较短，而且通常没有单词重音，不宜放在句末）。例如：“Vi estas prava,” diris la knabino “你说得对，”那女孩子说（请比较：“Vi estas prava,” ŝi diris “你说得对，”她说）。

另外，有些带diri的表达用作插入语的场合不少，如：

por tiel diri（用作插入语）可以说是，照此说来，这样说来，这样说吧，比如说，可以说，也就是说

por diri la veron （用作插入语）说真的，老实说，说实在的

se oni povas tiel diri （用作插入语）如果可以这样说的话

如：Por diri la veron, mi estas instruisto. 说实在话，我是教书的。

Mi fakte faris, por tiel diri, grandan penojn. 可以这样说，我是付出了很大努力的。

用上述的格式还可以造出更多的带diri的插入语，如：

por diri honeste, por diri sincere, por diri tiamaniere 等等。

词海拾贝（82）

Skui 是及物动词，基本含义是“摇动，摇晃”，在使用时有些学习者把skui误用为不及物动词，可能是受了中文“摇动，摇晃”的影响吧。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）有大量的例子说明skui各种含义的用法。

1.“（快速、猛力地反复）摇动，摇晃，抖动，使震动”：

skui olivarbon 摇动橄榄树

La ŝarĝaŭtoj skuas la tutan straton. 大卡车使整个街道都震动了

La deklivoj kaj montetoj disfalas, kvazaŭ skuitaj de tertremo 斜坡和山丘坍塌，好似受了地震的震动

2.“使（左右反复地）摇动，摆动，晃动”：

nee skui la kapon 摇头（表示否定、不同意等）

malkonsente skui la kapon 摇头表示拒绝或反对

skui la voston （狗等）摇尾巴

3.“使（强烈）颤抖［发抖，颤动］，使战栗”：

La febro lin skuis. 高烧使他发抖

Ebrieco skuas liajn fingrojn. 酒醉使他手指颤动

4.“〈转〉（因强烈刺激而产生精神上的）使震动，使震惊，震撼”：

skui ies animon 使某人的心灵受震撼

Tiu novaĵo forte lin skuis. 这个消息使他大为震动

5.“〈转〉动摇，使不稳固”：

La krizo skuis la ekonomion de ĉiuj landoj. 这场危机动摇了所有国家的经济。

Tio skuis lian krediton. 这使他的信用受了影响。

如果要用成不及物动词还得使用 skuiĝi 的形式，如：

La tero forte skuiĝis. 大地强烈震动。

skuiĝi de ridego 笑得前仰后合

如果用 sin skui 则与 skuiĝi 的含义不一样，其用法是：

1.“抖动四肢，抖动身体，摇晃身体”：

La malseka hundo sin skuis. 那湿淋淋的狗抖动全身（以抖掉身上的水）

2. “<转> 振作起来，打起精神；立即行动起来”：

Skuu vin! 振作起来吧！立即行动起来吧！

词海拾贝（83）

在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中brako的用法多种多样，也很实用。我们来看看这些有用的表达法：

porti ion sub la brako 腋下夹着某物（持续状态）

preni ion sub la brakon 把某物夹到腋下（瞬间动作）

preni iun je la brako 抓起某人的胳膊

prezenti la brakon al virino 让女伴挽着手臂

sub la brako de iu 跟某人挽着胳膊（走）

Ŝi paŝis sub la brako de sia edzo. 她挽着丈夫的胳膊走。

iri brako en brako （两人）臂挽着臂走；〈转〉完全和谐一致

krucigi la brakojn sur la brusto 两臂交叉于胸前

resti kun krucitaj brakoj 无所事事；袖手旁观

porti ion en la brakoj 用双臂抱着某物

preni ion en siajn brakojn 用双臂抱起某物

ricevi iun kun etenditaj brakoj 热情接待某人

ĵeti sin en la brakojn de iu 投入某人的怀抱

rompi al si la brakon (de laciĝo) 累得筋疲力尽

Li estas forta brako en batalo. 他作战勇猛

词海拾贝（84）

 Solido 是“固体”的意思，不难理解。形容词的solida却用法丰富，很值得发掘利用，有时我们搜索枯肠找不到的表达，用一个solida(e) 就很容易解决。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中对solida(e) 有详尽的例子说明。

1.“（指物）质地坚实的，坚固的，结实的，牢实的，牢固的，稳固的，切实的，实在的，有根据的”：

solida fundamento 坚实的基础 / solida ledo 结实的皮革 / solidaj scioj 扎实可靠的知识 / solida amikeco 牢固的友谊

Mi havas solidajn motivojn, por supozi, ke... 我有充足的理由假定……

fari al iu solidan moralinstruon 给某人以实实在在的道德教诲

doni [havigi] al iu solidan vipadon 狠狠地鞭打某人，狠揍某人

2.“（指人）可靠的，稳重的，做事牢靠的，踏实的，认真的，扎扎实实的，可依赖的，诚实的，庄重的”：

vi estis homo solida kaj serioza 你是一个稳重而认真的人

bonorda homo, jes, solida mastro 一个做事有条有理的人，是的，一个可依赖的主人

solidaj kvalitoj 稳重的品性

solida spirito 诚实的精神

homo de solida aĝo 一个达到可靠年龄的人

3.“【经】有偿付能力的，资金雄厚的，殷实的”：

solida firmo 有偿付能力的商行

solida banko 实力雄厚的银行

副词solide 的意思是“坚固地；结实地；认真地；扎扎实实地”， 如：

pako solide ŝnurligita 捆绑结实的包

Ŝi solide purigadis la internon de la lanterno 她认真地擦拭灯的内侧

Tiel solide li neniam ankoraŭ estis batita. 他还没有被人打得这么重过。

solide bategi iun 痛打某人

viro solide konstruita 一个体格魁梧男人

词海拾贝（85）

Trankvila 和它的反义词 maltrankvila 都十分常用，《世界语汉语大词典》（王崇芳编）提供了大量的实例加以说明，我们来看看这些例子：

1.“（指人的没有忧虑、恐惧或遗憾的心境）安宁的，安心的；文静的；安详的；镇静的，镇定的”：

Estu trankvila, mia tuta ŝuldo estos baldaŭ pagita al vi. 请放心，我的全部债务将很快偿还给你。

Lasu min trankvila. 让我安宁安宁吧

Restu trankvila en okazo de krizo. 遇到紧急情况要镇静

2.“（指不会使人激动、发怒或产生激情的事物）平静的，平稳的，恬静的；平心静气的，心平气和的”：

Ŝi aŭskultis la trankvilan spiradon de la infano. 她听着孩子平稳的呼吸。

Kelkaj esperantistoj tute ne estas kapablaj por trankvila diskutado. 有些世界语者完全不能心平气和地讨论。

3.“（指不会使人恐惧或忧虑的事物）使人无须担心的，使人无须忧虑的”：

En trankvila vetero ĉiu remas sen danĝero. 风平浪静时，人人都会划船［划船都不会有危险］ Akvo trankvila estas akvo danĝera. 静水孕险情。

Maltrankvila 的用法：

1.“（心情）不安宁的，不安的，焦虑的，担心的”：

Mi estas maltrankvila pri lia sanstato. 我不放心他的健康状况。

Kiel mi povus ne esti maltrankvila pri li? 我怎能不记挂他呢?

dormi maltrankvilan dormon kaj manĝi ne sciante la guston de la nutraĵo 寝食不安

2.“不平静的，令人不安的，令人激动的”：

La sekvanta tempo estis tre maltrankvila. 接下来的那段时间很不平静［很令人不安］

Ho mia kor’ , ne batu maltrankvile! 啊，我的心，别跳得这么不平静！

词海拾贝（86）

Okazi的用法很简单，不容易弄错。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中有丰富的例子说明其用法：

1.       “（由于偶然原因）发生”：

La infano rakontis naive ĉion, kio okazis al ŝi. 小孩子率真地讲述了她所经历的一切。

Hazarde okazis, ke li genuis apude de fraŭlino K. 碰巧他正跪在K小姐的旁边。

Facile povus okazi, ke iu rekonus mian skribon. 有人会认出我的笔迹来，这是很容易发生的。

2.“（由于某人的意愿）发生”：

La internacia teatro-festivalo... estonte okazos ĉiun duan jaron. 国际戏剧节…将来每两年举办一次

其实，okazo使用的场合更多，很多用法值得我们模仿，看看下面的一些例子：

1.“（发生的）事，事件，事情”：

Stranga okazo trafis min. 我碰到了一件怪事。

tremi pro okazo terura 因一件可怕的事吓得发抖

La okazo konfirmis la suspekton. 那件事证实了人们的怀疑。

2.“场合，情况，情形”：

En plej bona okazo ni povos alveni nur noktomeze. 在最好的情况下我们也只能在半夜到达。

Por tre multaj okazoj ambaŭ esprimoj ŝajnas al mi egale bonaj. 我觉得在很多情况下这两种表达方式都同样好。

en kia ajn okazo 不论在任何场合；在任何情况下；不管怎样

en okazo de bezono 在需要的时候

rezervi monon por eksterordinaraj okazoj 存钱以备临时之需

en la tri kvaronoj de la okazoj 在大多数情况下，在大部分场合；经常

3.“（有利于做某事的）机会［时机］”：

doni al iu la okazon 给某人（做某事的）机会

prezenti bonan okazon por... 为…提供好机会

kapti la okazon 抓住机会；不失时机

preterlasi okazon 放过机会

maltrafi la okazon 错过机会

Mi ne havis okazon paroli Esperante kun fremduloj. 我没有机会和外国人讲世界语。

词海拾贝（87）

表示人身体各个部位的词都能组合出很多实用的表达来，如 buŝo, kapo, orelo 等等，今天我们就来看看lango 组成的各种表达。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中有很多这样的表达，有些表达值得记忆。

hundo kun pendanta lango 吐着舌头的狗

Ilia lango sekiĝas de soifo. 他们因口渴，舌头干燥。

elŝovi [eletendi] la langon 伸舌头

Maldolĉa por la lango, sed saniga por la sango. 良药苦口利于病 （谚语）

havi nelertan langon 说话结巴；口吃

havi langon mensogeman [falseman] 有一个好说谎的舌头；好撒谎

havi glatan langon 有一个谄媚的舌头；善于谄媚

havi mielan langon 很会说甜言蜜语

havi akran langon 说话尖刻；尖嘴利舌

esti mastro de sia lango 嘴紧

teni sian langon 不开口，缄默

teni sian langon en la buŝo 闭口不言；守口如瓶；有话忍住不说

Lia nomo estas sur ĉies lango. 他的名字挂在大家嘴上［被众人谈论，大家经常提到］

havi ion sur la lango 经常提到某事；总是把某事挂在嘴上

klaki per la lango 咂舌；咂嘴

reteni tion, kio jam ŝvebas sur la lango 把到了嘴边的话忍住不说

词海拾贝（88）

Rampi 用起来并不难，但使用时一定要注意准确的意思，这个词的转义也比较有用。

1.“（无脚动物）爬，蠕动”：

Sur levkojo rampas raŭpo. 一条毛虫在紫罗兰上爬着。

Rampas serpento [limako, vermo]. 蛇［蛞蝓，蠕虫］在爬着。

2.“（有脚动物）爬行，匍匐而行”：

La tigro alproksimiĝis al ni rampante. 那只老虎向我们爬近。

La hundo rampis sub la fornon. 那只狗爬到了炉子底。

Ŝi falis sur la teron kaj rampis sur ĝi antaŭen unu aŭ du metrojn. 她跌倒在地上，并在地上向前

爬了一两米。

Ili devis rampi sur la manoj kaj piedoj. 他们不得不用手脚爬行。

3.“攀爬，攀登”：

Li grimpis sur la arbon kaj rampis tra la truo malsupren. 他爬到树上，穿过那个洞往下爬。

Li devis rampi trans grandajn blokojn da ŝtono. 他必须爬到那些大石块的对面。

La ruĝaj briloj de l’ fajro rampis sur la plafono. 红色的火光映照在天花板上。

4.“极缓慢地向前移动”：

Vi ne marŝas, vi rampas! 你不是在步行，而是在爬行！

En la malproksimo oni vidis glitveturilon kaj du homojn rampi sur la ebenaĵo. 人们看见远处有

个雪橇和两个人在平原上缓缓前行。

La tempo iafoje flugas kiel birdo, iafoje rampas kiel vermo. 时间有时像鸟儿一样飞翔，有时像蠕虫一样爬动。

5.“<转>卑躬屈膝，奴颜婢膝，俯首帖耳，阿谀奉承”：

rampi antaŭ la potenculoj 对有权势的人卑躬屈膝

Li ĉiam rampas antaŭ siaj superuloj. 他在上司面前总是俯首帖耳。

Ne ĉiam ŝiaj pensoj rampis tiel malalte. 她的思想不总是如此卑劣低下。

词海拾贝（89）

Puŝi 所表达的基本动作是“推”，在使用中常常用于转义，中文里的“推”基本上都可以用 puŝi来处理。我们来看看《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中的一些例子。

1．“推，推动，推进”：

Li puŝis la boaton per hokstango. 他用篙撑船。

Ĉiuj konkure rapidas al la pordo, sin puŝas kaj penas eliri. 大家都迅速向门走去，争着挤出门外。

Li puŝis min en la mondon, li lernigis al mi la vivon. 〈转〉他把我推进社交界，教我学会了生活。

2.“促使，迫使，致使；〈转〉推动，推进；使到达某种程度”：

Li puŝas Egiptujon al la milito. 他把埃及推向战争。

puŝi iun al la mizero 致使某人贫困

Kia motivo puŝis lin al tia ago? 是什么动机驱使他这么做的?

puŝata de la cirkonstancoj 在情况的迫使下，迫于形势

汉语中的“挤”在很多场合也是用puŝi构词来翻译的，如：

Li alpuŝiĝis al la elirejo. 他向出口挤去。

Oni interpuŝiĝas. 人们互相挤来挤去。