“Ĉi tiu estas kia armeo?” Li demandis. Tiam ni aŭdis lin plendi mallaŭte:
“Kostumo estas tro malregula, kostumo estas tro malregula!”
“这是什么军队?”他问道。接着我们听见他嘴里轻声抱怨:
“服装太不整齐,服装太不整齐!”
Li ne diras plu alian vorton, sed ni tuj konsciis, ke de nun ni devas esti aparte singarda. Malfeliĉe, ni ankoraŭ singardis nesufiĉe.
Iun vesperon, kiam mi iris al sia domo, la knabino iris renkonte al mi kun hasta kaj agitita mieno:
“Morgaŭ ili eniros en la urbon!” ŝi diris al mi.
Ĉu la ĉambropordo de la avo estis malfermita? Ĉiaokaze, mi nun rememoras, post ni tiel diras, tiun nokton la mieno de la maljunulo aspektas vere iom speciala. Probable, tiam li aŭdis nian konversacion. Nur ni parolas pri prusa armeo, kaj ĉi tiu bonkora homo pensas al la franca, li opiniis, ke tio estas la triumfa ceremonio, kiun li atendis tiel longe, — marŝalo Mac-Mahon ĉirkaŭita per floroj, sub la alta ludado de muziko akompanata tamburado, laŭlonge de la Bulvardo iras al ĉi tie, lia filo iras apud marŝalo, li mem staris sur la balkono, bonorde vestita en militaj uniformoj, kiel en tiuj jaroj estis en la urbeto Lu, salutas la nacian flagon kovritan de la truo de kuglo kaj aglan flagon nigrigitan de pafilfumo ...
他没有再说别的话;但是,我们立刻明白了,以后可得特别小心。不幸的是,我们还小心得不够。
一天晚上,我到他家的时候,那女孩神色仓皇地迎着我:
“明天他们就进城了!”她对我说。
老祖父的房门当时是否开着?反正,我现在回想起来,经我们这么一说,那天晚上老人的神色的确有些特别。也许,他当时听见了我们的谈话。只不过我们谈的是普鲁士军队;而这个好心人想的是法国军队,以为是他等待已久的凯旋仪式——麦克—马洪元帅在鲜花簇拥、鼓乐高奏之下,沿着林阴大道走过来,他的儿子走在元帅的旁边;他自己则站在阳台上,整整齐齐穿着军服,就像当年在鲁镇那样,向遍布弹痕的国旗和被硝烟熏黑了的鹰旗致敬 ......