LESSON LVII.


                      CLAUSES EXPRESSING PURPOSE.

262. Purpose may be expressed by a subordinate imperative clause,
introduced by "por ke":

   Mi faras ghin por ke li helpu vin,
      I do it in order that he may help you.
   Mi ekkriis por ke vi audu,
      I cried out in order that you should hear.
   Li venos por ke ni estu felichaj,
      he will come that we may be happy.
   Mi studas por ke mi lernu,
      I study that I may learn.
   Ili restu por ke ni punu ilin,
      let them stay for us to punish them.

[Footnote: Cf. the expression of purpose by the infinitive with "por"
(98), which however cannot be used except when the subject of the main
verb is the subject of the subordinate verb, or when the object of the
main verb is the subject of the subordinate verb.]


                    FURTHER USES OF THE ACCUSATIVE.

[Footnote: Cf. the accusative of direct object (23), direction of motion
(46, 121), time (91), and measure (139).]

263. The accusative of direction of motion is used after nouns from
roots expressing motion:

   Lia eniro en la urbon estis subita,
      his entrance into the city was sudden.
   La irado tien estos plezuro,
      (the) going thither will be a pleasure.
   Ghia falado teren timigis min,
      its falling earthward terrified me.

264. a. An intransitive verb may be followed by a noun in the accusative
case, if the meaning of the noun is related to that of the verb:

   Li vivas agrablan vivon, he lives an agreeable life.
   Shi dancis belan dancon, she danced a beautiful dance.
   Ili ploris maldolchajn larmojn, they wept bitter tears.

b. Verbs of motion ("iri", "veni", "pasi", "marshi", "veturi", etc.)
compounded with prepositions or adverbs (121) indicating direction,
also compounds of such verbs as "esti" and "stari" with prepositions
expressing situation, may be followed by the accusative, instead of by
a prepositional phrase in which the preposition is repeated:

   La viro preterpasis la domon,
      the man passed (by) the house.
   Lin antauvenis du sklavoj,
      there preceded (came before) him two slaves.
   Ni supreniru la shtuparon,
      let us go up the stairs.
   Mi cheestis la feston,
      I attended (was present at) the entertainment.
   Mi kontraustaras vian opinion,
      I oppose (withstand) your opinion.

c. The slight change in meaning given by "pri" used as a prefix may
render intransitive verbs transitive. The same is true of "el" prefixed
to intransitive verbs not expressing motion:

   Shi priploris la mortintan birdon, she mourned the dead bird.
   Mi pripensos la aferon, I shall consider (think over) the matter.
   Ni ghin priparolos, we shall talk it over.
   Li klare elparolas la vortojn, he pronounces the words clearly.

[Footnote: In this use "pri" resembles the English and German
inseparable prefix "be-", as in English "bemoan", "bewail", "bethink",
"bespeak", German "beklagen", "besprechen", "sich" , etc.]

265. The accusative may be used after verbs of such meaning that either
a prepositional phrase or an accusative would seem correct:

   Mi pardonas lin (al li), I pardon (grant pardon to) him.
   Mi helpis lin (al li), I helped (gave aid to) him.
   Ghi plachas min (al mi), it pleases (is pleasing to) me.
   Li obeis nin (al ni), he obeyed (was obedient to) us.
   Shi ridis mian timon (je mia timo),
      she ridiculed (laughed at) my fear.

[Footnote: When ambiguity would be caused, as by the presence of another
accusative, this construction may not be employed. One may say "pardonu
nin", but must say "pardonu al ni niajn pekojn".]

266. The accusative may be used after certain adverbs which are normally
followed by a prepositional phrase:

   Rilate tion (rilate al tio), in regard to that.
   Escepte tion (escepte de tio), with the exception of that.
   Koncerne la aferon (koncerne je la afero), concerning the affair.
   Kompare la alian (kompare kun la alia), in comparison with the other.
   Konforme la leghon (konforme al la legho), in conformity to the law.

 

SYNOPSIS OF THE CONJUGATION OF THE VERB.

267.                         vidi, to see.

              ACTIVE.                          PASSIVE.

                              INDICATIVE.

                                Present.
         (Aoristic) mi vidas                mi estas vidata
         (Progressive) mi estas vidanta

                                 Past.
         (Aoristic) mi vidis                mi estis vidata
         (Imperfect) mi estis vidanta

                                Future.
         (Aoristic) mi vidos                mi estos vidata
         (Progressive) mi estos vidanta

                                Perfect.
         mi estas vidinta                   mi estas vidita

                              Pluperfect.
         mi estis vidinta                   mi estis vidita

                            Future Perfect.
         mi estos vidinta                   mi estos vidita

                         Periphrastic Futures.

                               (Present).
         mi estas vidonta                   mi estas vidota

                                (Past).
         mi estis vidonta                   mi estis vidota

                               (Future).
         mi estos vidonta                   mi estos vidota

                              CONDITIONAL.

                                Present.
         (Aoristic) mi vidus                mi estus vidata
         (Progressive) mi estus vidanta

                                 Past.
         mi estus vidinta                   mi estus vidita

                                Future.
         mi estus vidonta                   mi estus vidota

 

IMPERATIVE.

                                Present.
         (Aoristic) mi vidu                 mi estu vidata
         (Progressive) mi estu vidanta

                                 Past.
         mi estu vidinta                    mi estu vidita

                                Future.
         mi estu vidonta                    mi estu vidota

                              INFINITIVE.

                                Present.
         (Aoristic) vidi                    esti vidata
         (Progressive) esti vidanta

                                Perfect.
         esti vidinta                       esti vidita

                                Future.
         esti vidonta                       esti vidota


                           THE SUFFIX "-UM-".

268. The indefinite suffix "-um-" serves the same general purpose in
word formation which "je" serves as an indefinite preposition (260):

   aerumi = to air.                   kolumo = collar.
   bushumo = muzzle.                  plenumi = to fulfil.
   gustumi = to taste.                proksimume = approximately.

 

VOCABULARY

   eben-a = level, even.           nepr-e = inevitably, certainly.
   escept-o = exception.           obe-i = to obey.
   esper-i = to hope.              obstin-a = obstinate.
   fremd-a = foreign.              promes-i = to promise.
   histori-o = history.            rilat-o = relation.
   kompar-i = to compare.          sat-a = satiated.
   koncern-i = to concern.         sav-i = to save.
   konform-i = to conform.         verk-i = to compose (books or music).


                       LA REIRADO DE LA DEKMILO.

La grekaj militistoj sentis grandan teruron kiam Ciruso ne plu vivis. La
celo de la longa marshado ne povis esti plenumata, pro la morto de la
obstina trokuragha militestro mem. Kvankam la grekoj estis venkintoj,
ili estis tute solaj en fremda lando, chirkauitaj de barbaroj kiuj,
per trompemaj proponoj kaj falsaj promesoj pri amikaj interrilatoj,
tuj okazigis la morton de la grekaj estroj. Senigite je siaj estroj,
la kompatindaj viroj tute malesperis. Sed kelkaj subestroj, rapide
kunveniginte la soldatojn, diris, "Ni mem kondukos vin per kiel eble
plej rekta vojo hejmen! Ni faros nian eblon ("utmost") por ke ni
chiuj estu savitaj!" Char restis nenio alia por fari, la malfacila
malgaja reirado de la grekoj komencighis sen prokrasto. Ili transiris
varmegajn ebenajhojn ("plains"), supreniris kaj malsupreniris krutajn
neghkovritajn montojn, meze de la vintro, kaj sen pontoj transiris
larghajn riverojn. Chie la malfidindaj barbaroj atakis ilin, kvazau
por ke neniu greko restu viva. Krom tio, la grekoj mortis dekope kaj
dudekope chiutage, pro varmegeco, malvarmegeco, laceco kaj malsateco
("hunger"). Fine, post nekredeblaj suferoj, la restajho de la dekmil
soldatoj alvenis sur monton, kaj ekvidis la maron. Lauta ekkriego "La
maro! La maro!" eksonis inter la lacaj viroj, el kiuj multaj ploris
larmojn de ghojo. De infaneco ili alkutimis al la vojaghado per akvo,
kaj post iom da ripozo ili sin provizis je shipoj, por transiri la maron
al la patrujo je kiu ili estis tiel longe sopirintaj. Treege interesa
historio koncerne la tutan aferon estas verkita de fama greka verkisto
("writer"), kiu estis akompaninta Ciruson por ke li povu ghui kaj studi
chion interesan sur la vojo. Tiu azia militado de Ciruso nepre estas unu
el la plej rimarkindaj okazintajhoj iam priskribitaj, ech sen escepto de
la posta irado tien de Aleksandro Granda.

 

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. After the death of Cyrus, the leaders of the Greek warriors did not
know what to do. 2. In the course of the following day, one of the
leaders of the enemy sent a messenger (205) with deceitful promises
about help. 2. He said "Assemble in our leader's tent, in order that
you may all discuss the matter." 3. The Greek leaders went, although
they suspected danger, because they did not know how else to save
their men. 4. But they never returned, and soon the Greeks understood
that the barbarians had killed them. 5. They wept tears of despair,
and said "The barbarians will inevitably destroy us, for we are in
a foreign land, where we know neither the languages nor the roads,
and the peoples are without exception hostile to us." 6. But the
leaders-of-lesser-rank said "Obey us and follow us, and we shall do our
best to save you!" 7. Their return, across hot plains and snow-covered
mountains, made-more-difficult by hunger and by the unceasing attacks
of the barbarians, is related in the history written by a famous Greek
historian. 8. One can still read this interesting narrative, in Greek or
in a translation.