-ig|

(suf.) （构成及物动词的后缀，可加在各种词根后，表示由各种原因产生的结果）使，致使：

I 用于非动词性词根，“-ig”意为：使（某人或某物）处于词根所表示的状态，使（某人或某物）成为某样；换言之，可以理解为“-ig”前省略了一个形容词词尾“-a”：

A. 加在形容词性词根后： akr~i (fari akra) 使锐利；磨快，磨尖，磨利 / ali~i 使成别样；改变，改动 / apart~i 使单独；使分开 / bel~i 美化 / blank~i 使白，漂白 / blind~i 弄瞎；使眼花 / cert~i 使确实，肯定 / dik~i 使变厚［粗，胖］ / laboro lac~as, sed akiro ĝoj~as 〈谚〉劳动使人疲劳，收获令人高兴 / kiu tro sin prav~as, tiu mem sin kulp~as 〈谚〉过分为自己辩解的人，反而使自己负罪（意为：越是否认自己的过错，越是使人生疑。意近：欲盖弥彰） / la prudento neces~as nin venki la naturon 理智迫使我们必须战胜自然

B. 加在副词性、介词性或词缀词根后： al~i (fari, ke iu venu al, meti ion ĉe ion, almeti ion) 使加上，使添上；使成为某一事物的一部分；使成为（某一组织的）成员，使加入 / dis~i (fari disen) 使分散，使分开，使分离 / el~i (fari, ke io estu el) 使从…中出来；（使）产生，（使）发出 / en~i 使进入 / for~i 弄走，弄到远处；除去 / sur~i 使在上面 / ni devas labori por kun~i, ne por disi~i 我们应该促成联合，而不是促使分裂

C. 加在名词性词根后，在通常情况下，可以理解为先由该名词性词根转成形容词，再加后缀“-ig”： entuziasm~i (fari entuziasma) 使热情 / flam~i (fari flama) 使（火）烧得旺 / glaci~i 使结冰，使冰冷 / pint~i 使尖，磨尖，削尖 / publik~i 公布，发表 / regul~i 使规则化，调整 / ruin~i 使成废墟，毁坏 / tiu fonto ŝton~as objektojn 那泉水使物体变成了石头【注】¹ 某些表示人的身份的名词性词根加“-ig”后，“-ig”使前面的词根省略了词尾“-o”： an~i (fari ano) 使成为（某组织的）成员 / edz~i (fari edzo) 使男子结婚（成为丈夫） / fianĉ~i 使（男子）订婚【注】² 有些加“-ig”构成含有“使成…状态”或“使成…形状”意思的动词，直接由该名词性词根加“-ig”构成： amas~i (meti en staton de amaso; aranĝi en maniero de amaso) 积聚，堆积 / kruc~i bastonojn (aranĝi en formo de kruco) 使棍子交叉起来 / garb~i grenon 把谷物打成捆 / foli~i arĝenton 把银子打成薄片 / natur~i beston (laŭnatur~i, aranĝi tiel, ke ĝi konservu naturan vivantan aspekton) 使（动物）顺化 / ord~i (laŭord~i, aranĝi laŭ ordo) 整理，安排 / pec~i (meti en staton de pecoj) 使成碎片 / polv~i 使成粉状微粒 / seri~i (aranĝi laŭ serioj) 使系列化 / vic~i (aranĝi laŭ vicoj) 把…排列起来，使…列队（→ I, Ĉ, c）【注】³用同样方式也可只加后缀“ig”而不加由介词转成的前缀，从其他名词性词根派生出带有“使具有…”、“用…配备”含义的动词： gust~i manĝon 使菜肴有滋味 / korp~i ideon 使思想具体化（也可用“enkorp~i”表达 → Ĉ）/ leĝ~i popolon (doni leĝojn al) 给百姓立戒律［立法］ / lim~i kampon (doni limojn al) 给田地划定界限 / rajt~i sendilon (doni rajton al) 赋于使者权利 / rim~i versojn 使诗句押韵 / tru~i ladon (provizi per truoj) 给金属薄板打孔 / vort~i decidon (doni vortan esprimon al) 把决议写成文字，起草决议

Ĉ. 名词性词根如果前面带有起前缀作用的介词，则其后的“-ig”按介词类别而有各种含义，但该名词始终是介词的补语。

a) 如果前缀是表示地点的介词，“-ig”表示“置于［朝向或离开］…地点”： albord~i (ven~i al la bordo) 使（船）靠岸 / alcentr~i (puŝi al la centro) 把…推向中心，集中 / devoj~i (forklini de la vojo) 使偏离正道 / elartik~i (el~i el la artiko) 使脱臼 / elnod~i 使结解开 / enbalzam~i (meti en balzamon) 搽香脂 / enkorp~i 使具体化 / enkas~i 使入金库 / enlit~i 把…列入表中，把…编列成表 / enman~i 把…放到某人手 / ensabl~i (ŝipon) 使船搁在沙滩上，搁浅 / enŝip~i 使上船，把…装进船 / enter~i 把…埋入土中，埋葬 / entomb~i 把… 葬入坟墓，埋葬 / interdig~i (meti inter digojn) 用坝把河水拦起来 / subakv~i (meti sub akvon) 把…淹入水中 / surkruc~i (meti sur krucon) 把…钉上十字架 / surtabl~i 把…放到桌上，上菜，摊牌 / surter~i 使上岸，使登陆

b) 如果前缀是表示“去除”含义的介词，“-ig”表示“去除该名词性词根所表达之物”： senakv~i (sen~i je akvo) 使脱去水分 / sendanĝer~i 消除危险，排险 / senefik~i 使失去作用 / （用手术）除去皱纹 / senfoli~i 扯去叶子 / seniluzi~i 消除幻想 / senord~i 使无秩序，使混乱 / senplum~i 拔羽毛，拔毛 / senpolv~i 除尘 / senvual~i 去掉…的面纱 / detron~i 赶下王位，废黜 / dekruc~i 把（钉死在十字架上的人）放下来 / deŝtat~i 使脱离国家控制，使非国有化 / dezon~i 解下腰带

c) 如果前缀是表示方式的介词，“-ig”表示“使按…方式”、“使进入…状态”： laŭlini~i palisojn 使木桩排列成行 / laŭtip~i 使合标准，使标准化 / endanĝer~i (meti en danĝeran situacion) 使处于危险状态，危及（→ I, C, Rim.2）【注】¹ 有些动词性词根不能直接加“-ig”派生出表示方式或带有“去除”含义的动词，则由与该动词词根对应的名词形式派生出这类动词： alfin~i (konduki al fino) 引向结尾，引向结束 / endorm~i (meti en dormon) 使入睡 / malbril~i (sen~i je brilo) 去光泽（如把玻璃加工成毛琉璃） / sendev~i (liber~i iun je devo) 免除（某人做某事的）责任［义务］ / senmov~i 使不动，固定 / sensent~i 使无感觉，使无感情 / senvid~i 使丧失视力。如果原来的名词是带有某种后缀的形式，该后缀通常在生成的派生词中消失： enloĝ~i (enloĝej)~i, meti en loĝejon) 使住入，使迁入 / envetur~i (meti en veturilon) 使上车，把…装进车内 / senarm~i (sen~i je armiloj) 解除武装（→ Rim.3）【注】² 由于用前缀“sen”构成的词通常比用前缀“mal”构成的词词义更清楚、更直接，因而人们常用前一种方式构成派生词，代替用“mal”派生出的表示反义或否定含义的较为简短的形式： seninfekt~i (malinfekti) 消毒，杀菌 / sensigel~i (malsigeli) 开封，启封 / senŝarĝ~i (malŝarĝi) 卸货 / senvest~i (malvesti) 给…脱衣服 / senarm~i (malarmi) 解除武装【注】³ 不可混淆形式上相似而实际上完全不同的两种构词方式：两者在形式上都是由作前缀用的介词或副词+名词性词根+后缀“-ig”构成的。前一类型中的名词，如上面所举的例子，在意思上是介词的补语（→ I, Ĉ）；后一类型以下列派生词为代表： kunord~i, subord~i, dispec~i, kunamas~i，它们的构词方式与前一类型完全不同，因为它们中的名词性词根不是介词的补语，其介词或副词是作为前缀用来修饰由名词性词根加后缀“-ig”直接转成的动词（→ I, C）的，因此不可按上述“I, Ĉ”项中的方式分析为： kun-ordo-~i, sub-ordo-~i, dis-pecoj-~i，而应该这样分析： kun-ord~i ("ord~i-kun", ~i en ordon paralele kun io alia) 调整，使协调 / sub-ord~i ("ord~i-sub", ~i en ordon sur io alia, depende de io alia) 使从属于，使隶属于 / dis-pec~i ("pec~i-dis", dise meti en staton de pecoj) 使成碎片，弄碎

II. 用于动词性词根，“-ig”意为：使（某人）做词根所表达的动作或行为：

A. 用于不及物动词词根时，“-ig”前面省略分词后缀“-anta”（或“-inta”）并使该动词转为及物动词： abort~i (~i iun abortanta) 使…流产，给…堕胎 / brul~i 使燃烧，点燃 / ĉes~i 使停止 / daŭr~i 使继续 / dev~i 迫使 / dorm~i 使入睡，催眠 / enu~i 使厌倦 / est~i 使产生 / fal~i 使落下，使倒下 / ĝoj~i 使高兴 / halt~i 使停止 / ir~i 使走，开动 / kur~i 使奔跑 / kuŝ~i 使躺下 / kutim~i 使习惯于，使养成习惯 / mort~i 杀死 / pas~i 使通过，度过 / pend~i 把…挂上，挂起 / pere~i 使丧生，使毁灭 / rapid~i 催促 / sid~i 使坐下 / star~i 使站起 / sufer~i 使受苦 / ŝpruc~i 使喷出 / ven~i 使到来【注】 和其他及物动词一样，施动者的动作也可指向施动者自身，在这种情况下这类动词就成了“自反动词”（refleksivaj verboj）： sin mort~i 自杀 / sin sid~i 坐下 / sin star~~i 站起来

B. 用于及物动词词根时，“-ig”前面省略分词后缀“-anta”（或“-inta”）或“-ata”（或“-ita”）；换言之，它有主动或被动含义：

a) 主动含义： sci~i amikon pri novaĵo (~i amikon scianta) 把消息告诉给朋友（即：使朋友知道消息） / trink~i ĉevalon je akvo 给马喝水，饮马 / vi vane penas kred~i min, ke tio estas vero 你徒然使我相信那是真的 / vi min maĝ~os, mi vin trink~os 〈谚〉你给我吃的，我就给你喝的；你帮我，我也帮你 / tondro kampulon memor~as pri Dio 〈谚〉雷声使乡巴佬记起上帝（意为：受到危险威胁时才想起上帝） / la patrino dev~is ŝin manĝi en la kuirejo 妈妈强迫她在厨房里吃饭 / ili lern~is sian langon paroli malveron 他们令自己的舌头学会撒谎 / ĉio konjekt~as min, ke ... 所有的事情都使我推想到… / la ideoj pens~as, la sentoj ag~as 理念令人思考，感情令人行动 / mi decid~is mian amikon veni en la teatron 我促使我的朋友决定到剧院里来 / pli bone estas envi~i, ol kompat~i 〈谚〉宁可使人忌妒，也不要使人同情

b) 被动含义： sci~i novaĵon al amiko (~i novaĵon sciata) 把消息告诉朋友（即：使消息被朋友知道） / trink~i akvon al ĉevalo 把水给马饮用，饮马 / mi manĝ~is kokinon al miaj gastoj 我用母鸡招待客人（把母鸡端上来被客人享用） / humileco pardon~as krimojn 谦恭可使罪过得到原谅 / ili kompren~is la neordinaran desegnon 他们给那幅不寻常的画作了讲解（使它被人所理解） / marĉandado aĉeti ne dev~as 〈谚〉讲价钱不一定非得买（意近：生意不成人意在） / hav~i al iu panon 使某人得到面包，给某人提供面包 / kon~i sci~on 使人知道一项通知 / abon~i al iu gazeton 使某人预订杂志 / aŭd~i sian voĉon 使人听到自己的声音，发出声音 / disting~i iun 使某人被辨别出，使某人与众不同【注】¹ 虽然同一个带有“-ig”的这类动词可能会有主动或被动含义，但它不可同时带有两个宾格补语（即直接宾语），解决的办法是：将其中的一个保留宾格，另一个改用适当介词表示；因此我们不可以说：sci~i amikon novaĵon，而应该选用上面提到的两种说法中的一种（即“sci~i amikon pri novaĵo”或“sci~i novaĵon al amiko”）。【注】² 如果动词性词根前有前缀，上述规则中的“-ig”对“前缀+词根”的整体义起作用： la pluvo malsoif~as (~as malsoifanta) la teron 雨滋润地土（《旧约》） / vi elhak~is (~is elhakita) al vi tombon 你在这里为自己凿坟墓（《旧约》） / li elĉiz~is (~is elĉizita) en la roko loĝejon por si 他在磐石中为自己凿出安身之所（《旧约》）（→ I, Ĉ, Rim.3.）【注】³ 虽然被动含义较为常见，但带有后缀“-ig”的动词有时还是会有歧义，为避免词义模糊，可按柴门霍夫的建议在“-ig”前加分词后缀，例如： manĝant~i kokinojn 给母鸡喂食 / manĝat~i kokinojn宰母鸡吃【注】⁴ 尽管按词义分析带有后缀“-ig”的动词是合成性的，但在句法上从反身词的角度看它们起着单纯词的作用：其后的反身代词指向“igi”的主语，而所引起的行为的主体总是不需要用“de”所引导的状语表达出来： li sent~os al vi sian skurĝon 他将使你感受到他的皮鞭（即他将用皮鞭抽打你）（本句中所引起的行为是“senti”，其行为的主体是“vi”，反身代词则指向“sent~i”的主语“li”。请比较： li montros al vi sian skurĝon 他将给你看他的皮鞭） / kion la magistrato anonc~as al mi per vi? 市政府叫你来通知我什么？（请比较：… sendas al mi per vi …派你给我送来） / li konstru~is al sia amatino palacon per fama arkitekto 他请著名的建筑师给自己的情人建造了一所宫殿

III. 所有带有后缀“-ig”的动词都可以按规则转成：

A. 表示“-ig”引起的行为（ago -~i）或产生事物（-~aĵo）的名词： antaŭ mort~o de urso ne vendu ĝian felon 〈谚〉没有打死熊，不要先卖皮（意为：不要过早乐观） / aprobi la nul~on de kondiĉo 赞成取消一项条件 / kondamnita je pend~o 被判绞刑 / estu trankvila, mi donos al vi kontent~on 请放心，我会给你满足的

B. 含有“-~anta, povanta -~i”义的形容词： san~a aero 有益于健康的空气 / mort~a frapo 致命的打击 / grand~a vitro 放大镜 / krev~a malvarmo （能冻裂石头的）严寒

C. 含有“en -~a maniero”义的副词： enu~e paroladi 令人生厌地唠叨 / dev~e rideti 勉强地微笑，强作笑颜【注】这类形容词和副词中的“-ig”常可省略： disitng(~)a 区别的，有特色的 / dolor(~)a 疼痛的，令人痛苦的 / lim(~)a 限制（性）的

IV. （作独立词素）

◆ ~i (tr) 使…（柴门霍夫使用此词常带有“instigi”（促使，鼓励）、“persvadi”（说服，劝说）、“atingi”（达到，达成）等细微含义：

a) 单用，如： kial ŝi devus tiel agadi? Kio ŝin ~us? 她为什么非得那么干？什么促使她（那么干）的？

b) 只带有宾语（这一用法通常可避免由“-igi”构成的派生动词的歧义、词形的笨重感或两个以上由宾格名词充当的宾语）： la voĉo de la Eternulo ~as cervinojn naski耶和华的声音惊动母鹿落胎（《旧约》） / ekinsistis super li la plejaĝuloj de lia domo, por ~i lin leviĝi de la tero 他家中的老侍坚持要把他从地上扶起来（《旧约》） / ~i la aliajn gazetojn konat~i siajn legantojn kun nia literaturo 劝说其他杂志向它们的读者介绍我们的文学 / fariĝi pli singarda ~is min via propra letero 您的亲笔信使我变得更谨慎了/ rimedo por ~i la mondon komenci uzadi la lingvon 促使世界开始使用这种语言的一项措施【注】¹ 为使句义明晰，应将不定式的主语置于“igi”和不定式之间，并将不定式的宾语置于其后： ~i sian animon ĝui plezuron de sia laborado 使自己的灵魂享受自己的劳动乐趣。但如果不定式的宾语是代词，则可将它前置： la bezono de viaj servoj ~is min vin voki需要你服务时我就叫你【注】² “igi”和“fari”有如下区别：a) “igi”没有“做”、“造”的含义： la tajloro faris (ne: ~is) al mi veston 裁缝给我做了一件衣服（这里不可用“~is”） b) “fari”不可以有不定式充当的宾语： io nekonata ~is (ne: faris) pli rapide bati lian koron 不知是什么样的一件事使他心跳加快（此句中不可用“faris”） c) “fari”带有宾语的表语时，相当于“~i esti ia aŭ io”： tio ~is la kronprincon esti singarda ＝ tio faris la kronprincon singarda 这使得王储谨慎起来 / la popolo faris lin episkopo （或 ~is lin esti episkopo） 当地人使（选）他当上主教。由于这两个句型存在的类似性，因而几乎不可避免地会导致在“igi”后略去“esti”，例如在Kabe的笔下就出现这样的句子： ne ~u la invadon tro peza por ili 不要使入侵对于他们过于沉重 / miaj atestoj ~os vin favoraj 我的证据将对你有利

附2005年版“-ig/”词条原文：

^*-ig/.  Suf. almetebla al ĉiaj rad-oj kaj esprimanta la efikon de ia kaŭzo, ne precizigante la manieron, kiel efikas tiu kaŭzo, per peto, ordono, trudo aŭ interna neceseco. I- Kun neverba rad., ig signifas: “agi tiamaniere, ke iu alia estu en la stato esprimata de la rad.; fari, ke iu estu ia aŭ iel”; alivorte oni devas ĉiam subkompreni antaŭ la suf. la finaĵon -a: A. Kun ADJEKTIVA rad.: akrigi (fari akra), aliigi, apartigi, beligi, blankigi, blindigi, certigi, dikigi, ktp; laboro lacigas; kiu tro sin pravigas, tiu sin mem kulpigas; tiu flamo lumas, sed tute ne varmigas; la prudento necesigas nin venki la naturon (igas necese, ke ni venku). B. Kun ADVERBA, PREPOZICIA aŭ AFIKSA RAD.: aligi (fari, ke iu venu al, meti ion ĉe ion, almeti ion); disigi (fari disen); eligi (fari, ke io estu el); enigi; forigi; surigi, ktp; ni devas labori por kunigi, ne por disiigi. C. Kun simpla SUBGSTANTIVA rad., ig aldoniĝas al la adj-a formo derivita el la rad.: entuziasmigi (fari entuziasma); flamigi (fari flama); glaciigi, pintigi, publikigi, rajtigi (traktaton), reguligi, ruinigi, ktp; tiu fonto ŝtonigas objektojn.