我译“防民之口,甚于防川”(WCF)
我译“防民之口,甚于防川”
汉语是高度简约和凝练的语言,成语尤甚。“防民之口,甚于防川”就是一例。
从结构看,这一成语有三个语义成分:防民之口、甚于、防川。“防民之口”和“防川”都有实在意义,而“甚于”,意思就有点虚,因而就给这条成语造成理解上的细微差别。
按《现代汉语词典》的释义,“甚”在这里应该是“超过”、“胜过”的意思。“防民之口,甚于防川”,按字面可以有如下几种理解:
1. “防民之口”以其重要性超过“防川”:
Antaŭgardo kontraŭ la esprimado de la popola volo superas per sia graveco la protekton kontraŭ la superbordiĝo de la rivero — estas pli grave antaŭgardi sin kontraŭ la esprimado de la popola volo, ol protekti sin kontraŭ la superbordiĝo de la rivero
2. “防民之口”以其难度超过“防川”:
Antaŭgardo kontraŭ la esprimado de la popola volo superas per sia malfacileco la protekton kontraŭ la superbordiĝo de la rivero — pli malfacilas ŝtopi la popolan buŝon, ol bari la riveran fluon
3. “防民之口”以其危险性超过“防川”:
Antaŭgardo kontraŭ la esprimado de la popola volo superas per sia danĝereco la protekton kontraŭ la superbordiĝo de la rivero — estas pli danĝere ŝtopi la buŝon de la popolo, ol bloki la fluon de rivero / ŝtopi la buŝon al la popolo riskas kaŭzi katastrofon
4.“防民之口”以其后果的严重性超过“防川”:
Antaŭgardo kontraŭ la esprimado de la popola volo superas per sia seriozaj sekvoj la protekton kontraŭ la superbordiĝo de la rivero — silentigi la voĉon de la popolo [sufoki la publikajn opiniojn] kuntrenas sekvojn pli katastrofajn, ol la superbordiĝo de la digitaj riveroj
以上只是从字面上作可能的诠释和翻译。按权威的说法,这条成语所表达的传统意义应该是上列第三和第四种理解(尤其是第四种),但从不同角度说第一种理解和第二种理解也并不是没有道理。因此,按兼收并蓄的原则,我把这四种理解都收到了这个词条的译语中,而把正统的理解放在最前面。
【防民之口,甚于防川】 [fánɡ mín zhī kǒu, shèn yú fánɡ chuān] silentigi la voĉon de la popolo [sufoki la publikajn opiniojn] kuntrenas sekvojn pli katastrofajn, ol la superbordiĝo de la digitaj riveroj / ŝtopi la buŝon al la popolo riskas kaŭzi katastrofon / estas pli danĝere ŝtopi la buŝon de la popolo, ol bloki la fluon de rivero / pli malfacilas ŝtopi la popolan buŝon, ol bari la riveran fluon / al la buŝo de oni neniu povas ordoni (Z) / gardi sin kontraŭ la klaĉoj estas pli grave, ol ŝirmi sin kontraŭ la torento
汉语是高度简约和凝练的语言,成语尤甚。“防民之口,甚于防川”就是一例。
从结构看,这一成语有三个语义成分:防民之口、甚于、防川。“防民之口”和“防川”都有实在意义,而“甚于”,意思就有点虚,因而就给这条成语造成理解上的细微差别。
按《现代汉语词典》的释义,“甚”在这里应该是“超过”、“胜过”的意思。“防民之口,甚于防川”,按字面可以有如下几种理解:
1. “防民之口”以其重要性超过“防川”:
Antaŭgardo kontraŭ la esprimado de la popola volo superas per sia graveco la protekton kontraŭ la superbordiĝo de la rivero — estas pli grave antaŭgardi sin kontraŭ la esprimado de la popola volo, ol protekti sin kontraŭ la superbordiĝo de la rivero
2. “防民之口”以其难度超过“防川”:
Antaŭgardo kontraŭ la esprimado de la popola volo superas per sia malfacileco la protekton kontraŭ la superbordiĝo de la rivero — pli malfacilas ŝtopi la popolan buŝon, ol bari la riveran fluon
3. “防民之口”以其危险性超过“防川”:
Antaŭgardo kontraŭ la esprimado de la popola volo superas per sia danĝereco la protekton kontraŭ la superbordiĝo de la rivero — estas pli danĝere ŝtopi la buŝon de la popolo, ol bloki la fluon de rivero / ŝtopi la buŝon al la popolo riskas kaŭzi katastrofon
4.“防民之口”以其后果的严重性超过“防川”:
Antaŭgardo kontraŭ la esprimado de la popola volo superas per sia seriozaj sekvoj la protekton kontraŭ la superbordiĝo de la rivero — silentigi la voĉon de la popolo [sufoki la publikajn opiniojn] kuntrenas sekvojn pli katastrofajn, ol la superbordiĝo de la digitaj riveroj
以上只是从字面上作可能的诠释和翻译。按权威的说法,这条成语所表达的传统意义应该是上列第三和第四种理解(尤其是第四种),但从不同角度说第一种理解和第二种理解也并不是没有道理。因此,按兼收并蓄的原则,我把这四种理解都收到了这个词条的译语中,而把正统的理解放在最前面。
【防民之口,甚于防川】 [fánɡ mín zhī kǒu, shèn yú fánɡ chuān] silentigi la voĉon de la popolo [sufoki la publikajn opiniojn] kuntrenas sekvojn pli katastrofajn, ol la superbordiĝo de la digitaj riveroj / ŝtopi la buŝon al la popolo riskas kaŭzi katastrofon / estas pli danĝere ŝtopi la buŝon de la popolo, ol bloki la fluon de rivero / pli malfacilas ŝtopi la popolan buŝon, ol bari la riveran fluon / al la buŝo de oni neniu povas ordoni (Z) / gardi sin kontraŭ la klaĉoj estas pli grave, ol ŝirmi sin kontraŭ la torento