此主题相关图片如下：

[幻灯片lumbildo 04]
Dum la pasinta jarcento, aperis multaj paroloj pri Esperanto kaj EM. La plej trafa kaj impresiva laux mi estas tiu farita de Huang Hua, la eksa Vic-prezidanto de la Popola Kongreso de CxPR. Li diris：“Esperanto estas granda idealo, granda esploro, kaj granda praktiko." [noto 04]

百年之间，人们对于世界语、世界语运动有过许多议论，这些议论中，给我们留下最深刻印象的，是中国人大前副委员长黄华的论述。黄华说：“世界语是一个伟大的理想、伟大的探索、伟大的实践。”[noto注04]

此主题相关图片如下：

[幻灯片lumbildo 05]
El cxinaj revuoj, kiu la plej frue propagandas pri Esperanto, estas <La Tempoj Novaj>, semajna revuo publikigita en la cxina lingvo. La revuo inauxguris en 1907-06-22, aperis ne en Cxinio sed en Parizo de Francio. Gxia redaktejo trovigxis en la strato （4 Rve Broca）.<La Tempoj Novaj> ne estas revuo por kaj per Esperanto. Gxi celas propagandi revolucion. Tiel la Kortego de Qing-dinastio malpermesis gxian eniron al Cxinio. <La Tempoj Novaj>  fervore propagandas pri Esperanto kaj farigxis la plej frua revuo kiu konigis Esperanton al cxinoj. [noto 05]

En 2008, okazis du gravaj eventoj en la socia vivo de cxinoj：La 29-aj Olimpikaj Ludoj kaj 30-jarigxo de la praktiko de la reformado kaj malfermo de Cxinio. La solena inauxguro de la Olimpikaj Ludoj okazinta 2008-08-08 en Pekino estas rigardata kiel realigxo de la centjara songxo de cxinoj pri Olimpiko. Tiu songxo komencigxis en 1908, cxar tiam oni elmetis tri demandojn en la revuo <Tianjin-a Junularo>：“Kiam Cxinio povos sendi sportiston al Olimpikaj Ludoj? Kiam Cxinio povos sendi delegacion al Olimpikaj Ludoj? Kiam Cxinio povos gastigi en sia lando Olimpikajn Ludojn?”.
Hazarda koincido: Ankaux en 1908 cxinoj unuafoje proponis pri okazigo de UK en Cxinio.

最早用中文宣传世界语的刊物，是《新世纪》（La Tempoj Novaj）华文周刊。该刊于1907年6月22日创刊，不是在中国，而是在法国巴黎出版。编辑部设在巴黎濮侣街4号（4 Rve Broca）。《新世纪》并不是一本专门的世界语刊物。其本意在于宣传革命。为当时的清政府所不容，禁止进入中国国内。该刊大力提倡世界语。是最早把世界语介绍到中国的报刊之一。 [noto注05]

2008年，中国人生活中，有两起重大的事件：奥运会和改革开放三十周年。2008-08-08在北京成功举办奥运会，被称作中国人的百年奥运梦圆。考其起点，是因为1908年时有人在一份刊物《天津青年》上提出三个问题：“中国何时才能派一位选手参加奥运会？中国何时才能派一支队伍参加奥运会？中国何时才能举办一届奥运会？”。
巧合的是，中国人最早提出在中国开一次国际世界语大会UK的时间，也是在1908年。

此主题相关图片如下：

[幻灯片lumbildo 06]
Sur p. 7~8 de la n-ro 62 de <La Novaj Tempoj> (eldonita en 1908-08-29) legigxas raporto pri "La Kvara Universala Kongreso de la Nova Lingvo Esperanto por la Tuta Mondo ( aux lauxlitera trad: por la Del mil Landoj)". Post la raporta informo pri la impona Malfermo de la 4-a UK okazinta 1908-08-17 en Dresden, Germanio, la verkinto skribis jene:
1908年8月29日出版的《新世纪》第62号第7~8页上，有一篇《万国新语第四次大会》的文章。在报道了1908年8月17日于德累斯顿Dresden开幕的第4届UK的盛况之后，文章作者写道：

   “Estas facile imageble, ke, en lastaj tagoj, la membroj de UEA (aux lauxlitera trad.: membroj de la Asocio de la Nova Lingvo Esp-o por la Dek mil Landoj) svarmas ambauxborde, kaj, sur la konstruajxoj laux rivero cxie alte hisigxas verdstelaj flagoj (la standardo de UEA). Ho, kiel impona spektaklo ! Dank' al la kongreso kun del mil aligxintoj, kiu okazas cxiujare unufoje lauxvice en famaj urboj de diversaj landoj, varme subtenata de sennombraj grandaj eruditoj kaj sciencistoj, estas atendeble, ke baldaux aperos la gxojiga afero ke dum sia renkontigxo homoj, kiuj kvankam antauxe ne konis sin reciproke, tamen povas intime interbabili en la nova lingvo. Ni esperas, ke, en la jaro, kiam okazos la 14-a UK, estas jam delonge likvidigita en Cxinio la fi-eco de mancxuracxoj, el kiuj la bonaj honestuloj tiam lam liberigxis de la mancxura fi-eco kaj posedis noblajn sciojn kaj mondan koncepton. Sekve la cxinaj menbroj okupis plejparton de UEA. kaj en tiu jaro la UK unuafoje okazos translokigxinte al la oriento, nome, la kongresloko trovigxu oreiente cxe Jangzi-rivero en urbo Nankino sur Qinhuai-rivero. Tiam la nomita kongres-rivero estos en siegxo de cxarmaj floroj kaj prosperaj verdajxoj. Nove konstruita granda placo kun areo de mil mu-oj(1/15 hektaro) interligigxas kun largxaj avenuoj malproksimen etendigxintaj. Kaj la malpura kaj putra situacio en hodiauxo tiam tute neniigxis senspura. Tamen vidigxas hundkapa monumento, kiun ni starigis sub granda banjano tie la fia mandareno provincestro Duan Fang perdis sian vivon sangflue. Kaj la epitafo estas gravurita en la nova lingvo Esperanto, kiu legigxas : La mort-loko de la fia reganto. Jen cxio." (rim. de guozhu: la citajxo estis en antikva cxina skrib-lingvo.)
“想见近日万国新语会会员，杂沓于两岸，沿江之建筑，皆高揭绿旗（万国新语会之会旗），热闹非常也。似此一年一度，开万人之大会于各国之名都，经无数大学问及大科学家热狂之赞同，不久必有全世界相逢不相识，相顾即相语之乐事。吾望当第十四会之顷，中国鞑狗之腥膻，早已薰除。彼中之贤良者，皆脱尽鞑气，富有高尚之学问、及世界之观念。于是中国境内万国新语会之会员，居其多数。是年大会，首移东方。即开会于扬子江东部，建业城中之秦淮河上。当彼时之河上，固已川明花媚，木森草秀，辟千亩之广园，连九达之广衢，有如今日秽腐之状况，早已失其陈迹，唯鞑狗端方流血处，竖一狗头碑于大榕树下，记之以万国新语曰：《民贼归结处》，如是而已。”

    La suprecitita teksto, kvankam konsistigxas nur el 262 cxinaj ideogramoj, tamen estas vere rara kaj valora materialo, cxar gxi faris la rekordon iniciati okazigon de UK en Cxinio pli fruigita je 55 jaroj ol la malnova (mis-)kono je 1963 ![noto 06]
这段文字虽然只有262字，却是中国世运史上一段难得的珍贵资料。它把“在中国召开一次UK”倡议的纪录，从原先的认知1963年提前了五十五年。[noto注06]