ĈAPITRO 21Mia patro ĉiutage rajdis. Li havis bonan ruanan ĉevalon kun longaj kolo kaj gamboj, senlacan kaj malican. Ĝia nomo estis Elektrik. Neniu povis rajdi ĝin krom la patro. Foje li venis al mi bonhumora kia li delonge ne estis; li aspektis veturonta kaj jam en spronoj. Mi petis, ke li kunprenu min.
— Prefere ni aranĝu salt-ludon, — li respondis al mi, — ja vi sur via azeno tuj postrestos.
— Ne postrestos. Do mi prenas la spronojn.
— Nu, estu tiel.
Ni startis. Mi havis pigan, vilan ĉevaleton, firmakruran kaj sufiĉe viglan: ĝi devis ŝvitegi, kiam Elektrik trotis plenrapide, sed ne postrestis. Mi neniam vidis pli elitan rajdiston ol mia patro; li sidis tiel bele kaj kun tia degneca lerto, ke ŝajne, la ĉevalo sentis tion kaj paradis sub li. Ni tratrotis ĉiujn bulvardojn, vizitis la kampon Deviĉje, supersaltis kelkajn barilojn (komence mi timis salti, sed la patro malŝatis poltronojn — do, mi ĉesis timi). Ni dufoje transis la riveron Moskva, kaj mi jam pensis, ke ni revenas hejmen — des pli la patro rimarkis mian ĉevalon laciĝi — sed subite la patro ĉe la vadejo Krymskij flankiĝis de mi kaj ekrajdis laŭlonge de l' bordo. Mi galopis post li. Atinginte monton da trivitaj traboj, li lerte deĉevaliĝis, ordonis al mi fari la samon, kaj, doninte al mi la bridon de Elektrik, petis min atendi ĉe la trabaro lian revenon, sed mem li iris en iun strateton kaj vanuis. Mi komencis tien-reen promeni sur la bordo, kondukante la ĉevalojn kaj insultis Elektrik'on, kiu konstante skuis la kapon, tremegis, snufaĉis, henis; kaj kiam mi haltis, ĝi prancis, blekante mordis la kolon de mia “azeno”, do, kondutis kiel dorlotita pur sang.
La patro ne estis revenanta. La rivero odoris malagrablan humidon; alkurinta pluveto buntigis per malhelaj makuloj la tiel tedintajn idiotajn grizajn trabojn, ĉirkaŭ kiuj mi vagadis. Enuo atakis min, sed la patro plu forestis. Iu polica gardisto, el finna deveno, ankaŭ griza kun grandega pot-forma ĉako sur la kapo, kun halebardo (nu, kion faru polica gardisto surborde de l' rivero Moskva?). Li proksimiĝis, turnis al mi sian olduline sulkozan vizaĝon kaj diris:
— Sinjorido, kion vi umas ĉe tiuj ĉevaloj? Eble mi ilin tenu, ĉu?
Mi ne respondis; li petis tabakon. Por disigi min de li (la netolero turmentis min) mi paŝis laŭ la direkto irita de l' patro, trairis la tutan strateton, iris flanken kaj haltis. Sur la strato, je kvindek paŝoj de mi, antaŭ aperta fenestro de ligna dometo, dorse al mi staris la patro. Li apogis sin je la fenestra ŝutro, sed en la dometo sidis nigre vestita virino, duonvualita de la kurteno; ŝi interparolis kun la patro. Estis Zinaida.
Mi stuporiĝis. Mi konfesas, ke tion mi tute ne atendis. Komence mi volis fuĝi: “Se la patro retrorigardos, mi pereos” — mi pensis, sed stranga sento — sento pli forta ol scivolo, ol timo kaj eĉ ol ĵaluzo — haltigis min. Mi do plu spektis kaj penis kapti la vortojn… Ŝajnis, ke la patro insistis pri io. Zinaida ne konsentis. Mi nun kvazaŭ vidus ŝian vizaĝon — trista, serioza, bela kun nebildigebla esprimo de la amo, fidelo kaj malĝojo, de despero — mi ne povas trovi pli trafan vorton. Ŝi prononcis kelkajn vortojn, sen levi la okulojn kaj nur ridetis humile kaj obstine. Laŭ ĉi rideto mi rekonis mian antaŭan Zinaidan. La patro ŝultrumis kaj ordigis la ĉapon — tiu gesto estis la signo de netolero… Poste aŭdiĝis: “Vous devez vouz séparer de cette…“ Zinaida rektiĝis kaj etendis la brakon… Subite antaŭ miaj okuloj okazis tute nekredebla afero: la patro neatendite levis la vipon, per kiu li ĵus batpurigis faldojn de sia surtuto, kaj aŭdiĝis akuta frapo kontraŭ tiu brako, ĝiskubute nuda. Mi apenaŭ bridis min por ne krii, sed Zinaida ektremis, silente rigardis mian patron, lante levis sian brakon al la lipoj kaj kisis la skarlatan cikatron. La patro ĵetis flanken la vipon kaj kuris en la domon, haste leviĝinte laŭ la peroneta ŝtuparo… Zinaida returniĝis, etendis la brakojn kaj reĵetinte la kapon malantaŭen ankaŭ iris de la fenestro.
Kun freneza timo, kun iu teruro de nekompreno en la koro mi impetis retro kaj trakurinte la strateton kaj apenaŭ ne ellasinte Elektrik'on, mi revenis borden. Mi nenion povis kompreni. Mi sciis, ke mia frida kaj diskreta patro sporade estis atakata de iu rabio — tamen mi neniel povis kompreni la viditan scenon… Kaj mi sentis, ke dum mia tuta vivo mi ĉiam memoros tiujn movon, rigardon kaj rideton de Zinaida; tiu ŝia nova aspekto surprizinta min por ĉiam stampiĝis en mia memoro. Mi stupide gapis la riveron sen rimarki, ke mi larmas. “Ŝi estas batata, — mi pensadis, — batata… batata…”
— Nu, vi — la ĉevalon! — la patra voĉo aŭdiĝis post la dorso.
Mi aŭtomate etendis la bridon. Li saltis sur Elektrik'on… La frostiĝinta ĉevalo baŭmis kaj saltis, je unu kaj duona klafto antaŭen… sed la patro tuj regis ĝin, li spronis ĝiajn flankojn kaj pugnis la kolon… “Aĥ, la vipo mankas”, — li balbutis.
Mi rememoris la ĵusan fajfon kaj frapon de tiu vipo kaj tremis.
— Kien vi ĝin metis? — post iom mi demandis lin.
La patro ekrajdis antaŭen sen respondi. Mi atingis lin kaj nepre volis vidi lian vizaĝon.
— Ĉu vi enuis sen mi? — li voĉis tradente.
— Jes, iom. Kie vi perdis la vipon? — mi ree demandis.
— Mi ĝin ne perdis, — li diris, — mi forĵetis la vipon.
Li enpensiĝis kaj mallevis la kapon… kaj mi tuj, por la unua kaj preskaŭ la lasta fojo, vidis kiom da tenero kaj bedaŭro povas esprimi liaj severaj trajtoj.
Li denove ekgalopis, kaj mi jam ne devancis lin kaj revenis hejmen je kvarona horo post li.
“Jen la amo, — mi ripetadis al mi mem, sidante nokte ĉe mia skribotablo, sur kiu jam estis kelkaj kajeroj kaj libroj, — jen la pasio! Kiel eblas ne indigni, kiel eblas elteni baton de iu ajn… eĉ de la plej amata brako! Verŝajne eblas, se oni amas… Sed mi… Sed mi ja imagis…”
La lasta monato vere oldigis min, kaj mia amo, kun incitoj kaj suferoj, ŝajnis al mi mem tiel eta, infaneca kaj mizera antaŭ la nekonata io, pri kiu mi apenaŭ divenis kaj kiu timigis min kiel nekonata, bela sed feroca vizaĝo, kiun oni vane strebas vidi tra duonobskuro.
Tiunokte mi sonĝis strangan kaj teruran sonĝon. Al mi ŝajnis, ke mi venas en malaltan makabran ĉambron… La patro staras kun vipo en la mano kaj stamfas; en la angulo ŝrumpas Zinaida kaj ne sur la brako, sed sur la frunto estas la ruĝa streko… post ili leviĝas sangoza Belovzorov, li apertas la palajn lipojn kaj kolere minacas la patron.
Post du monatoj mi studentiĝis en la universitato, kaj post duona jaro la patro forpasis (pro apopleksio) en Peterburgo, kie li ĵus ekloĝis kune kun la panjo. Kelkajn tagojn antaŭ sia morto li ricevis leteron el Moskvo, kiu letero lin ege ekscitis… Li iris al la panjo por peti ŝin pri io, kaj, onidire, eĉ ekploris — li, mia patro!
Matene de la tago, kiam li havis la apopleksion, li komencis skribi al mi leteron en la franca. “Filo mia, — li leteris al mi, — timu amon virinan, timu tiun feliĉon, tiun venenon…” La panjo post lia forpaso sendis sufiĉe grandan monsumon en Moskvon.