Tiutage Avino volvis blankan funebran tukon ĉirkaŭ la kapo de Patro kaj ŝi mem surhavis funebran veston el kanaba tolo. Kun freŝa salika stango Patro sekvis Komandanton Yu kaj Avinon. Patro propraokule vidis, kiel la argila pelvo dispeciĝis kontraŭ la briko, kaj li tuj viziis, kiel la kranio krevis kiel tegolpecoj. Li malklare perceptis, ke inter tiuj du eventoj pri dispeciĝo ekzistas konsekvenca interligo. La renkontiĝo de unu evento kun la alia ĉiam neeviteble estigas la trian eventon.
   Patro ne verŝis eĉ unu larmguton, flegme observante la funebrantojn. Kiam la procesio haltis sub la saliko kaj oni starigis sin en rondo, la peza ĉerko, tirita de dek ses fortikaj junuloj per ok dikaj kabanŝnuroj, estis malpeze mallevita en profundan tombokavon. Komandanto Yu ekprenis manplenon da grundo kaj malmolkore ĵetis ĝin sur la brilantan kovrilon de la ĉerko. Bum! La sono tremigis la koron de la funebrantoj. Per ŝpatoj kelkaj homoj ŝovelis grandajn pecojn da nigra grundo en la tombokavon. La ĉerko, kiu kolere eligis obtuzajn sonojn, iom post iom malaperis en nigran grundon. La tombokavo malrapide pleniĝis je nigra grundo kaj la teramaso leviĝis sur la tersurfaco ĝis formiĝis ronda duno. Eliginte la pistolon, la komandanto faris tri pafojn en la aeron super la saliko. La kugloj sinsekve pafiĝis tra la arbokronon, faligis kelkajn flavajn brovosimilajn foliojn, kiuj kirle flirtis en la aero. Tri brilaj kugloŝeloj falis en la river-kurbiĝon kun fetoro el putraĵoj. Knabo saltis en la river-kurbiĝon kaj plaŭde vadante en verdeca ŝlimo, levkolektis la kugloŝelojn. Adjutanto Ren eligis la Browning-pistolon kaj faris tri pafojn unu post alia. La kugloj sonis kokerikeske fajfe el la pafiltubo kaj pafiĝis en la aeron super sorgoplantoj. Tenante la fumantan pafilon, Komandanto Yu kaj Adjutanto Ren vidalvide rigardis. Ekbalancinte la kapon, la adjutanto diris: “Li mortis kiel heroo!” Post tio li ŝovis la pistolon en la zonon kaj grandpaŝe iris al la vilaĝo.
   Patro trovis, ke Komandanto Yu malrapide levas la brakon kun la pistolo en la mano kaj direktas la pistolon al la dorsfiguro de Adjutanto Ren. La funebrantoj multe surpriziĝis, sed neniu kuraĝis eligi sonon. Tute senkonscie pri tio, Ren, kun starigita brusto, grandpaŝe iris trankvile al la vilaĝo, renkonte al la suno turnanta kiel dentrado. Patro vidis, ke la pistolo ektremetas en la mano de la komandanto. Li apenaŭ aŭdis la pafon tiel malfortan kiel malproksiman. Li vidis, ke la kuglo libere flugas en malalta aero kaj glitas tuj preter la ebon-nigraj haroj de la adjutanto. Sen returni la kapon, la adjutanto daŭre iris antaŭen per regulaj kaj egalritmaj paŝoj. Patro ankaŭ aŭdis la tre konatan arion, kiun la adjutanto fajfis per pintigitaj lipoj, “sorgospikoj ruĝas, sorgospikoj ruĝas!” Pro tio la okulkavoj de Patro pleniĝis je varmaj larmoj. La adjutanto iris pli kaj pli malproksimen, sed lia figuro sin montris pli kaj pli granda.
   Komandanto Yu faris alian pafon, kiu skuis la ĉielon kaj la teron. Patro perceptis samtempe la flugon de la kuglo kaj la flugon de la pafsono. La kuglo trafis sorgotigon kaj spiko falis teren. Dum ĝia falado, alia kuglo ĝin dispecigis. Patro nebule sentis, ke la adjutanto deŝiris orflavan floron de amara herbo ĉe vojrando kaj almetis ĝin al la nazo por longe flari.
   Patro iam diris al mi, ke la adjutanto probable estis komunisto, ĉar estis malfacile trovi tian bravulon alie krom en kompartio. Estis malfeliĉe, ke Adjutanto Ren havis mallongan vivon. Tri monatojn post kiam li prezentis tian imponan kaj heroan paŝadon, lia Browning-pistolo malfeliĉe mispafis kaj mortigis lin, dum li viŝpurigis ĝin. La kuglo eniris tra la maldekstra okulo kaj eliris el la dekstra orelo, lasante ŝtal-bluan pulvoron plene sur la duono de lia vizaĝo. El lia dekstra orelo elfluis tri ĝis kvin nigraj sangogutoj. Kiam oni alkuris al li je ekaŭdo de la pafo, li jam oblikve kuŝis sur la tero.
   Komandanto Yu levprenis lian Browning-pistolon kaj tenis sin silenta dum longa tempo.

 

那天，奶奶给我父亲缠了一道白孝布——奶奶自己也是披麻戴孝，父亲手持一根新鲜的柳木棍子，跟在余司令和奶奶后边走。父亲亲眼见到瓦盆的碎片从砖头上迸起的情景，接着想起余大牙的脑壳也像瓦片一样迸裂的情景。父亲隐隐约约地预感到这两次极端相似的破碎之间有一种内在的必然性联系。这件事情与那件事情碰到一起，还会出现第三个情景。
    父亲一滴眼泪也没掉，冷眼观察着送葬的人。送葬队伍在柳树下围成一个圆圈站定时，那口沉重的棺木，由十六个精壮的小伙子，扯着八根一把粗的麻辫子的两头，轻轻地送下深深的墓穴。余司令抓起一把土，冷酷地打在锃亮的棺盖上，砰然一响，人心动摇。几个持锹的人，扎起大块的黑土，填到墓穴里，棺材愤怒地叫着，渐渐隐没在黑土之中。黑土上长，填平了墓穴，隆出了地面，凸成一个馒头状的大丘。余司令掏出枪来，对着柳树上面的天，连放三响。子弹鱼贯着穿过树冠，冲掉几片细眉般的黄叶，在空中旋转着飞。三颗亮晶晶的弹壳，弹到腐臭的湾子里，一个男孩子跳下湾子，噗噗哧哧地踩着绿色的淤泥，把弹壳捡走了。任副官掏出勃郎宁手枪，断断续续地放了三枪。勃郎宁子弹出膛，打着鸡鸣般的呼哨，冲向高粱上空。余司令与任副官各提着冒烟的手枪，四目对视。任副官点点头，说：“是大英雄自风流！”然后就插枪进腰，大步往村里走去。
    父亲发现余司令提着枪的手臂缓缓地举起来，枪口追踪着任副官的背影。送葬的人惊讶万分，但无人敢吱声。任副官全无知觉，昂首阔步，有条不紊，迎着齿轮般旋转的太阳，向着村子走。父亲看到手枪在余司令手里抖了一下。父亲几乎没有听到这一声枪响，它是那么微弱，那么遥远。父亲看到这粒子弹在低空悠闲地飞翔，贴着任副官乌黑的头发滑过去。任副官头也不回，保持着均匀协调的步子继续前行。父亲听到从任副官那儿，传来嘬唇吹出的口哨声，曲调十分熟悉，是『高粱红了，高粱红了！』。我父亲热泪盈了眶。任副官越走越远，身影愈高大。余司令又开了一枪。这一枪惊天动地，子弹的飞行与枪声的飞行同时被我父亲感知。子弹打在一棵高粱颈上，高粱落地。在高粱穗子落地的缓慢行程中，又一棵子弹把它打碎。父亲恍惚觉得，任副官弯腰从路边揪了一朵金黄色的苦菜花，放在鼻子下久久地嗅着。
    父亲对我说过，任副官八成是个共产党，除了共产党里，很难找这样的纯种好汉。只可惜任副官英雄命短，他在昂首阔步，走出了大英雄八面威风之后三个月，竟在擦洗那支勃郎宁手枪时，自己走火把自己打死。枪弹从左眼进去，从右耳出来，他的半边脸上沾满了钢蓝色的粉末，右耳流出了三五滴黑血，人们听到枪声扑进去，他已经歪倒在地死了。
    余司令捡起任副官那支勃郎宁手枪，良久不语。