词海拾贝（111）

Ŝanceli 是及物动词，与skui相比，它们都含有“摇动，撼动”的意思外，ŝanceli还能表达出一些更细腻的意思。让我们在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中撷取一些例句看看。

1.“（使）摇晃，摇动，摇撼，撼动”：

La tempesto ŝancelis la maljunan kverkon. 暴风雨使栎树摇晃。

Mi glitis, falis sur mian najbaron kaj ŝancelis la tutan vicon da atendantoj. 我滑了一下，跌倒在我旁边的人的身上，使整个一排等候的人全都晃动了。

La turo estis ŝancelata de tiu senĉesa bombardado. 那座塔因不断轰炸而摇晃。

2.“〈转〉使不坚固，使不稳固，使动摇”：

Viaj diboĉoj ŝancelis vian tronon. 你淫乐放荡，动摇了你的王位。

Tiuj okazoj ŝancelis la aŭtoritaton de la faraono. 那些事件削弱了法老的权威。

Ili estis forte ŝancelitaj en sia kredo pri la ĉiama progreso de l’ homaro. 他们对人类不断进步的信念大大动摇了。

Ŝanceliĝi 的使用场合也较多：

1.“晃动，摇晃，摇摇欲坠，动摇”：

Dum ventego ĉiuj ŝanceliĝas sur la ferdeko. 大风中所有站在甲板上的人都摇晃起来。

En la 4a jarcento la Romana Imperio jam ŝanceliĝis. 公元4世纪时罗马帝国已经摇摇欲坠了。

Lia sano ekŝanceliĝas. 〈转〉他的健康开始处于不稳定状态。

Mi firme prenos la elektitan vojon kaj neniam ŝanceliĝos. 我坚决走我选定的路，永不动摇。

2.“（= heziti）犹豫，踌躇，迟疑”：

Ĉu vi nun komencas dubeme ŝanceliĝi? 你现在开始迟疑不决了吗？

Mi longe ŝanceliĝadis antaŭ ol elpaŝi kun “aproboj”. 在我公开表态赞同之前，我犹豫了好久。

Li ŝanceliĝis inter akcepto kaj neakcepto. 他在接受和不接受之间犹豫不决。

词海拾贝（112）

Plori （“哭，哭泣；流泪”）是不及物动词，显然后面不能直接跟宾语，我们来看看《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中有关plori的例句，是否有值得我们关注的地方。

Li demandis ŝin, pro kio ŝi ploras. 他问她为什么哭泣。

plori pri siaj pekoj 哭自己的罪恶；为自己的罪恶哭泣

plori pri la morto de infano 哭孩子的死；为孩子的死哭泣

在plori后面用pri，表示“为……而哭”。

plori per pezaj larmoj 痛哭流涕；热泪横流

plori per sangaj larmoj 十分悲痛；伤心已极

plori 后用per 表示苦的方式或程度。

Ofte kantas la buŝo, kiam ploras la koro. 〈转〉心在哭泣的时候，嘴往往在唱歌。

plori de ĝojo 高兴得直掉泪

plori de rido 笑得眼泪都流了出来

Plori 后用de表示原因。

Plori 偶尔也可以用作及物动词，如：

Multe da larmoj estis ploritaj pro ĝi. 为这事哭了好多泪水。

如果要在plori后跟宾语，可以在plori前加前缀pri-，意思为“哀悼，痛惜”，如：

priplori siajn mortintojn 哀悼死去的亲人

priplori sian forpasintan junecon 痛惜逝去的青春年华

词海拾贝（113）

Etendi 的用法不难，但含义较多，要全面掌握它的用法，还得捋一捋它的不同含义。《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中有大量实例说明，我们不妨挑一些实例来看看。

1.“伸展，伸开，伸直，拉直，张开”：

etendi draton 把金属线拉直

etendi risorton 拉开弹簧

etendi la membrojn 舒展四肢

2.“把（身体的某一部分）伸向，伸出”：

etendi la brakojn al la ĉielo 把双臂伸向天空

La knabino etendis al ili ambaŭ manojn. 那女孩向他们伸出双手。

etendi sian manon kontraŭ iun 伸手打某人；伸手加害某人；举手攻击某人

etendi la kapon tra la fenestro 把头伸出窗外

3.“（= sterni）铺开，展开，张开，摊开”：

etendi tolaĵon sur ŝnuro por ĝin sekigi 把（洗好的）内衣搭在绳子上晾晒

Li etendis siajn batalionojn sur la kampo. 他把几个营的兵力分散在田野上。

etendi pajlon sur la tero 把秸草摊在地上

La maro kuŝis etendita antaŭ la juna knabino. 大海展现在那少女的眼前。

4.“（对金属）压延，拉延，使延伸，拉伸”：

etendi oron per martelado 用锤子锤延金子

etendi oron per fadenigilo 用拉线机把金子拉成线

5.“〈转〉扩展，扩大，扩充，推广”：

etendi sian programon 扩充大纲内容

etendi siajn rilatojn 扩大联系

etendi la sencon de vorto 扩展词义

etendi la regulon al ĉiuj similaj okazoj 把规则普遍运用于类似的情况

词海拾贝（114）

在“词海拾贝（113）”中涉及到sterni，这个词与etendi在“铺开，展开，张开，摊开”的含义上是一致的，但sterni还有着其他的含义。让我们从《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中撷取一些例句来看看。

1.“铺开，摊开，展开”：

sterni sian litaĵaron sur la planko 在地板上打开自己的铺盖

sterni mapon sur la tablo 把地图摊在桌上

sterni tavolon da sterko sur la tero 在地上铺撒一层肥料

Suno sternas radiojn siajn en la malluma aleo. 太阳把光撒在阴暗的小路上。

2.“铺床；准备床铺”：

Kiel oni sternas, tiel oni dormas. 床怎样铺，就怎样睡；自作自受；自食其果（谚语）

sterni por la gasto 给客人准备床铺

3.“使（人）平躺，把（人）平放”：

Mi sternis la malsanulon sur la lito. 我把病人平放在床上。

Miloj da soldatoj estis sternitaj de la bombardado. 〈转〉数千士兵被炸死或炸伤，倒在战场上。

Mi ne estis sternita sur rozoj. 〈转〉我不是躺在玫瑰花上（意为：我日子过得并不舒坦）

Sin sterni 和 sterniĝi（“伸展，扩展”）的形式也用得不少，如：

Sur la batala linio flava polvo sin sternis kvazaŭ grandega serpento. 黄色的尘土像一条巨蟒伸展在战线上。

Kampoj senlimaj sin sternis ĝis la horizonto. 无际的田野一直伸展到地平线。

词海拾贝（115）

一般的学习者在使用respondi时并不觉得有什么困难，以“回答、回答说”似乎用起来就没有什么问题了。但如果要全面掌握respondi，就还得了解respondi的其他含义。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中respondi的含义罗列齐全，我们不妨来看看。

1.“回答，回答说”：

Li ne respondis eĉ unu vorton. 他一句话也没回答。

“Estus tre bele,” respondis la filino. “很美，”女儿回答说

eviteme respondi demandon 回答问题闪烁其词

2.“（口头或书面地）答复，回复；〈转〉应答；响应”：

La redaktejo sendos al mi tiujn demandojn, kaj mi respondos ilin en La Revuo. 编辑部将把那些问题给我寄来，我将在《La Revuo》杂志上予以答复。

respondi la pordon 应声开门

Oni faris alvokon por volontuloj, sed tre malmultaj ĝin respondis. 号召自愿参加，但响应者寥寥无几。

3.“（不及物动词）和…相适应，和…一致，与…相称，与…相符；符合，适合，对应”：

Via desegno ne respondas al la bezonoj de la revuo. 你的画不适合刊物使用。

La fortoj ne ĉiam respondas al la kuraĝo. 力量与勇气不相称；力不从心。

La ŝlosilo ne respondas al la seruro. 钥匙跟锁对不上。

nutri opiniojn, kiuj ne respondas al la realo 怀抱不切实际的想法

4.“（= ~eci）（不及物动词）（对…）负责”：

Ni ne respondas por la konvinkoj nek agoj de li. 我们对他的信仰和行为不负责任。

La ĉefo respondas pri la subuloj. 首长对下属负责。

La gazeto ne respondas pri la enhavo de la reklamoj. 刊物对广告内容不负责任。

词海拾贝（117）

在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中rezervi有三种不同的含义，在用法上不存在什么困难，看看如下的例子。

1.“留下备用，储存，储备，留存”：

rezervi monon por eksterordinaraj okazoj 存钱以备临时之需

rezervi nutraĵon por la vintro 储存食品以备过冬

rezervi sin mem por la dua batalo 养精蓄锐，准备再战

rezervi la plej bonan por la fino 把最好的留在最后

2.“保留，留出，留给，预留；预订，定”：

rezervi sidlokon por iu 给某人留座位

rezervi ĉambron en hotelo 在旅馆里预订一间房间

ĉiuj rajtoj (de reprodukto) rezervitaj 保留版权；版权所有，不准翻印

rezervi por si la rajton de aŭtoreco 保留自己的著作权

3.“暂不涉及，推迟作出，保留”：

rezervi kelkajn punktojn de la projekto 把方案中的几点保留起来

La 3a artikolo de la statuto estos provizore rezervita. 章程的第三条将暂时保留起来。

rezervi sian opinion 保留自己的意见

rezervi的名词形式rezervo也有一些值得我们关注的用法：

Mi faras rezervojn pri la neceseco de tia klopodo. 我对如此努力的必要性提出保留意见。

akcepti sen rezervo 无保留地接受，无条件地接受

Mi havas rezervojn pri tiu ĉi projekto. 我对这项计划有保留意见。

Ni donas tiun informon kun la kutimaj rezervoj. 我们提供这一消息，但像通常一样对其可靠性不作保证。

vivi el siaj rezervoj 靠储备的食品活着

Li havas grandan rezervon da energio. 他保存着充沛的精力。

词海拾贝（118）

在“《词海拾贝》（117）”中讲到rezervi，另外一个动词konservi容易与rezervi搞混。我们来看看konservi在含义和用法上有些什么值得注意的地方。

1.“保存（使之不被破坏或丢失），保护；保管”：

konservi sekreton 保守机密，保密

okulvitroj, kiuj konservas la vidkapablon 保护视力的眼镜

konservi sian korpon elasta 保持身体柔软

konservi de putriĝo kadavron 保存尸体以防腐烂

2.“仍然保有，未丢失，保持，保存，保留，维持”：

konservi la ordon 维持秩序

konservi sian tutan forton [potencon] 保存自己全部的力量

La ĉielo konservis ankoraŭ postesignojn de la matenruĝo. 天空还残留着朝霞的痕迹。

konservi amikajn rilatojn kun iu 和某人保持友好关系

konservi ion en la kapo [en la memoro] 记住某事

Konseri la pozon unu minuton! 请保持一会儿这一姿势！

3.“（= prezervi）【烹】保藏（食品），储藏，贮藏”：

konservi porkaĵon en salujo 腌制猪肉

konservi ŝinkon per fumumo 熏制火腿

konservi fruktojn en provizejo 把水果保存在储藏室里

词海拾贝（119）

有朋友曾经问我provi fari ion 是“试着要做某事”还是“竭力做某事”，其实这两个意思都是可以的，不过得有上下文来支撑。我们来看看《世界语汉语大词典》（王崇芳编）provi的用法就清楚了。

1.“试，试验，试用，试穿，试戴”：

provi novan instrumenton 试验新仪器

provi medikamenton ĉe malsanulo 让患者试用一种新药

provi rolon 试演（某一）角色

provi la sorton 〈转〉碰碰运气

2.“检验，品，尝，品尝，尝试”：

provi oron per tuŝŝtono 用试金石检验金子的成色

provi vinojn per gustumado 品酒

Fajro provas la oron, mizero la koron. 烈火试真金，患难见人心。（谚语）

Ni ekprenos la armilojn kaj provos nian kuraĝon. 我们拿起武器，检验我们的勇气。

3.“考验，试验，试探，磨练”：

Por vin provi, Dio sendis al vi tiun malfeliĉon. 上帝给你降下不幸，是为了考验你。

Moseo diris al ili: Kial vi provas la Eternulon? 摩西对他们说：你们为什么试探耶和华呢？

sperti malfacilajn provojn 经受艰难困苦的磨练

4.“试做（过去没做过的事）；力图，试图，尝试，尽力”：

En sia migrado li provis preskaŭ diversajn metiojn. 他在流浪期间试做过各种手艺。

Oni devas provi eĉ la neeblaĵon. 即使是不可能的事，也要试一下。

provi naĝi al la transa bordo 试图游到对岸

Neniam mi provis altrudi al vi mian volon. 我从未试图把我的意志强加给你。

Provu persvadi lin. 你就尽力说服他吧。

词海拾贝（120）

Respekto 也是一个很常用的名词。在《世界语汉语大词典》（王崇芳编）中有众多的例句来说明respekto规范的用法，看看如下例子。

1.“（对事物的）尊重，重视，遵守，恪守；（对神等的）崇敬，崇拜”：

respekto al la faktoj [la vero] 尊重事实［真理］

respekto al [por] la juro [la moroj] 尊重法律［风俗］

Ili agas tiel nur el senkonscia respekto antaŭ sia hereda ideo. 他们这样行事只是出于对传统思想自发的尊重。

2.“（对人的）尊敬，敬重，景仰，崇敬；敬意”：

havi respekton al [por] iu 尊敬某人

montri respekton al iu 对某人表示尊敬

inspiri al iu respekton 使某人产生尊敬

Li perdis eĉ la respekton antaŭ si mem. 他甚至失去了自尊。

使用respekto时应当注意后面介词的用法。

作为及物动词的respekti不太容易用错，但依然有一些表达值得我们注意。

1.“（对事物）尊重，重视，遵守，恪守；（对神等）崇敬，崇拜”：

respekti alies opiniojn [la liberecon] 尊重他人的意见［自由］

respekti ies konvinkon [dezirojn] 尊重某人的信仰［愿望］

respekti sian promeson 恪守自己的诺言

2.“（对人）尊敬，敬重，尊重，景仰，崇敬”：

La patron kaj patrinon mi respektis. 我尊敬父母。

Respektu en li la reĝon. 把他当成国王一样来尊重。

respekti D-ron Zamenhof 景仰柴门霍夫博士