动词假定式用法研究（十九）

 33．以上是动词假定式在各种情况下具体用法的初步归纳和分类，虽然还不够全面，但从中也可以看出假定式的使用范围是相当广泛的，用法也相当复杂。可以这样说，如果我们不能正确使用动词假定式，我们就不能准确表达我们的思想，我们说话或写文章的交际目的也不可能完全达到。总之，动词假定式对我们中国世界语者来说是一个既十分重要又不易掌握的语法项目。任何人要想真正学好世界语，都必须下一番工夫认真学习和研究动词假定式的各种用法，否则是学不好世界语的。

 为了简明地讲解问题，也为了便于具有初、中级语言水平的学习者理解，以上各项具体用法中所举的例句在语法结构和句意上大都比较简单。其实我们在阅读中所遇到的使用假定式的句子并不都是那么简单、那么典型的。人类的思想是丰富多彩的。表达思想的语句在形式上常常是千变万化、既灵活而又复杂的。如果我们在阅读世界语优秀作品过程中留心收集所遇到的运用假定式的实例，逐一分析假定式的具体用法，无疑将在很大程度上有助于提高我们运用世界语的能力，以达到能自由地、准确地表达我们思想的目的。下面是我在长期阅读世界语名家的原文作品和译作中收集到的一些运用假定式的实例，供世界语朋友们进一步学习和领会假定式在各种复杂情况下的具体应用。

 — Vi do vidas, nobla sinjoro, — diris Hiram — ke nur en unu okazo la pastroj povus, eĉ devus akcepti plej malhonoran traktaton kun Asirio: se ili celus mallevi kaj nuligi la povon de la faraono … tamen, povas ekzisti ankaŭ alia kaŭzo: se Egiptujo estus tiel malforta, ke ĝi bezonus pacon je ĉiu prezo … (Kabe)

 “Estas nekredeble, kiom multe ekzistas da homoj pli aĝaj, kiuj tre dezirus min havi kaj teni forte!” diris la dio de dormo. (Z)

 “Kion vi esperis?” — “Nenion. Kion mi povus esperi?”

 “Rudimento” signifas neperfektan komencon de io, kio evoluos, aŭ kio sub aliaj kondiĉoj estus povinta evolui al pli perfekta kaj kompleta formo.

 “Tio ĉi estas ja bonegaj vestoj!” pensis la reĝo; “havante tian surtuton, mi ja povus sciiĝi, kiu en mia regno ne taŭgas por la ofico, kiun li havas; mi povus diferencigi la saĝajn de la malsaĝaj!”

 “Vi timas lin.” — “Mian dungiton mi timus?”

Al kio tio nun kondukus, kiam la feliĉo tiel forturniĝis? (Z)

Ĉio vualiĝis antaŭ li kaj li forgesis eĉ tion, ke li devus fari grimacon pro dankemo.

Ĉu fakte estus vere, ke ili havas malfacilan vivon?

Ĉu la kunveno trovas, ke la dissendo de tia deklaracio estus utila?

Ĉu li povus akcepti ion ajn de persono, kiun evitas ĉiu honesta homo?

Ĉu mi havas ian deziron, kiun ili povus plenumi? (Z)

Ĉu oni ne povus alkalkuli al li ĉiujn tiujn brikojn? (Z)

Ĉu vi havas ion, en kio oni povus ĝin rosti? (Z)

Ĉu vi kredas, ke sinjoro Direktoro kolerus?

Ĉu vi kredus, ke ĉi tiu sklavo kuraĝis kapti lian ekscelencon, la ministron je la piedoj! (Kabe)

Ĉu vi kuraĝus aserti, ke mi tiam estu akceptinta tiun teruran situacion, se vi ne estus ĝin maskinta?

Eĉ reĝo nomus la pleŭronektojn belega manĝaĵo.

Ekzistas preskaŭ nenia lando, en kiu nia afero ne havus amikojn.

En lia reĝurbo kolektiĝis tia riĉeco, kian oni nenie povus trovi. (Z)

En tiuj okazoj, kiam la donita vorto en ĉiu lingvo sonas alie, mi penis trovi vorton, kiu havus eble nur signifon proksimuman aŭ uzon pli maloftan, sed estus konata al la plej ĉefaj nacioj. (Z)

Estis nenio, kion mi ne montrus al ili.

Ho, mi estus pli feliĉa ol mi estas, se mi povus esti sur lia loko, ĉar li estas pli feliĉa ol vi! (Z)

Ili estis tiel spritaj, ke eĉ duono de tiu spriteco sufiĉus. (Z)

Ili iris ĝuste en la direkto ĝuste kontraŭa al tiu, en kiu ili devus iri. (Z)

Kaj kiu povus anticipe decidi, ke ne la ĉefajn vortojn li tiele preteraŭdis?

Kial do mi ne farus, kion diktas al mi la koro: fari nin ambaŭ feliĉaj?

Kial do mi skribus? (Z)

Kiamaniere en tiel malgranda nukso povus trovi lokon la plej bona objekto! (Z)

Kiu elirus ĉe tia vetero, se li povas ne fari tion? (Z)

Kiu povus tion scii pli bone ol mi? (Z)

Kreu al mi tian ekzistaĵon, sur kiun mi povus ellasi la koleron, kiu ne havus la kuraĝon forkuri de mi, kiam mi estas kolera, kiu estus devigita pacience elportadi ĉiujn batojn! (Z)

Kvankam ĝi tre bone povus aŭdi la tutan historion, ĝi tamen tion ne faris. (Z)

La enkonduko de lingvo internacia pli aŭ malpli frue nepre kaj sendube efektiviĝos, kiom ajn la rutinistoj batalus kontraŭ tio ĉi. (Z)

La fundamento registras tiun radikon kiel kunmetitan el “pro” kaj “cent”; sed ĉar “pro” havus ĉi tie sencon tute fremdan al la fundamenta, estas pli bone rigardi “procent” kiel unuopan radikon.

La junulino havis naturon pli sovaĝan, ol eĉ en tiu malluma kruela tempo oni povus ĉe iu trovi.

La laboro enhavas en si nenion, kio superus miajn fortojn.

La patro rakontis al ili multe, kion aliaj infanoj ne komprenus.

La postulo havis en si nenion, kio povus esti rigardata kiel ofendo.

（待续）