A
【阿】 [ā] ①(用在小名、姓或排行前) (prefikso uzata antaux karesnomo, unusilaba familinomo aux numeralo montranta la ordon de pliagxeco en familio, por montri karesecon aux familiarecon): ～宝 A-Bao; Baocxjo / 阿芳 A-Fang; Fanjo / ～陈 A-CXen / ～大 A-Da; la plej agxa (frato) ②(用在亲属名称前) (prefikso uzata antaux parenceca nomo): ～爸 pacxjo; patreto / ～妹 franjo; fratineto —— 另读 [à; ē]
【阿斗】 ①(蜀汉后主刘禅的小名) la infannomo de Liu Shan (207-271), la lasta imperiestro de Shu Han (221-263), konata pro siaj manko de kapablo kaj malforteco de karaktero ②(无能的人) senkapablulo; stultulo: 扶不起的～ homo nehelpeble senkapabla / 不要把群众看成～。 Ne rigardu la amasojn kiel stultulojn.
【阿尔法】 alfa ◇ ～粒子 〈物〉 alfakorpusklo / ～射线 〈物〉 alfaradioj
【阿飞】 juna stratulacxo karakterizita per la legxereco de sia konduto kaj siaj eksterkutimaj vestoj; huligano
【阿Q】 A-Q, la heroo en la novelo La CXefa Historio de A-Q (《阿Q正传》) verkita de Lusin, malricxa kaj subpremata kamparano, kiu konsideras siajn malsukcesojn kiel moralajn venkojn ◇ ～精神 la spirito de A-Q; A-Qismo
【阿拉伯】 Arabio; Arabujo; araba ◇ ～半岛 la Araba Duoninsulo / ～国家 arabaj landoj [sxtatoj] / ～国家联盟 la Ligo de Arabaj SXtatoj; la Araba Ligo / ～海 la Araba Maro / ～建筑 araba arkitekturo / ～胶 〈化〉 araba gumo / ～联合酋长国 la Unuigxintaj Arabaj Emirlandoj / ～人 arabo / ～式花样 arabesko / ～数字［码］ arabaj ciferoj / ～语 la araba lingvo
【阿姨】 〈方〉①(姨母) fratino de patrino; onklino ②(称呼母亲辈的妇女) (alparolo de infano al virinoj de la generacio de gxia patrino) onjo: 刘～ onjo Liu ③(保育员或保姆) vartistino; guvernistino
【啊】 [ā] 〈叹〉(esprimanta surprizon aux admiron) ho!; ha!; o!: ～! 这个建议多好哇! Ho, kia bona propono gxi estas! / ～，这牡丹花真美! Ha! kia bela peonifloro! / ～! 黄河，你是中华民族的摇篮。 O! Flava Rivero, vi estas la lulilo de la cxina nacio! —— 另读 [á; ǎ; à; ａ]
【啊】 [á] 〈叹〉(esprimanta preman peton pri respondo aux peton pri ripeto de io jxus dirita)：～? 你说什么? Kion vi diras, he? / 你明儿倒是去不去呀? Nu, cxu do vi iros tien aux ne morgaux? —— 另读 [ā; ǎ; à; ａ]
【啊】 [ǎ] 〈叹〉(esprimanta mir- aux embaras-surprizon): 你还小啊。——～! 还小哪? Sed vi estas ankoraux tro juna. — Kio! ankoraux tro juna? —— 另读 [ā; á; à; ａ]
【啊】 [à] 〈叹〉①(表示应诺) (esprimanta konsenton): ～，我就来。 Jes, mi venas. ②(表示明白过来) (esprimanta ekkomprenon): ～，原来是你呀! Ha! estas ja vi! ③(表示赞叹) (esprimanta admiron): ～，我的祖国! Ho, mia patrio! —— 另读 [ā; á; ǎ; ａ]
【啊】 [ａ] 〈助〉①(表示赞叹、肯定、催促、嘱咐等) (uzata cxe la fino de frazo por esprimi admiron, jesigon, urgxon, rekomendon ktp): 多好的天气～! Kia bela vetero! / 你这话说的是～。 Tio, kion vi diras, ja estas vera. / 快走～! Rapidu! / 你可要小心～! Estu do singarda! ②(表示疑问的语气) (uzata cxe la fino de frazo por esprimi duban demandon): 是谁～? Kiu do estas? / 这消息是真的～? CXu la novajxo estas vera? ③(表示稍作停顿) (uzata por indiki intencan pauxzon): 你～，老是这样下去可不好! Estos nebone, se vi plu tiel agos! ④(用于列举) (uzata en elnomado de detaloj): 小说～，课本～，字典～，摆满了一书架子。 La bretaro estas plenplena de diversaj libroj — romanoj, lernolibroj, vortaroj. —— 另读 [ā; á; ǎ; à]
【哎】 [āｉ] 〈叹〉 (esprimanta surprizon, atentigon aux malaprobon): ～! 是老刘啊! Ha! estas vi, Lao Liu! / ～! 大伙儿上这儿来! He, vi cxiuj! Venu cxi tien! / ～，别把封面弄脏了! Atentu! Ne malpurigu la kovrilon! / ～，你怎么不早跟我说呢? Sed kial vi ne diris tion al mi pli frue?
【哎呀】 〈叹〉①(表示惊叹) (esprimanta surprizon aux miregon): ～，我把钥匙弄断了。 Diable! mi rompis la sxlosilon. / ～，好大的雨呀! Ha, kia pluvego! ②(表示埋怨、不耐烦) (esprimanta plendon aux senpaciencon): ～，你怎么来得这么晚呢! Ho, kial vi venis tiel malfrue? / ～，你啰嗦啥? 快走! Ta ta ta! Kion vi babilacxas? Foriru tuj!
【哎哟】 〈叹〉(esprimanta surprizon aux doloron): ～，壶漏啦! Ho! la krucxo likas! / ～，烫着我的手了。 Aj! mi bruligas al mi la fingrojn.
【哀】 [āｉ] ①(悲伤) malgxojo; tristo ②(悼念) funebro ③(怜悯) kompato
【哀愁】 malgxojo; malgajo; tristo; melankolio: 无限～ senlima tristo
【哀悼】 funebri pro ies morto; priplori la morton de iu: ～死者 funebri pri mortinto; priplori mortinton / 为某人的逝世而深切～ senti fortan funebron pro ies morto / 向死者家属表示最诚挚的～ esprimi sian plej sinceran kondolencon al la familio de la mortinto
【哀求】 tre humile peti; petegi
【哀思】 malgxojaj memoroj (pri mortinto); funebra sento; malgxojo: 寄托～ esprimi siajn tristajn pensojn pri ies morto
【哀叹】 lamenti; vei; gxemi: 他～自己命运不济。 Li lamentis pri sia malbona sorto.
【哀乐】 funebra muziko; funebra marsxo: 奏～ ludi funebran marsxon
【挨】 [āｉ] ①(靠近) esti proksima al; esti najbara al; apud; cxe; flanke de: ～着窗口坐 sidi cxe la fenestro / 他们住得紧～着。 Ili logxas tuj najbare unu al la alia. ②(依次) lauxvice; unu post alia: ～户访问 vizitadi de pordo al pordo; vizitadi cxiun domon / 还没～到我吧? CXu ankoraux ne estas mia vico? —— 另读 [áｉ]
【挨次】 lauxvice; lauxorde; unu post alia: ～发言 lauxvice fari paroladon / ～上车 envagonigxi unu post alia / ～检查机器上的零件 ekzameni la masxinpartojn laux la deca ordo
【挨个儿】 〈口〉 lauxvice; unu post alia: ～检查身体 lauxvice recevi medicinan ekzamenon
【挨近】 esti proksima al; alproksimigxi: 别～我。 Ne (al)proksimigxu al mi. / 我们村～火车站。 Nia vilagxo estas proksima al la stacidomo.
【唉】 [āｉ] 〈叹〉①(答应的声音) (esprimanta jesan respondon): 快开门去。—— ～。 Rapidu malfermi la pordon. — Mi tuj. / 小心!—— ～! Estu singarda! — Jes, jes. / 小王!——～! Xiao Wang! — Jen mi. ②(叹息的声音) ve; ho ve: ～，真是祸不单行! Ho ve! malfelicxo vere neniam venas unuope! —— 另读 [àｉ]
【挨】 [áｉ] ①(遭受) suferi; esti …ata; esti trafita de; ricevi: ～饿 suferi malsaton / ～骂 esti insultata / ～批评 esti kritikata / ～了某人一拳 ricevi ies pugnobaton ②(困难地度过) malfacile pasigi; treni: ～日子 malfacile pasigi tagojn; mizere vivi tago(n) post tago; treni sian mizeran ekzistadon; vegeti ③(拖延) prokrasti; tiri la aferon longa: 别～时间了。 Ne tiru la aferon longa. 或 Ne perdu vian tempon. / 为什么非要～到下个月不可? Kial vi devas prokrasti gxin gxis la venonta monato? —— 另读 [āｉ]
【挨呲儿】 〈口〉 esti riprocxata; recevi bonan lavon
【挨打】 esti batata [frapata]; esti pugnata; ricevi batojn; kisi pugnon; esti atakata: 他挨了一顿打。 Li ricevis batojn. / 处于被动～的地位 sin teni je la defensivo kaj esti elmetata al atakoj / 敌军到处～。 La malamikaj trupoj ricevis batojn cxie, kien ili alvenis.
【挨剋】 〈口〉①(挨打) ricevi baton ②(受斥责) esti riprocxata; ricevi bonan lavon
【挨揍】 〈口〉 ricevi batojn; esti drasxata
【皑皑】 (pp negxo aux prujno) pure blanka: ～白雪 etendajxo da blanka negxo / ～的雪山 monto kronita de negxo
【癌】 [áｉ] 〈医〉 kancero; onko*; karcinomo: 肝［肺，胃］～ hepata [pulma. stomaka] kancero / 致～物质 kancerogena [onkogena] substanco
【癌症】 〈医〉 kancero; kancera malsano ◇ ～患者 kancerulo
【矮】 [ǎｉ] malalta: ～墙 malalta muro / 他比他哥哥～半个头。 Li estas je duono de kapo pli malalta ol sia frato.
【矮小】 malalta kaj malgranda; nana; pigmea: 身材～的 malaltastatura / ～的房屋 malgranda, malalta domo
【矮子里拔将军】 elekti generalon el inter la nanoj — elekti la plej bonan el mezkapabluloj; inter la blinduloj regxas la strabuloj (z)
【艾滋病】 〈医〉 aideso* (akronimo por “akirita imuno-deficita sindromo”; A.I.D.S.); aidoso* ◇ ～病毒 aides-viruso / ～患者 aidesulo; AIDS-malsanulo
【唉】 [àｉ] 〈叹〉(suspiro esprimanta malgxojon aux bedauxron): ～，要是老张在这儿该多好啊! Ho, se nur Lao Zhang estus cxi tie! / ～，真可惜! Ahx! kiel domagxe! ——另读 [āｉ]
【爱】 [àｉ] ①(有很深的感情) havi fortan korinklinon al; ami: ～祖国 ami sian patrion / 他～上了她。 Li enamigxis en sxin [al sxi]. 或 Li ekamis sxin. / 她～上了大草原。 SXi korligigxis al la stepo. / 父[母]～ patra [patrina] amo ②(爱好) plezure uzi ion; gxui plezuron en io; ami; sxati: ～音乐 ami muzikon / ～喝茶 ami teon / ～跳舞 ami danci / 有些同志只～听恭维话，不～听批评话。Iuj kamaradoj sxatas nur flatojn kaj toleras nenian kritikon. ③(爱护) amzorgi; ami: ～集体 amzorgi la kolektivon / ～厂如家 ami la fabrikon kiel sian hejmon / 军～民，民拥军。 La armeo amas la popolon kaj la popolo subtenas la armeon. ④(惯于，易于) havi kutiman inklinon al; esti …ema; facile: ～发脾气 esti kolerema / 铁～生锈。 Fero facile rustigxas.
【爱称】 karesa nomo: Pecxjo kaj Sonjo 分别是 Petro kaj Sofia 的～。 Pecxjo kaj Sonjo estas la karesaj nomoj respektive de Petro kaj Sofia.
【爱戴】 ami kaj respekti [estimi]: 老师受到同学的～。 La instruisto gxuas la amon kaj respekton [estimon] de siaj studentoj.
【爱抚】 karesi; montri zorgemon al: 他用～的眼光看着那个婴儿。 Li karesis la bebon per ama rigardo.
【爱国】 ami la patrion; esti patriota: ～一家，～不分先后。 CXiuj patriotoj apartenas al unu granda familio, kaj oni ne faras distingon inter la unuaj kaj la lastaj, kiuj sin dedicxas al la komuna patriotisma afero. ◇ ～华侨 patriotaj elmigrintaj cxinoj / ～民主党派 patriotaj demokratiaj partioj / ～人士 patriota eminentulo / ～统一战线 la patriota unuecfronto / ～卫生运动 patriota kampanjo por higieno / ～心 patriota sento; patriotismo / ～者 patrioto / ～主义 patriotismo
【爱好】 ①(有浓厚兴趣) havi grandan intereson por; ami: ～科学 ami la sciencojn; havi grandan intereson por la sciencoj / ～京剧 ami Pekinan operon / ～和平 ami la pacon / ～体育 ami praktiki sportojn ②(喜爱) gusto; inklino; hobio*; sxatokupo; maroto; amata cxevaleto; dispozicio; prefero: 对文学的～ inklino [gusto] por la literaturo / 她的～是多方面的。 SXi havas largxan gamon da interesoj. / 各有各的～。 CXiu havas sian (propran) guston. (z) / 我的～是集邮。 Mia hobio* estas kolektado de posxtmarkoj.
【爱好者】 amanto; amatoro; diletanto: 音乐～ muzik-amanto; melomano / 网球～ tenis-amatoro / 科学～ scienco-diletanto
【爱护】 ame zorgi; protekti; zorge gardi; kovi: ～儿童 ame zorgi pri infanoj; eduki infanojn kun amzorgemo / ～公园的一草一木 amzorgi cxiun arbon kaj cxiun herberon en la parko / 像～眼珠一样～人民财产 gardi la popolajn posedajxojn kiel la globon de la okulo / ～集体荣誉 protekti la reputacion de la kolektivo
【爱面子】 havi memestimon; timi perdi la vizagxon; esti zorgema pri sia respektindeco; esti vantema
【爱莫能助】 voli doni helpon sed ne povi tion fari; ne povi helpi malgraux sia bonvolo: 很抱歉，我实在是～。 Je mia granda bedauxro mi vere povas fari nenion por [vere estas senpova] vin helpi.
【爱慕】 adori; admiri: 互相～ admiri unu la alian / ～虚荣 esti vantema
【爱情】 amo (inter viro kaj virino): 他们之间已经有了很深的～。 Ili jam havas pasian amon unu al la alia. / ～专一 esti konstanta en amo ◇ ～镜头 〈电影〉 amsceno / ～片 amfilmo / ～诗 priama poemo; ampoemo / ～小说 amromano
【爱人】 ①(夫) edzo; (妻) edzino ②(恋爱中的一方) amato; amatino; karulo; karulino
【爱屋及乌】 etendi sian amon ecx al la korvoj sur la tegmento de la amato; ami iun kaj ami ankaux cxion lian; kiu min amas, amas mian hundon (z)
【爱惜】 rigardi ion valora kaj gxin sxpareme uzi; domagxi; sxpari; zorge konservi: ～人力物力 sxpareme uzi homfortojn kaj materialojn / ～时间 domagxi sian tempon; plej bone uzi sian tempon / ～身体 gardi sian sanon
【爱憎】 amo kaj malamo: ～分明 havi klaran konscion pri tio, kion oni devas ami, kaj tio, kion oni devas malami; bone scii kiun ami kaj kiun malami
【碍事】 ①(有所妨碍) malhelpa; gxena; maloportuna: 这张桌子放在这里太～了。 Tiu cxi tablo metita cxi tie estas tre gxena. ②(严重) esti grava; esti serioza: 这不～。 Tio ne gravas. / 他的病～不～?——受了点凉，不～。 CXu lia malsano estas grava? — Estas nur malforta malvarmumo, nenio serioza.
【碍手碍脚】 malhelpi ies movojn; gxeni; embarasi; esti kiel traboj metitaj sur la vojon; esti kiel bastono jxetita en la radon: 过道里放满了自行车，～的。 La koridoro estas plena de bicikloj, kiuj gxenas la trairon.
【暧昧】 ①(不明确) ambigua; dubasenca; malpreciza: ～的话 dubasenca parolo / 态度～ preni ambiguan sintenon ②(不光明) suspektinda; dubinda: ～的勾当 afero suspektinda / (男女之间)关系～ (pp viro kaj virino) havi malmoralajn [kontrauxlegxajn] am-interrilatojn [intimajxojn] inter si
【安】 [āｎ] ①(安定) trankvila; paca; kvieta: ～睡 trankvile [pace, kviete] dormi / 心神不～ esti maltrankvila; havi agitatan spiriton ②(使安定) trankviligi; kvietigi: ～神 kvietigi la nervojn ③(感到满足) esti kontenta pri [je]: ～于现状 esti kontenta pri la ekzistanta stato de la aferoj [je la aktuala situacio] ／ ～于小成 esti kontenta je malgranda sukceso ④(安全) sekure; sendangxere; eksterdangxere; senriske: ～抵拉萨 sekure [senakcidente] alveni en Lhasao ⑤(安装) instali; (al)fiksi: ～电灯 instali elektrajn lampojn [la elektron] ／ 给门～把锁 fiksi seruron sur la pordo ⑥(加上) imputi; doni (moknomon ktp al iu): ～罪名 imputi al iu krimon; porti akuzon kontraux iu / ～一个头衔 doni al iu titolon ⑦(怀) konservi en sia menso; nutri en si: ～坏心 havi [nutri en si] malbonajn intencojn ⑧〈书〉(问处所) kie: 其故～在? Kie [En kio] do kusxas la kauxzo? ⑨〈书〉(怎么) kiel: 蚍蜉～能撼树? Kiel formikoj povus skui arbon? ⑩〈简〉(安培) ampero
【安插】 meti en difinitan lokon; komisii al iu oficon; enoficigi; trovi okupon por iu; instali: ～一段动人的情节 intermeti kortusxan epizodon / 请你们把他～在你们厂。 Bonvolu trovi okupon por li en via fabriko. / ～亲信 meti siajn konfidatojn en sxlosilajn poziciojn; komisii gravajn oficojn al siaj konfidatoj
【安定】 ①(平静) trankvila; kvieta; stabila: ～的生活 kvieta [stabila] vivo / 情绪～ esti trankvila [serena] en la koro / ～团结的政治局面 politikaj stabileco kaj unueco ②(使安定) trankviligi; kvietigi; stabiligi: ～人心 trankviligi la publikon / ～社会秩序 gardi la socian ordon / 考试前我的心情怎么也～不下来。 Mi neniel povis kvietigxi antaux la ekzameno. ③〈药〉 trankviligajxo; diazepamo*
【安分守己】 esti kontenta je sia sorto; esti dece-konduta kaj legxobeema: 我知道你是个老实人，你是～的。 Mi scias, ke vi estas honestulo, kontenta je via sorto kaj legxobeema.
【安家落户】 fari sian hejmon ie; sin instali ie; fikslogxigxi: 他们已经在海南岛～。 Ili jam fikslogxigxis sur Hainan-insulo.
【安静】 kvieta; trankvila; paca; silenta; senbrua: 病人需要～。 La malsanulo bezonas kvieton. / 保持～。 Gardu la silenton! 或 Silenton! / 屋子里很～。 Paca silento regas en la cxambro. / 神态～ havi trankvilan [serenan] mienon / 孩子已经～地入睡了。 La infano jam dormis trankvilan [kvietan] dormon. / 大幕一拉开，观众顿时～下来。 Tuj kiam la kurteno levigxis, la spektantaro silentigxis.
【安居乐业】 vivi kaj labori en paco kaj kontenteco; vivi trankvilan vivon kaj ami sian metion [profesion]
【安眠】 trankvile [kviete] dormi ◇ ～酮 〈药〉 metakvalono* / ～药 dormiga medikamento; dormigilo
【安民告示】 ①〈旧〉(安定民心的告示) avizo por trankviligi la publikon; anonco por certigi la publikon ②〈喻〉 antauxa anonco (pri tagordo ktp)
【安宁】 ①(秩序正常) paco; trankvileco: 确保两国边境～ certigi la pacon cxe la limo inter la du landoj / ～的生活 trankvila vivo ②(心情安定) trankvila; kvieta: 心里很不～ esti turmentata de maltrankvilo ◇ ～片 〈药〉 meprobamato*
【安排】 arangxi; organizi; plani; preni [fari] dispoziciojn; dispozicii; ord(ig)i: ～国民经济计划 ellabori la planon de disvolvigxo de la nacia ekonomio / 为外宾～参观游览 organizi vizitojn kaj ekskursojn por la alilandaj gastoj / 每周～一个下午的政治学习 dedicxi unu posttagmezon cxiusemajne al la politika studo / 妥善～时间 lerte dispozicii sian tempon / 合理～工作 racie arangxi la laboron / ～好青年工人的劳动和生活 fari dispoziciojn por organizi la laboron kaj la cxiutagan vivon de la junaj laboristoj / 双方将为进一步会谈作出具体～。 Precizaj dispozicioj estos prenitaj de la du partioj por postaj intertraktadoj. / 会议日程～得太紧。 La tagordo de la kunveno estas tro sxargxita. / 给每一个组～一项任务 difini taskon al cxiu grupo / 重新～河山 doni novan fizionomion al la riveroj kaj montoj [al la regiono]
【安培】 〈电〉 ampero ◇ ～计 ampermetro / ～小时 amperhoro
【安全】 sekura; sekuriga; sendangxera; en sekureco; ekster dangxero: ～到达 sekure alveni / ～转移 transmovigxi en sekureco / ～第一! La sekureco antaux cxio! / 交通～ trafika sekureco; sekureco de la stratoj / 人身～ sekureco de personoj / 保证谈判人员的～ garantii la sekurecon de la intertraktontoj / 国家～ la sxtata sekureco / ～正点 sekura kaj akurata veturado (de trajnoj ktp) ◇ ～瓣 averta klapo [valvo] / ～玻璃 sekurecvitro / ～操作 sekura procedo [funkciigo] / ～措施 sekurigaj rimedoj [arangxoj] / ～带 sekuriga zono; savzono / ～岛 〈交〉 trafikinsulo; rifugxejo / ～灯 〈矿〉 minista lampo; 〈摄〉 sekurlampo / ～电压 sekura tensio / ～阀 sekuriga valvo [klapo]; sekurvalvo; savoklapo / ～感 sento de sekureco; sento pri sendangxereco / ～高度 〈航空〉 sekura alto / ～规程 sekurigaj reguloj / ～胶片 sekura filmo / ～角 〈军〉 angulo de sekureco / ～帽 kasko de sekureco / ～门 rezerva elirejo / ～期避孕法 ritma kontrauxkoncipa metodo / ～设施 sekuriga ekipajxo / ～绳 〈海〉 savsxnuro / ～生产 teni sekurecon dum produktado / ～套 antauxgardilo; kondomo; penisingo / ～梯 rezerva sxtuparo / ～剃刀 sendangxera razilo / ～条约 sekureca traktato / ～停止装置 〈机〉 sekuriga haltigilo / ～通行证 paspermeso / ～网 〈建〉 sekuriga reto; protekta reto / ～系数 koeficiento de sekureco / ～行车 senakcidenta veturigado
【安全理事会】 la Konsilio de Sekureco (de la Unuigxintaj Nacioj)
【安然】 ①(平安) sekure; sendangxere: ～脱险 sukcese eldangxerigxi / ～无恙 sana kaj sekura; tute nevundita [nedifektita] ②(安心地) trankvile; kviete: ～入睡 kviete endormigxi / 只有把这件事告诉他，他心里才会～。 Li neniam sentos sin trankvila, krom se ni diros al li la aferon.
【安身】 logxi [vivi] en pli-malpli mizeraj kondicxoj; sin sxirmi: 无处～ povi trovi sxirmejon [azilon] nenie; havi nenian lokon, kiu povus servi kiel hejmo
【安危】 sekureco kaj dangxero; sekureco: 不顾个人～ sen zorgo pri sia persona sekureco; spite al dangxero; riski sian vivon / ～与共 dividi inter si felicxon kaj malfelicxon
【安慰】 konsoli: 我～了他几句。 Mi diris kelkajn vortojn por lin konsoli [donis al li kelkajn konsolajn vortojn]. / 自我～ konsoli sin mem / 同志们的关怀给了我很大的～。 La zorgo, kiun kamaradoj montris al mi, multe varmigas mian koron. / 孩子成了她唯一的～。 La infano farigxis sxia sola konsolo. ◇ ～剂 〈药〉 placebo / ～奖 konsola premio / ～赛 〈体〉 konsola matcxo / ～物 balzamo
【安稳】 ①(稳当) senskua; senbalanca; stabila: 船走得很～。 La sxipo veturas senbalance. ②(平静) kvieta; trankvila: 孩子睡得很～。 La infano trankvile [kviete] dormas.
【安息】 ①(休息) ripozi: 一刻也不～ ne ripozi ecx unu minuton ②(睡眠) dormi; enlitigxi: 早点～吧。 Enlitigxu frue. ③(长眠) ripozi en paco: ～吧，烈士们! Eternan pacon al vi, martirigxintaj herooj! / 这里～着一位伟大的科学家。 CXi tie tombokusxas granda scienculo.
【安详】 trankvila; kvieta; serena: 举止～ konduti kun trankvileco / ～的面孔 kvieta [serena] vizagxo / 在那危急的时刻，他还保持着～的神态。 En la kriza momento li ankoraux konservis sian trankvilecon.
【安心】 ①(存心) havi [nutri] intencon: ～不善 havi malbonan intencon / 你安的什么心? Kian kasxitan intencon vi nutras? ②(心情安定) havi trankvilan spiritostaton; esti [senti sin ] trankvila; esti libera de maltrankvileco: 麦收没完，大家都安不下心来。 Neniu povis senti sin trankvila, antaux ol la tritikrikolto estis finita. / ～工作 labori en trankvileco [kontente] / 不～工作 esti malkontenta pri sia laboro [okupo]
【安逸】 trankvila kaj komforta; komforta: 过～的生活 vivi komfortan vivon; vivi en komforto / 贪图～ sercxi trankvilecon kaj komforton; esti avida je komforto; ami komforton
【安营扎寨】 starigi tendojn por enlogxigi sin; instali tendaron; tendumi; kampi: 民工们在水库工地上～。 La kamparanoj konstruantaj la akvokonservejon tendumis sur la konstruejo.
【安葬】 enterigi; entombigi; ripozigi en la tero; arangxi la enterigon: 把他的遗骸送回去～ eskorti liajn restajxojn al lia naskigxurbo por enterigo ◇ ～仪式 enteriga ceremonio; enterigo
【安置】 arangxi; meti en decan lokon; loki; instali; liveri laboron al iu; postenigi: 把行李～好 meti la pakajxojn sur iliajn lokojn / ～复员军人 liveri laboron al malmobilizitoj / 使难民得到适当的～ fari arangxojn por akcepti la rifugxintojn / 她把小女儿暂时～在邻居家。 SXi konfidis sian filineton al sia najbaro por kelka tempo. ◇ ～费 monhelpo por starigo de hejmo en nova loko
【安装】 instali; munti; fiksi: ～机器 instali masxinon / ～电话 instali telefonon / 推进器的叶片已经~好了。 La alo de helico jam estas muntita / ～管道 tubmunti / 给门～弹簧锁 fiksi [almeti] risortan seruron al la pordo
【鞍】 [āｎ] selo
【鞍马】 ①(体操器械) cxevalo ②(鞍子和马) selo kaj cxevalo: ～生活 vivo sur cxevaldorso; militista vivo / ～劳顿 laca de longatempa cxevalrajdado — laca de longa vojagxo
【鞍子】 selo
【岸】 [àｎ] ①(水边陆地) bordo: 江～ riverbordo / 海～ marbordo / 上～ surbordigxi / 靠～ albordigxi / 小河两～柳树成行。 Sur la du bordoj de la revereto staras vicoj da salikoj. ②〈书〉(高大) alta kaj granda: 伟～ altastatura kaj fortika; granda kaj forta ③〈书〉(高傲) fiera; orgojla: 傲～ fiera; orgojla; malhumila
【按】 [àｎ] ①(用手压) premi permane: ～电钮 premi sxaltbutonon / ～门铃 sonorigi cxe ies pordo / ～手印 fari fingran premsignon / 把他～倒在地 premi lin malsupren sur la teron / 这是水泥墙，图钉～不进去。 La muro estas el cemento. Premnajletoj ne eniros en gxin. ②(搁下) lasi flanken: 暂时～下此事不提 lasi flanken tiun cxi aferon por la momento ③(按捺) reteni; subpremi: ～不住心头怒火 ne povi reteni [subpremi] sian koleron ④(握着) teni en la mano: ～住操纵杆 teni en la mano la regstangon ⑤(按照) laux; konforme al: ～原稿抄写 kopii laux la originala manuskripto / ～质定价 fiksi prezojn laux la kvalito / ～计划执行任务 plenumi taskon laux la plano / ～制度办事 agi konforme al la regularo / ～姓氏笔划为序排列 arangxi laux la ordo de la nombro de strekoj de la ideografiajxoj de la familinomoj / ～字母[年代]顺序排列 arangxi laux la alfabeta [kronologia] ordo / ～日计算 potaga [pertaga] kalkulo / ～值关税 lauxvalora doganimposto / ～人口平均计算 laux pokapa kalkulo; lauxkape / ～人分配 dividi laux kapoj [personoj] / ～比例发展 disvolvigxi en proporcia maniero; proporcia disvolvigxo / ～我的意思 laux mia opinio; laux mi ⑥(查考) kontroli: 有原文可～。 Oni povas sin turni al la originalo ekzistanta. ⑦(按语) noto: 编者～ redakcia noto
【按兵不动】 ①(使军队暂不行动) teni siajn trupojn tie, kie ili estas; teni la trupojn senmove, atendante la gxustan momenton; ne meti siajn trupojn en batalon ②(接受任务后不肯行动) tute ne agi (preninte sur sin taskon); atendi la gxustan momenton: 大家都干起来了，你怎么还～呢? CXiu alia jam komencis labori. Kial vi ankoraux sidas tie farante nenion?
【按部就班】 sekvi la antauxdifinitan ordon; agi laux la rutino: 学习应该～，循序渐进。 En lernado oni devas sekvi la gxustan ordon kaj progresi pasxon post pasxo.
【按劳分配】 distribuado laux la laboro farita; al cxiu laux lia laboro: 各尽所能，～。 De cxiu laux lia kapablo, al cxiu laux lia laboro.
【按摩】 〈医〉 masagxo: 心脏～ kora masagxo / 为运动员～ masagxi atleton ◇ ～疗法 masagxoterapio; kiropraktiko / ～师 masagxisto; kiropraktikisto
【按期】 je la interkonsentita [fiksita] dato; en la difinita tempo; akurate: ～交货 liveri varojn je la interkonsentita dato / ～出版刊物 akurate publikigi periodajxon / 这项工作必须～完成。 Ni devas fini tiun cxi laboron en la difinita tempo [lauxplane].
【按时】 je la difinita [promesita] horo; en la difinita [fiksita] tempo; akurate: ～到达 akurate alveni / ～完成任务 finplenumi la taskon en la difinita tempo / 我们一定～开会，不要迟到。 Ni nepre komencos la kunvenon je la difinita [fiksita] horo. Venu ne malfrue.
【按说】 konforme al la fakto [rezono]; lauxrezone; normale; principe; logike: ～这时候该下雪了。 Normale devus nagxi en tiu cxi tempo de la jaro. / ～他是会来的，不过过了七点也就别等他了。 Principe li povos veni, sed ne plu atendu lin post la sepa horo. / ～事情早就应该解决了。 Logike, la afero devus esti arangxita pli frue.
【按需分配】 distribuado laux bezono; al cxiu laux lia bezono: 各尽所能，～。 De cxiu laux lia kapablo, al cxiu laux lia bezono.
【按语】 noto aux komento (farita de auxtoro aux redaktoro pri artikolo aux partoj de gxi): 给文章加～ komenti [prinoti] tekston [artikolon]
【按照】 konforme al; laux; surbaze de: ～党章规定 laux la statuto de la Partio / ～预定日程 konforme al la antauxdifinita tagordo / ～自愿原则 surbaze de la principo de volonteco [libera konsento] / ～每个人的贡献大小，分别给以奖励 premii cxiun laux lia kontribuo / ～国民经济的分工 konforme al la labordivido en la nacia ekonomio / ～历史的本来面目表现出来 prezenti la historion tia, kia gxi efektive estas / ～计划这座楼房应于年底交工。 Lauxplane tiu cxi domo estos finkonstruita kaj liverita al la uzantoj cxe la fino de la jaro.
【案件】 jugxafero; afero; proceso; kazo: 刑事～ kriminala proceso [afero] / 民事～ civila proceso [afero]
【案情】 detaloj de jugxafero; elementoj de jugxafera dosiero; kazo: 了解～ esplori la detalojn de jugxafero; fari enketon pri iu afero / ～很复杂。 La kazo estas tre komplika.
【案子】 ①(长桌子) longa tablo; stablo: 肉～ vendotablo de bucxisto / 裁缝～ stablo de tajloro ② 同“案件”
【暗】 [àｎ] ①(黑暗) malluma; malhela; obskura nigra: 天色渐～。 Farigxas iom post iom mallume. / ～绿 malhele verda / 灯光很～。 La lampolumo estas malforta [pala]. ②(秘密) kasx(it)a; sekreta; maskita: 明人不做～事。 Honesta homo faras ninion en kasxiteco. 或 Honestulo ne intrigas. ③〈书〉(不明白) ne bone koni; havi nur malklaran ideon pri: 对情况若明若～ havi nur malklaran [malprecizan] ideon pri la situacio / 明于知彼，～于知己 bone koni la malamikon sen bone koni sin mem
【暗暗】 kasxe; sekrete; sxtele; en kasxiteco; en sekreto; inkognite; nepercepteble; nesenteble; en la menso; en si: 他～跟在敌人后面。 Li sekrete sekvis la malamikon. / 我～吃了一惊。 Mi eksentis konsternon, sed mi ne montris gxin. / 侦察员～记住了敌人的兵力部署。 La rekongnoskanto notis en sia menso la dispozicion de la malamikaj fortoj. / 他～下定决心要学会世界语。 Li faris en si la decidon ellerni Esperanton. / 他～发誓要为牺牲的同志报仇。 Li jxuris en si vengxi siajn martirigxintajn kamaradojn.
【暗藏】 kasxi: ～枪枝 kasxi armilojn / ～的敌人 kasxita malamiko
【暗淡】 malhela; pala; malbrila; senbrila; morna; sombra: ～的颜色 malhela koloro / 屋里灯光～。 La cxambro estas pale lumigita. / ～的前景 mornaj [sombraj] perspektivoj
【暗地里】 kasx(it)e; sekrete; sxtele; nerimarkite; postdorse; post la kulisoj: ～进行破坏 fari subfosadon / ～做了一些不可告人的事 sekrete fari ion, kio ne estas direbla al iu ajn / 我～替他高兴。 Mi gxojas en mi pro li.
【暗害】 ①(暗中陷害) sekrete fari malutilon [malbonon] al iu; insidi kontraux iu ②(暗杀) kasxe [sekrete] mortigi; murdi; asasini*
【暗号】 sekreta signo [signalo]; rekona signo [signalo]; cxifro; kriptogramo; signalvorto; pasvorto: 对～ kontroli reciproke la signalvorton
【暗箭】 sago kasxe pafita; embuska atako; insido: ～伤人 pafi iun de post la dorso; vundi iun per insida rimedo / 明枪易躲，～难防。 Estas facile eviti videblan lancopikon, sed malfacile gardi sin kontraux kasxita sagopafo.
【暗礁】 ①(不露出水面的礁石) rifo; subakva roko; sxero: 绕过～ cxirkauxpasi la rifojn ②(潜伏的障碍) kasxita [latenta] obstaklo
【暗杀】 kasxe [sekrete] mortigi; murdi; asasini*
【暗示】 ①(不明说) aludi; duondiri; sugesti; insinui*; paroli per vortoj kovritaj; subparoli: 他～他要离职。 Li sugestis, ke li volas forlasi sian oficon. / 他没有懂得我的～。 Li ne ekkomprenis tion, pri kio mi aludis. / 他用含糊的话语～他处境的困难。 Li aludis per kovritaj vortoj la malfacilecon de sia situacio. ②〈心〉 sugestio ◇ ～疗法 sugestioterapio
【暗无天日】 kompleta mallumo — plena manko de justeco; malluma abismo; tenebro: 旧社会～。 En la malnova socio oni vivis en tenebro.
【暗指】 aludi; paroli pri io aux iu per vortoj kovritaj
【暗中】 ①(黑暗中) en mallumo: 我在～什么也看不见。 Mi povis vidi nenion en la mallumo. / ～摸索 palpi en mallumo ②(暗地里) en sekreto; en kasxiteco; kasxe; postdorse；post la kulisoj: ～操纵 tiri la sxnurojn post la kulisoj / ～串通 komploti; konspiri / ～支持 sekrete subteni / ～的鼓动 subtera agitado / ～的破坏 subfosado; talpa laborado
【黯然】 ①(阴暗) senbrila; malhela; pala: 工地上千万盏电灯光芒四射，连天上的星月也～无光。 La konstruejo estis lumigita per miloj da elektraj lampoj, tiel ke ecx la luno kaj la steloj sxajnis senbrilaj en komparo. / ～失色 perdi sian brilon; esti eklipsita; esti pala antaux [apud] io; esti senbrila kompare kun io ②(不乐) malgaja; malgxoja; morna; moroza; melankolia; sombra: 神色～ aspekti malgaje / 听到那消息，她不禁～落泪。 Tiu novajxo tiel malgxojigis sxin, ke sxi ne povis sin deteni de larmoj. / ～神伤 senti sin malgaja; droni en profunda melankolio / ～销魂 esti profunde cxagrenita (kiel cxe disigxo)
【肮脏】 ①(不干净) malpura; sordida: ～的衣服 malpura vesto / ～的阴沟 malpura kloako / 这孩子浑身上下肮里肮脏的。 La knabo estis tutkorpe kovrita per malpurajxo. ②(卑鄙) malnobla; abomeninda; malpura; kota: ～的政治交易 malpura politika marcxandado / 心地～ havi malnoblan [kotan] koron
【昂贵】 kara; multekosta; altapreza: 价格～ esti altapreza / ～的首饰 multekostaj juveloj
【昂首阔步】 marsxi per grandaj pasxoj kun la kapo levita; pasxegi antauxen kun fiera tenigxo
【凹】 [āｏ] kava; konkava: ～凸不平的路 malebena vojo / 这张床被他睡得～下去了。 Tiu cxi lito havigxis sub lia pezo. / ～鼻梁儿 plata nazo
【凹陷】 kava; enfalinta: 双颊～ kun kavigxintaj [enfalintaj] vangoj / 双眼～ kun kavigxintaj [enfalintaj] okuloj / 地面～。 La grundo enfalis.
【熬】 [áｏ] ①(煮) bolkuiri: ～粥 fari [kuiri] rizkacxon / ～一锅汤 prepari kuirpoton da supo ②(提取) ekstrakti la esencon de io per longa boligado: ～盐 fari salon per boligado de marakvo / ～油 ekstrakti grason per fando de lardo / ～药 dekokti kuracherbojn ③(忍受) suferi; elteni; elporti: 疼得～不住 tiel dolorege, ke estas neeble plu elteni / ～过艰难的岁月 trapasi malfacilajn jarojn / 他的病怕～不过冬天。 Mi dubas, cxu li gxisvivos la finon de la vintro. / 他的眼睛都～红了。 Liaj okuloj ricevis sangostriojn pro maldormado dum la tuta nokto. ——另读 [āｏ]
【熬夜】 maldormi dum nokto; vigili*: 连续三天～ maldormi tri sinsekvajn noktojn / 他熬一回夜，就病一回。 CXiufoje, kiam li maldormas la tutan nokton, li malsanigxas la sikvantan tagon.
【翱翔】 rondflugi; sxvebi; flugpendi: 海鸥在惊涛骇浪上～。 Mevoj rondflugas super la ondegoj. / 雄鹰冲破阴云浓雾，在空中～。 Fendante la nigrajn nubojn kaj densan nebulon, la akcipitro sxvebis en la cxielo. ◇ ～机 glisilo
【袄】 [ǎｏ] subsxtofita jako: 棉～ vatita jako / 皮～ pelta jako
【傲慢】 aroganta; orgojla; malhumila; insolenta: 态度～ sin teni arogante; preni arogantan tenigxon; teni la nazon supren (z)
【傲气】 aroganteco; malhumileco; orgojlo: ～十足 plena de aroganteco; treege aroganta / 她可～了。 SXi estas tre aroganta. 或 SXi cxiam tenas la nazon supren.
【奥秘】 sekreto; mistero: 探索宇宙的～ esplori la misterojn de la universo
【奥妙】 profunda; mistera; okulta; subtila: 意义～极了! Kiaj profundaj ideoj! / 神奇～ mirinda kaj mistera / 我看不出其中有什么～。 Mi vidas nenion misteran en tio. / ～无穷 ekstreme subtila
【懊悔】 bedauxri; penti; senti rimorson: 我～把时间白白地浪费掉。 Mi bedauxras, ke mi vane perdis la tempon.
【懊恼】 cxagrenigxi; afliktigxi: 我没有完成任务，心里很～。 Mi tre cxagrenigxas, cxar mi ne plenumis la taskon. 或 Min tre cxagrenas mia neplenumo de la tasko.
【懊丧】 deprimita; desapontita*: 神情～ havi deprimitan mienon