人生各年龄段的雅称

Eleganta Nomo de Ĉiu Aĝperiodo de la Homo


在现代社会中,年轻常被看成一种优势。尤其是青年女子,她们把自己的年龄视作个人隐私,常不喜欢说出自己的实际年龄,一方面是为了使别人能对她们年龄有美丽的猜想,另一方面也希望自己能青春常驻,不愿让人感觉到她们的年龄在一年一年地增长。为了迎合女士们的这种心理,电视上便曾经出现过“今年我二十,明年我十八”(Ĉi-jare mi estas dudekjara, kaj venontjare mi estos dekokjara)的广告词。

其实古人也是不愿随意说出自己的具体年龄的,他们并不是因为上述的原因,而是觉得把自己年龄的数字直截了当地说出来太直白了,毫无韵味。因此,他们常喜欢用一些比较文雅得体的词语来代替具体的数字,尽量把自己的年龄说得脱俗一些。

古人习惯用龆龇或髫龄来代称童年(infanaĝo)。前者的意思指换牙的年龄(aĝo, en kiu la infano ricevas definitivajn dentojn),后者是指小孩垂着短发的年龄(aĝo, en kiu la infano portas pendantan hararon)。男孩子到了十五岁时开始束发,就是把头发梳挽到头顶上(ligi la harojn supren sur la verton),因而“束发”就成了男孩子十五岁的代称(la aĝo de suprenligo de la hararo; la aĝo de dek kvin jaroj)。女孩子十五岁时就开始盘束头发并插上簪子(komenci porti hartuberon kun harpinglo),因而女孩子到了十五岁也就称为“及笄”(“笄”就是簪子)(atingi la aĝon de pinglita hartubero)。

古代男子二十岁时开始戴帽子(komenci porti ĉapon),表示成年(atingi plenaĝecon; viriĝi)。二十岁生日时要行加冠礼(ceremonio, en kiu junulo komencas porti ĉapon kiel signon de viriĝo),因而二十岁就称为“弱冠”(aĝo de ĉapita junulo)

成年人的各年龄段的代称大都出自《论语》中的孔子的一段话:“吾十有五而志于学,三十而立,四十而不惑,五十而知天命,六十而耳顺,七十而从心所欲,不逾矩。”(En la dekkvina jaro mi inklinigis mian tutan koron al lernado. En la trideka mi jam firme staris inter homoj.  En la kvardeka mi ne plu havis dubojn. En la kvindeka mi ekkonis la volon de Ĉielo.  En la sesdeka miaj oreloj fariĝis kapablaj por percepti la veron.  En la sepdeka mi povis sekvi la deziron de mia koro sen malobservi ĉiajn regulojn.)孔子的这段话可以说是对人生历程的极富哲理的总结,它对后世影响如此之深,以致人们习惯上都把三十岁称为“而立”(aĝo, en kiu oni komencas firme staras inter homoj; aĝo de tridek jaroj),四十岁称为“不惑”(aĝo, en kiu oni ne plu havas dubojn; aĝo de kvardek jaroj),五十岁称为“知天命”(aĝo, en kiu oni jam konas la volon de Ĉielo; aĝo de kvindek jaroj)。的确,人到了三十岁就可以立身独挡一面,到了四十岁对人生就不再迷惑了,到了五十岁就应该通晓上天的意志和安排,认识人生意义的真谛和上天赋于的使命了。

­十岁称为花甲或耳顺。所谓“花甲”是由天干地支交错搭配、六十年为一周期而得名。古人用天干地支纪年或计算年龄时,六十组干支轮一周叫做一个甲子(ciklo de sesdek jaroj en la sistemo de la Ĉielaj Trunkoj kaj la Teraj Branĉoj)。耳顺(aĝo, en kiu oni jam havas orelojn kapablajn por percepti la veron; aĝo de sesdek jaroj)则仍来自上面孔子的那一段话。老年人七十岁称为古稀。它来自唐代大诗人杜甫《曲江》诗:“酒债寻常行处有,人生七十古来稀”(Mi faras ŝuldojn por la vintrinkado en ĉiu drinkejo; De l’ antikvec’ la sepdekjara aĝo estas maloftaĵo)。七八十岁的年纪称为“耋”(sepdekjara aŭ okdekjara aĝo),八九十岁称为“耄”(okdekjara aŭ naŭdekjara aĝo)。如果说一位老人已是期颐之年,这“期颐”就是一百岁了(la aĝo de cent jaroj)!


                                                                                          返回目录