“空穴来风”


“空穴来风”这一成语,按《现代汉语词典》(2002年增补本)的释义,是“有了洞穴才有风进来(见于宋玉《风赋》)。比喻消息和传说不是完全没有原因的。”依据这一释义,我在《汉语世界语大词典》中把这个成语译为:

【空穴来风】 [kōng xué lái fēng] malplena truo invitas la venton — (esprimo devenanta de la frazo en la poezieca prozo Vento verkita de Song Yu de la periodo de Militantaj Regnoj “枳句来巢,~”“kurba ponciro* taŭgas por birda nestiĝo, kaj malplena truo invitas la venton”) ne ekzistas onidiro senbaza; famo ne flugas, se kaŭzo ne estas (z); niaj malfortaĵoj donas flugilojn al klaĉoj

“枳”是一种落叶灌木。枳句是多曲的枳树。句,同勾,弯曲。这两句的意思是说:枳树弯曲容易招致飞鸟来搭窝,空洞之处风容易进来。“枳”在世界语中没有现成的对应词来表达,只好引进一个新词。谢玉明先生翻译的《红楼梦》中曾使用过这个新词:

Ponciruso: Poncirus trifoliata el rutacioj (见《红楼梦》世界语译本第三卷第626页)

我略去了这种植物的拉丁学名的词尾“us”,使词形显得短小一些。

去年,《现代汉语词典》又出了第5版。我查看了一下,新版本对“空穴来风”这一词条作了修订:

【空穴来风】 kōng xué lái fēng 有了洞穴才有风进来(语出宋玉《风赋》)。比喻消息和传说不是完全没有原因的,现多用来比喻消息和传说毫无根据。

以前我们常把“比喻消息和传说毫无根据”看作是对这一成语的误用。《现代汉语词典》(第5版)与时俱进地把这一用法正式收进词典中,这就意味着认可了这一用法。据此,我也将《汉语世界语大词典》中“空穴来风”作了相应的修改:

【空穴来风】 [kōng xué lái fēng] (比喻消息或传说不无原因) malplena truo invitas la venton — (esprimo devenanta de la frazo en la poezieca prozo Vento verkita de Song Yu de la periodo de Militantaj Regnoj “枳句来巢,~”“kurba ponciro* taŭgas por birda nestiĝo, kaj malplena truo invitas la venton”) ne ekzistas onidiro senbaza; famo ne flugas, se kaŭzo ne estas (z); niaj malfortaĵoj donas flugilojn al klaĉoj; kie fumo leviĝas, tie fajro troviĝas (z); ne ekzistas fumo sen brulo (z); ne ekzistas fumo sen fajro; se brulas nenio, fumo ne iras (z) (比喻消息或传说毫无根据) vento venas el malplena truo La novaĵo havas nenian bazon; la onidiro estas tute senbaza; cirkulas famo tute sen kaŭzo


                                                                                           返回目录