介绍一些世界语“成对词”(ĝemelaj vortoj)
世界语中有一些词常常成双配对放在一赽使用。它们不但结合得非常紧密,而且词序固定。这类词称做成对词(ĝemelaj vortoj)。下面是我在阅读中收集到的一些世界语成对词。
akvo kaj pano (Z) 水和面包;粗茶淡饭
antikva kaj moderna 古代的和近代的
atendi kaj vidi 等着瞧
aŭ kun ŝildo, aŭ sur ŝildo 要么战胜,要么战死
ĉiam kaj eterne (Z) 永远;永久地
ĉielo kaj tero! (Z) 天地作证!(起誓用语)
denove kaj refoje (Z) 再三再四地;三番五次地
edzo kaj edzino (= geedzoj) 夫妻
en fajro kaj en akvo 赴汤蹈火;冒一切危险
en ĝojo kaj malĝojo 不论祸福;在任何情况下
en ĝuo kaj bruo 过着花天酒地的享乐生活
en ordo kaj konkordo (Z) 有条不紊地;井然有序地
en silko kaj veluro (Z) 过着奢侈豪华的享乐生活
esti kiel fajro kaj akvo 如水火一般不相容
frotita kaj polurita (homo) (Z) 饱经世故的(人)
iam kaj iam (= de tempo al tempo) 时时;间或
junuloj kaj maljunuloj 老老少少
ĵuri kaj reĵuri 一再发誓
kaj por ĝojo, kaj por ploro 不论是福是祸;同甘共苦;祸福与共(在教堂举行婚礼时的誓言)
karno kaj sango (Z) 血肉之躯
kun karno kaj ostoj 亲自
la “se” kaj “sed” (为故意拖延而作的)借口;托词
la Alfa kaj la Omega 始与终;全部
la manoj kaj la piedoj 手脚
la por kaj la kontraŭ (Z) 赞成和反对
la propra karno kaj sango (Z) 亲骨肉;儿女
la riĉaj kaj malriĉaj 富者和贫者;贫富
la suno, luno kaj steloj 日月星辰
leĝe kaj rajte (Z) 既合法又正当;合理合法
maĉi kaj remaĉi (Z) 反复思考
malantaŭ seruro kaj riglilo (Z) 妥为保藏
manĝi kaj trinki 吃喝
morto aŭ libereco! (Z) 不自由,毋宁死
pano kaj vino (Z) 圣餐
pasinteco kaj nuneco (Z) 过去和现在;今昔
patro kaj patrino (= gepatroj) 父母
per (la tuta) korpo kaj animo (Z) 全身心地;全心全意地;尽心竭力地
per fajro kaj glavo (Z) 用火与剑;用残酷镇压的手段
per fero kaj sango 使用暴力镇压的手段
pli kaj pli (Z) 越来越
plue kaj plue …了,还…;持续不断地
preni kaj beni (Z) 欣然接受(注:beni在这里作“感谢”、“感恩”讲)
ree kaj ree 一次又一次地;再三再四地
ricevi karnon kaj sangon (Z) 成为有血有肉的;获得了活生生的内容
sperta kaj lerta (homo) (Z) 既熟练又灵巧的(人)
sportoj kaj ludoj 运动和游戏
tiam kaj tiam 时时;间或
tie kaj tie (aŭ: tie kaj ĉi tie) 在多处;零星分散地
tien kaj reen (Z) 往复地;来回地
tio kaj alio (Z) 各种事情;各样东西
tre kaj tre (Z) 非常、非常
tuta domo kaj havo 所有家产
tuta posedo kaj heredo (Z) 所有家产
veni kaj reveni 来来往往
vino, virino, tamburino 美酒、女人和铃鼓;吃喝玩乐
virinoj kaj infanoj 妇女和儿童
viroj kaj virinoj 男女
vivi larĝe kaj lukse (Z) 过着阔绰奢侈的生活
vivi sate kaj glate (Z) 过着不愁衣食的舒服生活
世界语中还有一些成对使用的连词。这些成对连词在世界语中叫做duopaj konjunkcioj或ĝemelaj konjunkcioj,也可称为korelativaj konjunkcioj(关联连词)。例如:
jen … jen … 时而…时而…
aŭ … aŭ … 要么…要么…
ĉu … ĉu … 不论…或…
ĉu... aŭ... 是…或是…
eble... eble... 可能…可能…
kaj... kaj... 有…还有…; 既…又…
nek... nek... 既不…也不…
ne nur... sed ankaŭ... 不但…而且…
kvankam... tamen... 虽然…但是…
另外还有一些起关联作用的成对使用的副词。例如:
kiel... tiel (ankaŭ)... 不但…而且…
ju pli... des pli... 越…越…
unuflanke... duaflanke... (aŭ: aliflanke…) 一方面…另一方面…
unuparte... aliparte... 一方面…另一方面…