Pridisputita estas la tempo en kiu la kaŭzoj de variado, kio ajn ili estus, ĝenerale agas; ĉu dum la frua aŭ malfrua periodo de embria kresko, aŭ dum la momento de koncipo. La eksperimentoj de Ĝefri Sejnt-Hiler (Geoffroy St Hilaire) montras ke nenatura traktado de embrio kaŭzas monstrojn; kaj ke monstroj ne povas esti distingitaj per iu ajn klara linio disde ordinaraj variaĵoj. Sed mi forte emas suspekti ke la plej ofta kaŭzo de variado povas esti atribuita al tio, ke la masklaj kaj femalaj generaj elementoj estas misinfluitaj antaŭ la ago de koncipo. Kelkaj kialoj kredigas min pri tio; sed la precipa kialo estas la rimarkinda efiko kiun kaptiteco aŭ kultivado havas al la funkcioj de la genera sistemo; ĉi tiu sistemo ŝajne estas multe pli influiĝema ol iu ajn alia parto de organismo, al la efikoj de ajna ŝanĝo de vivkondiĉo. Nenio pli facilas ol malsovaĝigi animalon, kaj malmultaj aferoj estas pli malfacilaj ol reproduktigi ĝin en kaptiteco, eĉ en la multaj kazoj kiam la masklo kaj femalo kuniĝas. Estas tre multaj animaloj kiuj ne generas sin, kvankam vivantaj longe sub malsevera kaptiteco en sia origina lando! Ĉi tio estas ĝenerale atribuita al difektitaj instinktoj; sed multaj kultivitaj plantoj montras ekstreman vivecon, kaj tamen malofte aŭ neniam produktas semojn! En kelkaj malmultaj kazoj estis malkovrite ke tre malgrandaj ŝanĝoj, ekzemple iomete pli aŭ malpli da akvo dum iu certa periodo de kresko, determinos ĉu planto produktos semojn aŭ ne. Ĉi tie mi ne povas priskribi la abundajn detalojn kiujn mi kolektis pri ĉi tiu kurioza temo; sed por montri kiom rimarkindaj estas la leĝoj kiuj determinas la reproduktadon de kaptitaj animaloj, mi nur mencias ke karnovoraj animaloj, eĉ de tropikaj landoj, generas sin en ĉi tiu lando sufiĉe facile en kaptiteco, escepte de la plantigraduloj (aŭ ursa familio); dume, karnovoraj birdoj, kun tre raraj esceptoj, apenaŭ iam ajn demetas fekundajn ovojn. Multaj ekzotikaj plantoj havas tute senefikan polenon, en la sama preciza stato kiel en la plej malfekundaj hibridoj. Ĉe unu flanko ni rimarkas malsovaĝajn animalojn kaj plantojn, kvankam ofte malfortajn kaj malsanetajn, tamen reproduktantajn sin libere en kaptiteco; kaj aliflanke, ni rimarkas individuojn, kvankam forprenitajn el natura stato dum juneco, perfekte malsovaĝigitajn, longvivajn, kaj sanajn (de kiu mi povus doni multajn ekzemplojn), tamen iliaj reproduktaj sistemoj estas tiom serioze influitaj per neviditaj kaŭzoj, ke ili malsukcesas generi sin. Ni ne devas esti surprizitaj ke ĉi tiu sistemo, kiam ĝi funkcias en kaptiteco, funkcias ne tute regule, kaj produktas idojn ne perfekte similajn al siaj gepatroj, aŭ variemajn.

Oni diras ke malfekundeco estas la ruinigo de hortikulturo; sed laŭ la supra vidpunkto, ni ricevas variemon danke al la samaj kaŭzoj kiuj produktas malfekundecon; kaj variemo estas la fonto de ĉiuj preferindaj produktaĵoj de la ĝardeno. Mi aldonu, ke kiel iuj organismoj reproduktos sin tre libere en plej nenaturaj vivkondiĉoj (ekzemple kunikloj kaj musteloj en kaĝoj), indikante ke iliaj reproduktaj sistemoj estas ne misinfluitaj; tiel same iuj animaloj kaj plantoj toleros malsovaĝigon aŭ kultivadon, kaj varios tre malmulte, eble apenaŭ pli ol en natura stato.

Oni facile povus fari longan liston de 'anomaliaj plantoj;' per ĉi tiu termino ĝardenistoj indikas sproson aŭ branĉon, kiu subite akiras novan kaj foje tre malsaman karakteron de la restaĵo de la planto. Tiaj sprosoj estas propageblaj per greftado, ktp., kaj foje per semo. Ĉi tiuj 'anomalioj' estas ekstreme raraj en naturo, sed tute ne raraj en kultivado; kaj en ĉi tiu kazo ni vidas ke la traktado de la gepatroj estas influinta sproson aŭ branĉon, kaj ne la ovolojn nek polenon. Sed plej multaj fiziologoj opinias ke ne ekzistas esenca diferenco inter sproso kaj ovolo en la plej fruaj stadioj de formiĝo; tial, fakte, 'anomalioj' subtenas mian vidpunkton, ke oni povas atribui variemon al tio ke la ovoloj aŭ poleno, aŭ ambaŭ estas influitaj per traktado de la gepatra planto antaŭ la koncipa ago. Ĉiukaze, ĉi tiuj kazoj montras ke variado estas ne necese ligita, kiel iuj aŭtoroj supozas, kun la ago de generado.

Plantidoj de la sama frukto, kaj animalidoj kune naskitaj, foje tre diferencas inter si, kvankam ambaŭ la idoj kaj la gepatroj, kiel Mjuler (Muller) rimarkis, estas verŝajne submetitaj al precize la samaj kondiĉoj de vivo; kaj ĉi tio montras kiom negrava la rektaj efikoj de la vivkondiĉoj estas kompare kun la leĝoj de reproduktado, kaj de kresko, kaj de heredo; ĉar se la efikoj de la kondiĉoj estus rektaj, se iu de la idoj varius, ĉio probable varius en la sama maniero. Estas tre malfacile juĝi kiom, en la kazo de iu variaĵo, ni devas atribui al la rekta influo de varmo, malsekeco, lumo, nutraĵo, ktp. Mia opinio estas ke en animaloj, tiaj efikoj produktas tre malgrandan rektan efikon, kvankam ŝajne pli en la kazo de plantoj. Laŭ ĉi tiu vidpunkto, la lastatempaj eksperimentoj de sinjoro Bakman (Buckman) pri plantoj ŝajnas ekstreme valoraj. Kiam ĉiuj aŭ preskaŭ ĉiuj individuoj submetitaj al certaj kondiĉoj estas influitaj en la sama maniero, la ŝanĝiĝo unue ŝajnas esti rekte pro tiaj kondiĉoj; sed en iuj kazoj, estas demonstreble ke tute malaj kondiĉoj kaŭzas similajn ŝanĝiĝojn de strukturo. Ĉiukaze iu eta kvanto de ŝanĝiĝo estas, mi opinias, atribuebla al la rekta influo de vivkondiĉoj; ekzemple, en iuj kazoj, plia grandeco pro kvanto de nutraĵo, koloro pro specifaj specoj de nutraĵo kaj pro lumo, kaj eble la dikeco de pelto pro klimato.

Kredinte ke ĉiam estas plej bone studi iun specialan grupon, mi, post pripensado, komencis bredi malsovaĝajn kolombojn. Mi kolektis ĉiujn rasojn kiujn mi povis aĉeti aŭ akiri, kaj estis tre bonŝanca ricevi haŭtojn de pluraj lokoj en la mondo, speciale de la Honorinda W. Elliot de Hindio, kaj de la Honorinda C. Mari (C. Murray) de Persio. Multaj studverkoj en malsamaj lingvoj estas publikigitaj pri kolomboj, kaj iuj estas tre gravaj, pro ilia konsiderinda antikveco. Mi renkontadis plurajn elstarajn kolomboŝatantojn, kaj estis permesita aliĝi al du el la Londonaj Kolombo-Kluboj. La diverseco de la rasoj estas miriga afero. Komparu la Anglan kurieron kaj la kurtvizaĝan rulfalanton (tumbler), kaj vidu la mirindan diferencon en iliaj bekoj, kiu rezultigas respondajn diferencojn en iliaj kranioj. La kuriero, pli speciale la maskla birdo, estas ankaŭ rimarkinda pro la miriga formiĝo de karunkola haŭto ĉirkaŭ la kapo, kaj ĉi tio aperas kun tre longaj palpebroj, tre grandaj eksteraj orificoj al la naztruoj, kaj larĝa buŝo. La kurtvizaĝa rulfalanto havas bekon kies profilo estas preskaŭ kiel tio de fringo; kaj la vulgara rulfalanto havas la unikan kaj nure hereditan kutimon flugi je granda alteco en densa grego, kaj transkapiĝi, piedojn super kapo. La nano estas birdo de granda korpo, kun longa masiva beko kaj larĝaj piedoj; iuj de la subrasoj de nanoj havas tre longajn kolojn, aliaj havas longajn flugilojn kaj vostajn, aliaj havas unike mallongajn vostojn. La dornulo estas parenca al la kuriero, sed, anstataŭ tre longan bekon, ĝi havas tre mallongan kaj tre larĝan bekon. La paŭtanto havas multe longigitan korpon, flugilojn kaj krurojn; kaj ĝia grandege formita kropo, kiun ĝi fiere pufigas, povas instigi miron kaj eĉ ridadon. La turbito havas tre mallongan kaj konusan bekon, kun linio de retroirantaj plumoj laŭ la brusto; kaj ĝi havas la kutimon daŭre grandigi iomete la supran parton de la ezofagon. La Jakobeno havas plumojn tiom retroirantajn laŭ la nuko, ke ili formas kapuĉon, kaj ĝi havas, proporcie al ĝia grandeco, multe longigitajn flugilojn kaj vostajn plumojn. La trumpetisto kaj ridanto, laŭ iliaj nomoj, kveras tre malsame al la aliaj rasoj. La ventumilvostulo havas tridek aŭ eĉ kvardek vostplumoj, anstataŭ dek du aŭ dek kvar, la normala nombro en ĉiuj membroj de la granda kolomba familio; kaj ĉi tiuj plumoj estas daŭre malfaldigitaj, kaj estas portitaj tiom rekte, ke en bonaj birdoj la kapo kaj vosto tuŝas sin; la oleoglando estas tute nefunkcianta. Oni povus listigi kelkajn aliajn malpli distingitajn rasojn.

En la skeletoj de pluraj rasoj, la formiĝo de la ostoj de la vizaĝo ege diferencas laŭ longeco kaj larĝeco kaj kurbeco. La formo, kaj ankaŭ la larĝeco kaj longeco de la branĉiĝo de la malsupra makzelo, varias laŭ tre rimarkinda maniero. La nombro de vostaj kaj sakraj vertebroj varias; kaj ankaŭ la nombro da ripoj, kune kun ilia relativa larĝeco kaj la ekzisto de elstaraĵoj. La grandeco kaj formo de la truoj en la sternumo estas ege variaj; Tiel ankaŭ estas grado de diverĝo kaj relativa grandeco de la du brakoj de la furkulo. La proporcia larĝeco de la buŝo, la proporcia longeco de la palpebroj, de la orifico de la naztruoj, de la lango (ne ĉiam en strikta kunrilato kun la longeco de la beko), la grandeco de la kropo kaj de la supra parto de la ezofago; la formiĝo kaj kadukiĝo de la oleoglando; la nombro de la ĉefaj flugilaj kaj vostaj plumoj; la relativa longeco de la flugiloj kaj vosto al si kaj al la korpo; la relativa longeco de la kruroj kaj de la piedoj; la nombro de skvamoj sur la piedfingroj, la formiĝo de haŭto inter la piedfingroj, estas ĉiuj punktoj de strukturo kiuj varias. La periodo en kiu la adolta plumaro estas akirita varias, same kiel la stato de la lanugo en kiu la birdidoj estas kovritaj kiam ili elkoviĝas. La formo kaj grandeco de la ovoj varias. La maniero de flugado varias rimarkinde; kaj ankaŭ en iuj rasoj, la voĉo kaj temperamento. Laste, en iuj rasoj, la maskloj diferencas de la femaloj laŭ iometa grado.

Entute, oni povus elekti almenaŭ dudek kolombojn, kiuj, se montritaj al ornitologo kaj se li estus informita ke temas pri sovaĝaj birdoj, estus certe, mi kredas, juĝitaj de li kiel klare distingitaj specioj. Plie, mi ne kredas ke iu ajn ornitologo metus la Anglan kurieron, la kurtvizaĝan rulfalanton, la nanon, la dornulon, la paŭtanton, kaj la ventumilvostulon en la saman genron; eĉ malpli ĉar oni povus montri al li plurajn vere hereditajn subrasojn, aŭ speciojn, kiel li eble nomus ilin.

Kvankam la diferencoj inter rasoj de kolomboj estas grandaj, mi estas tute konvinkita ke la komuna opinio de natursciencistoj estas prava; tio estas, ke ĉiuj devenas de la rokkolombo (Columba livia), inkluzivante sub ĉi tiu termino plurajn geografiajn rasojn aŭ subspeciojn, kiuj diferencas inter si laŭ bagatelaj manieroj. Ĉar pluraj de la kialoj kiuj kondukis min al ĉi tiu opinio estas iugrade aplikeblaj al aliaj kazoj, mia mallonge donos ilin ĉi tie. Se la pluraj rasoj ne estas variaĵoj, kaj ne devenas de rokkolomboj, ili devas deveni de almenaŭ sep aŭ ok originaj rasoj; ĉar estas neeble produkti la nunajn malsovaĝajn rasojn per la interbredado de malplia nombro: kiel, ekzemple, oni povus produkti paŭtanton per interbredado de du rasoj, se unu de la gepatraj rasoj ne posedis la karakteraĵon de grandega kropo? La supozitaj originaj rasoj devas ĉiuj esti rokkolomboj; tio estas, birdoj kiuj ne bredas sur nek volonte sidas sur arboj. Sed krom C. livia, kun ĝiaj geografiaj subspecioj, nur du aŭ tri aliaj specioj de rokkolomboj estas konataj; kaj ĉi tiuj ne havas la karakteraĵojn de la malsovaĝaj rasoj. Pro tio la supozitaj originaj rasoj devas aŭ ankoraŭ ekzisti en la landoj kiel oni unue malsovaĝigis ilin, kaj ankoraŭ esti nekonataj al ornitologoj; kaj ĉi tio, konsiderante iliajn grandecon, kutimojn kaj rimarkindajn karakteraĵojn, ŝajnas tre malprobabla; aŭ ili devas esti malaperintaj en la sovaĝa stato. Sed birdoj kiuj bredas sin sur krutejoj, kaj estas bonaj flugantoj, malprobable estas ekstermitaj; kaj la komuna rokkolombo, kiu havas la samajn kutimojn al la malsovaĝaj rasoj, ne estas estermita eĉ sur pluraj malgrandaj Britaj insuletoj, nek sur la bordoj de la Mediteraneo. Tial, la supozita ekstermo de tiom da specioj havantaj similajn kutimojn al la rokkolombo ŝajnas al mi esti tre malprudenta supozo. Plie, la pluraj supre menciitaj malsovaĝaj rasoj estis transportitaj al ĉiuj partoj de la mondo, kaj tial, iuj devis esti portitaj denove al siaj originaj landoj; sed eĉ ne unu iam ajn fariĝis sovaĝa, kvankam la dovkot-kolombo (dovecot-pigeon), kiu estas rokkolombo en nur iomete ŝanĝita formo, fariĝis sovaĝa en pluraj lokoj. Denove, ĉiuj lasttempaj spertoj montras ke estas tre malfacile igi sovaĝan animalon bredi sin libere en kaptiteco; tamen laŭ la hipotezo de la multa origino de niaj kolomboj, oni devas supozi ke almenaŭ sep aŭ ok specioj estis tiom ĝisfine malsovaĝigitaj en antikva tempo per duoncivilizitaj homoj, ke ili estas tre fekunda en kaptiteco.

Argumento de granda graveco, laŭ mi, kaj aplikebla en pluraj aliaj kazoj, estas ke la supre menciitaj rasoj, kvankam ĝenerale similaj en konstitucio, kutimoj, voĉo, koloro, kaj en la pleja parto de sia strukturo, kun la sovaĝa rokkolombo, tamen estas certe tre malnormalaj en aliaj partoj de sia strukturo: ni povus vane serĉi la tutan grandan familion de kolombedoj por beko simila al tiu de la Angla kuriero, aŭ la kurtvizaĝa rulfalanto, aŭ dornulo; por retroirantaj plumoj similaj al tiuj de la jakobeno; por kropo simila al tio de la paŭtanto; por vostplumoj similaj al tiuj de la ventumilvostulo. Tial oni devas supozi ne nur ke duoncivilizitaj homoj sukcesis tute malsovaĝigi plurajn speciojn, sed ke li intence aŭ pro ŝanco elektis ekstreme malnormalan speciojn; kaj plie, ke ĉi tiuj samaj specioj ĉiuj malaperis aŭ perdiĝis. Tiom da strangaj eventualaĵoj ŝajnas al mi malprobablaj je plej alta grado.

Iuj faktoj pri la kolorado de kolomboj certe meritas konsideron. La rokkolombo estas ardezoblua, kaj havas blankan gropon (La hindia subspecio, C. intermedia de Strikland (Strickland), havas bluecan); La vosto havas malhelan strion ĉe la rando, kaj la bazoj de la eksteraj vostplumoj havas blankajn eksterajn randojn; la flugiloj havas du nigrajn striojn: iuj duonmalsovaĝigitaj rasoj kaj iuj ŝajne vere sovaĝaj rasoj havas, krom la du nigrajn striojn , nigran kvadratecan desegnon sur la flugiloj. Ĉi tiuj pluraj markoj ne okazas kun en iu ajn alia specio de la tuta familio. Nun, en ĉiu de la malsovaĝaj rasoj, konsiderante nur bone breditajn birdojn, ĉiuj supraj markoj, eĉ la blankaj randoj de la eksteraj vostplumoj, foje kunaperas perfekte formitaj. Plie, kiam du birdoj apartenantaj al du distingita rasoj estas interbreditaj, kiuj ambaŭ ne estas blua nek havas iujn supre menciitajn markojn, la hibridaj idoj tre emas subite akiri ĉi tiujn trajtojn; ekzemple, mi interbredis iujn tute blankan ventumilvostulojn kun iuj tute nigraj dornuloj, kaj ili produktis brun-kaj-nigre makulitajn birdojn; ĉi tiujn mi denove interbredis, kaj unu nepo de la pure blanka ventumilvostulo kaj pure nigra dornulo havis tre belan bluan koloron, kun blanka gropo, duobla nigra flugilstrio, kaj striitaj blankrandaj vostplumoj, kiel iu ajn sovaĝa rokkolombo! Oni povas kompreni ĉi tiujn faktojn, laŭ la bone konata principo de reapero de pratipoj, se ĉiuj malsovaĝaj rasoj devenas de la rokkolombo. Sed se ni neus ĉi tion, ni devus fari unu el la du sekvantajn malprobablajn supozojn. Aŭ, unue, ĉiuj el la pluraj supozitaj originaj rasoj estis koloritaj kaj markitaj simile al la rokkolombo, kvankam neniu alia ekzistanta specio estas tiel kolorita kaj markita, tiel ke en ĉiu aparta raso estus tendenco reiri al la samaj koloroj kaj markoj. Aŭ, due, ke ĉiu raso, eĉ la plej pura, estis ene de dekduo, aŭ maksimume dudeko da generacioj, interbredita kun rokkolomboj: Mi diras ene de dek du aŭ dudek generacioj, ĉar ni konas neniun fakton kiu apogas la kredon ke la ido iam ajn reiras al iu praulo apartigita de pli granda nombro de generacioj. En raso kiu estis krucigita nur unufoje kun iu distingita raso, la tendenco reiri al ajna karakteraĵo derivita de tiu krucigo nature fariĝos malpli kaj malpli, ĉar en ĉiu posta generacio estos malpli de la fremda sango; sed kiam estis neniu krucigo kun distingita raso, kaj estas tendenco en ambaŭ gepatroj reiri al karakteraĵo, kiu estis perdita dum iu antaŭa generacio, ĉi tiu tendenco, spite ĉiujn kontraŭajn indikojn, povas esti transdonita sen malgrandiĝo dum nedifinita nombro da generacioj. Oni ofte konfuzas ĉi tiujn du distingitajn kazojn en studverkoj pri heredo.

Fine, la hibridoj aŭ miksrasuloj el inter ĉiuj malsovaĝaj rasoj de kolomboj estas perfekte fekundaj. Mi povas aserti ĉi tion pro miaj propraj observadoj, intence faritaj sur la plej distingitaj rasoj. Nu, estas malfacile, eble malfareble, prezenti unu kazon de hibridaj idoj de du animaloj klare distingitaj kiuj estas mem perfekte fekundaj. Iuj aŭtoroj kredas ke long-daŭra kaptiteco eliminas ĉi tiun fortan tendencon al malfekundeco: pro la historio de la hundo mi kredas ke estas iom da probableco en ĉi tiu hipotezo, se aplikita al specioj proksime rilatita, kvankam neniu eksperimento subtenas ĝin. Sed etendi la hipotezon tiom vaste por supozi ke specioj, origine tiom distingitaj kiom kurieroj, rulfalantoj, paŭtantoj, kaj ventumilvostuloj nun estas, generus perfekte fekundajn idojn, inter si, ŝajnas al mi ekstreme malprudenta.

Pro ĉi tiuj pluraj kialoj, tio estas, la malprobableco ke homoj antaŭe sukcesis bredi sep aŭ ok supozitajn speciojn de kolombo libere en kaptiteco; ĉi tiuj specioj estantaj tute nekonataj en sovaĝa stato kaj nenie resovaĝiĝintaj; ĉi tiuj specioj havantaj tre malnormalajn trajtojn en certaj aspektoj, kiam komparitaj kun ĉiuj aliaj kolombedoj, kvankam tre similaj en la plejo de aliaj aspektoj al la rokkolombo; la blua koloro kaj diversaj markoj foje aperantaj en ĉiuj rasoj, kiam pure breditaj kaj kiam interbreditaj; la miksrasaj idoj estantaj perfekte fekundaj; pro ĉi tiuj pluraj kialoj, kune konsideritaj, mi sentas neniun dubon ke ĉiuj niaj malsovaĝaj rasoj devenas de la Columba livia kun ĝiaj geografiaj subspecioj.

Por subteni ĉi tiun vidpunkton, mi aldonu, unue, ke oni malkovris en Eŭropo kaj Hindio, ke C. livia, aŭ la rokkolombo, estas malsovaĝigebla; kaj ke ĝiaj kutimoj kaj granda nombro da strukturaj punktoj kongruas kun ĉiuj malsovaĝaj rasoj. Due, kvankam Angla kuriero aŭ kurtvizaĝa rulfalanto ege malsimilas laŭ iuj karakteraĵoj al la rokkolombo, tamen per komparo de la pluraj subrasoj de ĉi tiuj rasoj, pli speciale tiuj portitaj de foraj landoj, ni povas fari preskaŭ perfektan serion inter la ekstremoj de strukturo. Trie, tiuj karakteraĵoj kiuj ĉefe distingas ĉiun rason, ekzemple la pendaĵo kaj longeco de beko en la kuriero, la mallongeco de tio ĉe la rulfalanto, kaj la nombro da vostplumoj ĉe la ventumilvostulo, estas en ĉiu raso elstare variemaj; kaj la ekspliko de ĉi tiu fakto estos klara kiam ni diskutos selektadon. Kvare, kolomboj estis rigardataj, kaj prizorgataj per pleja zorgemo, kaj amataj de multaj homoj. Ili estas malsovaĝigitaj dum miloj da jaroj en pluraj lokoj de la mondo; la plej frua konata mencio pri kolomboj estas en la kvina Egipta dinastio, ĉirkaŭ 3000 jaroj antaŭ Kristo, laŭ informo de Profesoro Lepsius al mi; sed sinjoro Berĉ (Birch) informas min ke kolomboj estas en menuo de la antaŭa dinastio. En la tempo de la Romianoj, laŭ la informo de Plinio , grandegaj prezoj estis pagitaj por kolomboj; 'ne, ili venas al ĉi tiu pasejo, por ke ili taksu iliajn genealogion kaj rason.' Kolomboj estas tre alte taksitaj de Akber Khan en Hindio, ĉirkaŭ la jaro 1600; neniam malpli ol 20 000 kolomboj estis en la korto. 'La monarkoj de Irano kaj Turano sendis al li iom da tre raraj birdoj;' kaj, daŭrigas la korta historiisto, 'Lia Moŝto per interbredado, metodo neniam farita antaŭe, plibonigis ilin mirige.' Ĉirkaŭ la sama periodo, la Nederlandanoj estis tiom entuziasmaj pri kolomboj kiom la antikvaj Romianoj. La ĉefa graveco de ĉi tiuj konsideroj por ekspliki la grandegan kvanton da variado kiun kolomboj montras, estos evidenta kiam ni traktos Selektadon. Tiam, ni ankaŭ vidos kial la rasoj tre ofte havas iom monstran karakteron. Estas ankaŭ tre favora cirkonstanco por produkto de distingitaj rasoj, ke masklaj kaj femalaj kolomboj facile povas esti parigitaj dumvive; kaj tial malsamaj rasoj povas esti loĝigitaj kune en la sama birdejo.

Mi diskutis la probablan originon de malsovaĝaj kolomboj iom longe, tamen tre nesufiĉe; ĉar kiam mi komencis bredi kolombojn kaj rigardis la plurajn tipojn, bone sciante kiom fidele ili reproduktas sin, mi sentis plene tiom da malfacilo kredi ke ili iam ajn devenis de komuna prapatro, kiom ajna natursciencisto sentus farinte similan konkludon pri la multaj specioj de fringoj, aŭ aliaj grandaj grupoj de birdoj en naturo. Unu cirkonstanco forte imponis al mi; tio estas, ke ĉiuj bredistoj de diversaj malsovaĝaj animaloj kaj kultivistoj de plantoj, kun kiu mi iam ajn parolis, aŭ kies studverkojn mi legis, estas firme konvinkitaj ke la pluraj rasoj, kiujn ili prizorgas, devenas de sama nombro da origine distingitaj specioj. Demandu, kiel mi demandis, al fama bredisto de Herford-bovoj, ĉu liaj bovoj eble ne devenas de longkornuloj, kaj li ridos malestime. Mi neniam renkontis brediston de kolomboj, aŭ kokoj, aŭ anasoj, aŭ kunikloj, kiu ne estis plene konvinkita ke ĉiu ĉefa raso devenis de distingitaj specioj. Van Mons, en lia studverko pri piroj kaj pomoj, montras kiom absolute li malkredas, ke la diversaj specoj, ekzemple Ribston-pippin aŭ Kodlin-pomo (Codlin-apple), povus deveni de semoj de la sama arbo. Oni povus doni sennombrajn aliajn ekzemplon. La ekspliko, mi kredas, estas simpla: pro longdaŭra studado ili estas forte imponitaj de la diferencoj inter la diversaj rasoj; kaj kvankam ili bone scias ke ĉiu raso varias iomete, ĉar ili gajnas siajn prezojn per selektado de tiaj malgrandaj diferencoj, tamen ili malatentas ĉiujn ĝeneralajn argumentojn, kaj rifuzas adicii en siaj mensoj malgrandajn diferencojn akumulitajn dum multaj sinsekvaj generacioj. Ĉu tiuj natursciencistoj kiuj, sciante multe malpli pri la leĝoj de heredo ol bredistoj, kaj sciante ne pli ol ili pri la mezaj ligiloj en la longaj linioj de deveno, ne agnosku ke multaj de niaj malsovaĝaj rasoj devenis de la samaj prapatroj - ĉu ili ne lernu lecionon de sinzorgo, kiam ili priridas la ideon, ke specioj en natura stato estas rektaj posteuloj de aliaj specioj?

Nun ni mallonge konsideru la manipulojn per kiu oni produktis malsovaĝajn rasojn, el unu aŭ el pluraj rilatitaj specioj. Iomete da efiko estas, eble, atribuebla al la rekta ago de eksteraj vivkondiĉoj, kaj iomete al kutimo; sed estus aŭdace diri ke tiaj faktoroj respondecas por la diferencoj inter ĉarĉevalo kaj kurĉevalo, grejhundo kaj spurhundo, kuriera kolombo kaj rulfalanta kolombo. Unu de la plej rimarkindaj trajtoj en niaj malsovaĝaj rasoj estas ke ni vidas en ili adaptiĝon, certe ne al la bono de la animalo aŭ planto, sed al la uzo aŭ plaĉo de homoj. Iuj variaĵoj utilaj al homoj probable estiĝis subite, aŭ per unu paŝo; ekzemple, multaj botanikistoj kredas ke la fulkardo, kun ĝiaj hokoj, kiujn neniu mekanika aparato povas egali, estas nur variaĵo de la sovaĝa dipsako; kaj ĉi tiu kvanto de ŝanĝiĝo eble estiĝis subite en plantido. Probable okazis tiel ĉe la stangturna hundo (turnspit dog); kaj estas sciate, ke tiel okazis ĉe la ankona ŝafo (ancon sheep). Sed kiam ni komparas la ĉarĉevalon kaj kurĉevalon, la dromedaron kaj kamelon, la diversajn rasojn de ŝafo adaptitajn aŭ al kultivita tero aŭ monta paŝtejo, kun la lano de iu raso bona por iu celo, kaj tiu de alia raso bona por alia celo; kiam ni komparas la multajn rasojn de hundoj, kiuj utilas al homoj en tre malsamaj manieroj; kiam ni komparas la batalkokon, tre persisteman en batalo, kun aliaj rasoj apenaŭ disputemaj, kaj kun 'eternaj ovproduktantoj' kiuj neniam volas sidi, kaj kun la bantamo, tre malgranda kaj eleganta; kiam ni komparas la grandan nombron da agrikulturaj, kuirartaj, fruktarbaraj kaj florĝardenaj rasoj de plantoj, plej utilaj al homoj en malsamaj sezonoj kaj por malsamaj celoj, aŭ tre belaj al homaj okuloj, ni devas, mi kredas, serĉi klarigon preter nura variado. Ni ne povas supozi ke ĉiuj rasoj estis subite produktitaj tiom perfekta kaj utila kiom ni nun vidas ilin; ja, en pluraj kazoj, ni scias ke ĉi tio ne estis ilia historio. La ŝlosilo estas la homa povo de akumulita selektado: la naturo donas sinsekvajn variaĵojn; la homo adicias ilin laŭ difinitaj direktoj utilaj al si. En ĉi tiu senco oni povas diri ke la homo kreas por si utilajn rasojn.

La granda povo de ĉi tiu principo de selektado ne estas hipoteza. Estas certe ke pluraj de niaj eminentaj bredistoj, eĉ en la daŭro de unu vivo, modifis vastgrade iujn rasojn de bovoj kaj ŝafoj. Por plene konscii pri tio kion ili faris, preskaŭ necesas legi plurajn de la multaj studverkoj dediĉitaj al ĉi tiu temo, kaj inspekti la animalojn. Bredistoj kutime parolas pri la organizo de animalo kiel io tre plasta, kiun ili kapablas modli preskaŭ laŭplaĉe. Se mi havus spacon, mi povus citi multajn subtenantajn ekstraktojn de alte kompetentaj ekspertoj. Joat (Youatt), kiu probable pli bone konis la verkojn de agrokulturistoj pli bone ol preskaŭ iu ajn, kaj kiu estis mem tre bona juĝanto de animaloj, parolas pri la principo de selektado kiel 'tio kio ebligas al la agrokulturisto, ne nur modifi la karakteron de sia grego, sed ŝanĝi ĝin tute. Ĝi estas la bastono de magiisto, per kiu li povas alvoki al vivo ajnan formon kaj muldaĵon kiu plaĉas al li.' Lordo Somervil (Somerville), parolante pri kio bredistoj faris al ŝafoj, diras: 'Ŝajnas kvazaŭ ili desegnus sur muro per kreto formon perfektan en ĝi mem, kaj tiam igus ĝin ekzisti.' Tiu plej lerta bredisto, sinjoro Ĝon Sibrajt (Sir John Sebright), kutimis diri, pri kolomboj, ke 'li povus produkti ajnan celitan plumaron en tri jaroj, sed li bezonus ses jarojn por akiri kapon kaj bekon.' En Saksio la graveco de la principo de selektado por la merinoŝafo (merino sheep) estas tiom plene konsciata, kaj homoj traktas ĝin kiel profesion: oni metas la ŝafojn sur tablo kaj studas ilin, kiel artkritikanto studas pentraĵon; oni faras ĉi tion tri fojojn je intertempoj de monatoj, kaj la ŝafoj estas markitaj kaj klasigitaj, tiel ke oni povu poste elekti la plej bonajn por bredado.

La efektiva atingo de Anglaj bredistoj estas pruvita de la grandegaj prezoj, kiujn oni donas por animaloj de bona raso; kaj ĉi tiuj estas eksportitaj al preskaŭ ĉiuj anguloj de la mondo. La plibonigo neniel ĝenerale ŝuldiĝas al interbredado de malsamaj rasoj; ĉiuj plej bonaj bredistoj forte kontraŭas ĉi tiun metodon, escepte foje, inter proksime rilatitaj subrasoj. Kaj kiam interbredado estas farita, plej proksima selektado estas multe pli necesa ol en ordinaraj kazoj. Se selektado konsistus nur en apartigo de iu tre distingita variaĵo, kaj bredado kun ĝi, la principo estus tiom evidenta, ke ĝi apenaŭ meritus rimarkon; sed ĝia graveco konsistas el la granda efiko produktita per unudirekta akumulo dum sinsekvaj generacioj, de diferencoj absolute nerimarkeblaj al netrejnita okulo - diferencoj, kiujn mi, ekzemple, vane provis kompreni. Apenaŭ unu homo el mil havas sufiĉe precizan okulon kaj juĝon por fariĝi elstara bredisto. Se oni estas dotita de ĉi tiuj kvalitoj, kaj oni studas sian temon dum jaroj, kaj dediĉas sian vivon al ĝi kun nevenkebla persisto, oni sukcesos, kaj eble faros grandajn plibonigojn: Se iuj de ĉi tiuj kvalitoj mankas, oni certe malsukcesos. Malmultaj facile kredas ke necesas natura talento kaj jaroj da praktiko eĉ por fariĝi lerta kolombobredisto.

Plantkulturistoj sekvas la samajn principojn; sed la variaĵoj ĉi tie estas ofte pli abruptaj. Neniu supozas ke niaj plej bonaj produktaĵoj estis produktitaj per ununura variaĵo el la origina raso. Ni havas pruvojn ke ne okazis tiel en iuj kazoj, en kiuj precizaj registroj ekzistas; tiel, por doni tre bagatelan ekzemplon, oni povas citi la daŭran pligrandiĝon de la ordinara groso. Ni vidas mirigan pliboniĝon en multaj floroj de floristoj, kiam ni komparas la florojn de hodiaŭ kun la desegnoj faritaj nur dudek aŭ tridek jarojn antaŭe. Ekde kiam raso de plantoj estas sufiĉe bone establita, la semproduktistoj ne elprenas la plej bonajn plantojn, sed simple trairas siajn sembedojn, kaj eltiras la 'fuŝulojn,': tio estas, la plantoj kiu devias de la ĝusta normo. Kun animaloj ĉi tiu speco de selektado estas, fakte, ankaŭ praktikata; ĉar apenaŭ iu ajn estas tiom senzorga ke li permesus siajn plej malbonajn animalojn generi sin.

Pri plantoj, estas alia metodo por observi la akumulitajn efikojn de selektado - tio estas, per komparo de la diverseco de floroj de la sama specio en florĝardeno; la diverseco de folioj, guŝoj, aŭ tuberoj, aŭ ajna valora parto, en kuireja ĝardeno, kompare kun la floroj de la samaj variaĵoj; kaj la diverseco de fruktoj de la sama specio en fruktarbaro, kompare kun la folioj kaj floroj de la sama kolekto de variaĵoj. Vidu kiom malsamaj la folioj de la brasiko estas, kaj kiom ekstreme similaj estas la floroj; kiom malsimilaj la floroj de la trikoloreto estas, kaj kiom similaj la folioj; kiom multe la fruktoj de malsamaj tipoj de grosoj diferencas en grandeco, koloro, formo, kaj hareco, kaj tamen la floroj montras tre bagatelajn diferencojn. Ne estas kazo, ke la variaĵoj kiuj diferencas multe en iu trajto tute ne diferencas en aliaj trajtoj; ĉi tio apenaŭ, eble neniam estas la kazo. La leĝoj de kunrilato de kresko, kies gravecon oni devas neniam malatenti, certigos iujn diferencojn; sed, kiel ĝenerala regulo, mi ne povas dubi ke la daŭra selektado de malgrandaj variaĵoj, en folioj, floroj, aŭ la fruktoj, produktos rasojn malsamajn disde aliaj ĉefe en ĉi tiuj trajtoj.

Oni povus kontraŭargumenti ke la principo de selektado fariĝis laŭmetoda praktiko ekde apenaŭ pli ol tri kvaronoj de jarcento; oni certe pli atentas ĝin dum lastaj jaroj, kaj multaj studverkoj estis eldonitaj pri la temo; kaj la rezulto, mi aldonu, estis, laŭ responda grado, rapida kaj grava. Sed estas tute malvere, ke la principo estas moderna malkovro. Mi povus doni plurajn referencojn pri la plena agnosko de la graveco de la principo en la verkoj de profunda antikveco. En severaj kaj barbaraj periodoj de Angla historio, elstaraj animaloj estis ofte importitaj, kaj oni starigis leĝojn por malpermesi ilian eksporton: oni ordonis la detruon de ĉevaloj kiuj estis sub difinita grandeco, kaj oni povas kompari ĉi tion al la 'elsarko de fuŝuloj' per plantkulturistoj. Mi trovis, ke la principo de selektado estis klare skribita en antikva Ĉina enciklopedio. Iuj antikvaj Romaj verkistoj prezentis eksplicitajn regulojn. En ekstraktoj el Genezo, estas klare, ke oni atentis pri la koloro de malsovaĝaj animaloj en tiu frua periodo. Sovaĝuloj nun foje interbredas siajn hundojn kun sovaĝaj kanisedaj animaloj, por plibonigi la rason, kaj ili faris tiel antaŭe, laŭ atesto de Plinio. La sovaĝuloj en Suda Afriko parigas siajn tirbovojn laŭ koloro, same kiel iuj Eskimoj faras kun siaj hundoteamoj. Livinston (Livingstone) montras kiom multe bonaj malsovaĝaj rasoj estas aprecitaj de la nigruloj de la interno de Afriko, kiuj ne interrilatis kun Eŭropanoj. Iuj de ĉi tiuj faktoj ne montras efektivan selektadon, sed ili montras ke la bredado de malsovaĝaj animaloj estis zorge atentata en antikvaj tempoj, kaj nun estas atentata de la plej primitivaj sovaĝuloj. Certe estus strange, se oni ne atentus bredadon, ĉar la heredo de bonaj kaj malbonaj trajtoj estas tre evidenta.