词汇和语法篇

复 合 句

古存华

  从句法角度来看，任何一种语言都是由简单句和复合句组成。世界语里复合句在文章里占的比重是相当大的。Edmond Privat著原文小说“Karlo”第一章共26句，复合句就有10句。我们平常讲话复合句也占很大比例。一般来说，单句表达的思想较为简单，复合句表达的内容更复杂、细微。例如：

  1．Mi ofte legas librojn en Esperanto matene.（我常在早晨读世界语书籍。）

  2．Mi legis libron en Esperanto post kiam mi ellitiĝis hieraŭ matene.（我昨天早晨起床后读了世界语书。）

  3． La sinjoro estas mia instruisto.（那位先生是我的老师。）

  4．La sinjor,kiu iras sur la trotuaro, estas mia instruisto.（在人行道上走的那位先生是我的老师。）

  说第3句话时，可能要借助于手指方向，听者才能明白你指的是谁，第4句就说得很具体。

  第2句中的“postkiam mi ellitiĝis hieraŭ matene”称时间状语从句，说明主句谓语动作发生的时间。第4句中，“kiuiras sur la trotuaro”叫做定于从句，修饰主句主语名词la sinjoro。

  世界语复合句分两大类，即并列复合句和主从复合句。我们将着重介绍主从复合句，对并列复合句只作简单讲解。

一、           并列句

1． 连接句：简单句 + 连接词 + 简单句……

这类句型有连接词（kaj, same, cetere, fine, krome, eĉ, ankaŭ, nek…nek…等）将两个或更多的简单句连接而成，如：

Li kuradis de sia domo al la domo de sia filo, kaj de tie revenadis al sia domo.（她从自己的家跑到儿子的家，又从那里回到自己的家。）

En la vespera amuzkunveno li kantis, same mi.（在晚会上，他唱了歌，我也唱了。）

2． 选择句：简单句 + 连接词 + 简单句……

选择具列举各种可能的事，其中仅一件事有可能发生。连接词用aŭ，如：

Antaŭhieraŭ vespere vi iris al Erling Parko aŭ al Pipa Parko?（前天晚上，你到鹅岭公园去了还是到枇杷山公园去了？）

Malŝpari tempon signifas vane vivi aŭ pli ĝuste sin mortigi.（浪费时间意味着空度人生，更确切地说意味着自杀。）

3． 对比句：简单句 + 连接词 +简单句

  这种句型在意义上是相互独立的。一般没有连接词，也可用kaj和dum。如：

Li estas kuraĝa, dum lia fratino leporkorulo.（他勇敢，而他妹妹是兔子胆。）

La lango laboras, kaj la mano nenifaras（光说不做。）

4． 结论句：简单句 + 连接词 +简单句

这种句型前一句说出后一句的原因，后一句表达前一句的结构。连接词有：do, pri tio, tial, sekve。如：

Estas frosta vetero, tial mi prenas miajn glitilojn.（今天天气晴朗而严寒，所以我把冰鞋带上了。）

Tiu homo ĉion elklaĉas, estus do domaĝe sciig al li la aferon.（那人会把一切都吐露的，不该把那件事告诉他。）

5． 说明句：简单句 + 连接词 + 简单句

这种句型后一句解释、提出前一句内容的理由，连接词用ĉar, tio estas (t.e.), nome, ja, des pli ke。如：

La akuzativo montras direkton, tio estas, movadon al ia loko.（目的格表示方向，也就是向某个地点运动。）

Li havas du infanojn, nome unu filon kaj unu filinon.（他有两个孩子，即一个儿子和一个女儿。）

二、主从复合句

  所谓主从复合句即由一个主句和一个（或几个）从属句组成的句子。从句可以在主从复合句中起主语、宾语、定语、表语或状语的作用，所以主从复合句中的从句可分别称为主语从句、宾语从句、表语从句或状语从句。

  掌握各种从句的结构和它们所起的作用是非常必要的。阅读中常常遇到相当长的句子，有时甚至一个句子就是一段文章。为什么会有这么长的句子呢？这是由于作者用了包含从句的主从复合句之故（当然，由并列句组成的复合句有时也相当长）。这时，我们就要分析其句型，才能准确的理解这类长句子。

1． 宾语从句：

宾语从句分为说明宾语从句、关系宾语从句和附属宾语疑问句。

1） 说明宾语从句：主句 + 从属连接词ke + 宾语从句

例如：

Precipe usonanoj ofte esperas, ke la japanoj tuj faros decidon al la propono.（特别是美国人常常希望日本人立刻对他们的建议做出决定。）

Ho, mi scias, ke Esperanto estas vivanta lingvo, do unuavice parola lingvo, kiel la angla, la franca ktp.（啊，我知道世界语是一种活的语言，而首先是如英语、法语一样能上口的语言。）

Ĉu vi permesas ke mi tuŝu vian kimonon?（我摸一摸你的和服行吗？）

Li rakontis al mi, ke li vizitis mian landon kiel sportisto.（他告诉我，他曾以一个运动员的身份访问过我国。）

Li informis min, ke oni petis lin partopreni en televida prezento.（他通知我，有人请他参加电视演出。）

La okcidentanoj revenas al siaj landoj kaj trovas, ke nenio okazas en la japana organizaĵo.（西方人回国后发现日方没有任何反响。）

Mi opinias, ke por pensanta homo, estas pli bone plenkreski en sia patrolando.（我认为，对于一个有头脑的人来说，在自己的祖国生长更好一些。）

Ĉu vi kredas, ke mi ludas neze de la nokto?（你相信我在半夜拉琴吗？）

2） 关系宾语从句：主句 +从属连接词（关系词）+ 宾语从句

主句里有指示代词tion, tiun, tiujn预报。如：

Faru tion, kio al vi plaĉas.（做你喜欢做的事吧。）

Alportu tion, kion mi petas.（把握所要的东西带来吧！）

Mi ne konas tiujn, kies nomojn vi menciis.（我不认识你所提到名字的那些人。）

关系宾语从句容易被看作定语从句，其区别请见后面定语从句。

3） 附属宾语疑问句：主句 + 疑问句

例如：

Mi ne scias, kiu ŝi estas.（我不知道她是谁。）

Oni raportis al mi, kio okazis.（有人向我报告发生了什么事。）

Li ne volas diri, kion kostis la donaco.（他不愿说出那礼品值多少钱。）

Li demandis ŝin, kial ŝi revenas tiel frue.（他问她为什么回来得这么早。）

Neniu scias, de kie li venis.（谁也不知道他从何处来。）

La polico esploris, de kiam li restadas en la urbo.（那警察调查他从何时起住在这个城市里。）

Li precize elkalkulis, kiel longe daŭras la laboro.（他精确地算出了那件工作将延续多久。）

Skribu al mi, ĉu li venos.（写信告诉我他来不来。）

Oni esploras, ĉu la rivero estas sufiĉe profunda por ŝipoj.（人们在勘查那条河的深度是否适合行船。）

2． 主语从句

顾名思义，主语从句就是修饰、补充或充当主语的小句子。主语从句可分为说明、关系和主语附属疑问句。

1）说明主语从句。从属连接词用ke。如：Ĉu tio estas vera, ke Kamarado Wang forveturis al Beijing?（王同志到北京去了，是真的吗？）中，ke Kamarado Wang forveturis al Beijing就是主句里主语tio的补充说明。再如：Ŝajnas, ke pluvos.（好像要下雨了。）中，ke pluvos这个句子就是主句Ŝajnas的主语。在句子Min tedas, ke li parolas senĉese pri si mem.（他喋喋不休的谈他自己，使我感到厌烦。）中，主语从句及其功用就更加明显了。什么事使我感到厌烦？ke li parolas…这件事使我感到厌烦。Estas domaĝe, ke la bela plano fiaskis.（可惜那个美好的计划失败了。）注意：主句里的表语domaĝe是副词形式，这是因为主句的主语是一个从句之故。

2）关系主语从句。主句里往往有指示代词tiu或者tio。这种从句的从属连接词是关系词kiu(j),kies, per kiu, kun kiu等。如：

Tiu, kiu diris tion al mi, mortis.（把那件事告诉我的那个人死了。）

Tiu, kies portreton vi montris, estas mia fratino.（你指的照片上的那个人是我姐姐。）

Tiu, per kiu vi sendis la leteron, estas perfidulo.（你拍去送信的那个人是个叛徒。）

3）主语附属疑问句。从属连接词是疑问词表里的词或Ĉu。如：

Ne estas certe, pro kio li mortis.（他为何而死还未肯定。）

Estas dube, ĉu li sciis tion.（他是否知道那件事还有疑问。）

La tuta kampo ŝajne estis jam okupita kaj ne restis jam, kie oni ricevu partizanojn.（整个场地似乎已被占完，已没剩下接待游击队员的地方了。）

3． 定语从句。

定语从句起着形容词定语的作用。形容词定语修饰或限定一个名词，定语从句亦然。定语从句分为关系定于从句和说明定语从句。

  1）关系定语从句。如：

  La homo, kiu vin vizitos, estas mia amiko.（将拜访你的那人是我朋友。）

  Mi sendos al vi la libron, pri kiu mi parolis.（我将把我谈到过的那本书寄给你。）

  La homo, kiun vi sendis, alvenis.（你派来的那个人到了。）

  Mi vizitis la profesoron, kies libro vin tiom interesas.（我拜访了那位教授，他的书使你那么感兴趣。）

  Li estas tia homo, kiu neniam pardonas.（他是从来不原谅人的那种人。）

  Mi volas vidi tiun leteron de via amiko, kiu ĵus alvenis.（我想看看您的那位刚到的朋友的信。）

  Ŝi deŝiris la solan rozon, kiu restis en la ĝardeno.（她摘下了花园里唯一剩下的一朵玫瑰。）

  2）说明定语从句。从属连接词时ke。如：

  La stato, ke mi devas vane atendi, ne daŭros longe.（我们必须徒劳地等待的那种情况不会继续长久。）

  Mi ricevis leteron, ke li baldaŭ venos.（我收到了一封信说他不久就要来。）

  Ĉu vi aŭdis la famon, ke li mortis.（你听到传言说他死了吗？）

  Mi ricevis depeŝon, ke mi iru tuj.（我收到一封急信叫我立刻去。）

  Mi havas la plenan certecon, ke li ne rifuzas vin.（我们可以完全肯定他不会拒绝您。）

4． 表语从句

在简单句里，表语处于系动词esti, fariĝi等之后，表示主语的职业、性格和特征。表语从句是主句谓语的表语，仍处于系动词之后，判断起来是轻而易举的。

如：Li estas, kia li estas.（他还是老样子。）。表语从句分为说明表语从句、关系表语从句和表语附属疑问句。

1） 说明表语从句。从属连接词时ke。如：

Malfeliĉo estas, ke li neniam eldomiĝas.（不幸的是他从不出门。）

Lia principo estas, ke li neniam manpremas.（他的原则是从不与人握手。）

La ordono estas, ke ni iru.（那命令叫我们去。）

2） 关系表语从句。从属连接词是关系代词。如：

Li estas (tiu), kiu vin savis.（他就是救你的那个人。）

Tio estis, kio kaŭzis lian pereon.（那就是使他毁灭的原因。）

La feino ŝanĝiĝis tia, kia ŝi estis antaŭe.（仙女恢复了原貌。）

3） 表语附属疑问句。

La demando estas, ĉu li vivas aŭ mortis.（他是死是活不得而知。）

La problemo estas, ĉu ni iru aŭ restu.（问题是我们去还是留下。）

5． 状语从句

状语从句在复合句中是最复杂的，名目繁多，使用频率高，不可忽视。简单句中有多少种状语，复合句中也有多少种状语从句。状语从句分为地点、时间、假设、让步、因果、比较、方式等。

1） 地点状语从句：从属连接词kie (kien), de kie, ĝis kie,主句里有指示代词tie (tien), de tie, ĝis tie, 但往往省略。如：

Li iras (tien), kien mi intencis iri.（他到我打算去的那个地方去。）

Li laboras (tie), kie oni laboris.（他在我曾经工作过的那个地方工作。）

Li grimpis (ĝis tie), ĝis kie nuboj ne povas atingi.（他登上了云朵也到不了的高峰。）

Tien kuru, kien mi montris.（到我指的那个地方去。）

La gelernantoj sidiĝis sub la arboj, kie estas agrabla ombro.（学生们在树荫下坐下了。）

2） 时间状语从句：从属连接词kiam, post kiam, antaŭ ol, ĵus kiam, dum。

Kiam mi skribis la leteron, li envenis.（我正在写信，他走了进来。）

Dum ŝi kantis, ĉiuj silente aŭskultante.（她唱歌时，大家洗耳静听。）

Post kiam ŝi estis mallongan tempon en la arbaro, fariĝis nokto.（她在森林里呆了一会儿，黑夜便降临了。）

Antaŭ ol li laboris en tiu ĉi fabriko, li lernis en mezlernejo.（他在这个工厂工作之前，在中学读书。）

Mi ne trankviliĝos tiel longe, ĝis la demando estos solvita.（这个问题解决之前，我总是平静不下来。）

3） 假设状语从句：从属连接词se。

Se oni faras sian taskon, oni estos rekompencata.（完成了任务就会得到报酬。）

Se iu verŝos sangon de homo. Lia sango ankaŭ estos verŝita.（血债要用血来还。）

Se mi estus vi, mi certe tion farus.（我要是你一定会那样做。）

4） 让步状语从句：从属连接词kvankam, malgraŭ (tio) ke, spite (de tio) ke, eĉ se (se eĉ)。

La herbo estas tute seka, kvankam antaŭ nelonge pluvis.（尽管不久前下过雨，草却完全干枯了。）

Estis varmege, malgraŭ ke la suno staris jam malalte.（尽管太阳已西斜，还是很热。）

Li faris tion, spite ke oni malpermesis.（不顾人们反对，他还是那样做了。）

Eĉ se la ĉielo defalus, li ne timus.（即使天塌下来，他也不怕。）

5） 因果状语从句：从属连接词ke，主句里带有前植词的tio (tiu)。

La katastrofo devenis el tio, ke unu rado de la aŭto elfalis.（造成灾祸的原因是汽车的一个轮子掉了。）表示原因；

Mi ŝanĝis mian decidon je tio (en tion), ke mi restos hejme.（我改变主意决定留在家里。）表示结果；

Ĉio ĉi rezultas el tio, kion mi ĵus eksplikis.（这一切是我刚才所作的解释产生的结果。）表示原因；

La feino sin transformis en tion, kio ŝi antaŭe estis.（那仙女化为原来的样子。）表示结果。

6） 比较状语从句：从属连接词：kiel, pli…ol, malpli…ol。

比较从句可分为等级比较和不等级比较。

（1）     等级比较：

   Li naĝas kiel fiŝo.（他像鱼儿那样游泳自如。）

   Li komprenas predikon, kiel bovo muzikon.（对牛弹琴。）

   La uzado de la artikolo estas tia sama, kiel en aliaj lingvoj.（这个冠词和在别的语言里用法一样。）

（2）     不等级比较：

   Tiu ĉi arbo estas malpli alta ol tiu (arbo). （这棵树不如那棵树高。）

   Li atakis pli sovaĝe ol tigro.（他攻击得比老虎还猛。）

   La afero progresas pli ol iam ajn.（这个事业进展得比任何时候都快。）

   Li havas soifon pli grandan ol sablo.（他口渴得要命。）

比较从句里，比较的对象可以是名词、代词、动词、形容词或副词，应该仔细分析。

                                          返回目录