词汇和语法篇

谈常用介词por

余海涛

  初学世界语者学了常用词的基本意义后，往往以为已经弄懂了，因此不大注意深入学习这些常用词。而常用词正因其常用，所表达的意义才显得十分丰富。我们对这些意义认识得越明确，阅读和使用时把握就越大。所以，如掌握不住那些最基本的常用词，要学好世界语是不可能的。另外，世界语里由常用词构成的那种形式上不合逻辑的惯用语很少，因此不会像民族语一样学起来令人头痛。介词por便是这类常用词之一，它出现的频率极高，俯拾皆是。

  Por总的说来是表示目的，大多数情况作句子中的状语，有时也作定语。细分一下，它又有如下几种在意义上有细微差别的用法。

1． 表示要实现或获得某事物。如：

Por kio vi venis al mi（你到我这儿来干什么）？

“Lu… lu” en Esperanto estas onomatopeo por luldormigi infanon（“Lu…lu”是世界语里哄孩子睡觉的象声词）。

La blinda knabino etendis la manon por almozo（那盲女孩伸手乞求施舍）。

2． 表示某物的固定用途。如：vestojpor infanoj（童装）

Tio estas ĉambro por la gastoj（那是客厅）。

Li estas bona por nenio（他是个什么也不会干的窝囊废）。

当por具有以上两种意义时，我们首先要注意，如果句子中两个动作的逻辑主语是一致的，por后面大多数场合用动词不定式，而不用名词形式。如：Mi prenis plumon por skribi（我提笔写字），ili havas nenion por manĝi（他们没什么可吃了），Li estas tro fiera por obei（他极为傲慢，拒不服从）。其次要知道，在表示趋向动作的谓语后面无需用por。如：Vi restu tie ĉi; mi iros ilin serĉi（你呆在这儿，我去找他们）。La policano kuris kapti la ŝteliston（警察跑上去逮那小偷）。Kiu rabi eliras, ofte nuda revenas（出门去偷抢，回家一身光）。两个逻辑主语若不一致时也同样不用por。如：donial iu manĝi kaj trinki（供某人吃喝），Mi sendos venigi kuraciston（我将派人去请医生来）。

3． 表示交换的物件。如：pagi cent 30 frankojn por sia palto（花一百法郎买大衣）。

Por di monatoj mi ŝuldas 30 frankojn de luprezo（两个月我签了30法郎的房租）。

这里大家要分清danki后面用por这种柴门霍夫式的用法，如：Midankas vin trek ore por via promeso dissendi…（我衷心感谢你答应分发……），La letero riproĉas nin por prokrasto de kvitanco（这封信埋怨我们没有及时开收据）。在此场合，如同一些引申义一样，要注意的若是原因而不是交换，那就完全可以用pro.Pro和por之间在这一点上的区别总是不太明显，故几乎是同义。

4． 表示买卖物体的价格。如：

Tiu magnetfonon mi aĉetis por 500 juanoj（那台录音机我买成500元）。

Ĉu vi povas lasi la domon por mil spesmiloj（这幢房子你能以一千元脱手吗）？

5． 表示一种说明语，其意义时kiel, kvazaŭ。如：

Mi prenis la danĝeron por ŝerco(我曾把危险视同儿戏)。

Ha, mi rigardas vin por via plijuna frato （嗨，我把你认作令弟了）！

Ŝtono servis al nip or seĝo（石头权充凳子让我们坐）。

6． 表示为某人的利益或使某人满意而行动。如：

voĉdoni por iu（投了某人票）

diskuti la por kaj la kontraŭ(讨论赞成的和反对的)

La patrino aĉetis kukojn por siaj du infanoj(妈妈给两个孩子买了点心)。

7． 表示动作所涉及的人，其意义是rilate al。如：

Por la patrino ne ekzistas infano malbela（母亲眼里没有丑孩子。或：母不嫌儿丑）。

Lia tuta kondukto estas por mi problemo（他的全部所作所为让我伤脑筋）。

8． 表示动作在将来持续的某一时间。如：

Diplomite li laboros en Tibeto por 8 jaroj（毕业后，他将在西藏工作八年）。

Pruntedonu al mi la libron por unu momento（把这本书借给我看一会儿吧）。

作这一意义时，我们常常会遇到por后面是用副词的情况。如：foriri por ĉiam（一去不复返）。La amplena vizaĝo de la patrino restos poe eterne en mia koro（母亲慈爱的面容在我心中永存）。Leĝo valoras por poste, sed ne por antaŭe（法律是下不为例，既往不咎）。

Por还用作表示以上八种意义的前缀，如：

Portempa（暂时的），porĉiama（永远的）

Ni trinkis unu kun alia porfratiĝon（我们为彼此之间的和睦友好而畅饮）。

至于连接词组por ke的用法，有专门的文章介绍，本文不再重述。

                                      返回目录