词汇和语法篇

谈世界语动词的基本类型

马  欣

  同世界上大多数自然语一样，在世界语中，动词占有支配的地位，决定着句子的结构，是句子的核心。请比较下面两句：

  Li trovis sian ŝlosilon sub la skribtablo.

  他在写字台下找到了自己的钥匙。

  Li trovis Esperanton facile lernebla.

  他觉得世界语简便易学。

  由于采用了不同的句子结构，trovi一词就具有不同的意义。世界语的许多动词结构，在欧洲人眼里，是顺理成章的，而我们却需要多下功夫才能学好。可见掌握世界语动词的基本类型，是十分重要的。

  世界语动词，大致可分为下列几种：

  I. 连系动词型：主+谓+表语

  S-ro Liang estas nia instruisto.

  La korpo fariĝas multe malpli peza.

  II. 不及物动词型：主+谓

  Ni kunvenos posttagmeze.

  IIa. 不及物动词短语型：主+谓+介+介宾

  这种结构，须接用一个固定的介词。而用哪个介词，往往不能从相应的汉语推出，而只能遵守世界语的表达习惯。同时，这样的结构，意义上相当于汉语的及物动词。

  Nia Partio persistas en proleta internaciismo.

  Ĝi povas servi al interkonigo de literaturoj.

  它如：deci al, kontribui al, partopreni en, plaĉi al, kredi je, dependi de, aparteni al 等。

  III. 及物动词单宾语型：主+谓+直接宾语

  Ili tedas, ke oni ĉiam tenas la buŝon fermita legante kaj meditante.

  IIIa. 及物动词短语型：主+谓+直宾+介+介词宾语

  Helpu min en la traduko de tiu ĉi peco.

  IV. 及物动词双宾语型：主+谓+直接宾语+间接宾语（即介词al+它的宾语）

  Mi lavas al mi la vizaĝon.

  Mi deziras al vi bonan matenon!

  与IIIa不同的是，间接宾语明确表示动作的方向，而不表示直接宾语的变化结果。故不能与IIIa相混。如traduki ion en Esperanton, 即属IIIa，而不是IV型。它如：doni, diri, montri, prezenti, transdoni等。

  V. 及物动词宾补型：主+谓+直接宾语+宾语补足语

  Li nomis sin D-ro E-to.

  Asertante ion bona, mi ne povas eldiri multon pri la motivo.

  Mi petas la amikojn rapidi kun la mendoj.

  它如：trovi, konfesi, permesi, rigardi等。

  这种结构的特点是：

  1. 直接宾语和宾语补足语存在逻辑上的主谓关系；

  2. 宾语补足语为名词、代词和形容词时，必须用主格；有时可在目的格前加kiel来充当（但这种形式实际上是省略的方式壮语从句，如：Ili havas tendon kiel (ili havas) loĝejon.）。

  3. 宾语补足誉为不定式而谓语动词具有促使、劝诱之意时，可换用~，ke iu faru的形式，如：

  Permesu min demandi iujn problemojn = Permesu, ke mi demandu iujn problemojn.

  VI. 无人称型：谓语，如：

  Pluvos posttagmeze. Ne temas pri tio.

  同一动词，采用不同句型的现象，是相当多见的。除了上述trovi外，再举两个例子：

  a. Ĉiuj scias mian opinion. III型。

    Ĉiuj scias pri mia opinio. II型。

  b. Li pardonis al mi kulpon. IV型。

    Li pardonis min je kulpo. IIIa型。

  属于因加用词缀而改变句型的情况，更是屡见不鲜。如：ami, III型；enamiĝi, IIa (per, al, je)，初学者宜在阅读时对动词的用法多加注意，并勤查辞典，注意积累。还可以采取加标记的方法，如：aranĝi, III, IV; zorgi, IIa (pri), III; sugesti, IV; helpi, IIa (al), III, V (en, pri); kredi, III, IIa (al, je, ori), IV。

  虽然世界语句子的形态变化并不复杂，但使用起来却十分灵活而富有表现力。只有通过大量阅读，不断积累，才能学得好，用得活。掌握动词句型对于正确理解，尤其是对与写作，将是十分有用的。

                                                                                             返回目录