世界语学习

世界语文学

双星辉耀绿谊深 诗信唱和妙无伦

—介绍Kalocsay与Baghy的诗信酬唱

胡国柱

诗人之间，写诗唱和酬答，古今中外，代不乏人。真可谓佳作如林。可喜的是，在世界语文坛上，也有这样的名篇、佳话。这就是 Kalocsay（卡洛采）和Baghy（巴基）两位世界语大诗人的诗信赠答。行文之奇，堪称绝唱。
卡洛采和巴基都是匈牙利人。同年出生（1891）。同年学世界语（1911）。同时崭露头角（二十年代初）。同编 Literatura Mondo（《文学世界》杂志 1922-1948）。同为 Budapesxta Skolo（布达佩斯学派）的中坚与核心。同领世界语诗坛的风骚。同是世界语文坛的巨匠。真像一对亲密的双子星座。辉耀太空，光彩夺目！
1936年，是两位巨匠从事世界语活动25周年纪念的日子。人生苦短。在众多的年份中，人们最为看重的就是25年（四分之一世纪）和50年（半个世纪）的纪念。按惯例，是被分别称为 arĝenta（银）与 ora（金）周年纪念的。1936年《文学世界》社为两位巨匠出版了纪念文集。书名叫 Arĝenta Duopo（银辉双星）。
也就在1936年，卡洛采用诗体给巴基写了一封信。长达124个诗行。每行均用5个轻重格音步，11个音节，押成双韵（para rimo 即aa,bb,cc,...的格式），个别地方也间或用到交叉韵(krucrimo, 即abab的格式），并用空行将全诗分为三个诗段。
第一诗段（1-12行）为序诗，开宗明义，述贺诗（贺信）之缘起，点明题目是为25同年而致的祝贺（同时也是自贺）。
第二诗段（13-70）重点讲巴基，是全诗的主体。这一段写得栩栩如生。既有对巴基外貌的描绘，如 nigra vizaĝo（黝黑的脸）， fulma okulparo（闪光的大眼），也有巴基的行为动作、感染力量及所受的尊崇，如：
Ataki korojn per parolo ŝturma （用热烈的话语激荡人们的心弦）
(paĉjon) kun mistera/potenco regi super koroj junaj（被小伙子们称作“父亲”，用神秘的魅力统治着年轻的心灵）
还有对巴基性格的称赞，如：
animo flagra（闪光的心灵）
karese milda, kapriole baŭma（温馨、柔顺、轻快、机灵）
综合效果，可称得上形神兼备。其间又很自然地谈到俩人在世运中的亲密合作，同甘共苦，并肩奋斗。而某些反语的巧妙搭配，如：
amikaj kvereloj（友好的争吵）
gravaj bagateloj（重要的鸡毛蒜皮）
读来实在令人忍俊不禁，妙不可言。
第三段（71-124）写诗人自己。按说在这样的场合下写自己，无论是卑是亢，着笔均大不易，其分寸是很难掌握的。但卡洛采以其幽默、优美的妙笔，写来不温不火，恰到好处。

K.Kalocsay 柯洛曼.卡洛采（1891-1976）

JUBILEA LETERO AL JULIO BAGHY
致尤里巴基的贺信

Kara Julio!---sciu, sendiskute
Mi skribas nun, amike kaj salute
Mi skribas, ĉar mi devas nun babili
Pri vi kaj pri mi mem, kaj eĉ jubili
亲爱的尤里！—听着，现在无需争辩，
我要给您写一封友好、致敬的信件。
我写，因为我现在有话该谈，
谈您、谈我，甚至要欢庆一番。

Okaze de la jubileo kuna.
Jubili---ĉu okazo oportuna?
Nu do, verdire, tia jubileo
Estas miksaĵo de jubil' kaj veo:
为了我们共同的二十五周年纪念。
说是欢庆—但不知这场合是否方便？
喏，那么，说真的，这个纪念
实在是混合了欢庆和哀叹：

Jubilo, ke feliĉe ni postlasis
Dudek kvin jarojn; veo, ke ĝi pasis.
Sed mi ne filozofu plu.Prefere
Mi jam komencu skribi priafere.
欢庆，因为我们有幸度过了二十五年，
哀叹，因为这二十五年一去不再复返。
但我不要再唠叨个没了没完，
还是让我这就来言归正传。

Pri vi unue! Vin post via migra
Vojaĝo hejmen, vidas mi kun nigra
vizaĝo kaj kun okulparo fulma
Ataki korojn per parolo ŝturma,
先谈您！在您远游归家之后，
我见到的是一张黝黑的脸，
一对明亮闪光的大眼，
您用那热烈的话语激荡着人们的心弦，

Kiam unue vi kun agopreto
Venis al la Hungara societo.
Mi vidis vin en via ronda ERA,
Amik-gvidanton, "paĉjon", kun mistera
当您首先做好了一切准备，
来到我们匈牙利世界语协会。
我见您在您的世界语小组里面，
您是小组的头，被小伙子们称作“父亲”，

Potenco regi super koroj junaj
Vin adorantaj. Kaj en niaj kunaj
Laboroj mi vin vidas: Kiam flustre
Kaj Hurle kiel tigro de Sumatro
您用神秘的力量统治着年轻的心灵，
他们都深深地将您崇敬。
在我们共同的工作中，我也见到了您，
一会儿悄悄细语，一会儿放声大吼，就像是苏门答腊的老虎。


Vi penas gvidi kaj direkti ĝuste
La amatoran trupon de teatro,
En kiu ankaŭ mi mem havis rolon.
En via buŝ' mi aŭdas la parolon,
您努力领导，正确指引
一个业余的话剧团体，
其中也分了一个角色给我自己。
从您嘴里我听到了各种话题。

Kiam plezure, kaj ĝuante mem,
Rakontas vi pri la plej nova tem'
De versoj, de novelo, de romano.
Mi vidas nin sidadi en sunbano
您满怀高兴，自己也津津乐道地
把最新的题材谈起。
谈诗歌、小说、还有长篇巨著。
我见到我们沐浴在阳光里，

De nefineblaj interparoladoj,
Pri la aktuala turno de la radoj
De l' mondo aŭ de l' "familia rondo"
Mi vidas, ĉe Literatura Mondo,
互相促膝，有着说不完的话语。
我们谈论时代巨轮最近的转动，
或者是“世界语者大家庭”的信息。
我看到，在“文学世界”

Ke ni klopodas kune en barakto
Pri la agrabla tasko de l' redakto
Kaj mankon de la abonantoj spitas.
Kaj vidas mi, ke ni kaprompe ŝvitas,
我们共同在挣扎、努力
从事愉快的任务---编辑
缺少订户使我们焦虑不已
我们直急得满头大汗淋漓

Kun la krajon' inter la fingroj spasmaj
Super abon-alvokoj entuziasmaj,
Sed ne entuziasmigaj---laŭ la pruvo
De la rezulto. Ho, somera pluvo
手指痉孪，夹着铅笔
推敲着热烈的征订小启
不过从反应来看，效果不济，
因为后果证明了这个结局。

De la rememoroj! Kiom da kvereloj
Amikaj pri tre gravaj bagateloj!
Rankoroj! Repaciĝo! Kunaj taskoj
Kiom da planoj! Kiom da fiaskoj!
啊！夏季暴雨一般丰沛的回忆，
啊！有过多少次友好的争吵，
为了非常重要的鸡毛蒜皮！
有过多少次不和！和解！同舟共济！

Kaj, vi demandas, kiom da rezulto?
Nu, se paroli vere, ne tro-multo
Kompare tion, kion ni intencis;
Kaj tamen, se ni povas rekomenci,
有多少次宏伟规划！多少次一败涂地！
是的，您还问有多少结果？
嗯，的确不太多，说真的，
尤其是与我们的期望相比。

Ni ja komencus, kie ni komencis.
Ĉu ne? Ni nin ne lasas kondolenci!
Nu, mi ja povus tiel plu daŭrigi,
Al rememoroj rememorojn ligi
然而，如果我们能够重新开始
我们一定还会从开始过的地方重振鼓旗！
不是吗？我们不让自己哀悼
嗯，我还可以这样继续下去

Senfine! Krome, mi ja devus skribi
Pri via koro, pri l' animo flagra,
Konstante preta maljustaĵojn vipi,
Pri via sprito pipra kaj vinagra
一个回忆接着一个回忆
无休无止，此外我还该写写
你的嫉恶如仇，闪光的心灵
随时准备对不正之风批评、抗争

Kaj tintilĉapa kaj ĉampane ŝaŭma
Karese milda, kapriole baŭma,
Pri l' granda riĉ' de via fantazio
Kreanta, pri la apostolpasio
我还该写写您的机敏
又辣、又酸、似警铃、像香槟
温馨、柔顺、轻快、机灵
我应该写写您 丰富的想像力和创造性

Gvidanta vin,---sed, ĉe la nargineo
De la dudek-kvin-jara jubileo.
Mi, pigra, nur babilis iom, klaĉe,
Kaj kial skribi ja kompetentaĉe
写写指引您的信徒般的热情
可是---在这二十五周年纪念的时分
我只不过信口饶舌，可怜得很
再说我何必要力不胜任

Pri tio? Ĉion ĉi, pli kompetente.
Ja viaj verkoj montras monumente!
来谈这些？这一切早就由您的著作
作了更权威、丰碑似的说明！
*******

Nun estus mia vico. kion fari?
Ĉu zorge kaj pendante do prepari
Aŭtobiografion? Ĝena tasko:
Skribi sub pli malpli sincera masko
现在该轮到我了，怎么办？
是否该仔仔细细，学究一般
来写一篇自传？这任务可真叫人心烦
多少带点真诚的外衣

Pri l' tragedio aŭ pri l' komedio
De mia viv'!---Mi petas la publikon
Ĝi serĉu en la Enciklopedio
Ĉiun eksteran daton kaj indikon.
来写写我生活中的悲剧和喜剧
我请公众---
还是去查百科全书
查查那里的记载和日期

Almeti ion estus malfacile:
Mi vivis al normala hom' simile.
Sed eble vi jam krias:"Al tagordo!
Necesas kordostreĉo kaj agordo.
再加点什么可真不容易
我就像一个正常的人那样生活、经历
但也许你要喊：“根据议程
你有必要来上上弦、调调音

Por fari nun konfesojn, tre lirikajn,
Allogajn, interesajn, romantikajn!"
Hm, hm anstataŭ montri min aŭdace.
Mi emas kuntiriĝi erinace:
现在作一个自报家门
而且要抒情、浪漫、有趣、诱人！”
哼、哼，与其堂而皇之登台亮相
我倒更惯于像刺猬般卷缩在一旁

Mi jam tre frostus, se mi starus nuda;
Antaŭ la mondo---jes, mi iĝis pruda;
Tial, por kovri nudon de liriko,
Mi vestis min per dika gramatiko.
如果要我在世上赤身站立
我已经十分寒冷，是的，我变得羞怯无比
因此，为了掩盖抒情的裸体
我用厚厚的语法把自己遮起

Do lasu, en sekura pozicio.
Min kaŝi ie, sub prepozicio.
Mi estis laboristo de la lingvo,
Kalkulis versotaktojn per la fingro,
啊，请让我在一个安全的角落
在介词的下面，把自己隐蔽
我是这语言的工匠
搬起指头计算诗行的格律

Balbutis sentojn proprajn, interpretis
La sentojn, kiujn iam elpoetis
Aliaj koroj, krome mi redaktis,
Korektis, ŝvitis; ofte mi baraktis
结结巴巴讲自己的感觉、并且翻译
其他人用诗句表达的衷曲
此外，我还从事编辑
改稿、流汗，常为不懂而挣扎、狐疑

Pro nekompren'; kelkfoje min karesis
Rekon', kiun neniam mi forgesis.
Sed mi neniam volid esti bardo,
Kaj se en mia koro estis ardo,
有时又为能读懂而欣慰无比
这些，我永远也不会忘记
但是我从不想当个诗人
如果我胸中被热情充满

Ĝi estis por la lingvo: mi gxin volis
Prepari, perfektigi por genio
Post mi venonta, kies simfonio
La mondon ravos; kaj mi min konsolis
那也是为了这个语言的炽燃
我愿意将它准备、完善
以待在我之后的天才出现
他的诗曲会使世界陶醉

Ĉe la atakoj per la Alvenonto
Kiu pravigos min. jen estas ĉio!
Nun, antaŭ la alluma horizonto
De l' mond', mi scias, ŝajnas nur fikcio
只要这后来者能创伟业
我会感到欣慰。这就是一切！
现在，在世界黑暗的地平线上
我知道，指引着我的天真的希望

Naiva la espero min gvidanta,
Jes,eble ĉio, ĉio estas vanta!
Poemojn kiu legas dum brulo
De dom'? Neniu---eble frenezulo.
似乎只不过是一个幻象
是的，也许这一切都万事皆空
房屋着大火时读诗歌有什么用？
没有任何人---也许只有疯子傻瓜

Sintakson kiu serĉas en stertoro?
Sed kiam nin la flamoj ĉirkaŭfermas,
Kaj savo plu ne estas, la fervoro
Freneza, tamen, kiun ne ekstermas
死到临头还在研究语法？
但当火焰将我们锁定
不再有可能死里逃生
然而这疯狂的热心

Eĉ la nepreco de la tuja morto,
Enhavas povon de konsola forto:
Labori por futuro, kiam mankas
Futuro; jen frenez' al kiu dankas
La renaskiĝon la futuro tamen!
La sola rim' je tio estas: amen!
就连注定的死亡也休想将它消灭干净
它有着安慰的力量
当未来渺茫，为了未来而工作---
这是一种疯狂。然而，未来的复活
正要亏了这种疯狂才有可能降临
呶，这末行的韵脚我该讲：阿门！