翻译研究
|
|
世界语学习 | 翻译研究 |
谈“返回（式）”的世译
王 崇 芳
minosun
先生在今天的贴子中附了从EPĈ选来的一篇译成世界语的短文。短文的标题和开头的两句话是：
La 21-a satelito revenigita
La 29-an de aŭgusto,
post 27-taga flugado en spaco la 21-a reira scienca-teknologia eksperimenta
satelito sekure surteriĝis
ie en meza Sichuan de
Ĉinio.
La reira kajuto de la satelito troviĝas
en bona stato.
在上面的引文中我注意到了这几个词组：
satelito revenigita
reira scienca-teknologia eksperimenta satelito
reira kajuto
从字面我们可以猜想到这三个词组含有汉语“返回（式）”这个概念。
下面我想就“返回（式）”这个词的世译谈谈我的看法。
按字面解释，“返回”的本义是“回到（原来的地方）”。在一般情况下，“返回”可以译为"reveni",
"reiri"或"iri
returne"。例如：“返回原地”可以译为
"reiri al sia deirpunkto"；“返回港口”可以译为"reveni
al la haveno"。但是，用在航天术语中“返回（式）”是另有特定含义的。所谓“返回”就是为科研目的“把发射出去的航天器收回来”。实际上，“返回（式）”就是“可回收（式）”的意思。所以，我们我们不能拘泥字面，把“返回（式）”译成"reira"或"revenigita"。
那么在世界语中“回收”应该怎样表达呢？我在《汉语世界语大词典》中提供了三种译法：
rericevi; rekuperi*; reutiligi。需要说明一下，"rekuperi"是个新词。PIV的补编中给它下的定义是："repreni
por uzo ion, kio povus perdiĝi"（把可能丢失的东西收回来）。这个词可以用于废品等的回收。例如：
废品～
rekupero* [reutiligo] de forĵetaĵoj
/ ～废铁
rekuperi* ferrubon。“卫星的回收”通常可以译为"rericevo
de satelito"或"rekupero*
de satelito"。
按照上面的分析，我试着把这篇短文的标题和头两句话改译如下：
La 21-a satelito revenigita (aŭ:
rericevita)
La 29-an de aŭgusto,
post 27-taga flugado en spaco la 21-a rericevebla scienca-teknologia
eksperimenta satelito sekure surteriĝis
ie en meza Sichuan de
Ĉinio.
La rericevita kajuto de la satelito troviĝas
en bona stato.
说明：如果说标题中的"revenigta"仍可以保留的话，正文中两处作“返回（式）”讲的"reira"，拟可根据句意分别改译为"rericevebla"和"rericevita"。
附：《汉语世界语大词典》中“返回”和“回收”词条：
【返回】
reveni; reiri; iri returne:
～原地
reiri al sia deirpunkto /
～港口
reveni al la haveno /
使人造地球卫星～地面
revenigi sateliton al la tersurfaco; rericevi [rekuperi*] artefaritan
tersateliton /
～舱
rericevebla kajuto
【回收】
rericevi; rekuperi*; reutiligi:
～废铁
rekuperi* ferrubon /
废品～
rekupero* [reutiligo] de forĵetaĵoj
/ 卫星的～
rericevo [rekupero* ] de satelito