B

【八】[ｂā] ①(数目) ok: ～个班 ok klasoj / ～公斤 ok kilogramoj / ～～ 六十四。 Okoble ok faras sesdek kvar. 或 Ok per ok estas sesdek kvar. / 一百零～ cent ok / 一百～ cent okdek / 三千～ tri mil okcent / ～年抗战 la ok-jara Kontrauxjapana Rezistmilito ②(顺序) oka; oke: ～班 la oka klaso / 中国共产党～届二中全会 la dua plena sesio de la Centra Komitato de la Oka Kongreso de la Komunista Partio de CXinio / ～点钟 la oka horo / 三月～日 la oka de marto —— 注意：“八” 字在第四声前念第二声，如“八卦”[ｂáｇｕà]，“八月”[ｂáｙｕè]。为简便起见，本词典中以“八”字起首的词条，“八”字都注阴平。

【八成】 ①(十分之八) ok dekonoj; okdek procentoj: ～新 preskaux nova / ～金 76-titra oro / 事情有了～啦。 Ni jam havas okdek-procentojn de la sxancoj de sukceso. 或 La afero jam estas preskaux certigita. ②(多半) tre probable; tre versxajne: 他～不来了。 Tre probable li ne venos.

【八方】 la ok direktoj, nome la kvar cxefaj (nordo, sudo, oriento, okcidento) kaj la kvar necxefaj (nordoriento, nordokcidento, sudoriento, sudokcidento); cxiuj direktoj [flankoj]; cxiuj anguloj: ～呼应 respondoj el cxiuj direktoj; cxies kunlaboro / 一方有难，～支援。 Kiam oni alfrontas malfacilon en unu loko, helpoj venas de cxiuj flankoj.

【八九不离十】 〈口〉 preskaux; pli-malpli precize: 我的工作还没结束，可也～了。 Mia laboro preskaux finigxas. 或 Mia laboro proksimigxas al la fino. / 猜个～ fari tre proksiman divenon

【八字】 ①(汉字的“八”) la ideografiajxo 八 (ok): ～还没见一撇儿。 Ecx la unua streko de la ideografiajxo 八 estas ankoraux ne estas videbla — la afero ankoraux ne komencis preni formon; aperas ankoraux nenia signo de sukceso. / ～衙门朝南开，有理无钱莫进来。 Jugxeja pordo al la sud' apertas sin, senmona homo justa ne eniru gxin. ②(用于算命的八个字) Ok Ideografiajxoj (kiuj, en kvar paroj, el kiuj cxiu konsistas el unu CXiela Trunko 天干 kaj unu Tera Brancxo 地支, indikas la jaron, la monaton, la daton kaj la horon de la naskigxo de iu persono kaj estis uzataj en sortodivenado en la pasinteco) ◇ ～步 firma, malrapida irmaniero kun piedfingroj turnitaj eksteren / ～胡 lipharoj en formo de la ideografiajxo 八 [en formo de hirundvosto] / ～脚 piedoj turnitaj eksteren / ～眉 oblikvaj brovoj / ～帖儿 karto, sur kiu estas skribitaj la jaro, monato, dato kaj horo de la naskigxo de knabo aux knabino, sendita kiel fiancxigxproponilo / ～宪法 la “Ok-punkta CXarto” (por Agrikulturo)　/ ～形 en formo de la inversa V

【巴】[ｂā] ①(盼望) atendi; esperi; deziri: ～望 senpacience atendi ②(扒，粘住) sin krocxi; algluigxi: 爬山虎～在墙上。 La hedero krocxigxas al la muro. / 粥～了锅了。 La rizkacxo algluigxis al la kuirpoto. ③(粘上的东西) krusto: 锅～ rizkrusto ④〈方〉(挨着) proksime de [al]; apude de; apud: 前不～村，后不着店 kun nenia vilagxo antauxe kaj nenia gastejo malantauxe — sin trovi en senhoma [nelogxata] regiono ⑤〈方〉(张开) malfermi: ～着眼瞧 largxokule rigardi / 天气干燥，桌子都～缝了。 La tablosupro fendetigxis pro la seka vetero. ⑥〈气〉〈物〉 baro: 毫～ milibaro ⑦ (古国名) antikva regno en la orienta parto de la nuna Sichuan-provinco (770-256 a.K.) ⑧ (指四川东部) nomo por la orienta parto de Sichuan-provinco

【巴不得】 〈口〉 forte deziri; avidi: 他～立刻回家。 Li forte deziras tuj reveni hejmen. / 我～天快晴。 Ho, se nur la vetero baldaux serenigxus!

【巴结】 ①(趋炎附势) flati; incensi; kajxoli; leki la polvon de ies piedoj; karesi al iu la barbon; leki ies gluteon; kisi ies postajxon; danci antaux iu sur piedoj kaj manoj: ～上司 flati siajn superulojn ②〈方〉(努力) diligente; peneme: 他工作很～。 Li laboras tre diligente.

【巴掌】 manplato; polmo: 拍～ kunbati la manojn; interfrapi [kunfrapi] la manojn; klakfrapi la manojn; manklaki; plauxdi per la manoj / 打某人一～ manplate frapi iun; frapi iun sur la vango(n); doni al iu vangofrapon; vangofrapi [vangobati] iun / 一个～拍不响。 Oni ne povas plauxdi per unu solan mano — necesas du homoj, por fari kverelon. / 现在连～大的地方都利用上了。 Nun ecx cxiu kvadrata colo da tero estas utiligata.

【扒】[ｂā] ①(攀援) alkrocxigxi al: ～着树枝 alkrogxigxi al brancxo ②(挖掘) fosi; malkonstrui: ～土 fosi la teron / 城墙上～了个豁口。 Oni faris brecxon en la urbomurego / ～了旧房子盖新房 malkonstrui malnovan domon por konstrui novan ③(拨动) pusxi flanken: ～开芦苇 pusxi flanken la fragmitojn ④(脱掉；剥) demeti; (de)sxiri; detiri: 他把鞋一～，趟着水过去了。 Demetinte siajn sxuojn, li travadis la riveron. / ～兔皮 senhauxtigi leporon; desxiri [detiri] la felon de leporo ——另读 [ｐá]

【芭蕾舞】 baleto ◇ ～剧 baleto / ～设计 koregrafio / ～团 baleta trupo / ～团团长 baletmastro; baletestro / ～演员 baletist(in)o

【疤】[ｂā] cikatro; vundrestajxo

【捌】[ｂā] ok (alia formo de 八 uzata sur la cxekoj ktp por eviti eraron aux falsadon)

【拔】[ｂá] ①(抽出) eltiri; elsxiri: ～草 elradikigi sovagxajn herbojn / ～牙 eltiri [elsxiri] denton / ～钉子 eltiri najlon / ～刀 eligi glavon el gxia ingo; elingigi [malingi] glavon / 不能自～ ne povi sin eltiri el [ne povi liberigi sin de] (doloro aux malbona afero) ②(吸出) elsucxi; eltiri: ～浓 eltiri puson / ～火 meti fumtubeton sur la fornon por vigligi la fajron ③(挑选) elekti; selekti: 选～ elekti el kandidatoj ④(提高) levi; altigi: ～起嗓子直嚷 krii plengorgxe [plenvocxe] ⑤(超出) elstari inter [super]; superi: 出类～萃 elstari super la aliaj; esti elstara inter siaj kamaradoj / 海～ alteco super la marnivelo; altitudo ⑥(攻下) preni; kapti: ～掉敌人两个据点 preni du fortikigitajn punktojn de la malamiko ⑦〈方〉(使变凉) malvarmigi en akvo: 把西瓜放在冰水里～一下 malvarmigi akvomelonon en glacia akvo ⑧〈机〉 tiretendo; dratigo: 冷～ malvarma dratigo

【拔除】 elradikigi; forigi: ～敌军哨所 nuligi [detrui]antauxpostenon de la malamiko

【拔尖儿】 ①〈口〉(出众) elstara; rimardinda; plej bona: 他们种的麦子质量是～的。 La tritiko, kiun ili produktis, estas de plej alta kvalito. ②(突出个人) sin elstarigi; fari sin rimarkata de aliaj

【拔苗助长】 suprentiri plantidon por helpi gxian kreskadon — fusxi aferon per troa entuziasmo

【跋扈】 agi tirane [despote]; esti superregema

【跋山涉水】 transgrimpi montojn kaj travadi akvojn — vojagxi malproksimen sub malfacilaj kondicxoj

【跋涉】 fari malfacilan [penigan] vojagxon: 经过长途～ post longa kaj malfacila vojagxo

【把】[ｂǎ] ①(握住) teni: ～犁 teni la plugilon / ～住栏杆 teni sin per la mano je la balustrado; alkrocxigxi al la balustrado / ～着手教 preni iun je la mano kaj instrui lin kiel fari ion ②(把尿，把屎) teni (bebon) je la femuroj ( dum gxi urinas aux fekas): 给孩子～尿 teni bebon je la femuroj, por ke gxi povu urini ③(把持) monopole teni: 要充分发挥群众的积极性，不要～着不放手。 Oni devas lasi la aktivecon de la amasoj plene disvolvigxi kaj ne teni cxion sub sia rego. ④(守) gardi: ～门 gardi pordon ⑤〈口〉(紧靠) tuj apud; cxe: ～着墙角儿站着 stari cxe la murangulo / ～着胡同口有个小饭馆。 Trovigxas restoracio cxe la enirejo de la strateto. ⑥〈方〉(给) doni ⑦(车把) stirilo: 自行车车～ stirilo de biciklo ⑧(束) fasko; garbo: 草～ garbo de pajlo ⑨〈量〉(a) (捧) plenmano da; manpleno da: 一～米 plenmano da rizo (b) (用于有柄的器具) (uzata por io kun tenilo): 一～刀 unu trancxilo / 一～茶壶 unu tekrucxo / 一～椅子 unu segxo / 一～扇子 unu ventumilo (c) (用于某些抽象事物) (uzata por iuj abstraktaj ideoj): 有一～年纪 havi grandan agxon / 有～力气 esti tre forta / 加～劲 fari plian fortostrecxon (cx) (用于手的动作) (uzata por manmovo): 拉某人一～ doni al iu ektiron; doni al iu ioman helpon ⑩〈介〉(用来把宾语提前) (uzata por meti la objekton antaux la verbon, kiu devas esti duobligita aux akompanata de iu alia vorto aux esprimo): ～衬衣洗洗 lavi la tolajxojn / ～花浇一浇 aspergi [akvumi] la florojn / ～头一扭 turni la kapon / ～方便让给别人，～困难留给自己 lasi al aliaj tion, kio estas facila, kaj preni sur sin la malfacilojn / ～水搅浑 malklarigi la akvon; krei konfuzon / 这一趟可～他累坏了。 tiu cxi vojagxo vere mortlacigis lin. ⑾(表示约数) proksimume; cxirkaux: 个～月 proksimume unu monato / 百～人 cxirkaux cent personoj ⑿(拜把子的关系) jxurligita: ～兄 jxurligita (pli agxa) frato ——另读 [ｂà]

【把柄】 (kutime figurasence uzata) tenilo; anso: 抓住～进行攻击 profiti de eraroj de iu por lin ataki / 不要给别人留下～。 Faru nenion, kion aliaj povus teni kontraux vi.

【把持】 〈贬〉①(独占) monopole teni en siaj manoj; akapari: ～一切 monopole teni cxion en siaj manoj / ～权力 akapari la povojn ②(控制感情) regi (siajn sentojn ktp): ～不住内心的激愤 ne povi regi [estri] sian indignon

【把关】 ①(把住关口) gardi pasejon ②(严查) kontroli: 把好质量关 kontroli la kvaliton (de produktoj)

【把势】 ①〈口〉 同“武术”　②(精通某种技艺的人) persono sperta en iu metio; majstro: 车～ cxaristo / 养猪的老～ sperta porkobredisto ③(技艺) metiarto; lerteco: 学会木工的全套～ ellerni la tutan metiarton de cxarpentado

【把守】 gardi: ～城门 gardi urbopordegon / 分兵～ dividi la trupojn por la defendo

【把握】 ①(抓住) teni; kapti (ion abstraktan): 司机～着方向盘。 La sxoforo tenas la direktilradon. / 透过现象，～本质 travidi la fenomenojn por kapti la esencon / ～时机 kapti la okazon ②(可靠性) certeco; memcerteco: 没有成功的～ ne havi certecon pri sukceso; ne esti certa pri la sukceso / 做这项工作，他很有～。 Li havas la certecon, ke li povos fari tiun cxi laboron. / 他很有～地回答了提出的问题。 Li respondis kun memcerteco la demandojn metitajn al li.

【把戏】 ①(杂技) akrobatajxo; jxonglajxo: 耍～ ludi akrobatajxon [jxonglajxon]; prestidigiti ②(花招) artifiko; ruzajxo: 耍鬼～ ludi fiajn artifikojn

【把子】 ①(捆子) garbo: 秫秸～ garbo de sorgotigoj ②〈量〉(a)〈贬〉(一群) grupo da; bando da (b) (用于长条形的东西) fasko da: 一～韭菜 fasko da cxinaj sxenoprazoj (c) (用于抽象事物)： 加～劲儿 fari plian fortostrecxon [penon] ③(戏曲中武器的总称) gxenerala nomo por la armiloj uzataj en tradiciaj cxinaj operoj ④(开打的动作) batalado per tiaj armiloj en tradiciaj cxinaj operoj ⑤见“拜把子”

【靶子】 celtabulo; celdisko; celobjekto

【把】[ｂà] ①(把子) tenilo; anso; manilo; fusto: 刀～ tenilo de trancxilo / 门～ manilo de pordo / 茶壶～儿 anso de tekrucxo / 酒杯～儿 fusto de pokalo / 枪～儿 kolbo de fusilo ②(花、叶等的柄) tigeto (portanta folion, floron aux frukton) ——另读 [ｂǎ]

【坝】[ｂà] ①(拦河坝) akvobarajxo: 葛州～ Akvobarajxo cxe Gezhou ②(堤坝) digo: 丁～ T-forma digo ③(沙滩) sablajxo; barsablajxo ④(坝子^②) (kutime uzata kiel parto de loknomo) ebenejo; ebenajxo: 雁门～ Yanmen-ebenejo

【爸爸】 patro; pacxjo

【罢】[ｂà] ①(罢手) cxesi; cxesigi: 欲～不能 ne povi cxesi fari ion, ecx se oni volas; voli cxesi, sed ne povi; ne povi sin deteni de plua agado ②(罢免) eksigi; deoficigi ③(完毕) fini: 说～，他就走了。 Kun tiuj cxi vortoj [Dirinte tion,] li foriris.

【罢工】 striki; fari strikon: 自发性～ sovagxa [nesindikata] striko / 静坐～ sidostriko / 同情～ solidara striko / 总～ gxenerala striko

【罢官】 eksigi [deoficigi] sxtatoficiston; senigi iun de lia ofico

【罢课】 striko de studentoj; rifuzo pri vizito al klasoj

【罢了】¹ 〈助〉 (uzata cxe la fino de rakonteca frazo) jen cxio; nenio alia; nenio pli: 你就是不想去～。 Vi nur ne volas iri tien. Jen cxio! / 这没有什么，我不过做了我应该做的事～。 Tio estas nenio. Mi faris nur tion, kion mi devas.

【罢了】² toleri; lasi ion pasi: 这次也就～，下次可别再犯。 CXi-foje ni lasu gxin, sed ni esperas, ke la eraro ne ripetigxos. / 他不肯也～，连个回信也不给。 Mi povus ne ofendigxi pro lia rifuzo, sed li ecx ne respondis mian leteron.

【罢免】 eksigi; deoficigi; senigi iun je lia ofico: 全国人民代表大会选举并且有权～全国人民代表大会常务委员会的成员。 La Tutlanda Popola Kongreso elektas la membrojn de sia konstanta komitato kaj havas la povon eksigi ilin de iliaj funkcioj. ◇ ～权 rajto de eksigo

【罢休】 (kutime uzata en negacio) cxesi; rezigni: 不达目的，决不～。 Ni ne cxesos, antaux ol atingi nian celon.

【霸】[ｂà] ①(诸候联盟的首领) cxefo de feuxdaj princoj: 春秋五～ la Kvin CXefoj de Feuxdaj Princoj de la Periodo de Printempo kaj Auxtuno (770-476 a.K.) ②(恶霸) loka tirano; loka despoto: 他是地方一～。 Li estas loka despoto. ③(霸权) hegemonio; superrego: 争～世界 batali por la mondhegemonio [por la superregado super la mondo] / 反～斗争 batalo kontraux hegemoniismo ④(霸占) tirane okupi; domini*: 当年军阀割据，各～一方。 Tiam nia lando estis dissxirita de militaristoj, kiuj tirane okupis cxiu unu regionon.

【霸道】 ①(一种统治术) (feuxda) regado per forto ②(专横) despota; tirana: 横行～ despote agi; tirane konduti ③(猛烈) (pp alkoholajxo ktp) forta: 这酒真～，喝两杯就醉了。 Tiu cxi vino estas vere forta, du glasoj suficxas por vin ebriigi.

【霸权】 hegemonio; superrego; dominado*: ～在握 teni hegemonion / 掌握海上～ havi la superregadon de la maroj; domini la marojn ◇ ～主义 hegemoniismo

【霸占】 perforte okupi; uzurpi: ～别国领土 perforte okupi la teritorion de alia lando / ～别人田产 uzurpi alies bienon

【霸主】 ①(势力最大的诸侯) potenca cxefo de la feuxdaj princoj (en la Periodo de Printempo kaj Auxtino, 770-476 a.K.) ②(最有声势的人) hegemoniulo; superreganto

【吧】[ｂａ] 〈助〉 ①(表示商量、请求、命令) (uzata cxe la fino de frazo por indiki konsiligxon, peton aux mildan ordonon): 咱们走～。 Ni do iru. / 你好好想想～! Bone pripensu! ②(表示同意) (uzata cxe la fino de frazo por indiki konsenton aux aprobon): 好～，就照你的意见办。 Nu, bone, mi faros tion laux via konsilo. ③(表示揣测、疑问) (uzata cxe la fino de frazo por indiki konjekton aux dubon): 他会来～? Li venos, cxu ne? ④(表示不敢肯定) (uzata cxe la fino de frazo por indiki probablecon) : 他好象是这么说的～。 SXajnas al mi, ke li tion diris. ⑤(表示假定) (uzata en frazo por indiki pauxzeton post supozoj kiel alternativoj): 打～，打不下去，跑～，跑不了，敌人只好投降。 Ne povante plu batali nek forkuri, la malamiko povis fari nienion alian ol kapitulaci. ——另读 [ｂā]

【掰】[ｂāｉ] rompi ion per la fingroj kaj polekso: 把饼～成两半 rompi la platkukon en du pecojn / ～下一根树枝 derompi brancxon de arbo / ～玉米 derompi maizospikojn / ～着指头算 kalkuli sur fingroj / 一分钱～成两半花 sxpari cxiun grosxon

【白】[ｂáｉ] ①(白色) blanka: ～衬衫 blanka cxemizo / 几根～发 kelkaj blankaj [grizaj ] haroj / 把墙刷～ blankigi la muron / 皮肤～ alabastra hauxto ②(清楚) klara: 真相大～。 La afero klarigis. ③(无效果) vane; senrezulte; senefike: ～等 vane atendi / ～忙了一天 senrezulte klopodi la tutan tagon / 把时间～～浪费了 vane malsxpari [perdi] la tempon / 烈士们的血没有～流。 La martiroj ne vane versxis sian sangon. ④(无代价) senpage; senrekompence: ～看戏 senpage spekti teatrajxon / ～给我也不要。 Mi ne akceptus gxin ecx kiel donacon. ⑤(反动的) Blanka (kiel simbolo de reakcio): ～军 la Blanka armeo ⑥(写错或读错) (pp cxina ideografiajxo) erare skribita aux prononcita: 写～字 erare skribi ideografiajxon / 把字念～了 erare elparoli ideografiajxon ⑦(陈述，说明) diri; klarigi: 辩～ sin pravigi / 自～ konfeso ⑧(戏曲中的说白) parola parto en opero ktp: 对～ dialogo / 独～ monologo ⑨(地方话) dialekto: 苏～ Suzhou-dialekto

【白璧无瑕】 senmakula blanka jado — homo de morala perfekteco; tute sendifekta objekto

【白菜】 ①(大白菜) pekina brasiko (Brassica pekinensis) ②(小白菜) cxina brasiko (Brassica chinensis)

【白痴】 ①(智力低下) idioteco ②(指人) idioto

【白费】 vane perdi [elspezi]; malsxpari: ～时间 vane perdi tempon / ～力气 malsxpari sian energion / ～唇舌 vane elspezi sian salivon / ～心思 vane cerbumi [rompi al si la kapon] / ～劲 fari vanan fortostrecxon; perdi siajn penojn; tordi sxnurojn el sablo (z); drasxi fojnon (z); versxi aeron al aero (z); erpi la maron (z); batadi la venton (z); prediki al surduloj (z); cxerpi akvon per kribrilo (z); melki kaproviron [virkapron] (z)

【白话】 ①(空话) neplenumebla promeso; senbaza parolo: 空口说～ fari malplenajn promesojn; diri sen agoj; fari nur lipservon ②(现代汉语) (cxina) vulgara lingvo (kontraste kun la klasika skriba lingvo 文言); parola lingvo ◇ ～诗 libera versajxo skribita en la vulgara [parola] lingvo / ～文 skribajxo en la vulgara [parola] lingvo / ～文运动 la Vulgarlingva Movado (1917-1919)

【白茫茫】 (pp negxo, nebulo, inundakvo ktp) senlima blanka vastajxo: 下了一场雪，田野上～一片。 Post negxado, sur la kampoj etendigxas senlima blanka vastajxo.

【白日梦】 songxo cxe taglumo; fantazio; hximerkastelo; nubokastelo: 做～ songxi cxe taglumo; fantazii; konstrui kastelojn en aero (z)

【白色】 ①(白颜色) blanka; de blanka koloro ②(反革命) Blanka (kiel simbolo de reakcio): ～据点 Blanka fortikajxo; fortikajxo de reakcio ◇ ～恐怖 Blanka teroro / ～人种 la blanka raso / ～体 〈植〉 leuxkoplasto* / ～颜料 blanka pigmento / ～政权 Blanka regximo

【白手起家】 krei el nenio sian bonstaton; komenci de nulo [per nenio]: 他们～办起了小工厂。 Ili starigis fabriketon el nenio.

【白薯】 batato; dolcxa terpomo

【白糖】 (rafinita) blanka sukero

【白天】 tagdauxro; tago: ～我睡不着。 Mi ne povas dormi dum la tago. / 冬季～时间短。 La tago estas pli mallonga en vintro.

【白血球】 〈生理〉 blanka globulo [sangoglobeto]; leuxkocito

【白眼】 malestima rigardo: ～看人 jxeti al iu malestiman rigardon; rigardi iun kun malestimo / 遭人～ renkonti [suferi] malestimon de iuj; esti malestimata de iuj

【白纸黑字】 esti skribita nigre sur blanke: 这些条件～，一清二楚，想抵赖是抵赖不掉的。 Tiuj cxi kondicxoj estas klare skribitaj nigre sur blanke. Vi neniel povas nei ilin.

【白字】 erare skribita aux prononcita (cxina) ideografiajxo: 写［读］～ erare skribi [prononci] ideografiajxon (ekz. skribi 定 por 淀, prononci 淀 [ｄｉàｎ] same kiel 定 [ｄìｎｇ] / ～连篇 pagxo plena de erare skribitaj ideografiajxoj

【百】[ｂǎｉ] ①(数目) cent: 五～人 kvincent homoj / 三～五十四元 tricent kvindek kvar juxan-oj / ～分之五十 kvindek procentoj / 第一～ centa / 第一～页 pagxo 100 / 一～来册 cx. cent ekzempleroj ②(多) granda nombro da: ～花盛开。 Cent specoj de floroj pompe floras. / ～忙之中 malgraux multeokupiteco

【百般】 per diversaj rimedoj; diversrimede; per cxiu ebla rimedo; en diversaj manieroj; diversmaniere; en cxiu ebla manireo: ～抵赖 cxiurimede nei ion / ～刁难 diversmaniere cxikani iun; meti sennombrajn obstaklojn al iu / ～咒骂 versxi torenton da insultoj sur iun / ～奉承 fari sian plejeblon por flati iun / ～照顾 montri al iu cxian konsideron

【百发百中】 cent pafoj, cent trafoj; cxiu pafo trafas la celon: 他是我们班里的神枪手，打靶时总是～。 Li estas la mirinda pafisto en nia subplotono, kiu neniam maltrafas la celon en la ekzercoj de pafado.

【百分比】 procenta [elcenta] rilatumo; procento; elcento; pocento: 失业～ la procento de senlaboreco / 癌症病人的～ la procento de kancerpacientoj

【百分率】 〈数〉 procento; elcento; pocento

【百分数】 〈数〉 decimala frakcio de la dua ordo (esprimita per %); procento; pocento; elcento

【百分之百】 centprocenta; la 100%-a; absolute: ～正确 centprocente [absolute] gxusta / 有～的把握 havi centprocentan certecon / 这是～的谎话! Tio estas pura mensogo!

【百花齐放，百家争鸣】 disfloru cent floroj, konkuru cent skoloj: “～”，是繁荣我国社会主义文化事业的基本方针。 “Disflorigi cent florojn, konkurigi cent skolojn” estas la fundamenta politiko por la prosperigo de la socialismaj kulturo kaj scienco de nia lando.

【百货】 cxiaspecaj artikloj [varoj; komercajxoj]: 日用～ cxiutagaj varoj [uzatajxoj] ◇ ～公司 cxiovendejo; granda cxiovenda magazeno / ～商店 cxiovendejo; cxiovenda magazeno

【百科全书】 enciklopedio

【百孔千疮】 esti kovrita de mil vundoj; esti plena de difektoj

【百炼成钢】 la fero hardite cent fojojn farigxas sxtalo [transformigxas en sxtalon]; cent hardoj faras sxtalon: 在革命斗争中～ esti hardita en revoluciaj bataloj

【百年大计】 afero de fundamenta graveco, kiu koncernas plurajn venontajn generaciojn; projekto de granda kaj langedauxra graveco: 基本建设是～，要求质量第一。 La fundamenta konstruado, kiu koncernas plurajn generaciojn, postulas bonan kvaliton super cxio alia.

【百万】 miliono; mega- ◇ ～吨级 megatuno / ～富翁 milionulo / ～雄师 potenca milionmilitista armeo; miliono da bravaj militistoj

【百闻不如一见】 unu vido superas cent auxdojn; unu vido pli valoras ol cent auxdoj; unu vido tauxgas pli ol dek auxdoj (z)

【百战百胜】 baltali cent batalojn kaj gajni cent venkojn; kiom da bataloj, tiom da venkoj; esti cxiamvenka

【百折不挠】 dauxrigi batali malgraux multfoje suferitaj repusxoj; esti nesubigebla spite cxiajn malsukcesojn; neniam lasi sin fleksi de obstakloj; esti neniel fleksebla; esti sentima; esti nesxancelebla; esti nevenkebla: 只要～地奋斗下去，最后胜利必属于我们。 Se ni nur dauxrigos batali malgraux la repusxoj, la fina venko certe estos la nia. / ～的努力 nesxancelebla penado / ～的毅力 nevenkebla volo

【柏树】 〈植〉 cipreso

【柏油】 gudro; asfalto; pecxo ◇ ～防潮纸 gudrita papero [kartono] / ～路 asfaltita vojo; gudrita pavimo

【摆】[ｂǎｉ] ①(放置) meti; loki; arangxi; remeti en ordon: 把药瓶～在架子上 meti la medikamentajn botelojn sur la bretaron / 把碗筷～好 meti la mangxilaron sur la tablon; primeti la tablon (z) / ～棋盘 primeti sxaktabulon / 把问题～到桌面上来 meti la problemon sur la tapisxon / 把箱子～在房间里 loki keston en la cxambro / 各种标本～了一桌子。 La tablo estis sxargxita per diversaj specimenoj. / ～在我们面前的任务 la tasko, kiu nin atendas [sin trudas al ni] / ～正个人和集体的关系 meti sin en gxustan rilaton kun la kolektivo; reguligi la rilatojn inter la individuo kaj la kolektivo ②(显示) elmontri; paradi per; preni: ～老资格 paradi per sia veteraneco / ～出一副严肃的样子 preni seriozan mienon / ～出一副吓人的架势 fari minacan geston ③(摆动) svingi; balanci; pendoli: ～手 svingi la monon / 他～手叫我走开。 Li faris al mi signon per la mano, ke mi foriru de li. / 钟摆～来～去。 La horlogxa pendolo pendolas [iradas tien kaj reen]. ④〈物〉 pendolo: 单～ simpla pendolo / 复～ kunmetita pendolo / 钟～ pendolo [svingilo, balancilo] de horlogxo ⑤〈方〉(说) paroli; diri: 咱们来～～，好吗? Ni iom parolu pri tio, cxu bone?

【摆布】 ①(安排) arangxi; dekoracii: 这间屋子～得十分雅致。 Tiu cxi cxambro estas tre elegante arangxita. ②(操纵) manipuli; disponi pri; meti iun sub sian arbitron: 任人～ esti sub la arbitro de iu; lasi sin konduki de iu je la nazo

【摆动】 balancigxi; svingigxi; skuigxi; luligxi; flirti; pendoli: 树枝迎风～。 La brancxoj de la arboj sin balancas en la vento. / 钟摆来回～。 La pendolo de la horlogxo regule pendolas. / 仪表的指针来回～。 La montrilo de la aparato tremetas.

【摆渡】 ①(渡船) pramo ②(乘渡船过河) transpasi riveron per pramo; prami

【摆架子】 preni [afekti] gravan mienon; sin teni arogante [grandsinjore]

【摆弄】 ①(反复移动) movi tien kaj reen; translokadi: 那几盆花儿就放在那儿吧，别来回～。 Lasu tiujn florpotojn tie, kie ili estas; ne sencxese movu ilin tien kaj reen. ②(玩弄) ludi per: 不要～扳机。 Ne ludu per la ellasilo. ③(摆布) manipuli; disponi pri; meti iun sub sian arbitron: 任人～ esti sub la arbitro de iu; lasi sin konduki de iu je la nazo

【摆设】 mebli; ornami: 屋里～很简单。 La cxambro estas simple meblita.

【摆设儿】 ①(摆设的东西) meblaro; ornamajxoj: 客厅里的～朴素大方。 La ornamajxoj en la salono estas simplaj sed en bona gusto. ②(徒有其表的东西) objektoj nur por elmontrado

【摆事实，讲道理】 prezenti faktojn kaj fari rezonadon pri aferoj; rezonadi sur la bazo de la faktoj

【摆脱】 sin liberigi de [el]; forskui; sxiri sin el; elvindigxi: ～贫困 sin liberigi de la malricxeco; forskui la malricxecon / ～殖民主义的桎梏 sin liberigi el sub la jugo de koloniismo / ～困境 sin liberigi de embaraso; eltiri sin el embaraso / ～烦琐的家务劳动 sin liberigi de la penigaj mastrumaj laboroj / ～坏习惯 forskui malbonan kutimon

【败】[ｂàｉ] ①(被打败) esti venkita; suferi malvenkon; perdi; malgajni: 垓下一战，项羽～于刘邦。 Xiang Yu estis venkita　de Liu Bang en la batalo de Gaixia. / ～下阵来 perdi la batalon; esti venkita en batalo / 主队以二比三～于客队。 La invitita teamo venkis la invitantan per la rezulto 3:2 (tri kontraux du). / ～了一仗，但并未输掉战争 perdi [malgajni] unu batalon, sed ne la militon / 大～ fari plenan fiaskon / 胜不骄，～不馁 esti modesta en venko kaj ne senkuragxigita en okazo de malsukceso; ne lasi sin ebriigi de sukceso, nek senkuragxigi de malsukceso ②(打败) venki: 击～敌军 venki la malamikan armeon / 大～侵略军 suferigi grandan malvenkon al la invadantaj trupoj / 打～冠军 detronigi la cxampionon ③(不成功) malsukceso: 屡试屡～ malsukcesi en cxiu provo / 不计成～ esti indiferenta kiel pri sukcesoj, tiel ankaux pri malsukcesoj ④(搞坏) malbonigi; difekti; fusxi: ～事儿 fusxi la laboron / 成事不足，～事有余 esti nekapabla plenumi ion ajn kaj kapabla fusxi cxion; tauxgi pli por fari fusxon, ol por bone plenumi ion ajn ⑤(凋谢) velki; putrigxi: 枯枝～叶 mortintaj brancxoj kaj velkintaj folioj / 开不～的花朵 floro, kiu ne velkos ⑥(解除) neuxtrigi la efikon de; mildigi

【败坏】 korupti; malvirtigi; senmoraligi; difekti; damagxi: ～社会风气 korupti la morojn de la socio / ～某人声誉 senkreditigi [diskrediti, kalumnii] iun / 道德～ esti malvirta; esti morale degenerinta

【败类】 degenerinto aux renegato en kolektivo; fecxo; sxauxmo; la fava [nigra] sxafo: 社会［民族］～ fecxo [sxauxmo] de la socio [de la nacio]

【败露】 esti malkovrita; malkovrigxi; esti malkasxita; malkasxigxi; esti metita en lumon: 他们的阴谋终于～了。 Ilia komploto finfine malkovrigxis [estis metita en lumon].

【败退】 retirigxi [retreti] en malvenko: 敌军节节～。 La malamika armeo retirigxas suferante malvenkon post malvenko.

【败仗】 perdita batalo; malvenko: 打［吃］～ suferi malvenkon; esti venkita

【拜】[ｂàｉ] ①(礼拜) adori; kulti; adorklinigxi antaux; fari riverencon antaux [al]: ～佛 jxeti sin [fali] vizagxaltere antaux la statuo [la bildo] de Budho; kulti Budhon ②(拜访) viziti; fari viziton al: 新搬来的张先生刚才～街坊来了。 La nova najbaro, s-ro Zhang jxus venis viziti nin. / 回～ redoni sian viziton al iu ③(认) rekoni iun kiel: ～某人为师 rekoni [preni] iun kiel sian instruiston; fari iun sia majstro / 我～他为师学钢琴。 Mi farigxis lia piano-studento. ④(授与名位或官职) doni titolon al iu; nomumi: ～相 doni al iu la titolon de cxefministro; nomumi iun cxefministro ⑤〈敬〉(用在动词前) (uzata antaux verbo por montri gxentilecon): ～谢 esprimi sian dankon

【拜倒】 adorklinigxi; jxeti sin [fali] vizagxaltere; fali sur la genuojn; genuigxi: ～在某人脚下 jxeti sin [fali] al la piedoj de iu; fali sur la genuojn [genuigxi] antaux iu

【拜访】 fari viziton al iu; viziti iun: 正式～ oficiala [formala] vizito / 专程～ vojagxi [veturi] speciale por fari viziton al iu / ～亲友 viziti siajn parencojn kaj amikojn

【拜会】 (kutime uzata en diplomatiaj okazoj) fari (oficialan) viziton al iu; viziti iun: 告别～ adiauxa vizito / 礼节性～ ceremonia vizito / 私人～ privata [persona] vizito

【拜年】 fari Novjaran viziton al iu; deziri al iu felicxan Novjaron: 给军属～ fari Novjaran viziton al militista familio / 大妈，我给您～来啦! Onjo, mi venas deziri al vi felicxan Novjaron.

【拜托】 〈敬〉 peti ies komplezemon; peti iun fari ion: ～您捎个信给他。 CXu vi volas esti tiel afabla kaj porti al li mesagxon por mi? 或 CXu vi tiel komplezus kaj portus al li mesagxon por mi?

【扳】[ｂāｎ] tiri; turni; komuti: ～倒某物 tiri ion malsupren / ～枪栓 tiri posten la kulasriglilon de fusilo / ～道岔 fari komutadon; turni komutilon / ～着指头算 kalkuli sur siaj fingroj / ～成平局 egaligi la poentojn / ～回一分 regajni unu poenton favore al sia teamo

【扳子】 sxrauxbsxlosilo

【班】[ｂāｎ] ①(学校中的) kurso; klaso: 进修～ perfektiga kurso / 短训～ stagxo / 甲［乙］～ klaso A [B] / 跳～ transsalti unu jaron [unu klason] ②(一段工作时间) skipo; dejxoro: 白～ tagskipo / 三～倒 labori alterne en tre skipoj / 上夜～ labori noktoskipe / 值夜～ dejxori en nokto / 上～ iri al sia laboro / 下～ forlasi la laborejon [oficejon]; reveni de sia laboro ③〈军〉 subplotono ④〈旧〉(戏班子) teatra trupo: 三庆～ la teatra trupo Sanqing ⑤〈量〉(a) (用于人群) (uzata por aro da homoj): 这～年青人真能干。 Tiuj cxi junuloj estas vere kapablaj. (b) (用于交通工具) (uzata por veturo de auxtobuso, sxipo ktp): 咱们乘下～车吧。 Ni prenu la sekvan trajnon. / 末～电车la lasta trolebuso (de la tago) / 公共汽车每隔三分钟就有一～。 Auxtobuso venas cxiun trian minuton. ⑥(定时开行的) regula; je fiksa horo: ～机 linioaviadilo

【班车】 regula auxtobuso [buso]

【班机】 linioaviadilo; regula aviadservo: 京沪～ linioaviadiloj inter Pekino kaj Shanghai / 两国首都之间有～来往。 Ekzistas regula aviadservo inter la du cxefurboj.

【班级】 (lernejaj) klasoj: 我们在中学是在同一个～。 Kiam ni estis mezlernejanoj, ni estis en la sama klaso.

【班门弄斧】 montri sin lerta en hakado antaux Lu Ban (鲁班), la majstrocxarpentisto — elmontri sian etan lertecon antaux spertulo; instrui nagxarton al la fisxo (z)

【班长】 ①(学校里的) klasmonitoro ②(军队里的) subplotonestro; kaporalo ③(工厂等里的) skipestro; teamestro

【班子】 ①〈旧〉(戏班子) teatra trupo ②(执行一定任务的组织) grupo; teamo: 领导～ gvidanta [direktanta] grupo / 专业～ speciala, plentempa grupo; profesiula [specialista] grupo / 生产～ teamo sin okupanta pri la produktado; teamo de produktado

【般】[ｂāｎ] speco; maniero; -simila; -eska; -eca: 这～ tiaspeca; tia / 百～ per cxiu ebla rimedo / 闪电～地 kiel [kvazaux] fulmo / 暴风雨～的掌声 tondr(osimil)a aplauxdado; tondro da aplauxdoj / 兄弟～的情谊 frateca amikeco

【颁布】 promulgi; publikigi: ～法令 promulgi legxojn kaj dekretojn

【颁发】 ①(发布) promulgi; publikigi: ～命令 promulgi ordonon ②(授予) doni; aljugxi: ～奖章 aljugxi [doni] medalon

【斑白】 griza: 两鬓～。 La haroj grizigxis cxe la tempioj.

【斑点】 makulo

【搬】[ｂāｎ] ①(移动) movi; transloki; transporti: 把桌子～走 formovi la tablon / 把箱子～过去 transporti la kofron / ～掉绊脚石 forigi la faligan sxtonon; sin liberigi de obstaklo / 把一部小说～上舞台 adapti romanon por la teatro [por prezentado sur la scenejo] ②(迁移) tranligxigxi: 他们全家都～到乡下去住了。 Lia tuta familio translogxigxis en la kamparon. ③(搬用) sklave kopii; mekanike apliki; blinde [sendistinge] uzi: 生～硬套 sklave kopii kaj mekanike apliki

【搬家】 ①(把家迁到别处) translogxigxi; fari translogxigxon: 我们上个月搬了家。 Ni translogxigxis la lastan monaton ②(挪动位置) movi; transloki; aliloki: 把这个箱子搬搬家，别挡路。 Movu tiun cxi keston for de la vojo.

【搬弄】 ①(用手拨动) movi per la fingroj; fingrumi: 别～枪栓。 Ne fingrumu la fusilan kulasriglilon. ②(卖弄) malmodeste elmontri; paradi per: ～学问 paradi per sia erudicio ③(挑拨) semi malkonkordon [malakordon]; instigi

【搬起石头打自己的脚】 levi sxtonegon kaj lasi gxin fali sur siajn proprajn piedojn; levi rokblokon nur por lasi gxin fali sur siajn piedfingrojn; lia artifiko [ruzo] turnas sin kontraux li mem

【搬迁】 sxangxi sian logxejon; translogxigxi: 这家是上月～来的。 Tiu cxi familio translogxigxis cxi tien lastmonate.

【搬运】 transporti; transmovi: ～货物 transporti komercajxojn ◇ ～工人 portisto (cxe stacidomo ktp); dokisto (cxe haveno)

【板】[ｂǎｎ] ①(板子) tabulo; plato: 切菜～ haktabulo / 水泥～ cementa [betona] plato / 玻璃～ plato el vitro / 敌人营垒不是铁～一块。 La tendaro de la malamiko ne sin prezentas kiel bloko sen fendetoj. ②(商店门板) pordotabulo: 铺子都上了～儿了。 CXiuj butikoj jam estas fermitaj. ③(一种乐器) klakinstrumento simila al kastanjeto; klakilo: 檀～ santalligna klakilo ④(节拍) tempo; takto: 快［慢］～ rapida [malrapida] tempo / 用手指敲着～ bati la takton per la fingroj ⑤(呆扳) rigida; nenatura: 我这张照片照得太～了。 Mi estas tro rigidmaniera sur tiu cxi foto. / 做事太～　agi tro rigidmaniere; labori laux sxablono ⑥(使面部表情严肃) cxesi rideti; seriozigi la mienon: ～起脸来教训人 preni severan mienon por admoni iun ⑦(硬) malmola; kompakta: 地～得刨不动。 La tero estas tro malmola, por ke oni povu gxin piocxi.

【板凳】 ligna benko

【板结】 malmoligxo; kompaktigxo: ～的土壤 malmoligxinta kaj nepenetrebla grundo

【板子】 ①(板) tabulo; plato ②(旧时刑具) bastonego; vergo

【版本】 eldono: 这本书有三个～。 Tiu cxi libro havas tri eldonojn.

【版画】 bildo presita per gravurita aux akvafortita plato; gravurajxo: 木～ lignogravurajxo / 铜～ kuprogravurajxo / 锌～ zinkogravurajxo

【版面】 ①(每一面的整面) spaco de tuta pagxo; pagxo ②(编排) pagxarangxo

【版图】 teritorio: ～辽阔 vasta teritorio

【办】[ｂàｎ] ①(办理) fari; arangxi; trakti: 我该怎么～? Kion do mi faru? / 你看着～吧。 Faru kion ajn vi opinias plej farenda. 或 Volu agi tiel, kiel al vi placxas. / 这个问题好～。 Tiu cxi problemo estas facile solvebla. / ～手续 plenumi formalajxojn / 少花钱，多～事 fari multon per malmulte da mono / ～交涉 fari intertraktadon kun iu / 这点事他一个人～得了。 Li povas mem trakti tion cxi. / 我有点事得～一下。 Mi havas ion por arangxi. ②(创办，经营) krei; fondi; starigi; establi; funkciigi; administri: ～学校 fondi lernejon / ～工厂 starigi fabrikon / ～企业 administri entreprenon / ～工业 entrepreni industrion / ～教育 establi edukan institucion; disvolvi edukan aferon / 厂～学校 lernejo funkciigata de fabriko / ～文学专栏 teni literaturan rubrikon ③(置备) acxeti; provizi: ～年货 fari acxetadon por Novjaro; prepari provizojn por Novjaro / ～酒席 prepari festenon / 他们最近～了喜事。 Ili geedzigxis lastatempe. ④(惩办) puni (laux la legxo): 严～ severe puni / 首恶必～。 La cxefkrimulo estos nepre persekutata [punata].

【办不到】 nefarebla; neefektivigebla; nerealigebla; neebla

【办法】 rimedo; metodo; pasxo; vojo; solvo: 想～克服困难 sercxi [peni trovi] rimedon por venki malfacilajxon / 采取改进工作的切实～ preni efikajn rimedojn por plibonigi sian laboron / 他这个人～多。 Li estas homo rimedoplena [metodoplena]. / 借钱不是～。 Prunti monon ne estas bona rimedo (kontraux embaraso). / 他有～解决这个问题。 Li estas kapabla trovi solvon al tiu cxi problemo. / 敌人对我们毫无～。 La malamiko povas fari nenion kontraux ni. / 你说的～可以考虑。 Tio, kion vi proponas, meritas konsideron.

【办公】 labori en oficejo; ofici; plenumi oficon: 你在什么地方～? Kie vi laboras. 或 Kie estas via oficejo? ◇ ～费 administraj elspezoj / ～时间 ofichoroj; laborhoroj / ～室 oficejo; kontoro; kabineto / ～厅 gxenerala oficejo [direkcio]; kancelario / ～用品 objektoj por oficeja uzo / ～桌 skribotablo / ～自动化 auxtomaciigo de oficejaj laboroj

【办理】 arangxi; plenumi; trakti; sin okupi pri: ～手续 plenumi formalajxojn / ～进出口业务 trakti importojn kaj eksportojn / 银行不～个人汇兑业务。 La banko ne sin okupi pri la sendoj de mono por la individuoj. / 这些事你可以斟酌～。 Vi povas trakti cxi tiujn aferojn, kiel al vi placxas.

【办事】 labori; fari laboron; trakti aferon: ～公正 esti justa en traktado de aferoj / ～认真 esti konscienca en sia laboro / 按原则～ agi laux principoj / 照客观规律～ konformigi sin al la objektivaj legxoj; labori laux la objektivaj legxoj ◇ ～处 oficejo; agentejo; administrejo / ～机构 administraj servoj / ～员 kontoristo / ～组 administra grupo

【半】[ｂàｎ] ①(二分之一) duono; duon-: ～个苹果 duono de pomo / 两个～小时 du horoj kaj duono; du kaj duona horoj / 两点～ la duono post la dua; la duono antaux [de] la tria; la dua kaj duono [kaj tridek] / ～个小时 duonhoro / 三倍～ trioblo kaj duono / ～打 duondekduo / 瓶子只装了一～。 La botelo estas nur duone plena. / ～机械化 duonmekanizado / 这条路比那一条长两倍～。 Tiu cxi vojo estas trioble kaj duone pli longa, ol la alia. / 前［后］～生 la unua [dua] duono de vivdauxro ②(在中间) meze de; mez-; duon-: ～夜 en la meznokto; meznokte; meze de la nokto / ～山腰 sur la duondeklivo de monto / ～路上 duonvoje ③(很少；不完全) tre malmulte; parte; duone: 他连～句都没说。 Li ne elparolis ecx duonvorton. / 房门～开着。 La pordo estas duone melfermita. / ～新不旧 nek nova, nek malnova; duone eluzita / ～透明的 duone travida; diafana

【半边】 duono de io; unu flanko de io: 这个苹果～红，～绿。 Tiu cxi pomo estas rugxa unuflanke kaj verda aliflanke. / ～脸 unu flanko de la vizagxo / ～身子 dekstra aux maldekstra flanko de la korpo / 左～ maldekstra duono

【半成品】 duonpreta [duonfinita] produkt(ajx)o [fabrikajxo]; duonprodukt(ajx)o; duonfabrikajxo; duonpreta [duonfinita] produkt(ajx)o [fabrikajxo]

【半导体】 duonkonduktanto ◇ ～存储器 〈计〉 storo el duonkonduktanto / ～高聚物 duonkonduktanta altpolimero / ～集成电路 integra cirkvito el duonkonduktanto / ～收音机 transistora radioricevilo; transistoro

【半岛】 duoninsulo: 朝鲜～ la Korea Duoninsulo / 日德兰～ la Jutlanda Duoninsulo / 狭长的～ terlango

【半封建】 duonfeuxda: ～半殖民地社会 duonfeuxda kaj duonkolonia socio

【半工半读  duonlabori kaj duonstudi; parte labori, parte studi; labor-studa programo

【半截】 duono: ～烟卷 duono de cigaredo / 话只说了～ fini nur duonon de tio, kion li devas diri / 把这两～儿粘上。 kunglui la du duonojn / ～子革命 homo, kiu forlasas la revolucian aferon duonvoje / ～入土 stari per unu piedo en la tombo (z)

【半斤八两】 du botoj faras paron (z); ambaux floroj de sama valoro (z); de sama koloro, de sama valoro (z); unu pasero alian valoras (z); ne superi, nek malsuperi unu la alian: 他们俩的技术～，差不多。 Koncerne la metilertecon, ili ambaux estas floroj de sama valoro [ili ne superas, nek malsuperas unu la alian]. / 这两个人半斤对八两，都不是好东西。 La du homoj estas egale malbonaj.

【半径】 radiuso; radio; duondiametro: 爆炸声在～十公里范围内都能听到。 La eksplodo povis esti auxdata en dekkilometra radio.

【半路】 duonvoje; mezvoje; survoje: 走到～天就黑了。 La nokto falis tiam, kiam ni estis duonvoje. / ～上遇到熟人 renkonti konaton survoje

【半生】 duono de la vivo; duona vivdauxro; duonvivo: 前～ la unua duono de la vivo / 回顾前～ rerigardi sian vivon jam pasintan / ～戎马 vivi militistan vivon dum multaj jaroj

【半天】 ①(白天的一半) duontago; duona tago: 上～ antauxtagmezo / 下～ posttagmezo ②(很久) longa tempo; longa momento: 我们等了老～。 Ni atendis tre longan tempon. / 想了～才说 diri nur post longa pripensado

【半途而废】 halti duonvoje; forlasi ion duonvoje; forlasi ion duone faritan; lasi ion nefinita: 我们要完成任务，不能～。 Ni devas finplenumi nian taskon kaj ne forlasi gxin duonvoje.

【半夜】 la mezo de la nokto; noktomezo; meznokto: 前［上］～ antauxnoktomezo / 后［下］～ postnoktomezo / 工作到～ labori gxis la noktomezo [gxis malfrue en la nokto].

【扮】[ｂàｎ] ①(化装；扮演) alivesti sin kiel; ludi la rolon de; enpersonigi: 女～男装 virino alivestita kiel viro; virino en vira vesto / 他～一位老工人。 Li ludas la rolon de maljuna laboristo. ②(装样子) fari ian mienon: ～鬼脸 fari grimacon

【扮演】 ludi la rolon de; prezenti; enpersonigi: 他在《秋江》里演艄工。 Li ludis la rolon de la boatisto en La Auxtuna Rivero. / 她在《奥赛罗》中～苔丝德梦娜。 SXi enpersonigis Desdemonan en Otelo. ②(起作用) ludi rolon: ～可耻的角色 ludi malgloran rolon

【伴】[ｂàｎ] ①(同伴) kunul(in)o; kamarad(in)o; kompan(in)o; kompaniul(in)o; parul(in)o: 旅～ vojkamarado; vojagxkamarado; kunvojagxanto / 舞～ parul(in)o en balo; dancparul(in)o / 找个～儿 trovi al si kompaniul(in)on / 我老～儿(指丈夫) mia maljuna vivkunulo; mia kara [amata] parulo; (指妻子) mia maljuna vivkunulino; mia kara [amata] parulino ②(伴同) akompani: 行政命令必须～之以说服教育。 Administraj ordonoj devas esti akompanataj per persvado kaj edukado.

【伴唱】 vocxa akompano: 给歌手～ vocxe akompani kantiston; kanti akompane al kantisto / 在歌手的～中 en akompano de kantisto

【伴侣】 kunul(in)o; kompan(in)o; akompanant(in)o; kamarad(in)o: 终身～ dumviva kunul(in)o / 小时候一同玩耍的～ ludkamarado dum infaneco

【伴随】 akompani; sekvi: 肖邦的夜曲～我度过了整个晚上。 Nokturnoj de SXopeno akompanis min dum la tuta vespero. / 在朋友们的～下 en akompano de amikoj / ～着生产的大发展，必将出现一个文化繁荣的局面。 Kun la rapida disvolvigxo de la produktado, nepre aperos kultura prospero. 或 Kultura prosperigxo certe sekvos la rapidan disvolvigxon de la produktado.

【伴奏】 akompani (per muzikaj instrumentoj): 钢琴～ kun piana akompano / 自己用吉他～的歌唱演员 kantisto, kiu akompanas sin per gitaro / 在自己吉他的～下演唱 kanti kun sia propra gitarakompano / 由某人担任钢琴～ esti akompanata de iu per piano ◇ ～曲 akompanajxo / ～音乐 la akompananta muziko / ～者 akompananto; akompanisto

【拌】[ｂàｎ] miksi: ～匀 plene [bone] miksi / ～饲料 miksi furagxon / ～黄瓜 salato el kukumoj / ～鸡丝 salato el dissxirita kokajxo / ～海蛰皮 salato el meduzo

【绊】[ｂàｎ] stumbligi; falsxanceli; impliki: 他被树根～了一下。 Li stumblis sur stumpo de arbradiko. / 差点儿～了我一交。 Mi stumblis kaj preskaux falis. / 别让日常事务把你～住了。 Ne lasu vin kateni per cxiutaga laboro. / ～手～脚 malhelpi ies movojn; gxeni; embarasi; esti kiel traboj metitaj sur la vojon; esti kiel bastono jxetita en la radon

【绊倒】 stumbli kaj fali; falpusxigxi

【瓣】[ｂàｎ] ①(花瓣) petalo; florfolio; korolfolio: 这朵花掉了一个～儿。 Tiu cxi floro perdis unu petalon. ②(可分的小块) ero: 蒜～ ajlero; bulbero de ajlo / 橘～ segmento [ero] de mandarino ③〈生理〉 valvo; lameno: 二尖～ mitrala valvo / 三尖～ trikuspida valvo; trikuspido / 鳃～ brankolameno ④(分成的部分) fragmento; peco: 摔成好几～儿 rompigxi en plurajn pecojn ⑤〈量〉(uzata por petaloj, folioj aux segmentoj de semo, frukto aux kormo): 两～儿蒜 du ajleroj [ajlobulberoj] / 把西瓜切成八～儿 trancxi akvomelonon en ok pecojn [partojn]

【邦】[ｂāｎｇ] lando; sxtato; nacio; regno: 邻～ najbara lando

【帮】[ｂāｎｇ] ①(帮助) helpi; asisti: 互～互学 helpi unu alian kaj lerni unu de alia / ～某人搬箱子 helpi al iu porti keston / 他今天要～教授做实验。 Hodiaux li asistos al la profesoro pri eksperimento. / 你能～我弄两张票吗? CXu vi povus havigi al mi du biletojn? ②(从事雇佣劳动) esti dungita: ～短工 servi kiel taglaboristo [tagdungito] ③(帮子) flanko: 船～ sxipoflanko / 鞋～ sxuflanko (de tola sxuo); sxudorso (de leda sxuo) ④(菜的外叶) ekstera folio (de brasiko ktp): 白菜～ eksteraj folioj de pekina aux cxina brasiko ⑤(集团) bando; kliko: 四人～ la Kvarpersona Bando / 匪～ bandita kliko; rabista bando ⑥〈量〉 aro; grupo: 来了一～孩子。 Venis aro [grupo] da infanoj. ⑦(帮会) sekreta societo: 青～ Qing-bando; la Blua Bando

【帮忙】 helpi; fari servon al: 请你帮个忙。 Bonvolu doni al mi helpon. 或 CXu vi povus fari al mi servon? / 谁也帮不了你的忙。 Neniu povas vin helpi. / ～把这封信寄一下好吗? CXu vi ne volas esti tiel afabla kaj posxti por mi tiun cxi leteron?

【帮腔】 ①〈乐〉(和唱) hxora akompano al kantanta aktor(in)o en iuj cxinaj tradiciaj operoj ②(帮人说话) paroli en subteno al iu; aldoni sian vocxon al tiu de alia: 他看见没有人～，也就不再坚持了。 Vidante, ke neniu subtenas lin, li ne plu insistis.

【帮手】 helpanto; asistanto

【帮凶】 kunkrimulo; komplico

【帮助】 helpi; asisti; subteni; fari servon al: 他～我学世界语。 Li helpis al mi lerni Esperanton. / 互相～ helpi unu alian [unu al alia]; sin interhelpi / ～消化 helpi al digesto / 我们需要～。 Ni bezonas helpon. / 谢谢你的～。 Dankon pro via helpo. / 这对你不会有什么～。 Tio ne alportos servon al vi.

【绑】[ｂǎｎｇ] ①(捆扎) ligi; kunligi; cxirkauxligi; sxnurligi; sxnuri; faskigi: 树枝被～成一捆。 La brancxetoj estas kunligitaj en faskon. 或 La brancxetoj estas faskigitaj. / ～紧 firme ligi ion / 用绷带把胳膊～上 cxirkauxligi la brakon per bandagxo / 他用树枝～了一个三脚架。 Li kunligis tri brancxojn, tiel ke ili formis tripiedojn. ②(捆人) ligi iun per sxnuro: 他们把他的手反～起来。 Ili sxnurligis liajn manojn [brakojn] sur lia dorso.

【绑架】 perforte forkapti homon

【榜】[ｂǎｎｇ] ①(张贴的名单) afisxita nomlisto: 发～　publikigi la nomliston (de la sukcesintoj de la ekzameno) / 光荣～ honora nomlisto ②同“榜文”

【榜样】 ekzemplo; modelo: 树立～ doni bonan ekzemplon (por iu) / 光辉～ brila ekzemplo / 以某人为～ preni iun kiel ekzemplon; sekvi la ekzemplon de iu / ～的力量是无穷的。 La forto de la ekzemplo estas senlima.

【膀】[ｂǎｎｇ] ①(膀子，肩膀) brako; postbrako; sxultro: ～阔腰圆 largxasxultra kaj solide-konstruita ②(翅膀) flugilo ——另读 [ｐāｎｇ;　ｐáｎｇ]

【膀子】 ①(胳膊) brako; postbrako: 光着～ esti nuda gxis la zono; kun nuda torso ②(翅膀) flugilo (de birdo): 鸭～ flugiloj de anaso

【傍晚】 cxe vesperigxo; cxe vesperkrepuskigxo

【棒】[ｂàｎｇ] ①(棍棒) bastono; vergo; stango; klabo: 木～ ligna bastono / 垒球～ basbala batilo ②〈口〉(优良；强壮) bonega; belega; brava; tre fortika; sanega: 字写得～ esti kapabla tre bele skribi / 庄稼长得真～。 La grenplantoj kreskas tre bone. / 你干得～极了。 Vi ja faris bonegan laboron. / ～小伙子 tre fortika junulo / 他身体真～。 Li gxuas brilan sanon.

【棒球】 〈体〉①(运动项目) basbalo; bazopilkado ②(指球) basbala pilko; bazopilko ◇ ～场 basbala ludkampo [tereno] / ～运动员 ludanto de basbalo; basbalisto

【棒子】 ①(棍子) bastono; vergo; stango; klabo ②〈方〉(玉米) maizo ◇ ～面 maizfaruno / ～粥 maizfaruna kacxo

【磅】[ｂàｎｇ] ①(重量单位) angla funto (= 453.59 gramoj) ②(磅秤) pesilo: 把包裹搁在～上看有多重。 Metu la pakon sur la pleton de la pesilo por vidi, kiom gxi pezas. ③(过磅) pesi: 给某人～体重 pesi iun ④〈印〉(铅字大小的单位) punkto: 六～字 ses-punkta tipo ——另读 [ｐáｎｇ]

【磅秤】 platforma pesilo; pesilo

【镑】[ｂàｎｇ] pundo: 英～ sterlinga pundo

【包】[ｂāｏ] ①(裹住) envolvi; enpaki; tegi; vindi: 用纸把东西～起来 envolvi objekton en paperon / 头上～着一条白毛巾 kun blanka tualettuko volvita cxirkaux la kapo / ～书皮 meti sxirmkovrilon [jaketon] sur libron / ～饺子 fari gxjauxzi-ojn / 纸～不住火。 Oni ne povas envolvi fajron en paperon — la vero estas nekasxebla. ②(包裹) pako: 邮～ posxta pako ③(口袋) sako: 麻～ sako el juto / 书～ lerneja sako; tornistro / ④〈量〉(用于成包的东西) pako da; skatolo da: 一大～衣服 unu pakego da vestoj / 一～香烟 unu paketo [skatolo] da cigaredoj / 两～大米 du sakoj da rizo / 一～棉纱 unu pakego da kotonfadenoj ⑤(肿块) sxvel(ajx)o; tubero: 脖子上长了个～ havi sxvelajxon sur la kolo / 把某人额头上打出了一个～ batis al iu tuberon sur la frunto ⑥(毡制的帐篷) jurto: 蒙古～ (mongola) jurto ⑦(围绕) cxirkauxi; envolvi: 浓雾～住了群山。 Densa nebulo envolvis la montojn. ⑧(包括) enteni; inkludi; ampleksi: 无所不～ cxionampleksa ⑨(包办) preni (la tutan aferon) sur sin: 放心吧，这件事我～下了。 Estu trankvila, mi prenas sur min la tutan aferon. / 由我～了吧。 Lasu la tutan aferon sole al mi. ⑩(保证) garantii; certigi: ～你满意。 Mi certigas vin, ke vi kontentigxos. ⑾ (包租) lui; frajti; cxarti: ～一只船 frajti [cxarti] unu sxipon

【包办】 ①(单独办理) sola sin okupi pri iu afero; sola preni ion sur sin: 这件事你一个人～了吧。 Estu pli bone, ke vi sola prenu sur vin cxi tiun aferon. ②(代为办理) preni cxion en siajn manojn; fari aferojn anstataux iu; monopoligi cxiujn aferojn: ～代替 agi anstataux iu alia, prenante cxion en siajn manojn; fari cxion por iu alia ◇ ～婚姻 edzi(in)igxo arangxita de la gepatroj

【包庇】 maljuste aux partie protekti; kovri; sxirmi; preni iun sub sian egidon: 互相～ protekti unu alian / ～坏人坏事 kovri malbonulojn kaj iliajn malbonfarojn / 在某人的～下 sub ies sxirmo [egido]

【包袱】 ①(包东西的布) paktuko; paktolo ②(包儿) pako: 打～ fari pakon ③(负担) sxargxo: 思想～ mensa sxargxo / 不要把成绩当～。 Ne lasu viajn meritojn farigxi obstaklo al via progreso. 或 Ne ripozu sur viaj lauxroj.

【包干儿】 preni respondecon pri plenumo de iu laboro: 分片～ dividi la laboron kaj asigni parton al cxiu individuo aux grupo / 剩下的活儿由我们小组～。 Vi povas konfidi al nia teamo la finplenumon de la resto de tiu cxi laboro.

【包工】 ①(承包工程) entrepreni laborojn por aliaj personoj laux kontrakto; entrepreni plenumon de laboro en difinita limtempo laux kontrakto ②(承包商) entreprenisto ◇ ～头 laborentreprenisto

【包裹】 ①(包扎) envolvi; enpaki; volvekovri ②(包儿) pako: 寄～ sendi pakon / 邮政～ posxta pako / 今天早上我收到一个邮寄来的～。 CXi-matene mi ricevis pakon senditan al mi per posxto. ◇ ～处 gicxeto de posxtaj pakoj / ～单 pakosenda formularo

【包含】 enteni; enhavi; inkludi; enkalkuli; ampleksi: 没有什么事物是不～矛盾的。 Ekzistas nenio, kio ne havas en si kontrauxdiron. / 群众的意见～着许多深刻的道理。 La opinioj de la amasoj entenas multe da profundaj veroj. / 这个声明把所有当前的政策问题都～进去了。 Tiu cxi deklaracio ampleksas cxiujn nunajn politikajn demandojn. / 其中～毒素。 En gxi kasxigxas toksino.

【包涵】 〈套〉 esti pardonema al; pardoni: 他还年轻，你得～点。 Li estas ankoraux juna. Estu pardonema al li. / 我唱得不好，请多多～。 Pardonu min, ke mi ne bele kantis.

【包括】 inkludi; inkluzivi; ampleksi; enteni; enhavi: 这个政策～联合和斗争两个方面。 Tiu cxi politiko ampleksas du aspektojn: unuigxon kaj batalon. / 我们做出的决定～了群众提出的正确意见。 En niaj decidoj estas inkluzivitaj la gxustaj opinioj esprimitaj de la amasoj. / 这个价格～寄费在内。 Tiu cxi prezo inkludas la sendkoston [estas inkluziva de la sendkosto]. / 房租每月五百元，水电费在内。 La monata luprezo por la logxejo estas 500 juxan-oj, inkluzive de la kostoj de akvo kaj elektro. / 委员会中～老、中、青三部分人。 La komitato konsistas el maljunaj, mizagxaj kaj junaj anoj.

【包罗万象】 cxionampleksa; tre ricxenhava: ～的计划 cxionampleksa plano

【包围】 cxirkauxi de cxiuj flankoj; siegxi; cxirkauxfermi: 以农村～城市，最后夺取城市 cxirkauxi la urbojn el la kamparo kaj poste preni ilin / 亭子被茂密的松林～着。 La pavilono estas cxirkauxita de densa pinaro. / 突破敌人的～ trarompi la malamikan siegxon ◇ ～圈 ringo de siegxo

【包扎】 paki; bandagxi; pansi; vindi: 待运的仪器都～好了。 La instrumentoj estas jam pakitaj por la transportado. / ～伤口 pansi [bandagxi] vundon / ～受伤的胳膊 vindi vunditan brakon ◇ ～所 ambulanca stacio

【包装】 pakado ◇ ～布 paktolo; pakuma tolo / ～材料 pakmaterialo; pakuma materialo; pakumo / ～车间 paklaborejo; pakejo / ～设计 pakdesegno / ～箱 pakskatolo; pak-kesto / ～纸 pakpapero; banderolo

【包子】 bauxzi-o, vaporumita farcxita pastobulo

【褒贬】¹ esprimi jugxon pri iu; jugxi; taksi: ～人物 esprimi jugxon pri iu / 不加～ ne esprimi jugxon favoran, nek malfavoran; nek lauxdi, nek mallauxdi

【褒贬】² doni kritikajn komentariojn pri; esprimi malfavoran [kondamnan] opinion; mallauxdi: 别在背地里～人。 Ne klacxu pri iu ajn post lia dorso. / 叙述之中，隐含～。 Lia rakontado entenas ian vualitan kritikon.

【褒义】 bona [sxata, lauxda] senco ◇ ～词 vorto en bona [sxata, lauxda] senco

【雹子】 hajlo; hajlero

【薄】[ｂáｏ] ①(不厚) maldika: ～纸 maldika papero ②(不浓) maldensa; malkoncentrita; malforta: ～雾 maldensa nebulo; nebuleto / 酒味很～。 Tiu cxi vino estas malforta. ③(冷淡) malvarma; indiferenta: ～待 fari malvarman akcepton al iu; trakti iun kun malvarmeco / 待人不～ trakti iun tre bone [tre favore] ④(不肥沃) malfekunda; ne fruktodona; malgrasa: ～地 malgrasa tero / ～田 malfekunda kampo ——另读 [ｂó; ｂò]

【宝】[ｂǎｏ] ①(珍贵的东西) trezoro; altvalorajxo: 无价之～ senpreza trezoro / 国～ trezoro de la nacio / 粮食是～中之～。 La greno estas la trezoro de la trezoroj. ②(珍贵的) multvalora; grandvalora; trezora; alte sxatata: ～刀 grandvalora [trezora] glavo ③〈敬〉 via: ～眷 viaj edzino kaj infanoj; via familio / ～号 via firmao; via butiko

【宝贝】 ①(珍贵的东西) trezoro; altvalorajxo ②(对小孩的爱称) trezoro; karul(in)eto: 我的～! Mia trezoro [karul(in)eto]! ③〈讽〉(无能或怪诞的人) sentauxgulo; strangulo; absurdulo: 他这人真是个～! Kia sentauxgulo [strangulo, absurdulo] li estas! ④〈动〉 cipreo; venerkonko

【宝贵】 ①(极有价值) (alt)valora; kara; trezora: ～经验 valora sperto / ～的建议 valora propono / ～文物 altvaloraj kulturaj kaj artaj objektoj / 世间一切事物中，人是第一个可～的。 El cxiuj estajxoj en la mondo la homo estas la plej valora. ②(当做珍宝看待) alte taksi; alte sxati: 你不希罕，他可是～得很。 Vi ne rigardas gxin kiel valoran, sed li alte sxatas gxin.

【宝库】 trezorejo: 中国医药学是一个伟大的～。 La cxinaj medicino kaj farmakologio esta granda trezorejo.

【宝石】 gemo; juvelsxtono; maltekosta sxtono; fajna sxtono; kapolo: 人造～ artefarita juvelsxtono; straso

【宝塔】 pagodo

【宝藏】 trezoroj; ricxfontoj: 发掘的地下～ elfosi subterajn trezorojn; ekspluati mineralajn ricxfontojn / 自然～ naturaj ricxfontoj [ricxajxoj] / 民间艺术的～真是无穷无尽。 La popola arto estas vere neelcxerpebla trezorejo.

【宝座】 trono

【保】[ｂǎｏ] ①(保卫) protekti; defendi: ～家卫国 protekti niajn familiojn kaj defendi nian patrujon ②(保持) konservi; teni; gardi: 这个热水瓶能～温二十四小时。 Tiu cxi termobotelo povas konservi la varmon [teni la akvon varma] dum 24 horoj. / ～水～肥 konservi la humidecon kaj fekundecon (de la grundo) ③(保证) garantii; certigi: ～你能成功。 Mi garantias al vi la sukceson. / 旱涝～收田 kampoj, kies produktado estas certigita en okazo de sekegeco aux inundo ④(担保) servi kiel garantiantoo por iu; kauxcii: 取～释放 liberigi iun kauxcie ⑤(保人) garantianto; kauxcianto: 作～ servi kiel garantianto [kauxcianto] por iu ⑥〈旧〉(户籍编制单位) baux-o, unuo de malnova administra sistemo organizita sur la bazo de familioj (cxiu baux-o konsistas el 10 gxja-oj 甲) ——参见“保甲制度”

【保藏】 konservi; prezervi; gardi: 食品～ konservado de nutrajxoj / 把这幅画好好～起来。 Bone konservu tiun cxi pentrajxon.

【保持】 teni; gardi; konservi; resti: ～跳高记录 teni [konservi, posedi] la rekordon de altosaltado / ～安静 gardi la silenton / ～情绪稳定 gardi [konservi] sian egalanimecon / ～劳动人民的本色 konservi la kavalitojn de la laboranta popolo / 始终～警惕 resti cxiam viglatenta; cxiam konservi viglatentecon / ～中立 resti neuxtrala; resti en neuxtraleco / 水土～ konservado de akvo kaj grundo

【保存】 konservi; prezervi; teni: 他还～着长征时戴的那顶帽子。 Li ankoraux konservas la cxapon, kiun li portis dum la Longa Marsxado. / 这批文物～得很好。 Tiuj cxi historiaj objektoj estas bone konservataj.

【保管】 ①(保藏，管理) konservi; gardi; teni garde: 这个仓库里的货物～很好。 La varoj en tiu cxi tenejo estas bone konservataj. / 所有文件都～得很好。 CXiuj dokumentoj estas sub bona gardado. / 你可以把贵重物品托姨妈～。 Vi povas konfidi valorajxoj al la gardado de via onklino. ②(有把握) certe: 这件事他～不知道。 Estas certe, ke li ne scias tion. / 只要你努力，～能学好汉语。 Mi certigas vin, ke vi povas ellerni la cxinan lingvon, se vi diligentos en la lernado. ◇ ～费 elspezoj de staplado [de konservado] / ～室 konservejo / ～员 tenisto; vargardisto; staplisto

【保护】 protekti; gardi; sxirmi; patroni: ～眼睛 protekti siajn okulojn / ～环境，防止污染 protekti la medion kontraux polucio / 处于某人～之下 esti sub ies protekto / ～人民的利益 protekti la interesojn de la popolo / ～现场 teni netusxita la lokon de akcidento [la scenejon de krimo] ◇ ～地 protektorato; dependa teritorio / ～关税 protektismaj tarifoj / ～国 protektorato / ～贸易政策 politiko de protekto; protektismo / ～鸟 protektataj birdoj / ～人 protektanto; patrono / (动植物)～区 rezervejo / ～伞 protekta ombrelo / ～色 protekta koloro / ～涂层 protekta farbotavolo / ～性拘留 protekta reteno [aresto] / ～主义 protektismo

【保健】 protekto de la sano; sanprotekto: 妇幼～ protekto de la patrina kaj infana sano ◇ ～按摩 saniga masagxo / ～操 kuracgimnastiko / ～费 sanitara subvencio / ～食品 saniga nutrajxo / ～事业 sanitara servo / ～所 sanitarejo / ～网 reto de sanitaraj servoj / ～箱 kuracista kesto / ～医生 sanigisto / ～员 sanitaristo / ～站 stacio de publika sano; centro de profilaktiko / ～组织 sanitara organizo

【保留】 ①(保存不变) konservi; gardi: 他还～着战争年代的革命朝气。 Li ankoraux konservas la revolucian fervoron de la militaj jaroj. / ～党籍 konservi la partianecon [la partian membrecon] / 这个地方还～着原来的面貌。 Tiu cxi loko ankoraux havas la saman aspekton, kiel antauxe. ②(留下) rezervi; reteni: 他把他的房子租了出去，自己～一间。 Li luigis sian domon, sed li rezervis al si unu cxambron. / ～自己的意见 rezervi sian opinion / ～要求赔偿的权利 rezervi al si la rajton postuli kompenson / 票给你～到明天中午。 Ni rezervos la bileton por vi gxis la morgauxa tagmezo. / 为残疾人～的座位 sidlokoj rezervitaj por invalidoj / 持～意见 havi rezervojn / 对某一意见表示～ fari rezervojn pri iu opinio / 无～地同意［接受］ konsenti [akcepti] senrezerve / 有～地 kun rezervo ◇ ～地 rezervejo (ekz. indianaj rezervejoj en Usono) / ～剧目 repertuaro / ～条款 rezervata klauxzo

【保密】 teni [gardi] ion sekreta; teni ion en sekreto; gardi [teni, konservi] la sekreton; prisekreti: 这个消息应该～。 Tiu cxi novajxo devas resti sekreta. / 这事绝对～。 Tio devas esti tenata absolute sekreta. 或 Tio estas strikte konfidenca. ◇ ～级别 prisekreta klasifiko / ～条例 prisekreta regularo / ～文件 sekreta [konfidenca] dokumento

【保姆】 ①(保育员) vartistino de infanoj; infanistino; infanzorgistino ②(家务女工) mastrumistino; servistino

【保全】 ①(使不受损失) konservi; savi; protekti; teni ion sendifekta: ～名誉 konservi sian reputacion / 进行战略撤退以～实力 fari strategian retreton por konservi siajn proprajn fortojn / 他冒着生命危险～工厂财产。 Li savis la havajxojn de la fabriko je risko de sia vivo. / ～面子 savi la vizagxon ②(保护维修机器设备) ripari (masxinojn ktp); konservi kaj teni en bona ripariteco ◇ ～工 laboristo, kiu sin okupas pri konservado kaj riparado (de masxinoj)

【保守】 ①(使不失去) gardi; teni; konservi: ～国家机密 gardi [teni, konservi] la sekretojn de la sxtato ②(墨守成规) konservativa: ～思想 konservativaj ideoj / ～观点 konservativa vidpunkto / ～的估计 konservativa takso / ～的计划 konservativa plano ◇ （英国）～党 la Konservativa Partio / ～派 konservativuloj / ～主义 konservativismo

【保送】 sendi iun (lerni en iu lernejo) sub rekomendo: 学员是由各高等学校～来的。 La stagxantoj estas senditaj dank' al la rekomendo de diversaj superaj lernejoj.

【保卫】 defendi; gardi; protekti: ～祖国 defendi la patrion / ～国家主权和领土完整 defendi la suverenecon kaj teritorian integrecon de la sxtato / ～大桥 gardi ponton / ～革命的成果 protekti la fruktojn de la revolucio ◇ ～部门 departemento de publika sekureco / ～科 sekurecsekcio (de organizo) / ～工作 sekureclaboro

【保险】 ①(保险事业) asekuro: 社会～ socialaj asekuroj / 人寿～ asekuro pri vivo; vivasekuro / 海损～ averia asekuro / 火灾～ brulasekuro; incendi-asekuro / 活畜～ brutara asekuro / 货物～ kargoasekuro / 冰雹～ hajla asekuro / 玻璃板～ glacoasekuro; vitroasekuro / 不足值～ subasekuro / 失业～ asekuro kontraux senlaborigxo / 健康～ sanitara asekuro / 意外伤害～ asekuro kontraux akcidento; akcident-asekuro / 你的汽车保了险没有? CXu via auxtomobilo estas asekurita? / 我的房子保了火险。 Mia domo estas asekurita kontraux incendio. ②(安全可靠) sekura; sendangxera; fidinda: 骑车太快可不～。 Estas ne sekure bicikli tro rapide. / 这个方法比较～。 Tiu cxi metodo estas pli fidinda. ③(一定) certe: 他明天～会来。 Morgaux li certe venos. / 我～能成功。 Mi estas certa pri la sukceso. / 你依我的话,～不会出错。 Mi povas certigi vin, ke vi faros nenian eraron, se vi sekvos mian konsilon. ◇ ～标的物 asekurita objekto / ～代理人 asekura agento / ～带 sekuriga rimeno / ～刀 sendangxera razilo / ～刀片 razklingo / ～费 asekurpago; asekurkotizo; premiumo / ～粉 〈化〉 natria hidrosulfito / ～附加条款 polisa aneksajxo / ～杆 〈机〉 haltstango / ～杠 〈汽车〉 bufro / ～公司 asekurkompanio / ～柜 sekursxranko; sxtalsxranko; sxtelimuna sxranko / ～合同卷宗 asekurlibro / ～盒 kesto de fandogardilo; kesto por cirkvitgardilo / ～机 sekurigilo (de pafilo) / ～经纪人 asekura makleristo / ～客户 asekurato / ～利益 asekurita intereso / ～凭证 asekur-atesto / ～人 asekuranto / ～条款 asekura klauxzo / ～弹簧 mildiga rizorto / ～统计员 aktuario / ～箱 sxtelimuna monkesto; kiraskesto; monsxranko / ～装置 sekurigilo

【保养】 ①(调养) konservi [gardi] la sanon; bone zorgi pri sia sano: ～身体 gardi sian sanon / 重病后要好好～。 Bone prizorgu vin post la serioza malsano. ②(维护) konservi ion en bona stato; gardi ion kontraux difektigxo; prizorgi; konservi kaj ripari: 这辆汽车～得很好。 Tiu cxi auxtomobilo estas bone prizorgata. / 这条路～得很好。 Tiu cxi vojo estas en kontentiga stato. ◇ ～费 kosto de konservado kaj riparado / ～工 laboristo, kiu sin okupas pri konservado kaj riparado (de masxinoj)

【保育】 vartado; guvernado ◇ ～员 vartistino; infanistino / ～院 vartejo; infanejo; orfejo

【保障】 garantii; certigi; defendi: ～人民言论自由 garantii la liberecon de opinio al la popolo / 发展经济，～供给 disvolvi la ekonomion kaj certigi la proviantadon

【保证】 garantii; certigi: 我～完成任务。 Mi garantias, ke mi finplenumos la taskon. / ～妇女享受与男子平等的权利 garantii al la virinoj la gxuon de la rajtoj pri egaleco kun la viroj / ～不再发生类似事件 garantii kontraux la okazado de similaj incidentoj / ～妇女在产前产后有充分的休息 certigi suficxan ripozon al virinoj dum la gravedeco kaj post la akusxo / ～粮食供应 certigi la nutrajx-provizadon / 谁能～他不再犯错误。 Neniu povas diri kun certeco, ke li ne plu faros erarojn.

【保重】 zorgi pri si mem [pri sia sano, pri sia farto]; gardi la sanon: 多多～。 Bone zorgu pri vi mem. 或 Bone gardu vian sanon.

【堡垒】 fortikajxo; fuorto; bastiono; remparo; blokhauxso: ～是最容易从内部攻破的。 La plej facila maniero kapti fortikajxon estas ataki gxin el interne. / 世界反动势力的主要～ cxefa bastiono de la monda reakcio ◇ ～战 fortikajxmilito

【报】[ｂàｏ] ①(告诉) raporti; informi; anonci; deklari: ～公安局 raporti al la buroo de publika sekureco / ～上级批准 raporti [submeti, prezenti] ion al la superaj auxtoritatoj por aprobo / ～火警 raporti incendion / 报幕人～了新的节目。 La anoncisto anoncis novan programeron. ②(回答) respondi; fari respondon al: ～友人书 (letero en) respondo al amiko / ～以热烈的掌声 respondi per varma aplauxdo ③(回报) repagi; rekompenci: 无以为～ ne povi repagi la komplezon ④(报刊) jxurnalo; gazeto; revuo; periodajxo: 日～ jxurnalo; cxiutaga gazeto / 周～ semajna gazeto / 画～ ilustrita revuo ⑤(消息) novajxo: 喜～ bona [gxojiga] novajxo / 战～ milita bulteno ⑥(电报) telegramo; depesxo: 发～ sendi telegramon

【报仇】 vengxi: 为同志们～ vengxi siajn kamaradojn / 我一定要～。 Mi nepre min vengxos. / 他毫不犹豫地把为父～的重任担当起来。 Li senhezite prenis sur sin la sxargxon vengxi sian patron. / ～雪耻 vengxi sin kaj forigi humiligxon [kaj forlavi malhonoron] / ～雪恨 kvietigi sian malamon sin vengxante kontraux iu; sin vengxi kaj forigi sian malamon

【报酬】 rekompenco; salajro; pago; honorario; krono: 有～的工作 pagata [salajrata] laboro / 不计～ ne preni en konsideron la salajron / 他找到了一份～比较好的工作。 Li trovis al si pli bone sajlajratan laboron. / 在发展生产的基础上逐步提高劳动～ iom post iom pliigi la pagon por laboro sur la bazo de la disvolvigxo de la produktado ◇ ～递减律 〈经〉 legxo de malpliigxa plusproduktado / ～递增律 〈经〉 legxo de pliigxa plusproduktado

【报答】 repagi; reciproki; danki: 我们将以实际行动～党对我们的关怀。 Ni dankos per niaj agoj la Partion, kiu montras al ni tiom da prizorgemo. 或 Ni repagos al la Partio pro la prizorgo, kiun gxi faras al ni. / 我怎么也～不了您的恩情。 Kiel mi povos iam repagi al vi pro la bono, kiun vi faris al mi?

【报到】 anonci sian alvenon; sin anonci; sin enskribi; sin prezenti: 向部里～ sin prezenti al la ministrejo / 向大会秘书处～ sin enskribi al la sekretariejo de la kongreso / 新生已开始～。 La novaj studentoj jam komencis la enregistrigxon.

【报道】 raporti; riporti; fari raportadon pri io: ～考古新发现 raporti[riporti] pri novaj arkelologiaj eltrovoj / 据～ oni raportas, ke…; laux la raportado / 据新华社二月三日自北京～ laux depesxo de Xinhua-a Novajx-agentejo datita la 3-an de februaro / ～大会消息 fari raportadon pri la kongreso / 一篇关于奥运会的～ raportajxo [reporterajxo] pri la Olimpiaj Ludoj / 比赛实况～ radiodisauxdiga raportado pri matcxo

【报废】 raporti [deklari] ion ne plu uzebla; forjxeti ion kiel eluzitan [senvaloran]: 这台机器太旧，快～了。 Tiu cxi masxino estas tiel eluzita, ke oni baldaux forjxetos gxin kiel senvaloran. / 使～的矿井复生 reekspluati forlasitan minejon

【报复】 sin vengxi; repagi; redoni; fari reprezalion: 对某人进行～ vengxi sin kontraux iu; fari vengxon al iu / 蓄意～ kovi intencon de vengxo / 我要～你对我的侮辱。 Mi repagos al vi pro la ofendoj, kiujn vi faris al mi. 或 Mi redonos al vi viajn ofendojn. / 杀害人质作为～ fari vengxon per mortigo de garantiulo ◇ ～性打击 reprezalia bato / ～关税率 reprezaliaj tarifoj

【报告】 ①(告知) raporti; fari raporton pri; komuniki; informi: 向上级～ fari raporton al superuloj / 将计划～中央 komuniki projekton al la centra komitato / 国务院对全国人民代表大会负责并～工作。 La SXtata Konsilantaro estas respondeca antaux la Tutlanda Popola Kongreso kaj faras al gxi raportojn pri siaj aktivecoj. / ～大家一个好消息。 Jen bona novajxo por ni cxiuj. / ～!—— 进来! Raporton! — Envenu! ②(所报告的内容) raporto; parolado; prelego; lekcio; referajxo: 政府工作～ raporto pri la aktivecoj de la registaro / 总结～ resuma raporto / 动员～ parolado de mobilizado / 做～ fari paroladon [prelegon, lekcion] / 关于癌病治疗试验的～ referajxo pri provo de kuracado de la kancero ◇ ～会 publika prelego / ～人 parolanto; preleganto / ～文学 raporta literaturo; raportajxo; reporterajxo

【报刊】 jxurnaloj kaj gazetoj; la gazetaro

【报名】 enskribi sian nomon; sin enskribi: ～参加百米赛跑 sin enskribi por 100-metra sprinto / ～参军 rekrutigxi al la armeo

【报幕】 anonci la programerojn; prezenti la programon ◇ ～员 anoncist(in)o; anoncant(in)o

【报社】 jxurnaloficejo; jxurnalejo

【报头】 kapo [kaptitolo] de jxurnalo

【报喜】 raporti gxojigan novajxon; anonci sukceson: 我给大家～来了。 Mi venas kun bona novajxo por vi cxiuj. / ～不报忧 komuniki bonajn novajxojn kasxante la malbonajn; reteni malagrablajn informojn

【报销】 ①(报上级核销用款) prezenti siajn elspezojn por repago: 你的旅费可以～。 Viaj vojagxkostoj povas esti repagitaj. ②(把废物销账) prezenti liston de objektoj ne plu uzeblaj ③〈口〉(消灭) ekstermi; neniigi: 这股敌人马上就～。 La grupo da malamikaj soldatoj estis tuj ekstermita.

【报纸】 ①(出版物) jxurnalo ②(指纸张) papero de jxurnalo ◇ ～夹 jxurnaltenilo

【刨床】 rabotmasxino; rabotilo: 龙门～ metalrabota masxino kun du fostoj

【刨子】 rabotilo

【抱】[ｂàｏ] ①(用手臂围住) brakumi; enbrakigi; cxirkauxbraki; cxirkauxpreni; cxirkauxpremi: 把小孩～起来 preni la infanon en siajn brakojn / 把人拦腰～住 kapti iun per la manoj cxirkaux lia talio / 手上～着一个孩子 porti bebon en siaj brakoj / 拳击手～住他的对手。 La boksisto cxirkauxpremis sian kontrauxulon. / 不要～住错误观点不放。 Ne alkrocxigxu al viaj eraraj opinioj. ②(初次得到) ekhavi sian unuan fil(in)on aux nep(in)on: 听说你快要～孙子了。 Oni diras, ke baldaux vi estos avo. ③(领养) adopti (infanon): 她的女儿是～来的。 SXia filino estas adoptita infano. ④〈方〉(结合在一起) kunigxi; bandigxi; unuigxi: ～成一团 kunigxi inter si; unuigxi ⑤〈方〉(大小合适) bone sidi: 这件上衣～身儿。 Tiu cxi jako bone sidas. ⑥(怀抱) karesi; nutri; adopti: ～着远大的理想 nutri noblan idealon / 心中～着希望 nutri esperon en la koro / 不～任何幻想 ne karesi la plej malgrandan iluzion / ～积极态度 adopti aktivan sintenon / ～着偏见不放的人们 la homoj, kiuj sin tenas je siaj antauxjugxoj ⑦〈量〉 plenbrako da: 一～草 plenbrako da pajlo / 树有两～多粗。 Du homoj ne povas cxirkauxbraki la trunkon de la arbo. ⑧(孵) kovi (ovojn)

【抱不平】 indigni kontraux maljustajxo (farita al iu alia): 有人替他～。 Oni sentas indignon pro lia suferita maljustajxo. / 打～ defendi iun kontraux maljustjxo; stari cxe la ofenditoj

【抱负】 aspiro; ambicio: 很有～ havi noblajn aspirojn; nutri altan ambicion

【抱歉】 bedauxri; havi pardonpetemon: 很～，我不能帮你什么忙。 Mi bedauxras, ke mi ne povas fari ion por vi. / 让你久等了，很～。 Mi longe atendigis vin, pardonu min.

【抱头鼠窜】 kovri la kapon per la manoj kaj forkuri kiel rato — forkuri en paniko; kuradi kiel venenita muso (z)

【抱怨】 plendi; murmuri; grumbli: 不要总～别人对你帮助不够。 Ne cxiam plendu, ke oni ne suficxe helpas vin. / 他～伙食不好。 Li plendas pri la nutrajxo.

【豹】[ｂàｏ] 〈动〉 leopardo; pantero

【暴】[ｂàｏ] ①(突然而猛烈) subita kaj fortega; impetega; furioza: ～雷 fortega ektondro ②(凶残) kruela; feroca: 残～ kruela; brutala; barbara / 施～ fari perfort(ajx)on ③(暴躁) kolerema; incitigxema; eksplodema; kolerika; furiozema: 脾气～ havi kolereman karakteron [kolerikan temperamenton] ④(突出) elstarigxi: 他气得头上的青筋都～出来了。 Li tiel koleregis, ke sur lia frunto elstarigxis la vejnoj. ⑤(糟蹋) malsxpari; ruinigi; difekti: 自～自弃 mem ruinigi sian estontecon; perdi sian tutan memfidon; lasi sin droni en malespero

【暴动】 ribelo; levigxo; insurekcio; pucxo: 武装～ armita ribelo / 举行～ levi insurekcion / 革命是～，是一个阶级推翻一个阶级的暴烈的行动。 Revolucio estas insurekcio, ago de perforto, per kiu unu klaso renversas alian.

【暴发】 ①(突然发作) eksplodi: 山洪～。 Torento sin jxetas malsupren de la monto. ②(突然发财) subite ricxigxi; farigxi parvenuo: ～户 novricxulo; parvenuo; elsaltulo

【暴风】 ①(猛烈的风) fortega [furioza] vento; ventego ②(十一级风) vento de grado 11 (en la Boforta vent-indico); vento de forto 11; tempesto

【暴风雨】 sxtormo; tempesto; uragano; fulmotondro: 起了～。 Levigxis sxtormo. / ～平息了。 La sxtormo kvietigxis. / 革命的～ la uragano de la revolucio / ～般的掌声 uragana [tondra] aplauxdado

【暴君】 tirano; despoto

【暴力】 perforto; violento: ～行为 perforta ago; perfortajxo / ～措施 perfortaj rimedoj ◇ ～革命 perforta [violenta] revolucio

【暴利】 ekscesa profito; profitego: 牟取～ sercxi [cxasi] ekscesan profiton

【暴露】 elmeti al; malkasxi; malsxirmi; malkovri; nudigi; eksponi; senmaskigi; denunci: ～在光天化日之下 esti elmetita al la taglumo / ～目标 senintence videbligi [lasi vidigxi] sian pozicion / ～思想 eksponi siajn pensojn [ideojn] / 矛盾还没有充分～。 La kontrauxdiroj ankoraux ne plene malkasxigxis. / ～黑暗势力 denunci la mallumajn fortojn ◇ ～文学 denunca literaturo

【暴露无遗】 esti plene senmaskigita: 这伙侵略者的狰狞面貌～。 La ferocaj vizagxoj de tiuj cxi agresantoj estis plene senmaskigitaj.

【暴乱】 tumulto; ribelo: 平定～ subpremi [kvietigi] ribelon

【暴跳如雷】 eksalti de furiozo; eksplodi [boli] de kolerego; ekrajdi siajn altajn cxevalojn

【暴徒】 perfortulo; bandito; apacxo; gangstero

【暴行】 perfortajxo; kruelajxo; barbarajxo

【暴雨】 torenta [fortega] pluvo; pluvego

【暴躁】 kolerema; incitigxema; eksplodema; flamigxema; kolerika: 脾气～ havi kolereman karakteron [kolerikan temperamenton]

【暴政】 tiranismo; despotismo; tirana [despota] regado

【爆】[ｂàｏ] ①(迸发) eksplodi; krevi; diskrevi: 车胎～。 La pneuxmatiko krevis. / 子弹打在石头上，～起许多火星。 La kuglo trafis la rokon kaj estigis sxprucantajn fajrerojn. ②(油炸) rapide friti: 油～肚儿 rapide frititaj tripoj

【爆发】 eksplodi; erupcii; erupti: 火山～ erupcio de vulkano / 战争～了。 La milito eksplodis. / 人群中～出一片欢呼声。 GXojkrioj eksplodis en la homamaso. 或 La homamaso eksploidis en gxojkriadon. ◇ ～变星 〈天〉 eksploda varia stelo / ～力 〈体〉 eksplodforto / ～音 〈语〉 plozivo

【爆破】 eksplodigi; dinamiti; detrui per eksplodo [per dinamitado]: ～敌人的碉堡 dinamiti malamikan fortikajxon / 连续～ sinsekvaj eksplodigoj ◇ ～弹 eksplodiga kartocxo / ～手 eksplodigisto; dinamitisto / ～筒 eksplodiga cilindro / ～音 〈语〉 plozivo / ～炸弹 detrubombo

【爆炸】 eksplodi; detonaciigxi: 炸弹～了。 La bombo eksplodis. / ～了一枚氢弹 eksplodigi hidrogenan bombon / 瓦斯～ eksplodo de mingaso / 知识～ eksplodo de la scioj / ～性的局势 eksploda situacio ◇ ～极限 eksplodolimo / ～力 eksplodoforto / ～声 eksploda bruo / ～物 eksplodajxo

【爆竹】 petardo; krakfajrajxo: 放～ ekbruligi [krakigi, eksplodigi] petardon / ～没响。 La petardo ne eksplodis.

【杯】[ｂēｉ] ①(杯子) trinkvazo; glaso; taso; kaliko; pokalo: 一～茶 taso da teo / 一～水 glaso da akvo / 茶～ tetaso / 玻璃～ glaso / 举～祝酒 proponi toston / 多喝了几～ drinki iom tro multe ②(杯状锦标) pokalo; trofeo: 金［银，铜］～ pokalo el oro [el argxento, el kupro] / 戴维斯～(乒乓球赛奖杯之一) la Davisa Pokalo

【卑鄙】 malnobla; malsxatinda; malestiminda; malvirta; malpura: ～手段 malnobla rimedo / ～行为 malnobla ago [konduto] / ～无耻 malnobla kaj senhonta; cinika / ～龌龊 malnobla kaj malpura

【卑躬屈节】 kurbigi la spinon kaj fleksi la genuojn [rampi] antaux iu; esti sklavema [servila, troservema, trorespekta, humilega]; leki polvon, kiel serpento (z)

【卑贱】 ①(地位低下) malaltklasa; humila: ～者最聪明，高贵者最愚蠢。 La humiluloj estas la plej inteligentaj; la nobluloj estas la plej stultaj. ②(卑鄙下贱) malnobla kaj malestiminda

【卑劣】 malnobla; fia: ～行径 malnobla ago / ～伎俩 malnobla artifiko; insida ruzajxo

【背包】 dorsosako; tornistro

【背包袱】 porti sxargxon; havi ion, kio pezas sur la koro [sur la konscienco]; esti obsedata de maltrankvilo: 你不要为这事～。 Ne lasu tiun cxi aferon pezi sur via koro.

【悲】[ｂēｉ] ①(悲伤) malgxoja; malgaja; trista; afliktita: ～不自胜 esti tro turmentata de malgxojo / 处于可～的境地 esti en plorinda stato; trovigxi en lamentinda situacio ③(怜悯) kompato

【悲哀】 malgxoja; malgaja; trista; afliktita: 如果我将战死在疆场，你也不要～。 Ne tristu, se mi falos sur la batalkampo.

【悲惨】 mizera; tragika; tragedia; lamentinda; plorinda: ～的结局 tragika fino / ～的过去 la amara pasinteco / 他们应永远也不会忘记旧社会的～生活。 Ili neniam forgesos la mizeran vivon en la malnova socio.

【悲愤】 malgxojo kaj indigno: ～填膺 esti plena de malgxojo kaj indigno

【悲观】 pesimisma: ～失望 pesimisma kaj malespera; senkuragxigita / 持～看法 havi pesimisman opinion; vidi cxion nigra / ～情绪 pesimismo; nigraj pensoj ◇ ～主义 pesimismo / ～主义者 pesimisto

【悲剧】 tragedio ◇ ～演员 tragedia aktoro; tragediisto / ～作家 tragediverkisto; tragedia auxtoro

【悲伤】 malgxoja; malgaja; trista; afliktita: 人生的欢乐和～ la gxojoj kaj malgxojoj de la homa vivo

【悲痛】 aflikto; (kor)doloro; malgxojego: 感到深切的～ esti projunde afliktita / 化～为力量 transformi la doloron en forton / ～欲绝 esti tiel malgxojega [tiel forte afliktita], ke oni ne volus plu vivi

【悲壮】 tragika kaj sublima; malgaja sed patosa [kortusxa, emocia]: ～的歌曲 malgaja sed kortusxa [patosa] kanto / ～的事迹 heroaj kaj emociaj agoj

【碑文】 surskribo sur steleo [sur tombosxtono, sur monumento]; lapidara surskribo; epitafo

【北】 [ｂěｉ] nordo: ～风 la norda vento / ～屋 cxambro rigardanta al la sudo / 城～ norde de la urbo / 往～走 iri norden / 华～ la norda parto de Cxinio; la Nordo de Cxinio; la Norda Cxinio

【北边】 ①(北) nordo; la norda flanko: 加拿大在美国的～。 Kanado kusxas norde de Usono. ② 同“北方”^②

【北冰洋】 la Arkta Oceano

【北斗星】 〈天〉 la Granda CXerpilo; la Granda Ursino

【北方】 ①(北) nordo: ～刮来的风 vento blovanta de la nordo; norda vento ②(北部地区) la norda parto de CXinio; la Nordo (de CXinio) ◇ ～话 la norda dialekto / ～人 nordlandano; nordano

【北极】 ①〈地〉(地轴的北端) la Norda [Arkta, Boreala] Poluso ②〈物〉(北磁极) la norda magneta poluso ◇ ～光 nordlumo; boreala [arkta] auxroro / ～狐 la arkta vulpo / ～圈 la Arkta Cirklo / ～星 la Norda [Polusa] Stelo / ～熊 la blanka [polusa] urso

【北京】 Beijing; Pekino ◇ ～人 pekinano / ～时间 la Pekina Tempo (la norma tempo en CXinio) / ～鸭 la Pekina Anaso

【北美洲】 〈地〉 Nord-Ameriko

【备】[ｂèｉ] ①(具备) havi; posedi; disponi; esti ekipita de: 各种农业机械无一不～ esti ekipita per cxiaspecaj agrikulturaj masxinoj / 德才兼～ posedi kaj talentojn kaj honestecon / ～有三辆汽车。 Tri auxtoj estas disponeblaj. / ～有样品。 Specimenoj estas haveblaj. ②(准备) prepari; esti preta: 把料～齐 pretigi cxiujn necesajn materialojn / ～马 pretigi cxevalon; seli cxevalon / 有～无患。 Bone preparita afero ne havos bedauxrindajn rezultojn. ③(防备) sin antauxgardi; sin prepari kontraux: 以～万一 sin prepari kontraux cxiuj eventualajxoj ④(设备) ekipajxo: 军～ milita ekipajxo; armilaro / ⑤(表示完全) plene; en cxiu ebla maniero; tiom, kiom eblas: ～受虐待 suferi cxiaspecajn turmentojn / 他艰苦～尝。 Li spertis cxiujn eblajn suferojn. / ～受欢迎 gxui grandan popularecon; esti tre populara

【备耕】 fari preparojn por plugado kaj semado

【备荒】 sin prepari kontraux naturaj katastrofoj

【备考】 apendico; rimarko; noto (por konsultado)

【备课】 (pp instruisto) prepari lecionojn

【备忘录】 ①〈外〉 memorando; memornotoj ②(记事本) notlibro; memorlibro; agendo; memorilo

【备战】 ①(准备发动战争) sin prepari por milito; fari militajn preparojn; sin pretigi al batalo: 扩军～ armado-ekspansio kaj militpreparo ②(准备应付战争) esti preparita kontraux milito: ～、备荒、为人民。 Estu preparita kontraux milito, estu preparita kontraux naturaj katastrofoj kaj faru cxion por la popolo.

【备注】 rimarko ◇ ～栏 margxeno rezervita al rimarkoj; rimarkokolumno

【背】[ｂèｉ] ①(躯干的一部分) dorso: ～痛 havi doloron en la dorso ②(物体的反面) la dorso de objekto; dorsa flanko; reverso: 手～ mandorso / 纪念章的～面 la reverso de medalo / 刀～儿 la dorso de trancxilo / 椅～ la dorso de segxo / 墨透纸～。 La inko sorbigxis tra la papero. ③(背对着) turni la dorson al; havi la dorson turnitan al: ～对着太阳站着 stari kun la dorso turnita al la suno / ～山面海 havi la monton post si kaj la maron autaux si / ～着手 kun la manoj interplektitaj sur la dorso ④(转) turni; deturni: 把脸～过去 deturni sian vizagxon ⑤(瞒着) post la dorso de iu: ～着人做某事 fari ion post la dorso de iu (sen ies scio) / 不干什么～人的事 fari nenion en kasxeco / 这孩子～父母抽烟。 Tiu cxi infano fumis post la dorso de siaj gepatroj. ⑥(背诵) reciti; scii parkere: 书～熟了 scii parkere sian lecionon / ～台词 lerni sian rolon [sian tekston] ⑦(违反) agi kontraux; malobservi; rompi: ～着良心说话 paroli kontraux sia konscienco / ～约 rompi la interkonsenton [sian promeson] ⑧(听觉不灵) surdeta: 耳朵有点～ esti surdeta ⑨(不顺利) malbonsxanca: 手气～ esti malbonsxanca je monludoj ——另读 [ｂēｉ]

【背道而驰】 iri en la kontrauxa direkto; esti neakordigebla kun; esti rekte kontraux al: 事实与理论～。 La fakto kontrauxdiras la teorion. / 和党的方针～ diametre kontrauxa al la politiko de la Partio

【背后】 ①(后面) post; malantaux: 门～ post la pordo / 从～袭击敌人 surprizataki la malamikon de malantauxe ②(不当面) post la dorso de iu; post la kulisoj: 当面不说，～乱说。 Oni diras nenion vidalvide, sed faras klacxojn postdorse. / ～下毒手 ponardi iun de post la dorso / ～支持 postkulise subteni / 警惕有人在～挑唆。 Gardu vin kontraux tiuj, kiuj penas semi malkonkordon post la kulisoj.

【背景】 fono; subajxo: 这幅画的～是一片森林。Tiu cxi pentrajxo montras la arbaron sur la fono. / 那张照片的～是秋高气爽的蓝天。　Tiu foto havas bluan auxtunan cxielon kiel sian fonon. / 历史～ historia fono / 社会～ socia fono / 政治～ politika fono / 这事肯定有～。 Iu devas esti malantaux tiu cxi afero.

【背离】 devii; deturnigxi; deklinigxi; deflankigxi; devojigxi: ～原则［真理］ devii de la principo [de la vero] / ～正确的思想路线 deflankigxi de la gxusta ideologia linio.

【背面】 dorso; dorsflanko; reverso: 纪念章的～ la dorso de medalo / 信封的～ la dorso de koverto / 请看～。 Turnu la pagxon, mi petas. 或 Bonvolu turni.

【背叛】 perfidi; defali: 忘记过去就意味着～。 Forgesi la pasintecon signifas perfidi. / ～祖国 perfidi sian patrion / ～原来的阶级 forlasi sian originan klason; ribeli kontraux sia propra klaso / ～政党［宗教］ perfidi sian partion [religion]; defali de sia partio [religio]

【背诵】 reciti; parkere ripeti

【背心】 ①(西服背心) vesxto ②(汗背心) senmanika subcxemizo; gimnastika vesxto ①(毛背心) trikotvesxto

【背信弃义】 rompi sian promeson kaj malplenumi sian moralan devon; agi perfide; esti perfida kaj malfidela: ～地撕毁协定 perfide dissxiri la interkonsenton / ～行为 perfida ago; perfido

【被】[ｂèｉ] ①(被子) litkovrilo: 棉～ vatita litkovrilo / 鸭绒～ lanuga litkovrilo ②(遮盖) kovri: 植～ vegetajxaro; flauxro ③(遭受) suferi: ～灾 suferi katastrofon; esti trafita de katastrofo ④〈介〉(在被动式中表示主动者) de; fare de; far: 他～他的朋友骗了。 Li estis trompita de sia amiko. / 他的手指～机器压碎了。 Liaj fingroj estis dispremitaj de masxino. / 一根粗大的树枝～大风吹断。 Dika brancxo rompigxis de la ventego. ⑤〈助〉(用在动词前，表示主语是被动者) (uzata por formi vortogrupon kun pasiva signifo): ～捕 esti arestita / ～杀 esti mortigita [murdita] / 他～选为主席。 Li estis elektita prezidanto. / ～说服 esti konvinkita; lasi sin konvinki (de iu)

【被乘数】 〈数〉 multiplikato; multiplikendo*

【被除数】 〈数〉 dividato; numeratoro

【被动】 pasiva: 陷于～地位 sin trovi en pasiva pozicio; esti reduktita al la pasiveco / 变～为主动 repreni la iniciativon ◇ ～免疫 〈医〉 pasiva imuneco / ～式 〈语〉 pasiva formo / ～吸烟 pasiva fumado / ～语态 〈语〉 pasiva vocxo; pasivo

【被告】 〈法〉 plendito; akuzito jugxato ◇ ～席 benko de akuzitoj

【被减数】 〈数〉 malpliigato

【被迫】 esti devigita: 她是～接受这些屈辱性的条件的。 SXi estis devigita akcepti la humiligajn kondicxojn.

【被子】 vatita litkovrilo; peplomo

【倍】[ｂèｉ] ①(倍数) oblo; -obl-: 三～ trioblo / 二的五～是十。 Kvinoblo de du estas dek. / 十是五的两～。 Dek estas duoblo de kvin. / 比…大一～ esti la duoblo de … / 产量增至三～(增加了两～)。 La produktokvanto triobligxis. / 这个数字超过解放前最高记录的七～。 Tiu cxi cifero estas sepoble pli granda al la rekordo antaux la Liberigxo. / 产量成～增长。 La produktokvanto duobligxas kaj reduobligxas [du- aux plurobligxas, oble plimultigxas]. ②(加倍) duobligi: 加～努力 duobligi siajn penojn / 勇气～增 kun duobligita kuragxo

【倍数】 〈数〉 oblo

【辈】[ｂèｉ] ①(等；类) homoj de ia speco: 无能之～ la nekapabluloj; la sentauxguloj ②(辈分) generacio: 他比我长［小］一～。 Li estas je unu generacio pli agxa [pli juna] ol mi. 或 Li apartenas al la generacio de mia patro [filo]. / 他俩同～。 Ili apartenas al la sama generacio. / 她跟我平～。 SXi estas de la sama generacio, kiel mi. / 老一～革命家 la revoluciuloj de la pli maljuna generacio ③(辈子) la tuta vivo; vivdauxro: 后半～儿 la dua duono [la lasta parto] de ies vivo

【辈子】 la tuta vivo; vivdauxro: 他一～当锻工。 Li laboris kiel forgxisto dum sia tuta vivo. / 后半～ la dua duono [la lasta parto] de la vivo

【呗】[ｂｅｉ] 〈助〉①(表示事实或道理明显)(uzata por indiki, ke io estas evidenta): 你不会打字就学～。 Vi ne scias tajpi? Lernu do. ②(表示勉强同意的语气)(uzata por esprimi rezignacion): 一定要我去，就去～。 Nu, mi iros, se vi insistos.

【奔】[ｂēｎ] ①(急跑) rapide kuri; galopi: ～马 galopanta cxevalo ②(紧赶) rapidi: ～赴前线 rapidi al la fronto / ～向美好的未来marsxi al la bela estonteco ③(逃跑) forkuri; sin forsavi: 东～西窜 forkuri en cxiuj direktoj ——另读 [ｂèｎ]

【奔波】 klopodadi; fari klopodojn: 两地～ fari navetan iradon [veturadon] inter du lokoj / 为了生计，他不得不经常在外～。 Por perlabori vivrimedojn, li devis iri de loko al loko sercxante laboron.

【奔驰】 rapide kuri; galopi: 骏马在草原上～。 Belaj cxevaloj galopas sur la stepo. / 火车向前～。 La trajno plenrapide kuras antauxen.

【奔放】 senbride; en plena vigleco; kun viveco: ～不羁的风格 senbrida kaj libera stilo / 豪爽～的人 homo grandanima kaj malkasxema / 热情～ esti abunda je entuziasmo; labori kun arda entuziasmo / 热情～的曲调 ario plena de vervo / 李白的诗潇洒～。 La poemoj de Li Bai estas fame konataj pro siaj esprimaj libereco kaj natureco.

【奔流】 ①(急速地流) flui rapidege [impete]: ～入海 sin jxeti en la maron / 铁水～。 La fandita fero impete fluas. ②(急流) rapid(eg)a [impeta] fluo; torento

【奔跑】 kuri: 母亲一喊，孩子们都很快地～过去。 Tuj kiam la patrino vokis la infanojn, ili cxiuj rapide kuris al sxi.

【奔腾】 ①(奔跑跳跃) galopi: 犹如万马～ kvazaux dek mil cxevaloj galopus ②(奔流) sin antauxenjxeti; impeti: 浩浩长江，～不息。 La potenca akvomaso de Jangzi-rivero sencxese ruligxas antauxen. / 革命的洪流～向前。 La impeta fluego de la revolucio sin jxetas antauxen.

【奔走】 ①(急走) kuri: ～相告 rapidi diri unu al alia la novajxon ②(进行活动) klopodadi; fari klopodojn: ～呼号 kuri cxien por peti helpon; fari klopodojn en la intereso de iu

【本】[ｂěｎ] ①(根或茎) radiko aux tigo de planto: 水有源，木有～。 CXiu revero havas sian fonton kaj cxiu arbo siajn radikojn — cxiu afero havas sian originon. ②(根本) fundamento; bazo; origino: 民为国之～。 La popolo estas la fundamento de la sxtato. / 忘～ perfidi sian klasoriginon ③(本金) kapitalo: 还～付息 repagi la kapitalon kaj la interezon ④(本来) origina; propra: ～意 origina ideo; vera intenco / 我～想不去。 En la komenco mi ne intencis iri tien. / 你～该早通知我的。 Vi devus antauxsciigi min pli frue. ⑤(自己的) propra: ～职工作 sia propra laboro [okupo] / ～厂 nia fabriko / ～乡～土 naskigxlando; hejmlando ⑥(现今的) tiu cxi; kuranta; nuna: ～周 tiu cxi semajno / ～月 tiu cxi monato; la kuranta monato / ～年度 la kuranta jaro / ～决议 tiu cxi rezolucio / ～期 la kuranta periodo ⑦(根据) laux: ～着政策办事 agi laux la politiko / 他每一句话都有所～。 CXio, kion li diras, estas bazita sur faktoj. ⑧(本子) kajero; libro: 笔记～ kajero; notlibreto / 账～儿 kontolibro / 日记～ taglibro / 照相～ fotoalbumo ⑨(版本) eldono; versio: 普及～ populara eldono / 马克思《资本论》英译～ la anglalingva traduko [versio] de Kapitalo de Markso ⑩〈量〉(用于书籍、簿册等) (uzata por libroj, partoj de seriajxo, ktp): 两～书 du libroj / 第一版共印五千～。 La unua eldono estis presita en kvin mil ekzempleroj. / 这部电影有十二～。 Tiu cxi filmo estas el dek du bobenoj.

【本地】 ①(所在的地方) tiu cxi loko (kie oni sin trovas) ②(本地的) loka; cxi-loka; cxi-tiea; indigxena: ～新闻 loka novajxo / ～货 lokaj produktajxoj / ～口音 loka akcxento* / ～人 cxi-tieulo; lokano; indigxeno; pralogxanto

【本分】 ①(本身应尽的责任) devo: 尽～ plenumi sian devon / 为人民做好事是我们的～。 Agi en la intereso de la popolo estas nia devo. ②(安于所处的地位) kontenta je sia situacio; honesta: 守～ esti kontenta je sia sutuacio

【本国】 ies propra lando; sialanda; enlanda: ～资源 enlandaj naturaj ricxajxoj / ～制造 enlande fabrikita ◇ ～语 gepatra lingvo

【本行】 ies propra metio [profesio, specialo, fako]: 这不是我的～。 Tio ne estas mia metio [profesio, specialo, fako]

【本科】 la fakultatoj de universitato; la universitato mem; regula kolegia kurso: ～学生 studento de de normala studociklo

【本来】 ①(原有的) origina; natura: 某个词～的意思 la origina [primitiva] senco de iu vorto / 某一事物～的性质 la naturo esence propra al iu afero / ～的颜色 natura koloro / ～的声音(不通过播音的) senpera vocxo ②(原先) origine; primitive: 大会～定于星期五举行的。 Origine estis decidite, ke la mitingo okazu en vendredo. / 我的假期～是两周，后来又增加了一周。 Origine mia forpermeso estis du semajnoj, sed poste oni aldonis al gxi unu semajnon. / 这～就是个错误。 GXi propre estis eraro. ③(理所当然) nature; kompreneble: ～就该这样办。 Tio kompreneble devas esti tiel arangxita. / 你～用不着急。 Vi ja ne bezonus maltrankviligxi. / 这样的事～不应该发生。 Tiaj aferoj ja ne devus okazi. / 犯了～可以避免的错误 kulpi erarojn, kiuj estus eviteblaj

【本领】 kapablo; lerteco; talento; povoscio: 学会组织现代化生产建设的～ akiri la kapablon organizi la modernajn produktadon kaj konstruadon / ～高强 havi grandan kapablon / 有爬树的～ havi la lertecon surgrimpi arbon / 你～真大，居然把他说服了。 Vi estas vere admirinda pro tio, ke vi sukcesis lin konvinki.

【本末】 ①(事情的全部经过) la tuta dauxro de okazajxo de la komenco gxis la fino; cxiuj detaloj de afero: 他知道这件事的～。 Li scias cxiujn detalojn de tiu cxi afero. / 详述～ rakonti la tutan okazintajxon de la komenco gxis la fino / ②(主次) la fundamenta [la cxefa] kaj la akcesora

【本能】 instinkto: 动物的～ animalaj instinktoj / 自卫的～ instinkto de memkonservado / ～地行动 agi instinkte

【本人】 ①(我) mi; mi mem: ～兹证明此抄件与原件相符。 Mi certigas, ke tiu cxi kopio estas konforma al la originalo. ②(自己) si mem; persone: 我想见部长～。 Mi dezirus vidi la ministron mem. 或 Mi petas auxdiencon cxe la ministro mem. / 你必须～去看望他。 Estas necese, ke vi persone vizitu lin. ③(当事人) la koncernata persono; koncernato; interesato: 未得～同意 sen konsento de la koncernato [la interesato]

【本色】¹ propraj [veraj] kvalitoj; distinga karaktero; vera naturo: 劳动人民的～ la kvalitoj propraj [la veraj kvalitoj de] la laboranta popolo / 英雄～ la vera naturo de la heroo

【本色】² natura koloro: ～布 neblankigita kaj netinkturita tolo; kruda tolo

【本身】 mem; en si mem; per si mem: 运动～就是矛盾。 La movado mem estas kontrauxdiro. / 这次交易会～就标志着我国对外贸易的发展。 Tiu cxi foiro en si mem estas la signo de la disvolvigxo de la ekstera komerco de CXinio. / 这种行为～就值得赞扬。 Tiu cxi ago estas lauxdinda en si mem. / 事实～就说明了问题。 La faktoj parolas per si mem.

【本事】¹ 〈文〉 origina historio; temo: 这些诗词的～，年久失考。 La origina historio, sur kiu tiuj cxi poemoj estis bazitaj, jam de longe perdigxis. / 电影～ sinoptiko de filmo

【本事】² 同“本领”

【本位】 ①(货币制度的基础) unuo de metala monsistemo; etalono*: 金～ oretalono* / 银～ argxentetalono* / 复～制 dumetalismo / 单～制 unumetalismo ②(本职) sia propra posteno [okupo]: ～工作 sia propra laboro [okupo]

【本性】 naturo; natura dispozicio; instinkto; denaska karaktero: ～好战 nature militema

【本义】 propra [origina, lauxvorta] senco: “兵”字的～是武器。 La propra senco de “兵” estas armilo. / 这个词不能按～去理解。 Oni ne povas kompreni tiun cxi vorton en gxia propra senco.

【本意】 origina intenco; vera deziro: ～并不坏。 La origina intenco ne estis malbona. / 这不是他的～。 Tio ne estas lia vera deziro.

【本着】 konforme al; laux; en spirito de; cxe la lumo de: ～我们一贯的立场 konforme al nia konstanta starpunkto / ～为人民服务的精神 en spirito de servado al la popolo; animita de la volo servi la popolon / ～良心行事 agi laux sia konscienco / ～友好的精神予以合作 kunlabori en amika spirito / ～事实进行判断 fari juxon cxe la lumo de faktoj / ～增进两国之间友好关系的愿望 instigata de la deziro akceli la amikajn rilatojn inter niaj du landoj / 办一切事业都要～节约的原则。 En funkciigado de cxiaj entreprenoj oni devas observi la principon de sxparado.

【本质】 esenco; naturo; natura karaktero; propra kvalito; substanco: ～方面 esenca aspekto / 非～方面 neesenca aspekto / ～的差别 esenca diferenco / 透过现象看～ vidi la esencon tra gxiaj fenomenoj / 新生力量～上是不可战胜的。 La novenaskitaj fortoj estas lauxnature nevenkeblaj.

【本子】 ①(册子) kajero; libro: 笔记～ kajero; notlibreto / 改～ korekti la taskojn [la skribajn ekzercojn] (de lernantoj) ②(版本) eldono: 这个～是宋本。 GXi estas Song-dinastia eldono.

【奔】[ｂèｎ] ①(向目的地走) sin direkti al; iri al: 直～车间 iri direkte al la laborejo / 这条路～车站。 Tiu cxi vojo kondukas al la stacidomo. ②(年纪接近) (al)proksimigxi: 他是～六十的人了。 Li proksimigxis al la agxo de sesdek jaroj. ③〈介〉(向) al: 汽车～广场驶去。 La auxtomobilo veturis al la placo. ——另读 [ｂēｎ]

【奔头儿】 estonteco; perspektivo: 这工作很有［没有］～。 Tiu cxi okupo estas plena de estonteco [sen estonteco]. / 大有～ havi brilan perspektivon

【笨】[ｂèｎ] ①(愚笨) stulta; malsagxa; malinteligenta; malsprita; idiota: ～人 stultulo; malsagxulo; idioto / 脑子～ havi malbonan kapon; esti napokapa [sxtipkapa] ②(不灵巧) mallerta; malfacilmova: 手脚～ esti mallerta ③(笨重) peza; grandacxa; maloportuna: 这把锄头太～。 Tiu cxi sarkilo ne estas oportune uzebla. / 这个柜子太～。 Tiu cxi sxranko estas tro granda kaj peza.

【笨蛋】 〈骂〉 stultulo; idioto; kreteno; malspritulo; koka kapo; ansero; sxtipo: 真是个大～! Kia stultulo!

【笨手笨脚】 mallerta; ursa: 他这人～。 Li estas mallertulo.

【笨重】 ①(庞大沉重) peza kaj grandacxa: ～的柜子 peza kaj grandacxa sxranko; malfacile transportebla sxranko ②(费力气) peniga; peza: 通过技术革新，我们车间摆脱了～的体力劳动。 Dank' al la teknikaj renovigoj nia laborejo sin liberigis de peniga fizika laboro.

【笨拙】 stulta; mallerta; ursa: 动作～ mallerta en la movoj; ursamova / ～的伎俩 stulta ruzajxo; mallerta artifiko / 说话～ sin esprimi mallerte; havi mallertan langon

【崩】[ｂēｎｇ] ①(倒塌) disfali: 山～ disfalo de monto; tersxovigxo ②(破裂) krevi; rompigxi: 把气球吹～了 krevigi balonon / 绳子～。 La tro strecxita sxnuro rompigxis. / 他们双方谈～了。 Iliaj traktadoj rompigxis. ③(被爆炸的东西击中) esti trafita de eksplodsplito: 放爆竹～了手 vundi al si la manon ekbruligante petardon ④〈口〉(枪毙) ekzekuti per pafado; pafmortigi ⑤(死) (pp imperiestro) morti; forpasi

【崩溃】 disfali; dissalti; disrompigxi; krasxi: 殖民主义的～ la disfalo de la koloniismo / 旧世界正在～。 La malnova mondo estas disfalanta. / 敌军全线～。 La malamika armeo estas en plena malvenko [estas disvenkita] sur la tuta fronto. / 国民经济濒于～的边缘。 La nacia ekonomio trovigxas cxe la rando de la ruinigxo.

【崩裂】 krevi; abrupte fendigxi: 轰隆一声，山石～。 La rokoj diskrevis kun tondra bruego.

【崩塌】 disfali; falegi: 屋顶～了。 La tegmento disfalis.

【绷】[ｂēｎｇ] ①(拉紧) strecxi: 弓弦～得很紧。 La sxnuro de la arko estas tre strecxita. ②(猛然弹起) eksalti; resalti: 弹簧～飞了。 La risorto eksaltis for. ③(缝) kudri per maldensaj kudreroj; duonkudri; alpingli: ～被里儿 duonkudri la subsxtofon de vatita litkovrilo / 在横幅上～红字 alpingli rugxajn paperpecojn kun ideografiajxoj al transversa tuko ④〈方〉(勉强支持) dauxrigi fari ion malgraux malfacileco [malgraux sia malforteco]: ～场面 peni teni [konservi] la paradan eksteron ⑤〈方〉(骗) tromposxteli (monon); frauxdi; friponi: 坑～拐骗 fari cxiaspecajn trompojn; diversmaniere trompadi ——另读 [ｂěｎｇ;　ｂèｎｇ]

【绷带】 bandagxo; vindrubando; pansbendo

【绷】[ｂěｎｇ] 〈口〉①(板着) mieni serioze: ～着脸 kuntiri la trajtojn de la vizagxo; havi severan [rigidan] mienon; agordi la vizagxon severe; kun strecxita vizagxo ②(勉强支撑) fortostrecxi; penegi: 咬住牙，～住劲 kunpremi la dentojn kaj strecxi la muskolojn ——另读 [ｂēｎｇ;　ｂèｎｇ]

【迸】[ｂèｎｇ] sxpruci: 火星乱～。 La fajreroj dissxprucas. / 他怎么突然～出这句话来? Kial li subite eljxetis tiun cxi frazon?

【迸发】 eksplodi; elsxpruci: 象火山一样～ eksplodi kiel vulkano / 热烈的掌声，有如春雷～。 Aplauxdo eksplodis kiel printempa tondro. / 锤子打在岩石上，～了好些火星儿。 Kiam martelego trafis la rokon, fajreroj dissxprucis. / 笑声～。 Ekauxdigxis lauxta ridado.

【迸裂】 fendigxi; rompigxi; krevi; dissplitigxi: 山石～。 La rokoj fendigxis. / 他脑浆～。 Lia cerbo disversxigas [dissxprucas].

【蹦】[ｂèｎｇ] salti: 他使劲一～就过了水沟。 Per forta eksalto li transpasis la fosajxon. / 这件事还没处理完，那件事又～出来了。 Unu problemo ankoraux ne estis solvita, kiam alia aperis.

【逼】[ｂī] ①(逼迫) devigi; premdevigi; persekuti: 旧社会～得他沿门乞讨。 Li estis devigita almozpeti de pordo al pordo en la malnova socio. / ～得无路可走 esti persikutata [enanguligita] gxis ekstrema situacio / ～某人同意 eldevigi de iu konsenton ②(强索) preme postuli; premdevigi: ～交学费 preme postuli pagon de lernokotizon ③(逼近) alproksimigxi al: 直～城下 (pp malamikaj trupoj) alproksimigxi rekte al [jam marsxi gxis] la urbomurego

【逼近】 (al)proksimigxi al: 我军已～运河。 Niaj trupoj jam proksimigxis al la kanalo. / ～考期。 Proksimigxas la tago de la ekzameno. / ～冬令。 La vintro alproksimigxas.

【逼迫】 devigi; premdevigi: 他们～他辞职。 Ili devigis lin eksigxi.

【逼上梁山】 esti devigita retirigxi sur Liangshan-monton (por ribeli) — malgrauxvole ribeli; esti devigita fari ion

【逼真】 ①(极像真的) vivovera; versimila; fidela: 这幅画画得十分～。 Tiu cxi pentrajxo estas tre vivovera. / 为使小说～，他加进了他的亲身经历。 Por la versimileco li enmetis en sian romanon epizodojn de sia propra vivo. / ～的描写 verosimila priskribo / ～的肖像 fidela portreto ②(真切) klare: 听得～ klare auxdi ◇ ～度 〈电子〉 fideleco

【鼻】[ｂí] nazo; rostro (de elefanto ktp)

【鼻孔】 naztruo

【鼻腔】 〈生理〉 naza kavo ◇ ～元音 〈语〉 naza [nazala] vokalo

【鼻涕】 nazmuko: 流～ havi mukoplenan nazon; lasi mukon elflui el sia nazo

【鼻音】 〈语〉 naza [nazala] sono; nazalo: 说话带～ nazparoli ◇ ～化 nazaligo

【鼻子】 nazo; rostro (de elefanto ktp): 高～ alta [altegxa] nazo / 塌～ plata nazo / 鹰钩～ agla nzo / 朝天～ ［翘～］ kuspita nazo / 牵着某人的～走 konduki iun je la nazo / 他把这件事说得有～有眼的。 Li rakontis la historion per tono tre konvinka. / 不要只顾～底下的小事。 Oni devas vidi iom pli malproksimen ol la pinto de sia nazo. / 横挑～竖挑眼 trovi cxion kritikinda; esti tro cxikanema / ～尖 havi bonan nazon / 哭～ plorgrimaci; plori

【匕】[ｂǐ] antikva tipo de kulero

【匕首】 ponardo; stileto; glaveto

【比】[ｂǐ] ①(比较) kompari; paraleligi: 把两个方案～一～ kompari la du projektojn; kompari [paraleligi] tiun cxi projekton kun la alia / 我哪能～得上老王啊! Mi estas neniel komparebla kun Lao Wang. ②(较量) konkuri; kompari: ～干劲 konkuri inter si per sia labora entuziasmo / ～先进 peni egaligi sin al avangarduloj / ～力气 kompari siajn fortojn; provi siajn fortojn kontraux iu / 咱们～～谁跑得快。 Ni faru vetkuron por vidi, kiu kuras pli rapide. ③(比喻) kompari kun; konsideri kiel: 把工作～作战斗 kompari sian laboron kun batalo ④(比画) gestadi: 连说带～ paroli kun gestado ⑤(照着) kopii; fari ion laux la modelo de io: ～着旧衣裁新衣 tajli novan veston sur la modelo de malnova vesto ⑥〈介〉(用于比较) kompare kun; ol: ～去年同期增长百分之十三 kreski je 13％ kompare kun la sama periodo de la pasinta jaro / 他～我高。 Li estas pli alta ol mi. / 我们的生活一年～一年好。 Nia vivo plibonigxas de jaro al jaro [kun cxiu jaro]. ⑦(两数间的倍数关系) raporto; rilatumo; proporcio: 男女大学生约为三与二之～。 La raporto [rilatumo] inter la studentoj kaj la studentinoj estas proksimume 3 kontraux 2. / 与…成正［反］～ esti en rekta [inversa] proporcio de; esti rekte [inverse] proporcia al ⑧(比分) kontraux: 甲队以五～四胜乙队。 La teamo A venkis la teamon B per 5 kontraux 4. / 现在是几～几? Kia estas la poentaro? ⑨〈方〉(紧靠) tre proksime: ～肩 sxultro cxe sxultro ⑩(依附) alkrocxigxi al; koluzii kun: 朋～为奸 formi klikon por fari malbonon; agi en koluzio kun iu

【比比皆是】 cxie renkonteblaj [troveblaj, videblaj]: 好人好事～。 CXie oni renkontas bonajn homojn kun lauxdindaj agoj.

【比方】 ①(比喻) komparo: 这不过是个～。 Tio estas nur komparo. / 他的坚贞不屈的性格宜用四季常青的松柏来～。 Estas konvene kompari lian firman kaj neflekseblan karakteron kun la cxiamverda pino aux cipreso. ②(例子) ekzemplo: 打个～ preni ekzemplon; klarigi per ekzemplo ③(比如) ekzemple: ～说 ekzemple ④(假如) se: 他的字写得真好，～我求他写一副对联，他不会拒绝吧？ Li estas kaligrafo. Se mi petos lin manskribi versparon por mi, li ne rifuzos, cxu ne?

【比较】 ①(相比) kompari; paraleligi: 把译文和原文～一下 kompari [paraleligi] la tradukon kun la originalo / 有～才有鉴别。 Oni devas fari komparadon por povi fari taksadon [por fari distingon inter aferoj]. / 经不起～ ne povi elteni la komparon ②〈介〉(比) kompare kun; ol: ～去年有显著的增长 montri rimarkindan kreskon kompare kun la pasinta jaro ③〈副〉(一定程度地) kompare; suficxe; relative; pli aux malpli: 这个方案还是～好的。 Tiu cxi projekto estas suficxe [relative] bona. / 艺术上～好的作品 verko de suficxe bona arta kvalito / 两个都可以，不过这个～好一点儿。 Ambaux tauxgas, sed tiu cxi estas iom pli bona. ◇ ～法 kompara metodo / ～级 〈语〉 komparativo / ～价格 〈经〉 fiksa [konstanta] prezo / ～解剖学 kompara anatomio / ～文学 kompara literaturo / ～语言学 kompara lingvistiko

【比例】 ①〈数〉 proporcio: 几何～ geometria proporcio / 正［反］～ rekta [inversa] proporcio ②(数量的对比) proporcio; raporto; rilatumo: 某些部门中的～失调 misproporcioj [disproporcioj] inter iuj sektoroj / 按～分配 proporcia distribuo / 有计划按～发展国民经济 disvolvi la nacian ekonomion en lauxplana kaj harmonia maniero / 安排积累和消费的适当～ starigi konvenan raporton inter akumulado kaj konsumado ③(比例尺) skalo: 这个飞机模型是按准确的～做的。 Tiu cxi aviadil-modelo estas farita precize laux la skalo.

【比例尺】 ①〈测〉 skalo: 这张地图的～是五十万分之一。 La skalo de tiu cxi mapo estas de 1∶500,000 / ～为五千分之一的地图 mapo en skalo de 1∶5,000 ②(比例圆规) proporcio-cirkelo

【比如】 ekzemple; kiel ekzemple

【比赛】 matcxo; konkurso; turniro: 足球［网球、拳击］～ matcxo de futbalo [de teniso; de bokso] / 自行车～ bicikla vetkuro / 射击～ konkurso de pafado / 国际象棋～ turniro de sxakoj / 歌咏～ konkurso de kantado ◇ ～项目 disciplino*

【比喻】 komparo; metaforo; tropo: 这只是一个～而已。 Tio estas nur komparo [metaforo]. /  打个～说 por fari komparon / 人们常用常青的松柏～坚贞不屈的革命者。 Oni ofte komparas la neflekseblan firmecon kun la cxiama verdo de la pino kaj cipreso. ◇ ～义 metafora [figura] senco

【比重】 ①〈物〉 specifa pezo ②(比例) proporcio: 提高工业品在出口中的～ pligrandigi la proporcion de la industriaj produktoj en la eksportoj / 工业～大的地区 regiono, kie la industrio okupas gravan lokon ◇ ～计 hidrometro / ～选种 semselektado per specifa pezo

【彼】[ｂǐ] ①(那个) tiu; alia; la alia: ～时 en tiu tempo [momento] / 由此及～ pasi de unu aspekto de la fenomenoj al la alia ②(对方) la alia partio: 知～知己，百战不殆。 Konu vian kontrauxulon kaj konu vin mem kaj vi povos senriske konduki cent batalojn.

【彼岸】 ①(对岸) la transa [alia] bordo: 去大西洋～ veturi trans Atlantikon ②〈佛教〉 la alia bordo; nirvano

【彼此】 ①(相互) unu (la) alian; reciproke: ～呼应 ehxi unu la alian; subteni unu la alian / ～尊重 respekti unu la alian / ～相助 helpi unu alian [unu al alia] / 不分～ meti cxion en komunecon; tio, kio estas mia, estas ankaux via ②〈套〉(uzata kutime duobligite): 您辛苦啦!——～～! Vi devis fari al vi multe da klopodoj! — Kaj vi same!

【彼一时，此一时】 la cirkonstancoj ne plu estas la samaj [jam sxangxigxis]; tempoj jam sxangxigxis; aliaj tempoj, aliaj moroj (z): ～，不要拿老眼光看新事物。 Sciu, ke la tempoj jam sxangxigxis, kaj tial ne jugxu la novajn aferojn per malnovaj kriterioj.

【笔】[ｂǐ] ①(书画用具) skribilo; plumo; peniko: 自来水～ fontoplumo / 圆珠～ globkrajono / 铅～ krajono / 画～ peniko (por pentrado); tucxpeniko / 毛～ peniko (por skribado); tucxpeniko / 羽毛～ plumo / 粉～ kreto / 下～ lasi kuri sian plumon ②(写) skribi: 代～ skribi sub la diktado de iu / ～之于书 meti nigron sur blankon; surpaperigi ③(笔画) streko: “天”字有四～。 La ideografiajxo 天 konsistas el kvar strekoj. / 给一幅画添上几～ aldoni kelkajn tusxojn al pentrajxo / 你给他写信时，替我带一～。 Kiam vi skribos al li, aldonu unu vorton de mia flanko. ④〈量〉(a)(uzata por monsumoj, kontoj, sxuldoj ktp): 一～钱 unu sumo da mono / 我们有三～账要算。 Ni havas tri kontojn por reguligi. (b)(uzata por lerteco en kaligrafio aux pentrado): 写得一～好字 povi bele skribi / 能画几～山水 scii fari kelkajn strekojn en pejzagxpentrado; esti apenauxa pejzagxpentristo

【笔杆】 ①(笔的手拿部分) la tenilo [bastoneto] de skriba peniko; plumingo ②(笔) skribilo; plumo; (skrib)peniko: 耍～的 〈口〉 plumomanipulanto; fusxverkisto

【笔画】 strekoj (de cxina ideografiajxo): 人名以姓氏～为序。 La nomoj estas listigitaj laux la ordo de la nombro de strekoj de la cxnaj ideografiajxoj de la familiaj nomoj

【笔记】 ①(用笔记录) fari noton; noti ②(记录) noto: 记～ fari notojn ③(随笔) notoj; eseoj; skizo ◇ ～本 notlibro; kajero / ～本电脑 notlibra komputilo; tekkomputilo; portebla komputilo / ～小说 literaturaj skizoj

【笔迹】 manskribo; skribmaniero; skribkaraktero; mano: 查～ kontroli la auxtentikecon de manskribo / 对～ identigi ies manskribon / 一封～秀丽的信 letero en fajna skribado ◇ ～鉴定 grafologia esploro / ～鉴定人 grafologo / ～学 grafologio

【笔尖】 plumbeko; plumpinto; plumo

【笔墨】 peniko kaj inko; vortoj; skribajxo: 我们激动的心情难以用～来形容。 Estas malfacile priskribi, kiom ni estis emociitaj. / 把不必要的词句删去，以免浪费～。 Por sxpari la spacon, forigu la superfluajn vortojn kaj frazojn. ◇ ～官司 polemiko; vortbatalo

【笔试】 skriba ekzameno

【笔顺】 ordo de la strekoj de cxina ideografigajxo

【笔误】 plumeraro; skriberaro; misskribo; eraro de ortografio

【笔译】 skriba traduko

【笔直】 tute rekta; rekta kiel I; rektlinia: ～的马路 rekta avenuo / ～走 iri tute rekte / 身子挺得～ teni sin tre rekte

【鄙薄】 〈书〉 malestimi; malsxati: 不应～售货员工作。 Oni ne devas malestimi la laboron de vendisto.

【鄙视】 malestimi; malrespekti; malsxati: 我们不应该～体力劳动。 Ni ne devas malestimi [malsxati] la fizikan laboron.

【必】[ｂì] ①〈副〉(必然) certe; neeviteble; necese: 这次两国领导人的会晤必将增强两国人民之间的友谊。 La intervidigxo de la gvidantoj de la du landoj certe plifirmigos la amikecon inter niaj du popoloj. / 骄兵～败。 Armeo sxvelanta de fiero neeviteble suferos malvenkon. ②(必须) devi: ～读书目 listo de devigaj legajxoj / 事物的发展～有一定的条件。 Aferoj povas disvolvigxi nur sub iaj kondicxoj.

【必不可少】 absolute [nepre] necesa; nemalhavebla; nemankigebla; deviga

【必定】 〈副〉①(必然) certe; sendube: 他～会来。 Li certe venos. / 这是～的。 Tio estas senduba. ②(表示意志的坚决) nepre: 我明天～来。 Mi nepre venos morgaux. / 大会～会如期召开。 La kongreso nepre okazos je la fiksita dato.

【必然】 ①(确定不移) neevitebla; nepra: ～结果 neevitebla rezulto; konsekvenca [nepra] sekvo / ～趋势 neevitebla tendenco / 敌人～要和我们作拼命的斗争。 La malamiko neeviteble faros mortan lukton kontraux ni. ②〈哲〉 neces(ec)o ◇ ～规律 nepra legxo / ～王国 la regno de neceso / ～性 neceseco

【必修课】 deviga kurso [lernobjekto]

【必须】 〈副〉 devi; estas necese …i [ke …u]: 干部～时刻关心群众生活。 La kadroj devas [havas la devon] zorgi pri la vivkondicxoj de la amasoj. / ～充分发扬社会主义民主。 Estas necese plene disvolvi la socialisman demokration. 或 Estas necese, ke ni plene disvolvu la socialisman demokration. / 学习～刻苦。 Studado postulas diligentecon.

【必需】 necesa; nemalhavebla; nemankigebla: 发展工业所～的原料 la krudmaterialoj necesaj por la industria disvolvigxo / 把国家建设资金用在最～的地方 uzi la fondusojn destinitajn por la konstruado de la lando tie, kie ili estas plej bezonataj

【必要】 necesa; nemalhavebla; nemankigebla: 进行～而可行的改革 fari necesajn kaj efektivigeblajn reformojn / 如有～ se tio estas necesa; en okazo de bezono [de neceso] / 认真研究经济规律，很有～。 Estas necese serioze studi la ekonomiajn legxojn. ◇ ～产品 necesa produkto / ～劳动 necesa laboro / ～前提 nesesa antauxkondicxo / ～条件 necesa kondicxo / ～性 neceseco

【必由之路】 la nepre sekvota [irota] vojo; la neevitebla vojo

【闭】[ｂì] ①(关；合) fermi: ～门 fermi la pordon / ～上眼 fermi la okulojn / ～嘴! Fermu vian busxon! ②(抑止) reteni: ～住气 reteni sian spiron

【闭关自守】 praktiki pordoferman [izolisman] politikon; izoli la landon de cxiuj internaciaj rilatoj; auxtarkio: 独立自主并不意味着～。 Sendependeco ne signifas izoli la landon de cxiuj internaciaj rilatoj.

【闭门羹】 (多用于): 飨以～ frapfermi la pordon antaux ies nazo; fermi la pordon al gasto / 吃～ trovi la pordon fermita — (pp gasto ktp) esti malakceptata

【闭门造车】 fari cxaron malantaux fermita pordo — ellabori planon sen konsideri la aktualajn kondicxojn; disigi sin de la amasoj kaj izoli sin de la realo; blinde agi

【闭目塞听】 fermi siajn okulojn kaj sxtopi siajn orelojn — izoli sin de la realo

【闭幕】 ①(指舞台演出) faligi [mallevi] la kurtenon: 在观众热烈掌声中～。 La kurteno falis [mallevigxis] meze de varma aplauxdo de la spektantoj. ②(指会议等) fermigxi; finigxi: 会议已胜利～。 La konferenco jam fermigxis kun sukceso. ◇ ～词 ferma parolado / ～式 ferma ceremonio

【闭塞】 ①(堵塞) obstrukci; sxtopi: 我鼻孔～。 Mia nazo sxtopigxis. ②(交通不便) malfacile alirebla: 在铁路没修以前这一带交通很～。 Tiu cxi regiono estis tre malfacile alirebla antaux la konstruado de la fervojo. ③(风气不开) malpli evoluinta: 以前这里的人们很～。 En la pasinteco la homoj estis malpli evoluintaj en tiu cxi regiono. ④(消息不灵通) malbone informita: 消息～的人 malbone informita homo ⑤〈电〉 blokado ◇ ～区段 〈铁路〉 bloksekcio / ～区间 〈铁路〉 blokinterspaco / ～系统 〈铁路〉 bloksistemo / ～信号 〈铁路〉 bloksignalo

【毕】[ｂì] ①(完毕) fini; finplenumi: 阅～请放回原处。 Bonvolu remeti la libron sur gxian lokon post legado. ②〈书〉(完全) tute; plene; komplete: 原形～露 sin montri sub sia vera aspekto; plene elmontri sian veran fizionomion; komplete senmaskigxi ③(二十八宿之一) la 19-a el la konstelacioj, en kiujn la cxiela sfero estis dividita en la antikva cxina astronomio

【毕竟】 malgraux cxio; tamen; cxion konsiderinte; finfine; cxiam; en la lasta analizo [konsidero]: 他的缺点同他的成绩相比，～是第二位的。 Malgraux cxio, liaj mankoj estas necxefaj kompare kun liaj sukcesoj. / 他～回来了。 Li tamen finfine revenis. / 这部书虽然有缺页，但～是珍本。 Tiu cxi libro estas rara eldono, kvankam en mankas kelkaj pagxoj. / 孩子～是孩子，对他不能苛求。 La infano cxiam estas infano; oni ne devas esti tro postulema al li.

【毕生】 la tuta vivo; vivdauxro: ～事业 la afero de tuta vivo / ～的大作 la cxefverko tra la vivo / 他把～的精力献给中国人民的解放事业。 Li oferis sian tutan energion al la granda afero de la liberigo de la cxina popolo.

【毕业】 fini sian studadon [lernadon] en lernejo; fini la kurson [la lernejon, la universitaton]; diplomigxi; licenciigxi: 他中学没有～就参军了。 Li aligxis al la armeo antaux ol fini sian studadon en la mezlernejo. ◇ ～班 abiturienta [diplomigxonta] klaso / ～典礼 ceremonio de fino de studado; ceremonio de disdono de la diplomoj al la studentoj / ～分配 difini diplomiton por iu laborposteno / ～考试 ekzameno de fino de studado; abiturienta ekzameno (en gimnazio aux liceo) / ～论文 tezo [disertacio] de licenciigxo / ～设计 desegnado de licenciigxo / ～生 kursfininto; diplomito; abituriento (de gimnazio aux liceo) / ～证书 atesto pri finstudado; atesto de matureco; diplomo

【庇护】 protekti; sxirmi; patroni; preni iun sub sian protekton [egidon]; doni al iu sxirmon [azilon] / 在某人的～下 sub ies sxirmo [egido] ◇ ～权 rajto de azilo / ～所 azilo

【陛下】 ①(直接称呼) Via Imperiestra [Regxa] Mosxto; Via Majesto ②(间接称呼) Lia Imperiestra [Regxa] Mosxto; Lia Majesto: 国王～政府 la registaro de Lia Regxa Mosxto / 女王～ SXia Regxina Mosxto

【毙命】 morti de [per] nenatura morto; morti violentan morton; esti mortigita; perei: 两名盗匪当场～。 La du rabistoj estis mortigitaj surloke.

【弊】[ｂì] ①(欺诈行为) frauxdo; malversacio; fiago: 舞～ fari frauxdojn; frauxdi; fari malversaciojn ②(害处) malbono; malutilo; malavantagxo: 有利有～。 Sin trovas avantagxoj kaj malavantagxoj. / ～多利少。 La malavantagxoj superas la avantagxojn. / 兴利除～ prosperigi tion, kio estas bona, kaj forigi tion, kio estas malbona

【弊病】 ①(弊端) malbono: 资本主义所固有的社会～ sociaj malbonoj propraj al kapitalismo ②(毛病) malavantagxo; malperfektajxo; manko: 这种做法～不少。 Tiu cxi metodo havas ne malmultajn malavantagxojn.

【避】[ｂì] ①(躲避) sin sxirmi; sin kasxi: ～风 sxirmi sin kontraux la vento / ～雨 sxirmi sin kontraux la pluvo ②(回避) eviti: ～而不谈 eviti fari respondon / ～开敌人的岗哨 eviti la malamikajn gardostarantojn ③(防止) antauxmalhelpi; preventi: ～蚊剂 kontrauxmoskita likvajxo; kajeputo

【避讳】¹ eviti tabuajn ideografiajxojn (malpermesi uzi unu aux plurajn tabuajn ideografiajxojn, kiuj jam konsistigas la personajn nomojn de imperiestroj aux prapatroj)

【避讳】² ①(忌讳) konsideri ion kiel tabuon; eviti mencii ion pro timo aux pro supersticxo: 从前行船的人～“沉”字。 En la pasinteco la vorto “droni” estis tabua por la sxipistoj. / 有人吊死过的人家～提绳子。 En dom' de pendigito pri sxnuro ne parolu. (z) ②(回避) eviti: ～这个问题 eviti tiun cxi problemon

【避雷针】 fulmoforigilo; fulmosxirmilo

【避免】 eviti; sin gardi de; sin liberigi de: ～错误 eviti eraron; sin gardi de eraro / ～轻率行动 sin gardi de senpripensaj agoj / 设法～了一场事故 sukcesi eviti akcidenton / 使我国～了一次大倒退 eviti al nia lando grandan regreson

【避难】 rifugxi; sercxi azilon: 寻求～ sercxi rifugxon / 收容政治～者 doni azilon al politikaj rifugxintoj ◇ ～港 rifugxhaveno / ～所 rifugxejo; azilo

【避暑】 ①(度假) (tra)somerumi: 暑假我们将在海边～。 Ni somerumos cxe marbordo dum la someraj ferioj. ②(避免中暑) preventi sunfrapon ◇ ～山庄 la Someruma Montvilao (la sumerumejo de la Qing-dinastiaj imperiestroj en Chengde) / ～胜地 fama somerumejo; fama somera restadejo / ～药 kontrauxsunfrapa medikamento / ～者 somergasto

【避孕】 koncipoprevento; prevento de gravedigxo ◇ ～法 kontrauxkoncipa metodo / ～栓 kontrauxkoncipa supozitorio / ～套 kondomo; penisingo; antauxgardilo / ～药 kontrauxkoncipa pilolo [ungvento]; preventilo de gravedigxo / ～用品 koncipopreventilo

【避重就轻】 eviti la pezan sxargxon kaj preni sur sin nur la malpezan; eviti la gravajn kaj paroli nur pri la bagatelaj

【壁】[ｂì] ①(墙) muro ②(器物侧壁) parieto; vendo: 胃～ parieto de stomako / 细胞～ cxelparieto / 锅炉～ parieto de kaldronego ③(峭壁) kruta roko; klifo ④(壁垒) remparo: 作～上观 rigardi la batalon de sur la remparo — rigardi la spektaklon kun indiferentaj okuloj; esti indiferenta spektanto; esti flanka rigardanto ⑤(二十八宿之一) la 14-a el la 28 konstelacioj, en kiujn la cxiela sfero estis dividita en la antikva cxina astronomio

【壁报】 murgazeto; murjxurnalo

【壁橱】 enmura sxranko; mursxranko

【壁画】 murpentrajxo; fresko

【壁垒】 remparo; fortikajxo; bastiono; bariero; tendaro: 关税～ dogana bariero / 贸易～ komerca bariero / ～分明 esti diametra kontrauxa; esti nete dividita / 唯物主义和唯心主义是哲学中完全对立的两大～。 La materiismo kaj ideismo konsistigas du tendarojn diametre kontrauxajn en filozofio [estas du diametre kontrauxaj filozofiaj teorioj]

【壁毯】 murtapisxo; tapisxo; tapeto

【边｜1】[ｂｉāｎ] ①〈数〉 latero: 三角形的各～ la lateroj de triangulo ②(边缘) flanko; rando; bordo; margxeno: 街道两～ la du flankoj de la strato / 在海～ sur la bordo de la maro / 在田～ cxe la rando de la kampo / 宽～草帽 pajla cxapelo kun larga rando / 衬衣的～ la orlo de cxemizo / 在每页的～上写批注 skribi notojn en la margxeno de cxiu pagxo ③(边境) landlimo: ～城 urbo cxe la landlimo ④(界限) limo: 无～的大海 senlima [vastega] maro / 这话可太没～儿了。 Tio estas vere absurda. 或 Vi diras stultajxojn. ⑤(近旁) cxe ies flanko: 这位老师傅身～有两个好徒弟。 La maljuna majstro havas cxe sia flanko du bonajn metilernantojn. / 手～没有纸笔 ne havi paperon nek plumon sub la mano [cxemane] / 父亲的遗言还在她耳～回响。 La lastaj paroloj de sxia patro ankoraux resonas cxe sxiaj oreloj.

【边防】 landlima defendo: 巩固～ plifortigi la defendon cxe la landlimoj ◇ ～部队 trupoj de landlima defendo; landlimaj gvardioj / ～检查 landlima inspekto / ～检查站 landlima inspektoposteno / ～军 trupoj de landlima defendo; landlimaj grardioj / ～哨 gardostaranto cxe landlimo / ～线 landlima defendlinio / ～战士 landlima gardisto / ～站 landlima stacio

【边疆】 landlima regiono [zono]; landlimo: 支援～ subteni la landlimajn regionojn / 保卫～ defendi la landlimon

【边界】 landlimo; limo: 共同～ komuna landlimo / 划定～ difini landlimon / 越过～ transpasi la landlimon ◇ ～实际控制线 linio de efektiva kontrolo sur la landlimo / ～事件 landlima incidento / ～线 landlima linio / ～现状 la nuna stato sur la landlimo / ～协定 landlima interkonsento / ～争端 landlima disputo / ～走向 la kuro de la landlima linio

【边境】 landlimo: 封锁～ fermi la landlimojn ◇ ～城市 landlima urbo / ～冲突 landlima konflikto / ～地区 landlima regiono / ～贸易 landlima komerco / ～市镇 landlima urbo

【边缘】 ①(沿边的部分) rando; limo; bordo; margxeno: 在沙漠～ cxe la rando de la dezerto / 到了崩溃的～ trovigxi cxe la rando de la ruino / 在死亡的～上 sur la bordo de la morto / 生活在社会～ vivi en margxeno de la mondo ②(两方面有关的) inter-; koneksa: ◇ ～地区 limregiono / ～海 margxena maro / ～科学 koneksaj sciencoj / ～政策 gxisrandismo

【边远】 ①(靠近国界的地方〉 apud-landlima: ～省份 apud-landlimaj provincoj / ～地区 landlimaj regionoj ②(远离中心的) malproksima [fora] de la centro: ～各县 foraj gubernioj

【编】[ｂｉāｎ] ①(编织) plekti; teksi: ～柳条筐 plekti salikkorbon / ～辫子 plekti harojn; fari harplektajxon ②(组织) organizi; arangxi: ～组 organizi en grupojn / ～一个队 formi brigadon / 把他～在我们组里吧。 Metu lin en nian grupon. ③(编辑) redakti; kompili: ～报纸 redakti jxurnalon / ～词典［课本］kompili vortaron [lernolibron] ④(编写) verki; komponi: ～剧本 verki teatrajxon / ～儿童歌曲 komponi kantojn por infanoj ⑤(编造) fabriki; elpensi; sxpini; teksi; plekti: 这个故事是他自己～出来的。 Tiu cxi rakonto estis elpensita de li mem. / ～童话故事 plekti fabelon ⑥(成本的书) (ofte uzata en libraj titoloj) libro; ekzemplero: 《故事新～》 Nova Libro de Rakontoj / 人手一～。 CXiu havas unu ekzempleron. ⑦(分册) parto de libro; libro; volumo: 上～ Libro Ⅰ; Volumo Ⅰ; Parto Ⅰ

【编号】 ①(编号码) numeri: 给树苗～ numeri arbidojn ②(号码) numero

【编辑】 ①(编书报) redakti; kompilo: ～杂志 redakti gazeton / ～图书索引 kompili indekson de libroj [bibliografion] ②(编报刊 的人) redaktisto; redaktoro: 总～ cxefredaktoro ◇ ～部 redakciejo; redakcio / ～部文章 redakcia artikolo / ～人员 redakcia personaro; redaktistaro / ～委员会 komitato de redakcio

【编剧】 ①(编剧本) verki dramon [scenaron]; enscenigi ②(编剧者) dram(verk)isto; dramaturgo; scenaristo: 电视剧～ telescenaristo

【编目】 ①(编制目录) fari katalogon; katalogi: 这些新书尚未～。 Tiuj cxi novaj libroj ankoraux ne estas katalogitaj [registritaj en la katalogo]. ②(目录) katalogo; listo ◇ ～室 katalogejo / ～员 katalogisto

【编排】 arangxi; klasi: 按字母顺序～ arangxi laux la alfabeta ordo / 课文要按难易程度～。 La tekstoj devas esti gradigitaj laux la grado de malfacileco. / 版面的～ pagxarangxo

【编写】 kompili; komponi; redakti; verki: ～词典 kompili [redakti] vortaron / ～课本 kompili lernolibron / ～歌剧 komponi operon / ～剧本 verki teatrajxon [dramon]

【编造】 ①(制订) ellabori; prepari; kompili: ～预算 ellabori [prepari] budgxeton / ～表册 kompili statistikajn tabelojn ②(捏造) elpensi; inventi; fabriki; teksi; sxpini: ～谎言 fabriki [inventi, elpensi, teksi] mensogojn / ～情节 inventi la detalojn de okazajxo ③(凭想象创造) krei el la imago: 古代人民～的神话 mitoj kreitaj de la antikvaj popoloj

【编者】 redaktisto; redaktoro; kompilanto ◇ ～按［案］ redaktora [redakcia] noto

【编织】 teksi; plekti; triki: ～地毯 teksi tapisxon / ～草席 plekti pajlan maton / ～毛衣 triki sveteron ◇ ～品 trikoto / ～物 plektajxo

【编制】 ①(编织) teksi; plekti: ～竹器 plekti bambuajxojn ②(制定) ellabori; prepari: ～生产计划 prepari [ellabori] la produktan planon / ～教学大纲 ellabori [redakti] instruprogramon ③(人员配备) personaro: 政府机关的～ personaro de registara organizo / 缩小～ redukti la personaron / ～以外的人员 eksteretata personaro / ～已满 esti provizita per plena personaro

【编著】 kompili; verki

【编纂】 kompili; redakti: ～词典 kompili [redakti] vortaron

【鞭】[ｂｉāｎ] ①(鞭子) vipo; skurgxo; knuto: 藤～ vipo el liano ②(古兵器) fera bastono uzata kiel armilo en la antikva CXinio ③(形状似鞭的东西) io simila al vipo: 教～ instruista montrobastoneto [montrovergo] (uzata al la nigra tabulo) ④(成串的小爆竹) plektajxo da etaj petardoj ⑤(鞭打) vipi; skurgxi: ～马 vipi cxevalon

【鞭笞】 〈书〉 vipi; skurgxi; vergi; flageli*

【鞭炮】 petardo; krakfajrajxo: 放～ eksplodigi petardon [krakfajrajxon]

【鞭子】 vipo; skurgxo; knuto: 拿～赶马 pelkurigi cxevalon per vipo

【贬】[ｂｉǎｎ] ①(降低官职) degradi; malpromocii: ～为庶民 esti degradita al nenobeleco [al la stato de simpla popolano] ②(降低价值) redukti; devaluti: ～价出售 vendi je reduktita prezo ③(贬低) mallauxdi; senvalorigi; senkreditigi: 被～得一钱不值 esti konsiderata [kondamnita] kiel senvalorajxo [senvalorulo]

【贬低】 bagateligi; subtaksigi; malplivalorigi; malestimigi: ～其重要性 bagateligi la gravecon de io / 决不能～群众，任意夸大领导者个人的作用。 Oni neniel devas bagateligi la rolon de la amasoj kaj lauxplacxe trograndigi la personan rolon de la gvidantoj.

【贬义】 malbona [malsxata, mallauxda] senco: 这个词常用于～。 Tiu cxi vorto estas ofte uzata en malsxata senco. ◇ ～词 vorto en malbona [malsxata, mallauxda] senco; pejorativo*

【贬值】 devaluti; depreci; malplivalorigi: 一九六七年英国政府宣布英镑～。 La Brita registaro devalutis la sterlingan pundon en 1967. / 货币～ devaluto de mono / 由于恶性通货膨胀，该国货币大大～。 Pro senbrida inflacio, la mono de tiu lando multe malplivalorigxis.

【扁】[ｂｉǎｎ] plata: 一只～盒子 plata skatolo / ～脸 plata vizagxo / 盒子给压～了。 La skatolo estas premplatigita. / 这么多人，都快挤～了。 Ho, kia homamaso! Oni estas premataj kiel sardeloj! / 别把人看～了。 Ne subtaksu homojn. ——另读 [ｐｉāｎ]

【扁担】 portovekto: 用～挑 porti per vekto

【扁桃体】 〈生理〉 tonsilo; midalglando ◇ ～肥大 〈医〉 hipertrofio de tonsiloj / ～切除术 〈医〉 tonsilektomio / ～炎 〈医〉 tonsilito

【匾】[ｂｉǎｎ] ①(匾额) horizontata tabulo portanta lauxdan surskribon ②(绸布做成的) peco da silka teksajxo brodita per lauxdaj vortoj ③(一种用具) platronda korbo

【变】[ｂｉàｎ] ①(起变化) sxangxigxi; aliigxi: 情况～了。 La situacio sxangxigxis [aliigxis]. / 风向～了。 La vento turnigxis. / 孙悟空七十二～ la 72 metamorfozoj de Sun Wukong (el la romano Pilgrimo al la Okcidento 《西游记》) ②(变成) farigxi; sxangxigxi en ion; transformigxi en ion; turnigxi en ion: 后进班组～先进了。 La postigxinta teamo farigxis avangarda. / 天气～冷了。 La vetero malvarmigxis. / 牛奶～酸了。 La lakto acidigxis. / 旱地～水田。 La seka tero sxangxigxis [turnigxis] en irigaciatajn kampojn. / 信号灯由红～绿。 La signala lumo pasis de rugxo al verdo. ③(使变化) sxangxi; transformi; aliigi; turni: ～废为宝 sxangxi forjxetindajxojn en valorajxojn / ～沙漠为良田 turni la dezerton en fekundajn kampojn

【变本加厉】 ankoraux pli energie [senbride]; kun duobligita fervoro; kun intensigita penado : ～地干涉别国内政 enmiksigxi ankoraux senbride [kun duobligita fervoro] en la internajn aferojn de aliaj landoj / ～地进行扩军备战 intensigi la penadon por fari arme-ekspansiigon kaj militpreparon

【变成】 farigxi; sxangxigxi en ion; transformigxi en ion; turnigxi en ion: 旧社会的奴隶～了新社会的主人。 La sklavoj de la malnova socio farigxis la mastroj de la nova socio. / 在一定条件下，坏事能够～好事。 En certaj kondicxoj, la malbonaj aferoj povas turnigxi en bonajn aferojn. / 魔术师把人～兔子。La magiisto transformis la homon en kuniklon. / 使我国～一个繁荣昌盛的强国 fari nian patrion prospera kaj potenca lando

【变调】 ①〈语〉 tona modifo ①〈乐〉 modulado

【变动】 ①(变化) sxangxo; modifo; aliigo: 对工作计划作一些～ enmeti kelkajn modifojn en la laborplanon / 人事～ sxangxo de personaro / 国际形势发生了很大的～。 Grandaj sxangxigxoj okazis en la internacia situacio. ②(改变) sxangxi; modifi; aliigi: 你安排得不错，不用～了。 Via arangxo ne estas malbona. Ne estas necese sxangxi gxin. / ～次序 sxangxi la ordon / 计划已经～了。 La plano jam estis modifita.

【变法】 〈史〉 politika reformado: 王安石～ la reformado fare de Wang Anshi ◇ ～维新 la Konstitucia Reformado kaj Modernigo de 1898

【变革】 transformi; sxangxi: ～自然 transformi la naturon / 你要有知识，你就得参加～现实的实践。 Se vi volas akiri sciojn, vi devas dedicxi vin al la praktikado transformi la realon.

【变更】 sxangxi; modifi; aliigi: ～时刻表 sxangxi [modifi] la horaron / 我们的计划稍有～。 Nia plano estis iom modifita.

【变卦】 subite sxangxi sian decidon [opinion]; rompi interkonsenton; rompi sian vorton: 我确信他不会～。 Mi estas certa, ke li ne sxangxos sian opinion. / 前天我们说得好好的，后来他又～了。 Antauxhieraux ni venis al interkonsento, poste li rompis gxin.

【变化】 sxangxigxi; varii: 我家乡有了很大的～。 Mia hejmlando multe sxangxigxis [konis grandajn sxangxigxojn]. / 发生了～。 Okazis sxangxigxo. / 他发球～多端。 Li havas tre varian serviron*.

【变幻】 neregule sxangxigxadi: 风云～ neregula sxangxigxado de vento kaj nuboj — neantauxvidebla evoluado de eventoj; sxangxigxema situacio

【变换】 variigi; alternigi; sxangxi: ～手法 variigi [sxangxi] sian taktikon / ～位置 sxangxi pozicion / 坐标～ 〈数〉 transformo de koordinato

【变节】 farigxi perfidulo [renegato]; perfidi siajn principojn; malfideligxi: ～分子 perfidulo; renegato

【变迁】 sxangxigxoj: 山村的～ sxangxigxoj okazintaj en montvilagxo / 社会～ sociaj sxangxigxoj

【变色】 ①(变颜色) sxangxi koloron; alkolorigxi; senkolorigxi: 这种墨水不会～。 Tiu cxi inko ne sxangxas sian koloron. / 有的金鱼经过日照就会～。 Iuj orfisxoj alikolorigxas post elmetado al sunlumo. ②(变脸色) sxangxi sian mienon; kolerigxi: 勃然～ subite sxangxi sian mienon

【变色龙】 ①〈动〉 kameleono ②(善于变化的人) politike sxangxigxema persono

【变速】 〈机〉 rapidsxangxo; variigebla rapido ◇ ～比 rapiduma proporcio / ～齿轮 〈机〉 rapidsxangxa dentrado / ～器 〈机〉 rapidsxangxilo; rapidec-variigilo; rapidum-skatolo / ～运动 〈物〉 varia movado / ～自行车 rapidsxangxa biciklo

【变态】 ①〈生〉 metamorfozo ②(反常) nenormala; anormala ◇ ～反应 〈医〉 alergio / ～心理 anormala psikologio / ～心理学 anormala psikologio / ～性欲 nenormala seksdeziro; seksa perverso

【变天】 ①(天气变化) sxangxigxo de vetero: 太闷热了，看来要～。 Versxajne la vetero sxangxigxos, tiel sufoke varmege estas. ②(改变政权) sxangxi la regximon; restarigi la malnovan regximon: 被推翻的阶级总是妄想～。 La renversitaj klasoj cxiam revas restarigi sian regadon.

【变通】 akomodi [adapti] ion al la cirkonstancoj: 善于根据不同情况作适当的～ scii akomodigxi [adaptigxi] al la cirkonstancoj / 采取～办法 preni flekseblajn rimedojn

【变相】 en maskita formo; en kasxita formo; en alia formo: ～贪污 malversacio en maskita formo / ～体罚 korpa puno en alia [kasxita] formo

【变形】 deformigxi; aliformigxi; misformigxi; distordigxi: 这箱子压得～了。 La valizo deformigxis sub la pezo / 雨水使帽子～。 La pluvo deformis la cxapelon. / 这个镜子能使物象～。 Tiu cxi spegulo distordas la bildojn.

【变压器】 〈电〉 transformatoro; transformilo: 三相［多相］～ trifaza [plurfaza] transformatoro ◇ ～电压 transformatora tensio / ～绕组 transformatora volvajxo / ～铁心 transformatora ferkerno / ～噪声 transformatora bruo / ～转子 transformatora rotoro

【变质】 ①(变坏) degeneri; malbonigxi: 牛奶～了。 La lakto acidigxis. / 蜕化～ morale degeneri ②〈地〉 metamorfozo ◇ ～岩 〈地〉 metamorfa roko / ～作用 〈地〉 metamorfeco

【变种】 ①〈生〉 vario; variajxo ②〈农〉 kultivaro; kulturvario ③〈喻〉 vario: 机会主义的～ vario de oportunismo

【便】[ｂｉàｎ] ①(方便) oportuna; facile uzebla: 顾客称～。 La klientoj trovas tion tre oportuna. / 那个地区交通不～。 Tiu regiono estas malfacile alirebla. ②(方便时) kiam [se] estas oportune por iu: 得～请来一趟。 Venu tiam, kiam por vi estos oportune. / 悉听尊～。 Faru kiel vi volos [kiel al vi placxos]. ③(非正式的) neformala; senceremonia; ordinara: ～装 senceremonia oportuna vesto; cxiutaga vesto ④(大小便) kontentigi siajn naturajn bezonojn; iri al necesejo: 小～ pisi; urini; ellasi akvon / 大～ feki; koti ⑤〈副〉(就) tuj post; tuj kiam; en tiu okazo; tiam: 他天一亮～下地去了。 Li iris al la kampoj tuj post la tagigxo. / 没有一个人民的军队，～没有人民的一切。 Sen popola armeo la popolo havus nenion. ⑥〈连〉(即使) ecx se: ～是剩下我一个人，也要战斗下去。 Ecx se mi estos la lasta vivanta homo, mi dauxrigos la batalon. ——另读 [ｐｉáｎ]

【便道】 ①(小路) pli rekta vojeto: 抄～ preni pli rektan vojeton ②(人行道) trotuaro: 行人请走～。 La piedirantoj estas petataj iri sur la trotuaro. ③(临时使用的路) provizora vojo

【便饭】 simpla [ordinara] mangxo: 上我们家吃顿～吧。 Venu kaj prenu simplan mangxon cxe ni.

【便利】 ①(方便) oportuna; facila: 交通～ havi oportunan trafikon; havi transportan facilecon / 为了工作～起见，将必要的资料都集中起来。 Por pli da oportuneco oni kunmetis cxiujn necesajn dokumentojn en unu lokon. ②(使方便) faciligi: ～人民生活 faciligi la popolan vivon / 水库建成后将大大～农田灌溉。 La finkonstruo de la akvokonservejo multe faciligos la irigacion de la kampoj.

【便秘】 〈医〉 mallakso; konstipo

【便条】 neformala [neoficiala] letereto; bileto: 留～ lasi [restigi] al iu letereton

【便宴】 senceremonia bankedo: 设～招待 inviti iun al senceremonia bankedo; doni senceremonian bankedon honore al iu

【便衣】 ①(平常人的服装) civila vesto; ordinara vesto; cxiutaga vesto: ～警察 policano en civila vesto ②(便衣警察) policano en civila vesto; kasxpolicisto

【便于】 facila [oportuna] por: ～携带的物品 objekto facile portebla