部分中国特有事物的词条(一)
WCF
现把部分中国特有事物的词条按字母顺序贴出,供大家讨论。简单说一下我对这类词条的基本编写原则:为避免过分增加世界语词根总量,一般能用世界语基本词汇表达清楚的概念,我尽量不采用按汉语音译形式另创新词(neologismo),只有在无法用世界语基本词汇说清楚或能说清楚但表达起来比较罗嗦的情况下,才采用音译加解释的方式。虽然我有这样的指导思想,但在具体编写过程中在对这一原则的掌握分寸上前后也不完全一致(因为这部词典的编写过程很长,已历时十年了)。我清醒地意识到在我的这些词条的译文中肯定有不少不妥或错误的地方,我愿意利用这次机会倾听各方面的意见,以便进一步修改。
【八卦】 Ok Trigramoj* (ok kombinajxoj de tri kontinuaj aux rompitaj linioj uzataj
pasintece en divenado de estontajxoj); Ok Signoj
【辟谷】 eviti mangxi grenojn (unu el la metodoj praktiki auxsterecon fare de
tauxistoj por farigxi senmortuloj); sin deteni de nutrajxo
【编钟】 kompleto de sonoriloj (kiel cxina antikva muzikilo); cxina sonorilaro;
cxina kariljono
【裱】 glui (pentrajxon aux kaligrafajxon) sur paperan aux silkan subtenilon; garni
(pentrajxon): 把画~一下 garni la pentrajxon
【兵马俑】 lignaj aux argilaj figuroj de soldatoj kaj cxevaloj; argilaj figuroj de
militistoj kaj cxevaloj (cxe la Mauxzoleo de la Unua Imperiestro de Qin-dinastio)
【草书】 caux-kaligrafio (rapidega manskribo en cxina kaligrafio)
【丑】〈剧〉 komika rolo (unu el la kvar cxefaj roloj en tradicia cxina opero)
【楚辞】 La Poeziajxoj [La Kantoj, La Elegioj] de Chu (Poezia Antologio de Chu-regno,
cxefe de Qu Yuan 屈原, kompilita de Liu Xiang 刘向 de la Okcidanta Han-dinastio)
【皴法】 〈美〉 vejnomontra metodo (la farado de penikostrekoj, kiuj donas vejnojn al
pentritaj rokoj, montoj, arboj ktp en cxinstila pejzagxa pentrajxo)
【大鼓】 ①〈乐〉 granda tambruo; basa tambruo ②〈曲艺〉 dagu-o, versigita rakonto kantata
kun akompano de malgranda tambruo kaj aliaj instrumentoj
【大楷】 regula manskribo en grandaj ideografiajxoj, kiel uzataj en cxinaj
kaligrafiaj ekzercoj
【旦】 dan-o, virina rolo en tradicia opero
【导引】 tauxista spirekzercoj
【道】④(思想体系) doktrino; principo: 孔孟之~ la doktrino de Konfuceo kaj Menzio / 传~
disvastigi doktrinon ⑤(宇宙万物的本原) tauxo ⑥(道教;道士) tauxismo; tauxisto: ~观 tauxista
templo / 老~ 〈口〉 tauxista pastro ⑦(迷信组织) supersticxa sekto: 会~门 supersticxaj
sektoj kaj sekretaj societoj
【道教】 la tauxisma religio; tauxismo
【道学】 ①(理学) racionalisma konfuceana filozofia skolo, kiu disvolvigxis dum la
dinastioj Song kaj Ming, konata al la Okcidento kiel neokonfuceanismo [novkonfuceanismo]
②(自然科学) natura scienco
②(迂腐) rigida kaj obstina alkrocxigxo al eksmodaj principoj; pedanteco: ~先生
klerulo, kiu rigide alkrocxigxas al principoj, precipe konfuceanaj principoj;
pedanto
【洞天福地】 kaverna cxielo kaj benata regiono — logxejo de senmortuloj; mirlando
【端午节】 la drakboata Festo; la Duobla-Kvina Festo (la kvina de la kvina monato de
la lunkalendara jaro)
【端砚】 tucxfrota sxtonplato produktita en Duanxi (端溪), Guangdong-provinco
【对联】 du longformaj paperpecoj kun kaligrafie surskribita versparo; paralelaj
surskriboj de versduo
【二胡】 erhu-o (cxina violono kun du kordoj, kiu havas malpli altan registron ol
gxinghu-o)
【二人转】 kant-kaj-danca dueto populara en Hejlongjiang-, Jilin- kaj
Liaoning-provincoj
【法家】 la legxista skolo (skolo de penso en la periodo de Printempo kaj Auxtuno
kaj la periodo de Militantaj Regnoj, 770-221 a.K.); la legxistoj; adeptoj de la
doktrino de lauxdekreta regado
【风】 ⑥(《诗经》里的《国风》) unu el la tri sekcioj de La Libro de Poezio ⑦〈中医〉 (uzata en
nomoj de iuj malsanoj): 抽~ konvulsio / 伤~ malvarmumo / 破伤~ tetanoso / 中~
apopleksio
【风水】 la situo de domo aux tombo, supozata havi influon sur la sorto de familio;
geomancia auxguro; geomancio: 看~ praktiki geomancion; sercxi terenon, kies
geomanciaj kondicxoj estus favoraj / 这栋房子~好。 La situo de tiu cxi domo estas de
alta geomancia kvalito. ◇ ~先生 geomanciisto
【宫】 ⑤〈乐〉 la unua noto de la antikva cxina kvintona gamo, respondanta al 1 en la
percifera muzika notacio恭
【勾】 ⑥〈数〉 malnova nomo por la pli mallonga cxeorta latero de rektangula triangulo;
la pli malonga kateto
【寒】 ③〈谦〉 mia: ~舍 mia hejmo
【胡同】 strateto
【花脸】 florvizagxa rolo — populara nomo por 净 (tiel nomata pro la pentrita vizagxo)
【黄包车】 〈方〉 rikisxo
【会意】 〈语〉asocia kunmeto — unu el la ses kategorioj de formigxo de la cxinaj
ideografiajxoj, laux kiu ideografiajxo estas formita per kunmeto de du aux pli
da elementoj, cxiu kun sia propra signifo, por krei novan signifon, ekz. 明 (brila)
konsistas el la kunmeto de 日 (suno) kaj 月 (luno)
【浑天仪】 〈天〉①(浑仪) armilara* sfero ②(浑象) cxiela globo; astronomia globo
【火锅】 kuirpoto kun bragxujo en sia centro; marmito kun hejtilo: 电~ kuirpoto kun
elektra hejtilo sub si
(待续)